| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ကင္ခာဝိတရဏီ-အဘိနဝ-ဋီကာ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
၈. ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
နိပ္ပရိယာယေနာတိ ‘‘ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ’’န္တိအာဒိနာ (ပာစိ. ၇၁) ဥဇုကမေဝ။ ပရိယာယေန အာရောစိတန္တိ ‘‘ယော တေ ဝိဟာရေ ဝသိ, သော ဘိက္ခု ပဌမံ ဈာနံ သမာပဇ္ဇိ, သမာပဇ္ဇတိ, သမာပန္နော’’တိအာဒိနာ (ပာစိ. ၇၅) အညာပဒေသေန ဘဏိတံ။ ပရိနိဗ္ဗာနကာလေ (ပာစိ. အဋ္ဌ. ၇၇), ပန အန္တရာ ဝာ အတိကဍ္ဎိယမာနေန ဥပသမ္ပန္နသ္သ ဘူတံ အာရောစေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အနတိကဍ္ဎိယမာနေနာပိ (သာရတ္ထ. ဋီ. ပာစိတ္တိယ ၃.၇၇) တထာရူပေ ကာရဏေ သတိ အာရောစေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တေနေဝ အညတရေန ဒဟရဘိက္ခုနာ ဥပဝဒိတော အညတရော ထေရော ‘‘အာဝုသော, ဥပရိမဂ္ဂတ္ထာယ ဝာယာမံ မာ အကာသိ, ခီဏာသဝော တယာ ဥပဝဒိတော’’တိ အာဟ။ ထေရေန စ ‘‘အတ္ထိ တေ, အာဝုသော, ဣမသ္မိံ သာသနေ ပတိဋ္ဌာ’’တိ ပုဋ္ဌော ဒဟရဘိက္ခု ‘‘အာမ, ဘန္တေ, သောတာပန္နော အာဟ’’န္တိ အဝောစ။ ‘‘ကာရကော အယ’’န္တိ ဉတ္ဝာပိ ပဋိပတ္တိယာ အမောဃဘာဝဒသ္သနေန သမုတ္တေဇနာယ, သမ္ပဟံသနာယ စ အရိယာ အတ္တာနံ ပကာသေန္တိယေဝ။ တေနာဟ ‘‘တထာရူပေ ကာရဏေ သတိ ဥပသမ္ပန္နသ္သ အာရောစယတော’’တိ။ သုတပရိယတ္တိသီလဂုဏံ ပန အနုပသမ္ပန္နသ္သပိ အာရောစေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ကသ္မာ န ဣဓ ဥမ္မတ္တကာဒယော ဂဟိတာတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ အာဒိသဒ္ဒေန ခိတ္တစိတ္တဝေဒနာဋ္ဋာနံ ဂဟဏံ။ တသ္မိံ သတီတိ ဥမ္မတ္တကာဒိဘာဝေ သတိ။ ဣဓ န ဂဟိတာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ ပဒဘာဇနိယံ န ဂဟိတာ။ အစိတ္တကန္တိ ပဏ္ဏတ္တိဇာနနစိတ္တာဘာဝေန အစိတ္တကံ။ ကုသလာဗ္ယာကတစိတ္တေဟိ ဒ္ဝိစိတ္တ’’န္တိ ဣဒံ ဥက္ကဋ္ဌပရိစ္ဆေဒေန အရိယပုဂ္ဂလေယေဝ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ပဏ္ဏတ္တိံ အဇာနန္တာ ဈာနလာဘိနော ပုထုဇ္ဇနာ ဝတ္ထုမ္ဟိ လောဘဝသေန အကုသလစိတ္တေနာပိ န အာရောစေန္တီတိ။ ဒုက္ခဝေဒနာယ ဝာ အဘာဝတော ‘‘ဒ္ဝိဝေဒန’’န္တိ ဣမသ္သ အနုရူပံ ကတ္ဝာ ဧဝံ ဝုတ္တန္တိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။
Nippariyāyenāti ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji’’ntiādinā (pāci. 71) ujukameva. Pariyāyena ārocitanti ‘‘yo te vihāre vasi, so bhikkhu paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji, samāpajjati, samāpanno’’tiādinā (pāci. 75) aññāpadesena bhaṇitaṃ. Parinibbānakāle (pāci. aṭṭha. 77), pana antarā vā atikaḍḍhiyamānena upasampannassa bhūtaṃ ārocetuṃ vaṭṭati. Anatikaḍḍhiyamānenāpi (sārattha. ṭī. pācittiya 3.77) tathārūpe kāraṇe sati ārocetuṃ vaṭṭatiyeva. Teneva aññatarena daharabhikkhunā upavadito aññataro thero ‘‘āvuso, uparimaggatthāya vāyāmaṃ mā akāsi, khīṇāsavo tayā upavadito’’ti āha. Therena ca ‘‘atthi te, āvuso, imasmiṃ sāsane patiṭṭhā’’ti puṭṭho daharabhikkhu ‘‘āma, bhante, sotāpanno āha’’nti avoca. ‘‘Kārako aya’’nti ñatvāpi paṭipattiyā amoghabhāvadassanena samuttejanāya, sampahaṃsanāya ca ariyā attānaṃ pakāsentiyeva. Tenāha ‘‘tathārūpe kāraṇe sati upasampannassa ārocayato’’ti. Sutapariyattisīlaguṇaṃ pana anupasampannassapi ārocetuṃ vaṭṭati. Kasmā na idha ummattakādayo gahitāti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Ādisaddena khittacittavedanāṭṭānaṃ gahaṇaṃ. Tasmiṃ satīti ummattakādibhāve sati. Idha na gahitāti imasmiṃ sikkhāpade padabhājaniyaṃ na gahitā. Acittakanti paṇṇattijānanacittābhāvena acittakaṃ. Kusalābyākatacittehi dvicitta’’nti idaṃ ukkaṭṭhaparicchedena ariyapuggaleyeva sandhāya vuttaṃ. Na hi paṇṇattiṃ ajānantā jhānalābhino puthujjanā vatthumhi lobhavasena akusalacittenāpi na ārocentīti. Dukkhavedanāya vā abhāvato ‘‘dvivedana’’nti imassa anurūpaṃ katvā evaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ.
ဘူတာရောစနသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
