Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi

    २०४. बिम्बिसारराजवत्थु

    204. Bimbisārarājavatthu

    ३३१. तेन खो पन समयेन रञ्‍ञो मागधस्स सेनियस्स बिम्बिसारस्स भगन्दलाबाधो होति। साटका लोहितेन मक्खियन्ति। देवियो दिस्वा उप्पण्डेन्ति – ‘‘उतुनी दानि देवो, पुप्फं देवस्स उप्पन्‍नं, न चिरं 1 देवो विजायिस्सती’’ति। तेन राजा मङ्कु होति । अथ खो राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो अभयं राजकुमारं एतदवोच – ‘‘मय्हं खो, भणे अभय, तादिसो आबाधो, साटका लोहितेन मक्खियन्ति, देवियो मं दिस्वा उप्पण्डेन्ति – ‘उतुनी दानि देवो, पुप्फं देवस्स उप्पन्‍नं, न चिरं देवो विजायिस्सती’ति। इङ्घ, भणे अभय, तादिसं वेज्‍जं जानाहि यो मं तिकिच्छेय्या’’ति। ‘‘अयं, देव, अम्हाकं जीवको वेज्‍जो तरुणो भद्रको। सो देवं तिकिच्छिस्सती’’ति। ‘‘तेन हि, भणे अभय, जीवकं वेज्‍जं आणापेहि; सो मं तिकिच्छिस्सती’’ति। अथ खो अभयो राजकुमारो जीवकं कोमारभच्‍चं आणापेसि – ‘‘गच्छ, भणे जीवक, राजानं तिकिच्छाही’’ति। ‘‘एवं, देवा’’ति खो जीवको कोमारभच्‍चो अभयस्स राजकुमारस्स पटिस्सुत्वा नखेन भेसज्‍जं आदाय येन राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो तेनुपसङ्कमि, उपसङ्कमित्वा राजानं मागधं सेनियं बिम्बिसारं एतदवोच – ‘‘आबाधं ते, देव, पस्सामा’’ति 2। अथ खो जीवको कोमारभच्‍चो रञ्‍ञो मागधस्स सेनियस्स बिम्बिसारस्स भगन्दलाबाधं एकेनेव आलेपेन अपकड्ढि। अथ खो राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो अरोगो समानो पञ्‍च इत्थिसतानि सब्बालङ्कारं भूसापेत्वा ओमुञ्‍चापेत्वा पुञ्‍जं कारापेत्वा जीवकं कोमारभच्‍चं एतदवोच – ‘‘एतं, भणे जीवक, पञ्‍चन्‍नं इत्थिसतानं सब्बालङ्कारं तुय्हं होतू’’ति। ‘‘अलं, देव, अधिकारं मे देवो सरतू’’ति। ‘‘तेन हि, भणे जीवक, मं उपट्ठह, इत्थागारञ्‍च, बुद्धप्पमुखञ्‍च भिक्खुसङ्घ’’न्ति। ‘‘एवं, देवा’’ति खो जीवको कोमारभच्‍चो रञ्‍ञो मागधस्स सेनियस्स बिम्बिसारस्स पच्‍चस्सोसि।

    331. Tena kho pana samayena rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa bhagandalābādho hoti. Sāṭakā lohitena makkhiyanti. Deviyo disvā uppaṇḍenti – ‘‘utunī dāni devo, pupphaṃ devassa uppannaṃ, na ciraṃ 3 devo vijāyissatī’’ti. Tena rājā maṅku hoti . Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bhaṇe abhaya, tādiso ābādho, sāṭakā lohitena makkhiyanti, deviyo maṃ disvā uppaṇḍenti – ‘utunī dāni devo, pupphaṃ devassa uppannaṃ, na ciraṃ devo vijāyissatī’ti. Iṅgha, bhaṇe abhaya, tādisaṃ vejjaṃ jānāhi yo maṃ tikiccheyyā’’ti. ‘‘Ayaṃ, deva, amhākaṃ jīvako vejjo taruṇo bhadrako. So devaṃ tikicchissatī’’ti. ‘‘Tena hi, bhaṇe abhaya, jīvakaṃ vejjaṃ āṇāpehi; so maṃ tikicchissatī’’ti. Atha kho abhayo rājakumāro jīvakaṃ komārabhaccaṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, bhaṇe jīvaka, rājānaṃ tikicchāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho jīvako komārabhacco abhayassa rājakumārassa paṭissutvā nakhena bhesajjaṃ ādāya yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ etadavoca – ‘‘ābādhaṃ te, deva, passāmā’’ti 4. Atha kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa bhagandalābādhaṃ ekeneva ālepena apakaḍḍhi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro arogo samāno pañca itthisatāni sabbālaṅkāraṃ bhūsāpetvā omuñcāpetvā puñjaṃ kārāpetvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘etaṃ, bhaṇe jīvaka, pañcannaṃ itthisatānaṃ sabbālaṅkāraṃ tuyhaṃ hotū’’ti. ‘‘Alaṃ, deva, adhikāraṃ me devo saratū’’ti. ‘‘Tena hi, bhaṇe jīvaka, maṃ upaṭṭhaha, itthāgārañca, buddhappamukhañca bhikkhusaṅgha’’nti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paccassosi.

    बिम्बिसारराजवत्थु निट्ठितं।

    Bimbisārarājavatthu niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. नचिरस्सेव (स्या॰)
    2. पस्सामीति (स्या॰)
    3. nacirasseva (syā.)
    4. passāmīti (syā.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / सेट्ठिभरियादिवत्थुकथा • Seṭṭhibhariyādivatthukathā

    टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / २०३. सेट्ठिभरियादिवत्थुकथा • 203. Seṭṭhibhariyādivatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact