| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៤. កឡារខត្តិយវគ្គោ
4. Kaḷārakhattiyavaggo
១. ភូតសុត្តំ
1. Bhūtasuttaṃ
៣១. ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ។ តត្រ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ អាមន្តេសិ – ‘‘វុត្តមិទំ, សារិបុត្ត, បារាយនេ 1 អជិតបញ្ហេ –
31. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane 2 ajitapañhe –
‘‘យេ ច សង្ខាតធម្មាសេ, យេ ច សេក្ខា បុថូ ឥធ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
តេសំ មេ និបកោ ឥរិយំ, បុដ្ឋោ បព្រូហិ មារិសា’’តិ។
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ឥមស្ស នុ ខោ, សារិបុត្ត, សំខិត្តេន ភាសិតស្ស កថំ វិត្ថារេន អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ’’តិ? ឯវំ វុត្តេ, អាយស្មា សារិបុត្តោ តុណ្ហី អហោសិ។ ទុតិយម្បិ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ អាមន្តេសិ…បេ.… ទុតិយម្បិ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ តុណ្ហី អហោសិ។ តតិយម្បិ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ សារិបុត្តំ អាមន្តេសិ – ‘‘វុត្តមិទំ, សារិបុត្ត, បារាយនេ អជិតបញ្ហេ –
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi…pe… dutiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane ajitapañhe –
‘‘យេ ច សង្ខាតធម្មាសេ, យេ ច សេក្ខា បុថូ ឥធ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
តេសំ មេ និបកោ ឥរិយំ, បុដ្ឋោ បព្រូហិ មារិសា’’តិ។
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ឥមស្ស នុ ខោ, សារិបុត្ត, សំខិត្តេន ភាសិតស្ស កថំ វិត្ថារេន អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ’’តិ? តតិយម្បិ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ តុណ្ហី អហោសិ។
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Tatiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi.
‘‘ភូតមិទន្តិ, សារិបុត្ត, បស្សសី’’តិ? ភូតមិទន្តិ, ភន្តេ, យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ ភូតមិទន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា ភូតស្ស និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា អាហារសម្ភវស្ស និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា និរោធធម្មស្ស និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, ភន្តេ, សេក្ខោ ហោតិ។
‘‘Bhūtamidanti, sāriputta, passasī’’ti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, bhante, sekkho hoti.
‘‘កថញ្ច, ភន្តេ, សង្ខាតធម្មោ ហោតិ? ភូតមិទន្តិ, ភន្តេ, យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ ភូតមិទន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា ភូតស្ស និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា អាហារសម្ភវស្ស និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា និរោធធម្មស្ស និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, ភន្តេ, សង្ខាតធម្មោ ហោតិ។ ឥតិ ខោ, ភន្តេ, យំ តំ វុត្តំ បារាយនេ អជិតបញ្ហេ –
‘‘Kathañca, bhante, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, bhante, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, bhante, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘យេ ច សង្ខាតធម្មាសេ, យេ ច សេក្ខា បុថូ ឥធ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
តេសំ មេ និបកោ ឥរិយំ, បុដ្ឋោ បព្រូហិ មារិសា’’តិ។
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ឥមស្ស ខ្វាហំ, ភន្តេ, សំខិត្តេន ភាសិតស្ស ឯវំ វិត្ថារេន អត្ថំ អាជានាមី’’តិ។
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘សាធុ សាធុ, សារិបុត្ត, ភូតមិទន្តិ, សារិបុត្ត, យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ ភូតមិទន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា ភូតស្ស និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិប្បន្នោ ហោតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា អាហារសម្ភវស្ស និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា និរោធធម្មស្ស និព្ពិទាយ វិរាគាយ និរោធាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, សារិបុត្ត, សេក្ខោ ហោតិ។
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭippanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, sāriputta, sekkho hoti.
‘‘កថញ្ច, សារិបុត្ត, សង្ខាតធម្មោ ហោតិ? ភូតមិទន្តិ, សារិបុត្ត, យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ ភូតមិទន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា ភូតស្ស និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារសម្ភវន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ ទិស្វា អាហារសម្ភវស្ស និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញាយ បស្សតិ។ តទាហារនិរោធា យំ ភូតំ តំ និរោធធម្មន្តិ យថាភូតំ សម្មប្បញ្ញា ទិស្វា និរោធធម្មស្ស និព្ពិទា វិរាគា និរោធា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ។ ឯវំ ខោ, សារិបុត្ត, សង្ខាតធម្មោ ហោតិ។ ឥតិ ខោ, សារិបុត្ត, យំ តំ វុត្តំ បារាយនេ អជិតបញ្ហេ –
‘‘Kathañca, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññā disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, sāriputta, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘យេ ច សង្ខាតធម្មាសេ, យេ ច សេក្ខា បុថូ ឥធ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
តេសំ មេ និបកោ ឥរិយំ, បុដ្ឋោ បព្រូហិ មារិសា’’តិ។
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ឥមស្ស ខោ សារិបុត្ត សំខិត្តេន ភាសិតស្ស ឯវំ វិត្ថារេន អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ’’តិ។ បឋមំ។
‘‘Imassa kho sāriputta saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. ភូតសុត្តវណ្ណនា • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. ភូតសុត្តវណ្ណនា • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
