| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೨೦೪. ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಾಜವತ್ಥು
204. Bimbisārarājavatthu
೩೩೧. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಸೇನಿಯಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಭಗನ್ದಲಾಬಾಧೋ ಹೋತಿ। ಸಾಟಕಾ ಲೋಹಿತೇನ ಮಕ್ಖಿಯನ್ತಿ। ದೇವಿಯೋ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಣ್ಡೇನ್ತಿ – ‘‘ಉತುನೀ ದಾನಿ ದೇವೋ, ಪುಪ್ಫಂ ದೇವಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ನ ಚಿರಂ 1 ದೇವೋ ವಿಜಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತೇನ ರಾಜಾ ಮಙ್ಕು ಹೋತಿ । ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಅಭಯಂ ರಾಜಕುಮಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭಣೇ ಅಭಯ, ತಾದಿಸೋ ಆಬಾಧೋ, ಸಾಟಕಾ ಲೋಹಿತೇನ ಮಕ್ಖಿಯನ್ತಿ, ದೇವಿಯೋ ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಣ್ಡೇನ್ತಿ – ‘ಉತುನೀ ದಾನಿ ದೇವೋ, ಪುಪ್ಫಂ ದೇವಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ನ ಚಿರಂ ದೇವೋ ವಿಜಾಯಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಇಙ್ಘ, ಭಣೇ ಅಭಯ, ತಾದಿಸಂ ವೇಜ್ಜಂ ಜಾನಾಹಿ ಯೋ ಮಂ ತಿಕಿಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಯಂ, ದೇವ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜೀವಕೋ ವೇಜ್ಜೋ ತರುಣೋ ಭದ್ರಕೋ। ಸೋ ದೇವಂ ತಿಕಿಚ್ಛಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ ಅಭಯ, ಜೀವಕಂ ವೇಜ್ಜಂ ಆಣಾಪೇಹಿ; ಸೋ ಮಂ ತಿಕಿಚ್ಛಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಭಯೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ರಾಜಾನಂ ತಿಕಿಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ದೇವಾ’’ತಿ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಅಭಯಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ನಖೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಮಾಗಧಂ ಸೇನಿಯಂ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಬಾಧಂ ತೇ, ದೇವ, ಪಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ 2। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಸೇನಿಯಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಭಗನ್ದಲಾಬಾಧಂ ಏಕೇನೇವ ಆಲೇಪೇನ ಅಪಕಡ್ಢಿ। ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಅರೋಗೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚ ಇತ್ಥಿಸತಾನಿ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಂ ಭೂಸಾಪೇತ್ವಾ ಓಮುಞ್ಚಾಪೇತ್ವಾ ಪುಞ್ಜಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತಂ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇತ್ಥಿಸತಾನಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಂ ತುಯ್ಹಂ ಹೋತೂ’’ತಿ। ‘‘ಅಲಂ, ದೇವ, ಅಧಿಕಾರಂ ಮೇ ದೇವೋ ಸರತೂ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ಮಂ ಉಪಟ್ಠಹ, ಇತ್ಥಾಗಾರಞ್ಚ, ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ದೇವಾ’’ತಿ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಸೇನಿಯಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
331. Tena kho pana samayena rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa bhagandalābādho hoti. Sāṭakā lohitena makkhiyanti. Deviyo disvā uppaṇḍenti – ‘‘utunī dāni devo, pupphaṃ devassa uppannaṃ, na ciraṃ 3 devo vijāyissatī’’ti. Tena rājā maṅku hoti . Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro abhayaṃ rājakumāraṃ etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, bhaṇe abhaya, tādiso ābādho, sāṭakā lohitena makkhiyanti, deviyo maṃ disvā uppaṇḍenti – ‘utunī dāni devo, pupphaṃ devassa uppannaṃ, na ciraṃ devo vijāyissatī’ti. Iṅgha, bhaṇe abhaya, tādisaṃ vejjaṃ jānāhi yo maṃ tikiccheyyā’’ti. ‘‘Ayaṃ, deva, amhākaṃ jīvako vejjo taruṇo bhadrako. So devaṃ tikicchissatī’’ti. ‘‘Tena hi, bhaṇe abhaya, jīvakaṃ vejjaṃ āṇāpehi; so maṃ tikicchissatī’’ti. Atha kho abhayo rājakumāro jīvakaṃ komārabhaccaṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, bhaṇe jīvaka, rājānaṃ tikicchāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho jīvako komārabhacco abhayassa rājakumārassa paṭissutvā nakhena bhesajjaṃ ādāya yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ etadavoca – ‘‘ābādhaṃ te, deva, passāmā’’ti 4. Atha kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa bhagandalābādhaṃ ekeneva ālepena apakaḍḍhi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro arogo samāno pañca itthisatāni sabbālaṅkāraṃ bhūsāpetvā omuñcāpetvā puñjaṃ kārāpetvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca – ‘‘etaṃ, bhaṇe jīvaka, pañcannaṃ itthisatānaṃ sabbālaṅkāraṃ tuyhaṃ hotū’’ti. ‘‘Alaṃ, deva, adhikāraṃ me devo saratū’’ti. ‘‘Tena hi, bhaṇe jīvaka, maṃ upaṭṭhaha, itthāgārañca, buddhappamukhañca bhikkhusaṅgha’’nti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paccassosi.
ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಾಜವತ್ಥು ನಿಟ್ಠಿತಂ।
Bimbisārarājavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಸೇಟ್ಠಿಭರಿಯಾದಿವತ್ಥುಕಥಾ • Seṭṭhibhariyādivatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೦೩. ಸೇಟ್ಠಿಭರಿಯಾದಿವತ್ಥುಕಥಾ • 203. Seṭṭhibhariyādivatthukathā
