| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ಕಳಾರಖತ್ತಿಯವಗ್ಗೋ
4. Kaḷārakhattiyavaggo
೧. ಭೂತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Bhūtasuttavaṇṇanā
೩೧. ಕಳಾರಖತ್ತಿಯವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮೇ ಅಜಿತಪಞ್ಹೇತಿ ಅಜಿತಮಾಣವೇನ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹೇ। ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮಾಸೇತಿ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಞಾತಧಮ್ಮಾ ತುಲಿತಧಮ್ಮಾ ತೀರಿತಧಮ್ಮಾ। ಸೇಕ್ಖಾತಿ ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ। ಪುಥೂತಿ ತೇಯೇವ ಸತ್ತ ಜನೇ ಸನ್ಧಾಯ ಪುಥೂತಿ ವುತ್ತಂ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ। ನಿಪಕೋತಿ ನೇಪಕ್ಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ, ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ನಿಪಕೋ, ತ್ವಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಬ್ರೂಹೀತಿ ಯಾಚತಿ। ಇರಿಯನ್ತಿ ವುತ್ತಿಂ ಆಚಾರಂ ಗೋಚರಂ ವಿಹಾರಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ। ಮಾರಿಸಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಆಲಪತಿ। ಸೇಕ್ಖಾನಞ್ಚ ಸಙ್ಖಾತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚ ಖೀಣಾಸವಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಮಯಾ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಪಣ್ಡಿತ, ಮಾರಿಸ, ಮಯ್ಹಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ।
31. Kaḷārakhattiyavaggassa paṭhame ajitapañheti ajitamāṇavena pucchitapañhe. Saṅkhātadhammāseti saṅkhātadhammā vuccanti ñātadhammā tulitadhammā tīritadhammā. Sekkhāti satta sekkhā. Puthūti teyeva satta jane sandhāya puthūti vuttaṃ. Idhāti imasmiṃ sāsane. Nipakoti nepakkaṃ vuccati paññā, tāya samannāgatattā nipako, tvaṃ paṇḍito pabrūhīti yācati. Iriyanti vuttiṃ ācāraṃ gocaraṃ vihāraṃ paṭipattiṃ. Mārisāti bhagavantaṃ ālapati. Sekkhānañca saṅkhātadhammānañca khīṇāsavānañca paṭipattiṃ mayā pucchito paṇḍita, mārisa, mayhaṃ kathehīti ayamettha saṅkhepattho.
ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಯಾವ ತತಿಯಂ ಪುಟ್ಠೋ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ? ಕಿಂ ಪಞ್ಹೇ ಕಙ್ಖತಿ, ಉದಾಹು ಅಜ್ಝಾಸಯೇತಿ? ಅಜ್ಝಾಸಯೇ ಕಙ್ಖತಿ, ನೋ ಪಞ್ಹೇ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮಂ ಸೇಕ್ಖಾಸೇಕ್ಖಾನಂ ಆಗಮನೀಯಪಟಿಪದಂ ಕಥಾಪೇತುಕಾಮೋ; ಸಾ ಚ ಖನ್ಧವಸೇನ ಧಾತುವಸೇನ ಆಯತನವಸೇನ ಪಚ್ಚಯಾಕಾರವಸೇನಾತಿ ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಕಥೇತುಂ। ಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ನು ಖೋ ಸತ್ಥು ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ? ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಮಂ ಅಞ್ಞೋ ಪತ್ತಂ ಆದಾಯ ಚರನ್ತೋ ಸಾವಕೋ ನಾಮ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಾರಿಪುತ್ತಸಮೋ ನತ್ಥಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಮಯಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಯಾವ ತತಿಯಂ ತುಣ್ಹೀ ಏವ। ಪಞ್ಹೇ ನು ಖೋ ಕಙ್ಖತಿ, ಉದಾಹು ಅಜ್ಝಾಸಯೇ’’ತಿ। ಅಥ ‘‘ಅಜ್ಝಾಸಯೇ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಪಞ್ಹಕಥನತ್ಥಾಯ ನಯಂ ದದಮಾನೋ ಭೂತಮಿದನ್ತಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಸ್ಸಸೀತಿ ಆಹ।
Tuṇhī ahosīti kasmā yāva tatiyaṃ puṭṭho tuṇhī ahosi? Kiṃ pañhe kaṅkhati, udāhu ajjhāsayeti? Ajjhāsaye kaṅkhati, no pañhe. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘satthā maṃ sekkhāsekkhānaṃ āgamanīyapaṭipadaṃ kathāpetukāmo; sā ca khandhavasena dhātuvasena āyatanavasena paccayākāravasenāti bahūhi kāraṇehi sakkā kathetuṃ. Kathaṃ kathento nu kho satthu ajjhāsayaṃ gahetvā kathetuṃ sakkhissāmī’’ti? Atha satthā cintesi – ‘‘ṭhapetvā maṃ añño pattaṃ ādāya caranto sāvako nāma paññāya sāriputtasamo natthi. Ayampi mayā pañhaṃ puṭṭho yāva tatiyaṃ tuṇhī eva. Pañhe nu kho kaṅkhati, udāhu ajjhāsaye’’ti. Atha ‘‘ajjhāsaye’’ti ñatvā pañhakathanatthāya nayaṃ dadamāno bhūtamidanti, sāriputta, passasīti āha.
ತತ್ಥ ಭೂತನ್ತಿ ಜಾತಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ, ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಇತಿ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ನಯಂ ದೇತಿ। ಸಹನಯದಾನೇನ ಪನ ಥೇರಸ್ಸ ತೀರೇ ಠಿತಪುರಿಸಸ್ಸ ವಿವಟೋ ಏಕಙ್ಗಣೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ವಿಯ ನಯಸತೇನ ನಯಸಹಸ್ಸೇನ ಪಞ್ಹಬ್ಯಾಕರಣಂ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ಭೂತಮಿದನ್ತಿ, ಭನ್ತೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಭೂತಮಿದನ್ತಿ ಇದಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ। ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಸಹ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಮಾ ಪಸ್ಸತಿ। ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಸೀಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಾ ನಿಬ್ಬಿದಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ತದಾಹಾರಸಮ್ಭವನ್ತಿ ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ಆರಭಿ? ಏತಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಆಹಾರಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಠಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಆಹಾರಸಮ್ಭವಂ ನಾಮ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇದಂ ಆರಭಿ। ಇತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಸೇಕ್ಖಪಟಿಪದಾ ಕಥಿತಾ ಹೋತಿ। ತದಾಹಾರನಿರೋಧಾತಿ ತೇಸಂ ಆಹಾರಾನಂ ನಿರೋಧೇನ। ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ಆರಭಿ? ತಞ್ಹಿ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಆಹಾರನಿರೋಧಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಆಹಾರನಿರೋಧಸಮ್ಭವಂ ನಾಮ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇದಂ ಆರಭಿ। ಇತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಸೇಕ್ಖಸ್ಸೇವ ಪಟಿಪದಾ ಕಥಿತಾ। ನಿಬ್ಬಿದಾತಿ ಆದೀನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಕಾರಣವಚನಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಅನುಪಾದಾ ವಿಮುತ್ತೋತಿ ಚತೂಹಿ ಉಪಾದಾನೇಹಿ ಕಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಂ ಅಗಹೇತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತೋ। ಸಾಧು ಸಾಧೂತಿ ಇಮಿನಾ ಥೇರಸ್ಸ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಥೇವ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ಪುನ ‘‘ಭೂತಮಿದ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹಾತಿ। ಪಠಮಂ।
Tattha bhūtanti jātaṃ nibbattaṃ, khandhapañcakassetaṃ nāmaṃ. Iti satthā ‘‘pañcakkhandhavasena, sāriputta, imaṃ pañhaṃ kathehī’’ti therassa nayaṃ deti. Sahanayadānena pana therassa tīre ṭhitapurisassa vivaṭo ekaṅgaṇo mahāsamuddo viya nayasatena nayasahassena pañhabyākaraṇaṃ upaṭṭhāsi. Atha naṃ byākaronto bhūtamidanti, bhantetiādimāha. Tattha bhūtamidanti idaṃ nibbattaṃ khandhapañcakaṃ. Sammappaññāya passatīti saha vipassanāya maggapaññāya sammā passati. Paṭipanno hotīti sīlato paṭṭhāya yāva arahattamaggā nibbidādīnaṃ atthāya paṭipanno hoti. Tadāhārasambhavanti idaṃ kasmā ārabhi? Etaṃ khandhapañcakaṃ āhāraṃ paṭicca ṭhitaṃ, tasmā taṃ āhārasambhavaṃ nāma katvā dassetuṃ idaṃ ārabhi. Iti imināpi pariyāyena sekkhapaṭipadā kathitā hoti. Tadāhāranirodhāti tesaṃ āhārānaṃ nirodhena. Idaṃ kasmā ārabhi? Tañhi khandhapañcakaṃ āhāranirodhā nirujjhati, tasmā taṃ āhāranirodhasambhavaṃ nāma katvā dassetuṃ idaṃ ārabhi. Iti imināpi pariyāyena sekkhasseva paṭipadā kathitā. Nibbidāti ādīni sabbāni kāraṇavacanānīti veditabbāni. Anupādā vimuttoti catūhi upādānehi kañci dhammaṃ agahetvā vimutto. Sādhu sādhūti iminā therassa byākaraṇaṃ sampahaṃsetvā sayampi tatheva byākaronto puna ‘‘bhūtamida’’ntiādimāhāti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ಭೂತಸುತ್ತಂ • 1. Bhūtasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೧. ಭೂತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Bhūtasuttavaṇṇanā
