| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
2. බීජසුත්‌තං
2. Bījasuttaṃ
54. සාවත්‌ථිනිදානං . ‘‘පඤ්‌චිමානි, භික්‌ඛවෙ, බීජජාතානි. කතමානි පඤ්‌ච? මූලබීජං, ඛන්‌ධබීජං, අග්‌ගබීජං, ඵලුබීජං, බීජබීජඤ්‌ඤෙව පඤ්‌චමං. ඉමානි චස්‌සු, භික්‌ඛවෙ , පඤ්‌ච බීජජාතානි අඛණ්‌ඩානි අපූතිකානි අවාතාතපහතානි සාරාදානි 1 සුඛසයිතානි, පථවී 2 ච නාස්‌ස, ආපො ච නාස්‌ස; අපි නුමානි 3, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච බීජජාතානි වුද්‌ධිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජෙය්‍යු’’න්‌ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘ඉමානි චස්‌සු, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච බීජජාතානි අඛණ්‌ඩානි…පෙ.… සුඛසයිතානි, පථවී ච අස්‌ස, ආපො ච අස්‌ස; අපි නුමානි, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච බීජජාතානි වුද්‌ධිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජෙය්‍යු’’න්‌ති? ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’. ‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, පථවීධාතු, එවං චතස්‌සො විඤ්‌ඤාණට්‌ඨිතියො දට්‌ඨබ්‌බා. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, ආපොධාතු, එවං නන්‌දිරාගො දට්‌ඨබ්‌බො. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌ච බීජජාතානි, එවං විඤ්‌ඤාණං සාහාරං දට්‌ඨබ්‌බං’’.
54. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Pañcimāni, bhikkhave, bījajātāni. Katamāni pañca? Mūlabījaṃ, khandhabījaṃ, aggabījaṃ, phalubījaṃ, bījabījaññeva pañcamaṃ. Imāni cassu, bhikkhave , pañca bījajātāni akhaṇḍāni apūtikāni avātātapahatāni sārādāni 4 sukhasayitāni, pathavī 5 ca nāssa, āpo ca nāssa; api numāni 6, bhikkhave, pañca bījajātāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Imāni cassu, bhikkhave, pañca bījajātāni akhaṇḍāni…pe… sukhasayitāni, pathavī ca assa, āpo ca assa; api numāni, bhikkhave, pañca bījajātāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, pathavīdhātu, evaṃ catasso viññāṇaṭṭhitiyo daṭṭhabbā. Seyyathāpi, bhikkhave, āpodhātu, evaṃ nandirāgo daṭṭhabbo. Seyyathāpi, bhikkhave, pañca bījajātāni, evaṃ viññāṇaṃ sāhāraṃ daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘රූපුපයං , භික්‌ඛවෙ, විඤ්‌ඤාණං තිට්‌ඨමානං තිට්‌ඨෙය්‍ය , රූපාරම්‌මණං රූපප්‌පතිට්‌ඨං නන්‌දූපසෙචනං වුද්‌ධිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජෙය්‍ය. වෙදනුපයං වා, භික්‌ඛවෙ, විඤ්‌ඤාණං තිට්‌ඨමානං තිට්‌ඨෙය්‍ය…පෙ.… සඤ්‌ඤුපයං වා, භික්‌ඛවෙ, විඤ්‌ඤාණං තිට්‌ඨමානං තිට්‌ඨෙය්‍ය…පෙ.… සඞ්‌ඛාරුපයං වා, භික්‌ඛවෙ, විඤ්‌ඤාණං තිට්‌ඨමානං තිට්‌ඨෙය්‍ය, සඞ්‌ඛාරාරම්‌මණං සඞ්‌ඛාරප්‌පතිට්‌ඨං නන්‌දූපසෙචනං වුද්‌ධිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජෙය්‍ය.
‘‘Rūpupayaṃ , bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya , rūpārammaṇaṃ rūpappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya. Vedanupayaṃ vā, bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya…pe… saññupayaṃ vā, bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya…pe… saṅkhārupayaṃ vā, bhikkhave, viññāṇaṃ tiṭṭhamānaṃ tiṭṭheyya, saṅkhārārammaṇaṃ saṅkhārappatiṭṭhaṃ nandūpasecanaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyya.
‘‘යො, භික්‌ඛවෙ, එවං වදෙය්‍ය – ‘අහමඤ්‌ඤත්‍ර රූපා අඤ්‌ඤත්‍ර වෙදනාය අඤ්‌ඤත්‍ර සඤ්‌ඤාය අඤ්‌ඤත්‍ර සඞ්‌ඛාරෙහි විඤ්‌ඤාණස්‌ස ආගතිං වා ගතිං වා චුතිං වා උපපත්‌තිං වා වුද්‌ධිං වා විරූළ්‌හිං වා වෙපුල්‌ලං වා පඤ්‌ඤාපෙස්‌සාමී’ති, නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
‘‘Yo, bhikkhave, evaṃ vadeyya – ‘ahamaññatra rūpā aññatra vedanāya aññatra saññāya aññatra saṅkhārehi viññāṇassa āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññāpessāmī’ti, netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘රූපධාතුයා චෙව, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො රාගො පහීනො හොති. රාගස්‌ස පහානා වොච්‌ඡිජ්‌ජතාරම්‌මණං පතිට්‌ඨා විඤ්‌ඤාණස්‌ස න හොති. වෙදනාධාතුයා චෙ… සඤ්‌ඤාධාතුයා චෙ… සඞ්‌ඛාරධාතුයා චෙ… විඤ්‌ඤාණධාතුයා චෙ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනො රාගො පහීනො හොති. රාගස්‌ස පහානා වොච්‌ඡිජ්‌ජතාරම්‌මණං පතිට්‌ඨා විඤ්‌ඤාණස්‌ස න හොති. තදප්‌පතිට්‌ඨිතං විඤ්‌ඤාණං අවිරූළ්‌හං අනභිසඞ්‌ඛච්‌චවිමුත්‌තං. විමුත්‌තත්‌තා ඨිතං. ඨිතත්‌තා සන්‌තුසිතං. සන්‌තුසිතත්‌තා න පරිතස්‌සති. අපරිතස්‌සං පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව පරිනිබ්‌බායති. ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායා’ති පජානාතී’’ති. දුතියං.
‘‘Rūpadhātuyā ceva, bhikkhave, bhikkhuno rāgo pahīno hoti. Rāgassa pahānā vocchijjatārammaṇaṃ patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Vedanādhātuyā ce… saññādhātuyā ce… saṅkhāradhātuyā ce… viññāṇadhātuyā ce, bhikkhave, bhikkhuno rāgo pahīno hoti. Rāgassa pahānā vocchijjatārammaṇaṃ patiṭṭhā viññāṇassa na hoti. Tadappatiṭṭhitaṃ viññāṇaṃ avirūḷhaṃ anabhisaṅkhaccavimuttaṃ. Vimuttattā ṭhitaṃ. Ṭhitattā santusitaṃ. Santusitattā na paritassati. Aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 2. බීජසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Bījasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 2. බීජසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Bījasuttavaṇṇanā
