| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾ
Bimbisārasamāgamakathā
೫೫. ಲಟ್ಠಿವನೇತಿ ತಾಲುಯ್ಯಾನೇ। ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠೇ ಚೇತಿಯೇತಿ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಟರುಕ್ಖೇ; ತಸ್ಸ ಕಿರೇತಂ ನಾಮಂ। ದ್ವಾದಸನಹುತೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಏಕಂ ನಹುತಂ ದಸಸಹಸ್ಸಾನಿ। ಅಜ್ಝಭಾಸೀತಿ ತೇಸಂ ಕಙ್ಖಾಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ಅಭಾಸಿ।
55.Laṭṭhivaneti tāluyyāne. Suppatiṭṭhe cetiyeti aññatarasmiṃ vaṭarukkhe; tassa kiretaṃ nāmaṃ. Dvādasanahutehīti ettha ekaṃ nahutaṃ dasasahassāni. Ajjhabhāsīti tesaṃ kaṅkhācchedanatthaṃ abhāsi.
ಕಿಸಕೋವದಾನೋತಿ ತಾಪಸಚರಿಯಾಯ ಕಿಸಸರೀರತ್ತಾ ‘‘ಕಿಸಕೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾನಂ ತಾಪಸಾನಂ ಓವಾದಕೋ ಅನುಸಾಸಕೋ ಸಮಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಸಯಂ ಕಿಸಕೋ ತಾಪಸೋ ಸಮಾನೋ ವದಾನೋ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಓವದನ್ತೋ ಅನುಸಾಸನ್ತೋತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಂ ಪಹೀನನ್ತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಪಹೀನಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ತ್ವಂ ಉರುವೇಲವಾಸಿಅಗ್ಗಿಪರಿಚಾರಕಾನಂ ತಾಪಸಾನಂ ಸಯಂ ಓವಾದಾಚರಿಯೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಹಾಸಿ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ತವ ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ಪಹೀನ’’ನ್ತಿ।
Kisakovadānoti tāpasacariyāya kisasarīrattā ‘‘kisako’’ti laddhanāmānaṃ tāpasānaṃ ovādako anusāsako samānoti attho. Atha vā sayaṃ kisako tāpaso samāno vadāno ca aññe ovadanto anusāsantotipi attho. Kathaṃ pahīnanti kena kāraṇena pahīnaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘tvaṃ uruvelavāsiaggiparicārakānaṃ tāpasānaṃ sayaṃ ovādācariyo samāno kiṃ disvā pahāsi, pucchāmi taṃ etamatthaṃ kena kāraṇena tava aggihuttaṃ pahīna’’nti.
ದುತಿಯಗಾಥಾಯ ಅಯಮತ್ಥೋ – ಏತೇ ರೂಪಾದಿಕೇ ಕಾಮೇ ಇತ್ಥಿಯೋ ಚ ಯಞ್ಞಾ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ಸ್ವಾಹಂ ಏತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ರೂಪಾದಿಕಂ ಕಾಮಪ್ಪಭೇದಂ ಖನ್ಧುಪಧೀಸು ಮಲನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಯಸ್ಮಾ ಇಮೇ ಯಿಟ್ಠಹುತಪ್ಪಭೇದಾ ಯಞ್ಞಾ ಮಲಮೇವ ವದನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಯಿಟ್ಠೇ ನ ಹುತೇ ಅರಞ್ಜಿಂ; ಯಿಟ್ಠೇ ವಾ ಹುತೇ ವಾ ನಾಭಿರಮಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
Dutiyagāthāya ayamattho – ete rūpādike kāme itthiyo ca yaññā abhivadanti, svāhaṃ etaṃ sabbampi rūpādikaṃ kāmappabhedaṃ khandhupadhīsu malanti ñatvā yasmā ime yiṭṭhahutappabhedā yaññā malameva vadanti, tasmā na yiṭṭhe na hute arañjiṃ; yiṭṭhe vā hute vā nābhiraminti attho.
ತತಿಯಗಾಥಾಯ – ಅಥ ಕೋಚರಹೀತಿ ಅಥ ಕ್ವಚರಹಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।
Tatiyagāthāya – atha kocarahīti atha kvacarahi. Sesaṃ uttānameva.
