| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
4. කළාරඛත්‌තියවග්‌ගො
4. Kaḷārakhattiyavaggo
1. භූතසුත්‌තං
1. Bhūtasuttaṃ
31. එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති. තත්‍ර ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘‘වුත්‌තමිදං, සාරිපුත්‌ත, පාරායනෙ 1 අජිතපඤ්‌හෙ –
31. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane 2 ajitapañhe –
‘‘යෙ ච සඞ්‌ඛාතධම්‌මාසෙ, යෙ ච සෙක්‌ඛා පුථූ ඉධ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
තෙසං මෙ නිපකො ඉරියං, පුට්‌ඨො පබ්‍රූහි මාරිසා’’ති.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ඉමස්‌ස නු ඛො, සාරිපුත්‌ත, සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස කථං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො’’ති? එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො තුණ්‌හී අහොසි. දුතියම්‌පි ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි…පෙ.… දුතියම්‌පි ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො තුණ්‌හී අහොසි. තතියම්‌පි ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආමන්‌තෙසි – ‘‘වුත්‌තමිදං, සාරිපුත්‌ත, පාරායනෙ අජිතපඤ්‌හෙ –
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi…pe… dutiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane ajitapañhe –
‘‘යෙ ච සඞ්‌ඛාතධම්‌මාසෙ, යෙ ච සෙක්‌ඛා පුථූ ඉධ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
තෙසං මෙ නිපකො ඉරියං, පුට්‌ඨො පබ්‍රූහි මාරිසා’’ති.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ඉමස්‌ස නු ඛො, සාරිපුත්‌ත, සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස කථං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො’’ති? තතියම්‌පි ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො තුණ්‌හී අහොසි.
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Tatiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi.
‘‘භූතමිදන්‌ති, සාරිපුත්‌ත, පස්‌සසී’’ති? භූතමිදන්‌ති, භන්‌තෙ, යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. භූතමිදන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා භූතස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා ආහාරසම්‌භවස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා නිරොධධම්‌මස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති. එවං ඛො, භන්‌තෙ, සෙක්‌ඛො හොති.
‘‘Bhūtamidanti, sāriputta, passasī’’ti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, bhante, sekkho hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඛාතධම්‌මො හොති? භූතමිදන්‌ති, භන්‌තෙ, යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. භූතමිදන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා භූතස්‌ස නිබ්‌බිදා විරාගා නිරොධා අනුපාදා විමුත්‌තො හොති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා ආහාරසම්‌භවස්‌ස නිබ්‌බිදා විරාගා නිරොධා අනුපාදා විමුත්‌තො හොති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා නිරොධධම්‌මස්‌ස නිබ්‌බිදා විරාගා නිරොධා අනුපාදා විමුත්‌තො හොති. එවං ඛො, භන්‌තෙ, සඞ්‌ඛාතධම්‌මො හොති. ඉති ඛො, භන්‌තෙ, යං තං වුත්‌තං පාරායනෙ අජිතපඤ්‌හෙ –
‘‘Kathañca, bhante, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, bhante, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, bhante, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘යෙ ච සඞ්‌ඛාතධම්‌මාසෙ, යෙ ච සෙක්‌ඛා පුථූ ඉධ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
තෙසං මෙ නිපකො ඉරියං, පුට්‌ඨො පබ්‍රූහි මාරිසා’’ති.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ඉමස්‌ස ඛ්‌වාහං, භන්‌තෙ, සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත, භූතමිදන්‌ති, සාරිපුත්‌ත, යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. භූතමිදන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා භූතස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිප්‌පන්‌නො හොති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා ආහාරසම්‌භවස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා නිරොධධම්‌මස්‌ස නිබ්‌බිදාය විරාගාය නිරොධාය පටිපන්‌නො හොති. එවං ඛො, සාරිපුත්‌ත, සෙක්‌ඛො හොති.
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭippanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, sāriputta, sekkho hoti.
‘‘කථඤ්‌ච, සාරිපුත්‌ත, සඞ්‌ඛාතධම්‌මො හොති? භූතමිදන්‌ති, සාරිපුත්‌ත, යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. භූතමිදන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා භූතස්‌ස නිබ්‌බිදා විරාගා නිරොධා අනුපාදා විමුත්‌තො හොති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරසම්‌භවන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය දිස්‌වා ආහාරසම්‌භවස්‌ස නිබ්‌බිදා විරාගා නිරොධා අනුපාදා විමුත්‌තො හොති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සති. තදාහාරනිරොධා යං භූතං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤා දිස්‌වා නිරොධධම්‌මස්‌ස නිබ්‌බිදා විරාගා නිරොධා අනුපාදා විමුත්‌තො හොති. එවං ඛො, සාරිපුත්‌ත, සඞ්‌ඛාතධම්‌මො හොති. ඉති ඛො, සාරිපුත්‌ත, යං තං වුත්‌තං පාරායනෙ අජිතපඤ්‌හෙ –
‘‘Kathañca, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññā disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, sāriputta, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘යෙ ච සඞ්‌ඛාතධම්‌මාසෙ, යෙ ච සෙක්‌ඛා පුථූ ඉධ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
තෙසං මෙ නිපකො ඉරියං, පුට්‌ඨො පබ්‍රූහි මාරිසා’’ති.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ඉමස්‌ස ඛො සාරිපුත්‌ත සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො’’ති. පඨමං.
‘‘Imassa kho sāriputta saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. භූතසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 1. භූතසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
