| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੪. ਕਲ਼ਾਰਖਤ੍ਤਿਯવਗ੍ਗੋ
4. Kaḷārakhattiyavaggo
੧. ਭੂਤਸੁਤ੍ਤਂ
1. Bhūtasuttaṃ
੩੧. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘વੁਤ੍ਤਮਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਾਰਾਯਨੇ 1 ਅਜਿਤਪਞ੍ਹੇ –
31. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane 2 ajitapañhe –
‘‘ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਕ੍ਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ।
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ॥
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਕਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ…ਪੇ॰… ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘વੁਤ੍ਤਮਿਦਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਾਰਾਯਨੇ ਅਜਿਤਪਞ੍ਹੇ –
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi…pe… dutiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane ajitapañhe –
‘‘ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਕ੍ਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ।
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ॥
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਕਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ।
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Tatiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi.
‘‘ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Bhūtamidanti, sāriputta, passasī’’ti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, bhante, sekkho hoti.
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤਿ? ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਪਾਰਾਯਨੇ ਅਜਿਤਪਞ੍ਹੇ –
‘‘Kathañca, bhante, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, bhante, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, bhante, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਕ੍ਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ।
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ॥
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਏવਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ ਨਿਰੋਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ।
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭippanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, sāriputta, sekkho hoti.
‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤਿ? ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਭੂਤਮਿਦਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍વਾ ਆਹਾਰਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਤਦਾਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਯਂ ਭੂਤਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾ ਦਿਸ੍વਾ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ વਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਅਨੁਪਾਦਾ વਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਪਾਰਾਯਨੇ ਅਜਿਤਪਞ੍ਹੇ –
‘‘Kathañca, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññā disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, sāriputta, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘ਯੇ ਚ ਸਙ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਾਸੇ, ਯੇ ਚ ਸੇਕ੍ਖਾ ਪੁਥੂ ਇਧ।
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
ਤੇਸਂ ਮੇ ਨਿਪਕੋ ਇਰਿਯਂ, ਪੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਰੂਹਿ ਮਾਰਿਸਾ’’ਤਿ॥
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਖੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਏવਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਪਠਮਂ।
‘‘Imassa kho sāriputta saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਭੂਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧. ਭੂਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