ಚತುತ್ಥಗಾಥಾಯ – ಪದನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಪದಂ। ಸನ್ತಸಭಾವತಾಯ ಸನ್ತಂ। ಉಪಧೀನಂ ಅಭಾವೇನ ಅನುಪಧಿಕಂ। ರಾಗಕಿಞ್ಚನಾದೀನಂ ಅಭಾವೇನ ಅಕಿಞ್ಚನಂ। ತೀಸು ಭವೇಸು ಅಲಗ್ಗತಾಯ ಯಂ ಕಾಮಭವಂ ಯಞ್ಞಾ ವದನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಕಾಮಭವೇ ಅಸತ್ತಂ। ಜಾತಿಜರಾಮರಣಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಅನಞ್ಞಥಾಭಾವಿಂ। ಅತ್ತನಾ ಭಾವಿತೇನ ಮಗ್ಗೇನೇವ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ಅಞ್ಞೇನ ಕೇನಚಿ ಅಧಿಗಮೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅನಞ್ಞನೇಯ್ಯಂ। ಯಸ್ಮಾ ಈದಿಸಂ ಪದಮದ್ದಸಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಯಿಟ್ಠೇ ನ ಹುತೇ ಅರಞ್ಜಿಂ। ತೇನ ಕಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಯೋ ಅಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕಸಮ್ಪತ್ತಿಸಾಧಕೇ ನ ಯಿಟ್ಠೇ ನ ಹುತೇ ಅರಞ್ಜಿಂ, ಸೋ ಕಿಂ ವಕ್ಖಾಮಿ ‘‘ಏತ್ಥ ನಾಮ ಮೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ರತೋ ಮನೋ’’ತಿ।
Catutthagāthāya – padanti nibbānapadaṃ. Santasabhāvatāya santaṃ. Upadhīnaṃ abhāvena anupadhikaṃ. Rāgakiñcanādīnaṃ abhāvena akiñcanaṃ. Tīsu bhavesu alaggatāya yaṃ kāmabhavaṃ yaññā vadanti, tasmimpi kāmabhave asattaṃ. Jātijarāmaraṇānaṃ abhāvena anaññathābhāviṃ. Attanā bhāvitena maggeneva adhigantabbaṃ, na aññena kenaci adhigametabbanti anaññaneyyaṃ. Yasmā īdisaṃ padamaddasaṃ, tasmā na yiṭṭhe na hute arañjiṃ. Tena kiṃ dasseti? Yo ahaṃ devamanussalokasampattisādhake na yiṭṭhe na hute arañjiṃ, so kiṃ vakkhāmi ‘‘ettha nāma me devamanussaloke rato mano’’ti.
೫೬. ಏವಂ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ಅನಭಿರತಿಭಾವಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ‘‘ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಭಾವಂ ಪಕಾಸೇಸಿ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಆಕಾಸೇ ವಿವಿಧಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ। ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುನ್ತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಞಾಣಂ।
56. Evaṃ sabbaloke anabhiratibhāvaṃ pakāsetvā atha kho āyasmā uruvelakassapo ‘‘sāvakohamasmī’’ti evaṃ bhagavato sāvakabhāvaṃ pakāsesi. Tañca kho ākāse vividhāni pāṭihāriyāni dassetvā. Dhammacakkhunti sotāpattimaggañāṇaṃ.
೫೭. ಅಸ್ಸಾಸಕಾತಿ ಆಸೀಸನಾ; ಪತ್ಥನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸಾಹಂ ಭನ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿವೇಧೇನೇವಸ್ಸ ಸಿದ್ಧಂ ಸರಣಗಮನಂ, ತತ್ಥ ಪನ ನಿಚ್ಛಯಗಮನಮೇವ ಗತೋ, ಇದಾನಿ ವಾಚಾಯ ಅತ್ತಸನ್ನಿಯ್ಯಾತನಂ ಕರೋತಿ। ಮಗ್ಗವಸೇನೇವಾಯಂ ನಿಯತಸರಣತಂ ಪತ್ತೋ, ತಂ ಪರೇಸಂ ವಾಚಾಯ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಣಿಪಾತಗಮನಞ್ಚ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏವಂ ವದತಿ।
57.Assāsakāti āsīsanā; patthanāti attho. Esāhaṃ bhanteti ettha pana kiñcāpi maggappaṭivedhenevassa siddhaṃ saraṇagamanaṃ, tattha pana nicchayagamanameva gato, idāni vācāya attasanniyyātanaṃ karoti. Maggavasenevāyaṃ niyatasaraṇataṃ patto, taṃ paresaṃ vācāya pākaṭaṃ karonto paṇipātagamanañca gacchanto evaṃ vadati.
