| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
೮. ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
೭೭. ಅಟ್ಠಮೇ ಅನ್ತರಾತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸಮಯತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ಅತಿಕಡ್ಢಿಯಮಾನೇನಾತಿ ‘‘ವದಥ, ಭನ್ತೇ, ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ನಿಪ್ಪೀಳಿಯಮಾನೇನ। ಅನತಿಕಡ್ಢಿಯಮಾನೇನಪಿ ಪುಚ್ಛಿತೇ ವಾ ಅಪುಚ್ಛಿತೇ ವಾ ತಥಾರೂಪೇ ಕಾರಣೇ ಸತಿ ಆರೋಚೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ತೇನೇವ ಅಞ್ಞತರೇನ ದಹರಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪವದಿತೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಥೇರೋ ‘‘ಆವುಸೋ, ಉಪರಿಮಗ್ಗತ್ಥಾಯ ವಾಯಾಮಂ ಮಾ ಅಕಾಸಿ, ಖೀಣಾಸವೋ ತಯಾ ಉಪವದಿತೋ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೇನ ಚ ‘‘ಅತ್ಥಿ ತೇ, ಆವುಸೋ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಪತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ದಹರಭಿಕ್ಖು ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಅವೋಚ। ‘‘ಕಾರಕೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾಪಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅಮೋಘಭಾವದಸ್ಸನೇನ ಸಮುತ್ತೇಜನಾಯ ಸಮ್ಪಹಂಸನಾಯ ಚ ಅರಿಯಾ ಅತ್ತಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿಯೇವ। ಸುತಪರಿಯತ್ತಿಸೀಲಗುಣನ್ತಿ ಸುತಗುಣಂ ಪರಿಯತ್ತಿಗುಣಂ ಸೀಲಗುಣಞ್ಚ। ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸ ಇಧ ಅವಚನೇ ಕಾರಣಂ ವದನ್ತೇನ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತವೇದನಟ್ಟಾನಮ್ಪಿ ಅವಚನೇ ಕಾರಣಂ ವುತ್ತಮೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಇತಿ-ಸದ್ದೇನ ವಾ ಆದಿಅತ್ಥೇನ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತವೇದನಟ್ಟೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ತೇನೇವ ವದತಿ ‘‘ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ವಾ ಅಭಾವಾ’’ತಿ। ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಾನನ್ತಿ ಮಗ್ಗಫಲದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾನಂ। ಅರಿಯಾನಮೇವ ಹಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾದಿಭಾವೋ ನತ್ಥಿ। ಝಾನಲಾಭಿನೋ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಅಭೂತಾರೋಚನಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ನ ಭೂತಾರೋಚನಪಚ್ಚಯಾ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಭೂತಾರೋಚನಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ’’ತಿ।
77. Aṭṭhame antarāti parinibbānasamayato aññasmiṃ kāle. Atikaḍḍhiyamānenāti ‘‘vadatha, bhante, kiṃ tumhehi adhigata’’nti evaṃ nippīḷiyamānena. Anatikaḍḍhiyamānenapi pucchite vā apucchite vā tathārūpe kāraṇe sati ārocetuṃ vaṭṭatiyeva. Teneva aññatarena daharabhikkhunā upavadito aññataro thero ‘‘āvuso, uparimaggatthāya vāyāmaṃ mā akāsi, khīṇāsavo tayā upavadito’’ti āha. Therena ca ‘‘atthi te, āvuso, imasmiṃ sāsane patiṭṭhā’’ti vutto daharabhikkhu ‘‘āma, bhante, sotāpanno aha’’nti avoca. ‘‘Kārako aya’’nti ñatvāpi paṭipattiyā amoghabhāvadassanena samuttejanāya sampahaṃsanāya ca ariyā attānaṃ pakāsentiyeva. Sutapariyattisīlaguṇanti sutaguṇaṃ pariyattiguṇaṃ sīlaguṇañca. Ummattakassa idha avacane kāraṇaṃ vadantena khittacittavedanaṭṭānampi avacane kāraṇaṃ vuttamevāti daṭṭhabbaṃ. Iti-saddena vā ādiatthena khittacittavedanaṭṭe saṅgaṇhāti. Teneva vadati ‘‘cittakkhepassa vā abhāvā’’ti. Diṭṭhisampannānanti maggaphaladiṭṭhiyā samannāgatānaṃ. Ariyānameva hi ummattakādibhāvo natthi. Jhānalābhino pana tasmiṃ sati jhānā parihāyanti, tasmā tesaṃ abhūtārocanapaccayā anāpatti vattabbā, na bhūtārocanapaccayā. Tenevāha ‘‘bhūtārocanapaccayā anāpatti na vattabbā’’ti.
ಪುಬ್ಬೇ ಅವುತ್ತೇಹೀತಿ ಚತುತ್ಥಪಾರಾಜಿಕೇ ಅವುತ್ತೇಹಿ। ಇದಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿಅಜಾನನವಸೇನ ಅಚಿತ್ತಕಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ। ಅರಿಯಾ ಚೇತ್ಥ ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಜಾನನ್ತಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಪನ ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇ ಚ ಸತ್ಥುನೋ ಆಣಾವೀತಿಕ್ಕಮಚೇತನಾಯ ಬಲವಅಕುಸಲಭಾವತೋ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೇ ಏವ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೇಹಿ ದ್ವಿಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಪನ ಝಾನಲಾಭೀ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಲೋಭವಸೇನ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೇನಪಿ ನ ಆರೋಚೇನ್ತೀತಿ ನತ್ಥಿ। ಇಧ ದುಕ್ಖವೇದನಾಯ ಅಭಾವತೋ ‘‘ದ್ವಿವೇದನ’’ನ್ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಅನುರೂಪಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಿಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಏವಂ ವಾ ಏತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಭೂತತಾ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ, ತಙ್ಖಣವಿಜಾನನಾ, ಅನಞ್ಞಪ್ಪದೇಸೋತಿ ಇಮಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ಚತ್ತಾರಿ ಅಙ್ಗಾನಿ।
Pubbe avuttehīti catutthapārājike avuttehi. Idañca sikkhāpadaṃ paṇṇattiajānanavasena acittakasamuṭṭhānaṃ hoti. Ariyā cettha paṇṇattiṃ jānantā vītikkamaṃ na karonti, puthujjanā pana paṇṇattiṃ jānitvāpi vītikkamaṃ karonti, te ca satthuno āṇāvītikkamacetanāya balavaakusalabhāvato jhānā parihāyantīti daṭṭhabbaṃ, ukkaṭṭhaparicchedena ariyapuggale eva sandhāya ‘‘kusalābyākatacittehi dvicitta’’nti vuttaṃ. Paṇṇattiṃ ajānantā pana jhānalābhī puthujjanā vatthumhi lobhavasena akusalacittenapi na ārocentīti natthi. Idha dukkhavedanāya abhāvato ‘‘dvivedana’’nti imassa anurūpaṃ katvā dvicittanti idaṃ vuttanti evaṃ vā ettha adhippāyo gahetabbo. Sesaṃ uttānameva. Uttarimanussadhammassa bhūtatā, anupasampannassa ārocanaṃ, taṅkhaṇavijānanā, anaññappadesoti imāni panettha cattāri aṅgāni.
ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೧. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೋ • 1. Musāvādavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೮. ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೮. ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೮. ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 8. Bhūtārocanasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೮. ಭೂತಾರೋಚನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 8. Bhūtārocanasikkhāpadaṃ
