| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. พิฬารสุตฺตํ
10. Biḷārasuttaṃ
๒๓๒. สาวตฺถิยํ วิหรติฯ เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อติเวลํ กุเลสุ จาริตฺตํ อาปชฺชติฯ ตเมนํ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘‘มายสฺมา อติเวลํ กุเลสุ จาริตฺตํ อาปชฺชี’’ติฯ โส ภิกฺขุ ภิกฺขูหิ วุจฺจมาโน น วิรมติฯ อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘อิธ, ภเนฺต, อญฺญตโร ภิกฺขุ อติเวลํ กุเลสุ จาริตฺตํ อาปชฺชติฯ ตเมนํ ภิกฺขู เอวมาหํสุ – ‘มายสฺมา อติเวลํ กุเลสุ จาริตฺตํ อาปชฺชี’ติฯ โส ภิกฺขุ ภิกฺขูหิ วุจฺจมาโน น วิรมตี’’ติฯ
232. Sāvatthiyaṃ viharati. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu ativelaṃ kulesu cārittaṃ āpajjati. Tamenaṃ bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘māyasmā ativelaṃ kulesu cārittaṃ āpajjī’’ti. So bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno na viramati. Atha kho sambahulā bhikkhū yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, aññataro bhikkhu ativelaṃ kulesu cārittaṃ āpajjati. Tamenaṃ bhikkhū evamāhaṃsu – ‘māyasmā ativelaṃ kulesu cārittaṃ āpajjī’ti. So bhikkhu bhikkhūhi vuccamāno na viramatī’’ti.
‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, พิฬาโร สนฺธิสมลสงฺกฎีเร ฐิโต อโหสิ มุทุมูสิํ มคฺคยมาโน – ‘ยทายํ มุทุมูสิ โคจราย ปกฺกมิสฺสติ, ตเตฺถว นํ คเหตฺวา ขาทิสฺสามี’ติฯ อถ โข โส, ภิกฺขเว, มุทุมูสิ โคจราย ปกฺกามิฯ ตเมนํ พิฬาโร คเหตฺวา สหสา สงฺขาทิตฺวา 1 อโชฺฌหริฯ ตสฺส โส มุทุมูสิ อนฺตมฺปิ ขาทิ, อนฺตคุณมฺปิ ขาทิฯ โส ตโตนิทานํ มรณมฺปิ นิคจฺฉิ มรณมตฺตมฺปิ ทุกฺขํฯ
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, biḷāro sandhisamalasaṅkaṭīre ṭhito ahosi mudumūsiṃ maggayamāno – ‘yadāyaṃ mudumūsi gocarāya pakkamissati, tattheva naṃ gahetvā khādissāmī’ti. Atha kho so, bhikkhave, mudumūsi gocarāya pakkāmi. Tamenaṃ biḷāro gahetvā sahasā saṅkhāditvā 2 ajjhohari. Tassa so mudumūsi antampi khādi, antaguṇampi khādi. So tatonidānaṃ maraṇampi nigacchi maraṇamattampi dukkhaṃ.
‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อิเธกโจฺจ ภิกฺขุ ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย ปวิสติ อรกฺขิเตเนว กาเยน อรกฺขิตาย วาจาย อรกฺขิเตน จิเตฺตน, อนุปฎฺฐิตาย สติยา, อสํวุเตหิ อินฺทฺริเยหิฯ โส ตตฺถ ปสฺสติ มาตุคามํ ทุนฺนิวตฺถํ วา ทุปฺปารุตํ วาฯ ตสฺส มาตุคามํ ทิสฺวา ทุนฺนิวตฺถํ วา ทุปฺปารุตํ วา ราโค จิตฺตํ อนุทฺธํเสติฯ โส ราคานุทฺธํเสน จิเตฺตน มรณํ วา นิคจฺฉติ มรณมตฺตํ วา ทุกฺขํฯ มรณเญฺหตํ, ภิกฺขเว, อริยสฺส วินเย โย สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติฯ มรณมตฺตเญฺหตํ, ภิกฺขเว, ทุกฺขํ ยทิทํ อญฺญตรํ สํกิลิฎฺฐํ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ ยถารูปาย อาปตฺติยา วุฎฺฐานํ ปญฺญายติฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – ‘รกฺขิเตเนว กาเยน รกฺขิตาย วาจาย รกฺขิเตน จิเตฺตน, อุปฎฺฐิตาย สติยา, สํวุเตหิ อินฺทฺริเยหิ คามํ วา นิคมํ วา ปิณฺฑาย ปวิสิสฺสามา’ติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติฯ ทสมํฯ
‘‘Evameva kho, bhikkhave, idhekacco bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisati arakkhiteneva kāyena arakkhitāya vācāya arakkhitena cittena, anupaṭṭhitāya satiyā, asaṃvutehi indriyehi. So tattha passati mātugāmaṃ dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā. Tassa mātugāmaṃ disvā dunnivatthaṃ vā duppārutaṃ vā rāgo cittaṃ anuddhaṃseti. So rāgānuddhaṃsena cittena maraṇaṃ vā nigacchati maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Maraṇañhetaṃ, bhikkhave, ariyassa vinaye yo sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Maraṇamattañhetaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ yadidaṃ aññataraṃ saṃkiliṭṭhaṃ āpattiṃ āpajjati. Yathārūpāya āpattiyā vuṭṭhānaṃ paññāyati. Tasmātiha, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘rakkhiteneva kāyena rakkhitāya vācāya rakkhitena cittena, upaṭṭhitāya satiyā, saṃvutehi indriyehi gāmaṃ vā nigamaṃ vā piṇḍāya pavisissāmā’ti. Evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. พิฬารสุตฺตวณฺณนา • 10. Biḷārasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. พิฬารสุตฺตวณฺณนา • 10. Biḷārasuttavaṇṇanā