೫೮. ಸಿಙ್ಗೀನಿಕ್ಖಸವಣ್ಣೋತಿ ಸಿಙ್ಗೀಸುವಣ್ಣನಿಕ್ಖೇನ ಸಮಾನವಣ್ಣೋ। ದಸವಾಸೋತಿ ದಸಸು ಅರಿಯವಾಸೇಸು ವುತ್ಥವಾಸೋ। ದಸಧಮ್ಮವಿದೂತಿ ದಸಕಮ್ಮಪಥವಿದೂ। ದಸಭಿ ಚುಪೇತೋತಿ ದಸಹಿ ಅಸೇಕ್ಖೇಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಉಪೇತೋ। ಸಬ್ಬಧಿದನ್ತೋತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ದನ್ತೋ; ಭಗವತೋ ಹಿ ಚಕ್ಖುಆದೀಸು ಕಿಞ್ಚಿ ಅದನ್ತಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।
58.Siṅgīnikkhasavaṇṇoti siṅgīsuvaṇṇanikkhena samānavaṇṇo. Dasavāsoti dasasu ariyavāsesu vutthavāso. Dasadhammavidūti dasakammapathavidū. Dasabhi cupetoti dasahi asekkhehi aṅgehi upeto. Sabbadhidantoti sabbesu danto; bhagavato hi cakkhuādīsu kiñci adantaṃ nāma natthi.
೫೯. ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದೀತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತವನ್ತಂ ಪತ್ತತೋ ಚ ಅಪನೀತಪಾಣಿಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ನಿಸೀದೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ಥಿಕಾನನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾಭಿವಾದನಗಮನೇನ ಚ ಧಮ್ಮಸವನೇನ ಚ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ। ಅಭಿಕ್ಕಮನೀಯನ್ತಿ ಅಭಿಗನ್ತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ। ಅಪ್ಪಾಕಿಣ್ಣನ್ತಿ ಅನಾಕಿಣ್ಣಂ। ಅಪ್ಪಸದ್ದನ್ತಿ ವಚನಸದ್ದೇನ ಅಪ್ಪಸದ್ದಂ। ಅಪ್ಪನಿಗ್ಘೋಸನ್ತಿ ನಗರನಿಗ್ಘೋಸಸದ್ದೇನ ಅಪ್ಪನಿಗ್ಘೋಸಂ। ವಿಜನವಾತನ್ತಿ ಅನುಸಞ್ಚರಣಜನಸ್ಸ ಸರೀರವಾತೇನ ವಿರಹಿತಂ। ‘‘ವಿಜನವಾದ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ; ಅನ್ತೋ ಜನವಾದೇನ ರಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ವಿಜನಪಾತ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ; ಜನಸಞ್ಚಾರವಿರಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮನುಸ್ಸರಾಹಸೇಯ್ಯಕನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ರಹಸ್ಸಕಿರಿಯಟ್ಠಾನಿಯಂ। ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಸಾರುಪ್ಪನ್ತಿ ವಿವೇಕಾನುರೂಪಂ।
59.Bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdīti bhagavantaṃ bhuttavantaṃ pattato ca apanītapāṇiṃ sallakkhetvā ekasmiṃ padese nisīdīti attho. Atthikānanti buddhābhivādanagamanena ca dhammasavanena ca atthikānaṃ. Abhikkamanīyanti abhigantuṃ sakkuṇeyyaṃ. Appākiṇṇanti anākiṇṇaṃ. Appasaddanti vacanasaddena appasaddaṃ. Appanigghosanti nagaranigghosasaddena appanigghosaṃ. Vijanavātanti anusañcaraṇajanassa sarīravātena virahitaṃ. ‘‘Vijanavāda’’ntipi pāṭho; anto janavādena rahitanti attho. ‘‘Vijanapāta’’ntipi pāṭho; janasañcāravirahitanti attho. Manussarāhaseyyakanti manussānaṃ rahassakiriyaṭṭhāniyaṃ. Paṭisallānasāruppanti vivekānurūpaṃ.
ವಿಮ್ವಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Vimvisārasamāgamakathā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೧೩. ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾ • 13. Bimbisārasamāgamakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೩. ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸಮಾಗಮಕಥಾ • 13. Bimbisārasamāgamakathā
