Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya |
൪. കളാരഖത്തിയവഗ്ഗോ
4. Kaḷārakhattiyavaggo
൧. ഭൂതസുത്തം
1. Bhūtasuttaṃ
൩൧. ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി. തത്ര ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം ആമന്തേസി – ‘‘വുത്തമിദം, സാരിപുത്ത, പാരായനേ 1 അജിതപഞ്ഹേ –
31. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati. Tatra kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane 2 ajitapañhe –
‘‘യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേക്ഖാ പുഥൂ ഇധ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസാ’’തി.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ഇമസ്സ നു ഖോ, സാരിപുത്ത, സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ കഥം വിത്ഥാരേന അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ’’തി? ഏവം വുത്തേ, ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി. ദുതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം ആമന്തേസി…പേ॰… ദുതിയമ്പി ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി. തതിയമ്പി ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം ആമന്തേസി – ‘‘വുത്തമിദം, സാരിപുത്ത, പാരായനേ അജിതപഞ്ഹേ –
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi…pe… dutiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘vuttamidaṃ, sāriputta, pārāyane ajitapañhe –
‘‘യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേക്ഖാ പുഥൂ ഇധ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസാ’’തി.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ഇമസ്സ നു ഖോ, സാരിപുത്ത, സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ കഥം വിത്ഥാരേന അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ’’തി? തതിയമ്പി ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ തുണ്ഹീ അഹോസി.
‘‘Imassa nu kho, sāriputta, saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti? Tatiyampi kho āyasmā sāriputto tuṇhī ahosi.
‘‘ഭൂതമിദന്തി, സാരിപുത്ത, പസ്സസീ’’തി? ഭൂതമിദന്തി, ഭന്തേ, യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. ഭൂതമിദന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ഭൂതസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ആഹാരസമ്ഭവസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ നിരോധധമ്മസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി. ഏവം ഖോ, ഭന്തേ, സേക്ഖോ ഹോതി.
‘‘Bhūtamidanti, sāriputta, passasī’’ti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, bhante, sekkho hoti.
‘‘കഥഞ്ച, ഭന്തേ, സങ്ഖാതധമ്മോ ഹോതി? ഭൂതമിദന്തി, ഭന്തേ, യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. ഭൂതമിദന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ഭൂതസ്സ നിബ്ബിദാ വിരാഗാ നിരോധാ അനുപാദാ വിമുത്തോ ഹോതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ആഹാരസമ്ഭവസ്സ നിബ്ബിദാ വിരാഗാ നിരോധാ അനുപാദാ വിമുത്തോ ഹോതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ നിരോധധമ്മസ്സ നിബ്ബിദാ വിരാഗാ നിരോധാ അനുപാദാ വിമുത്തോ ഹോതി. ഏവം ഖോ, ഭന്തേ, സങ്ഖാതധമ്മോ ഹോതി. ഇതി ഖോ, ഭന്തേ, യം തം വുത്തം പാരായനേ അജിതപഞ്ഹേ –
‘‘Kathañca, bhante, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, bhante, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, bhante, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, bhante, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേക്ഖാ പുഥൂ ഇധ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസാ’’തി.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ഇമസ്സ ഖ്വാഹം, ഭന്തേ, സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ ഏവം വിത്ഥാരേന അത്ഥം ആജാനാമീ’’തി.
‘‘Imassa khvāhaṃ, bhante, saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
‘‘സാധു സാധു, സാരിപുത്ത, ഭൂതമിദന്തി, സാരിപുത്ത, യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. ഭൂതമിദന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ഭൂതസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപ്പന്നോ ഹോതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ആഹാരസമ്ഭവസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ നിരോധധമ്മസ്സ നിബ്ബിദായ വിരാഗായ നിരോധായ പടിപന്നോ ഹോതി. ഏവം ഖോ, സാരിപുത്ത, സേക്ഖോ ഹോതി.
‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭippanno hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā nirodhadhammassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti. Evaṃ kho, sāriputta, sekkho hoti.
‘‘കഥഞ്ച, സാരിപുത്ത, സങ്ഖാതധമ്മോ ഹോതി? ഭൂതമിദന്തി, സാരിപുത്ത, യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. ഭൂതമിദന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ഭൂതസ്സ നിബ്ബിദാ വിരാഗാ നിരോധാ അനുപാദാ വിമുത്തോ ഹോതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരസമ്ഭവന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ ദിസ്വാ ആഹാരസമ്ഭവസ്സ നിബ്ബിദാ വിരാഗാ നിരോധാ അനുപാദാ വിമുത്തോ ഹോതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞായ പസ്സതി. തദാഹാരനിരോധാ യം ഭൂതം തം നിരോധധമ്മന്തി യഥാഭൂതം സമ്മപ്പഞ്ഞാ ദിസ്വാ നിരോധധമ്മസ്സ നിബ്ബിദാ വിരാഗാ നിരോധാ അനുപാദാ വിമുത്തോ ഹോതി. ഏവം ഖോ, സാരിപുത്ത, സങ്ഖാതധമ്മോ ഹോതി. ഇതി ഖോ, സാരിപുത്ത, യം തം വുത്തം പാരായനേ അജിതപഞ്ഹേ –
‘‘Kathañca, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti? Bhūtamidanti, sāriputta, yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Bhūtamidanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā bhūtassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhārasambhavanti yathābhūtaṃ sammappaññāya disvā āhārasambhavassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññāya passati. Tadāhāranirodhā yaṃ bhūtaṃ taṃ nirodhadhammanti yathābhūtaṃ sammappaññā disvā nirodhadhammassa nibbidā virāgā nirodhā anupādā vimutto hoti. Evaṃ kho, sāriputta, saṅkhātadhammo hoti. Iti kho, sāriputta, yaṃ taṃ vuttaṃ pārāyane ajitapañhe –
‘‘യേ ച സങ്ഖാതധമ്മാസേ, യേ ച സേക്ഖാ പുഥൂ ഇധ;
‘‘Ye ca saṅkhātadhammāse, ye ca sekkhā puthū idha;
തേസം മേ നിപകോ ഇരിയം, പുട്ഠോ പബ്രൂഹി മാരിസാ’’തി.
Tesaṃ me nipako iriyaṃ, puṭṭho pabrūhi mārisā’’ti.
‘‘ഇമസ്സ ഖോ സാരിപുത്ത സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ ഏവം വിത്ഥാരേന അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ’’തി. പഠമം.
‘‘Imassa kho sāriputta saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ഭൂതസുത്തവണ്ണനാ • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൧. ഭൂതസുത്തവണ്ണനാ • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā