Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi

    13. බිම්‌බිසාරසමාගමකථා

    13. Bimbisārasamāgamakathā

    55. අථ ඛො භගවා ගයාසීසෙ යථාභිරන්‌තං විහරිත්‌වා යෙන රාජගහං තෙන චාරිකං පක්‌කාමි, මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං භික්‌ඛුසහස්‌සෙන සබ්‌බෙහෙව පුරාණජටිලෙහි. අථ ඛො භගවා අනුපුබ්‌බෙන චාරිකං චරමානො යෙන රාජගහං තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා රාජගහෙ විහරති ලට්‌ඨිවනෙ 1 සුප්‌පතිට්‌ඨෙ චෙතියෙ. අස්‌සොසි ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො – සමණො ඛලු භො ගොතමො සක්‍යපුත්‌තො සක්‍යකුලා පබ්‌බජිතො රාජගහං අනුප්‌පත්‌තො රාජගහෙ විහරති ලට්‌ඨිවනෙ සුප්‌පතිට්‌ඨෙ චෙතියෙ. තං ඛො පන භගවන්‌තං 2 ගොතමං එවං කල්‍යාණො කිත්‌තිසද්‌දො අබ්‌භුග්‌ගතො – ඉතිපි සො භගවා අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො විජ්‌ජාචරණසම්‌පන්‌නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්‌තරො පුරිසදම්‌මසාරථි සත්‌ථා දෙවමනුස්‌සානං බුද්‌ධො භගවා 3. සො ඉමං ලොකං සදෙවකං සමාරකං සබ්‍රහ්‌මකං සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණිං පජං සදෙවමනුස්‌සං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති. සො ධම්‌මං දෙසෙති ආදිකල්‍යාණං මජ්‌ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්‌ථං සබ්‍යඤ්‌ජනං කෙවලපරිපුණ්‌ණං පරිසුද්‌ධං බ්‍රහ්‌මචරියං පකාසෙති. සාධු ඛො පන තථාරූපානං අරහතං දස්‌සනං හොතීති.

    55. Atha kho bhagavā gayāsīse yathābhirantaṃ viharitvā yena rājagahaṃ tena cārikaṃ pakkāmi, mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ bhikkhusahassena sabbeheva purāṇajaṭilehi. Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena rājagahaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharati laṭṭhivane 4 suppatiṭṭhe cetiye. Assosi kho rājā māgadho seniyo bimbisāro – samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito rājagahaṃ anuppatto rājagahe viharati laṭṭhivane suppatiṭṭhe cetiye. Taṃ kho pana bhagavantaṃ 5 gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā 6. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti.

    අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො ද්‌වාදසනහුතෙහි 7 මාගධිකෙහි බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකෙහි පරිවුතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි, උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. තෙපි ඛො ද්‌වාදසනහුතා මාගධිකා බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකා අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවතා සද්‌ධිං සම්‌මොදිංසු, සම්‌මොදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ යෙන භගවා තෙනඤ්‌ජලිං පණාමෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ භගවතො සන්‌තිකෙ නාමගොත්‌තං සාවෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු, අප්‌පෙකච්‌චෙ තුණ්‌හීභූතා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. අථ ඛො තෙසං ද්‌වාදසනහුතානං 8 මාගධිකානං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං එතදහොසි – ‘‘කිං නු ඛො මහාසමණො උරුවෙලකස්‌සපෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරති, උදාහු උරුවෙලකස්‌සපො මහාසමණෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරතී’’ති? අථ ඛො භගවා තෙසං ද්‌වාදසනහුතානං මාගධිකානං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය ආයස්‌මන්‌තං උරුවෙලකස්‌සපං ගාථාය අජ්‌ඣභාසි –

    Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro dvādasanahutehi 9 māgadhikehi brāhmaṇagahapatikehi parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Tepi kho dvādasanahutā māgadhikā brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce bhagavato santike nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu, appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Atha kho tesaṃ dvādasanahutānaṃ 10 māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ etadahosi – ‘‘kiṃ nu kho mahāsamaṇo uruvelakassape brahmacariyaṃ carati, udāhu uruvelakassapo mahāsamaṇe brahmacariyaṃ caratī’’ti? Atha kho bhagavā tesaṃ dvādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ cetasā cetoparivitakkamaññāya āyasmantaṃ uruvelakassapaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘කිමෙව දිස්‌වා උරුවෙලවාසි, පහාසි අග්‌ගිං කිසකොවදානො;

    ‘‘Kimeva disvā uruvelavāsi, pahāsi aggiṃ kisakovadāno;

    පුච්‌ඡාමි තං කස්‌සප, එතමත්‌ථං කථං පහීනං තව අග්‌ගිහුත්‌තන්‌ති.

    Pucchāmi taṃ kassapa, etamatthaṃ kathaṃ pahīnaṃ tava aggihuttanti.

    ‘‘රූපෙ ච සද්‌දෙ ච අථො රසෙ ච;

    ‘‘Rūpe ca sadde ca atho rase ca;

    කාමිත්‌ථියො චාභිවදන්‌ති යඤ්‌ඤා;

    Kāmitthiyo cābhivadanti yaññā;

    එතං මලන්‌ති උපධීසු ඤත්‌වා;

    Etaṃ malanti upadhīsu ñatvā;

    තස්‌මා න යිට්‌ඨෙ න හුතෙ අරඤ්‌ජින්‌ති.

    Tasmā na yiṭṭhe na hute arañjinti.

    ‘‘එත්‌ථෙව තෙ මනො න රමිත්‌ථ (කස්‌සපාති භගවා);

    ‘‘Ettheva te mano na ramittha (kassapāti bhagavā);

    රූපෙසු සද්‌දෙසු අථො රසෙසු;

    Rūpesu saddesu atho rasesu;

    අථ කො චරහි දෙවමනුස්‌සලොකෙ;

    Atha ko carahi devamanussaloke;

    රතො මනො කස්‌සප, බ්‍රූහි මෙතන්‌ති.

    Rato mano kassapa, brūhi metanti.

    ‘‘දිස්‌වා පදං සන්‌තමනූපධීකං;

    ‘‘Disvā padaṃ santamanūpadhīkaṃ;

    අකිඤ්‌චනං කාමභවෙ අසත්‌තං;

    Akiñcanaṃ kāmabhave asattaṃ;

    අනඤ්‌ඤථාභාවිමනඤ්‌ඤනෙය්‍යං;

    Anaññathābhāvimanaññaneyyaṃ;

    තස්‌මා න යිට්‌ඨෙ න හුතෙ අරඤ්‌ජි’’න්‌ති.

    Tasmā na yiṭṭhe na hute arañji’’nti.

    56. අථ ඛො ආයස්‌මා උරුවෙලකස්‌සපො උට්‌ඨායාසනා එකංසං උත්‌තරාසඞ්‌ගං කරිත්‌වා භගවතො පාදෙසු සිරසා නිපතිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සත්‌ථා මෙ, භන්‌තෙ, භගවා, සාවකොහමස්‌මි; සත්‌ථා මෙ, භන්‌තෙ, භගවා, සාවකොහමස්‌මී’’ති. අථ ඛො තෙසං ද්‌වාදසනහුතානං මාගධිකානං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං එතදහොසි – ‘‘උරුවෙලකස්‌සපො මහාසමණෙ බ්‍රහ්‌මචරියං චරතී’’ති. අථ ඛො භගවා තෙසං ද්‌වාදසනහුතානං මාගධිකානං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං චෙතසා චෙතොපරිවිතක්‌කමඤ්‌ඤාය අනුපුබ්‌බිං කථං කථෙසි, සෙය්‍යථිදං – දානකථං සීලකථං සග්‌ගකථං කාමානං ආදීනවං ඔකාරං සංකිලෙසං නෙක්‌ඛම්‌මෙ ආනිසංසං පකාසෙසි. යදා තෙ භගවා අඤ්‌ඤාසි කල්‌ලචිත්‌තෙ මුදුචිත්‌තෙ විනීවරණචිත්‌තෙ උදග්‌ගචිත්‌තෙ පසන්‌නචිත්‌තෙ, අථ යා බුද්‌ධානං සාමුක්‌කංසිකා ධම්‌මදෙසනා, තං පකාසෙසි – දුක්‌ඛං, සමුදයං, නිරොධං, මග්‌ගං. සෙය්‍යථාපි නාම සුද්‌ධං වත්‌ථං අපගතකාළකං සම්‌මදෙව රජනං පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය, එවමෙව එකාදසනහුතානං මාගධිකානං බ්‍රාහ්‌මණගහපතිකානං බිම්‌බිසාරප්‌පමුඛානං තස්‌මිං යෙව ආසනෙ විරජං වීතමලං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි – යං කිඤ්‌චි සමුදයධම්‌මං, සබ්‌බං තං නිරොධධම්‌මන්‌ති. එකනහුතං උපාසකත්‌තං පටිවෙදෙසි.

    56. Atha kho āyasmā uruvelakassapo uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘satthā me, bhante, bhagavā, sāvakohamasmi; satthā me, bhante, bhagavā, sāvakohamasmī’’ti. Atha kho tesaṃ dvādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ etadahosi – ‘‘uruvelakassapo mahāsamaṇe brahmacariyaṃ caratī’’ti. Atha kho bhagavā tesaṃ dvādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ cetasā cetoparivitakkamaññāya anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva ekādasanahutānaṃ māgadhikānaṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ bimbisārappamukhānaṃ tasmiṃ yeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Ekanahutaṃ upāsakattaṃ paṭivedesi.

    57. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො දිට්‌ඨධම්‌මො පත්‌තධම්‌මො විදිතධම්‌මො පරියොගාළ්‌හධම්‌මො තිණ්‌ණවිචිකිච්‌ඡො විගතකථංකථො වෙසාරජ්‌ජප්‌පත්‌තො අපරප්‌පච්‌චයො සත්‌ථුසාසනෙ භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘පුබ්‌බෙ මෙ, භන්‌තෙ, කුමාරස්‌ස සතො පඤ්‌ච අස්‌සාසකා අහෙසුං, තෙ මෙ එතරහි සමිද්‌ධා. පුබ්‌බෙ මෙ, භන්‌තෙ, කුමාරස්‌ස සතො එතදහොසි – ‘අහො වත මං රජ්‌ජෙ අභිසිඤ්‌චෙය්‍යු’න්‌ති, අයං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, පඨමො අස්‌සාසකො අහොසි, සො මෙ එතරහි සමිද්‌ධො. ‘තස්‌ස ච මෙ විජිතං අරහං සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො ඔක්‌කමෙය්‍යා’ති, අයං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, දුතියො අස්‌සාසකො අහොසි, සො මෙ එතරහි සමිද්‌ධො. ‘තඤ්‌චාහං භගවන්‌තං පයිරුපාසෙය්‍ය’න්‌ති, අයං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, තතියො අස්‌සාසකො අහොසි, සො මෙ එතරහි සමිද්‌ධො. ‘සො ච මෙ භගවා ධම්‌මං දෙසෙය්‍යා’ති, අයං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, චතුත්‌ථො අස්‌සාසකො අහොසි, සො මෙ එතරහි සමිද්‌ධො. ‘තස්‌ස චාහං භගවතො ධම්‌මං ආජානෙය්‍ය’න්‌ති, අයං ඛො මෙ, භන්‌තෙ, පඤ්‌චමො අස්‌සාසකො අහොසි, සො මෙ එතරහි සමිද්‌ධො. පුබ්‌බෙ මෙ, භන්‌තෙ, කුමාරස්‌ස සතො ඉමෙ පඤ්‌ච අස්‌සාසකා අහෙසුං, තෙ මෙ එතරහි සමිද්‌ධා. අභික්‌කන්‌තං, භන්‌තෙ, අභික්‌කන්‌තං, භන්‌තෙ, සෙය්‍යථාපි, භන්‌තෙ, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය, මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තීති – එවමෙවං භගවතා අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං, භන්‌තෙ, භගවන්‌තං සරණං ගච්‌ඡාමි, ධම්‌මඤ්‌ච, භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච. උපාසකං මං 11, භගවා ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගතං, අධිවාසෙතු ච මෙ, භන්‌තෙ, භගවා , ස්‌වාතනාය භත්‌තං සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙනා’’ති . අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො තස්‌සා රත්‌තියා අච්‌චයෙන පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං පටියාදාපෙත්‌වා භගවතො කාලං ආරොචාපෙසි – ‘‘කාලො, භන්‌තෙ, නිට්‌ඨිතං භත්‌ත’’න්‌ති.

    57. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pubbe me, bhante, kumārassa sato pañca assāsakā ahesuṃ, te me etarahi samiddhā. Pubbe me, bhante, kumārassa sato etadahosi – ‘aho vata maṃ rajje abhisiñceyyu’nti, ayaṃ kho me, bhante, paṭhamo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘Tassa ca me vijitaṃ arahaṃ sammāsambuddho okkameyyā’ti, ayaṃ kho me, bhante, dutiyo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘Tañcāhaṃ bhagavantaṃ payirupāseyya’nti, ayaṃ kho me, bhante, tatiyo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘So ca me bhagavā dhammaṃ deseyyā’ti, ayaṃ kho me, bhante, catuttho assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. ‘Tassa cāhaṃ bhagavato dhammaṃ ājāneyya’nti, ayaṃ kho me, bhante, pañcamo assāsako ahosi, so me etarahi samiddho. Pubbe me, bhante, kumārassa sato ime pañca assāsakā ahesuṃ, te me etarahi samiddhā. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante, seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ 12, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ, adhivāsetu ca me, bhante, bhagavā , svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti . Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.

    58. අථ ඛො භගවා පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය රාජගහං පාවිසි මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං භික්‌ඛුසහස්‌සෙන සබ්‌බෙහෙව පුරාණජටිලෙහි. තෙන ඛො පන සමයෙන සක්‌කො දෙවානමින්‌දො මාණවකවණ්‌ණං අභිනිම්‌මිනිත්‌වා බුද්‌ධප්‌පමුඛස්‌ස භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස පුරතො පුරතො ගච්‌ඡති ඉමා ගාථායො ගායමානො –

    58. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ pāvisi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ bhikkhusahassena sabbeheva purāṇajaṭilehi. Tena kho pana samayena sakko devānamindo māṇavakavaṇṇaṃ abhinimminitvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa purato purato gacchati imā gāthāyo gāyamāno –

    ‘‘දන්‌තො දන්‌තෙහි සහ පුරාණජටිලෙහි, විප්‌පමුත්‌තො විප්‌පමුත්‌තෙහි;

    ‘‘Danto dantehi saha purāṇajaṭilehi, vippamutto vippamuttehi;

    සිඞ්‌ගීනික්‌ඛසවණ්‌ණො, රාජගහං පාවිසි භගවා.

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo, rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘මුත්‌තො මුත්‌තෙහි සහ පුරාණජටිලෙහි, විප්‌පමුත්‌තො විප්‌පමුත්‌තෙහි;

    ‘‘Mutto muttehi saha purāṇajaṭilehi, vippamutto vippamuttehi;

    සිඞ්‌ගීනික්‌ඛසවණ්‌ණො, රාජගහං පාවිසි භගවා.

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo, rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘තිණ්‌ණො තිණ්‌ණෙහි සහ පුරාණජටිලෙහි;

    ‘‘Tiṇṇo tiṇṇehi saha purāṇajaṭilehi;

    විප්‌පමුත්‌තො විප්‌පමුත්‌තෙහි;

    Vippamutto vippamuttehi;

    සිඞ්‌ගීනික්‌ඛසුවණ්‌ණො;

    Siṅgīnikkhasuvaṇṇo;

    රාජගහං පාවිසි භගවා.

    Rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘සන්‌තො සන්‌තෙහි සහ පුරාණජටිලෙහි;

    ‘‘Santo santehi saha purāṇajaṭilehi;

    විප්‌පමුත්‌තො විප්‌පමුත්‌තෙහි;

    Vippamutto vippamuttehi;

    සිඞ්‌ගීනික්‌ඛසවණ්‌ණො;

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo;

    රාජගහං පාවිසි භගවා.

    Rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘දසවාසො දසබලො, දසධම්‌මවිදූ දසභි චුපෙතො;

    ‘‘Dasavāso dasabalo, dasadhammavidū dasabhi cupeto;

    සො දසසතපරිවාරො 13 රාජගහං, පාවිසි භගවා’’ති.

    So dasasataparivāro 14 rājagahaṃ, pāvisi bhagavā’’ti.

    මනුස්‌සා සක්‌කං දෙවානමින්‌දං පස්‌සිත්‌වා එවමාහංසු – ‘‘අභිරූපො වතායං මාණවකො, දස්‌සනීයො වතායං මාණවකො, පාසාදිකො වතායං මාණවකො. කස්‌ස නු ඛො අයං මාණවකො’’ති? එවං වුත්‌තෙ සක්‌කො දෙවානමින්‌දො තෙ මනුස්‌සෙ ගාථාය අජ්‌ඣභාසි –

    Manussā sakkaṃ devānamindaṃ passitvā evamāhaṃsu – ‘‘abhirūpo vatāyaṃ māṇavako, dassanīyo vatāyaṃ māṇavako, pāsādiko vatāyaṃ māṇavako. Kassa nu kho ayaṃ māṇavako’’ti? Evaṃ vutte sakko devānamindo te manusse gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘‘යො ධීරො සබ්‌බධි දන්‌තො, සුද්‌ධො අප්‌පටිපුග්‌ගලො;

    ‘‘Yo dhīro sabbadhi danto, suddho appaṭipuggalo;

    අරහං සුගතො ලොකෙ, තස්‌සාහං පරිචාරකො’’ති.

    Arahaṃ sugato loke, tassāhaṃ paricārako’’ti.

    59. අථ ඛො භගවා යෙන රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්‌කමි, උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො බුද්‌ධප්‌පමුඛං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං පණීතෙන ඛාදනීයෙන භොජනීයෙන සහත්‌ථා සන්‌තප්‌පෙත්‌වා සම්‌පවාරෙත්‌වා භගවන්‌තං භුත්‌තාවිං ඔනීතපත්‌තපාණිං එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නස්‌ස ඛො රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස එතදහොසි 15 – ‘‘කත්‌ථ නු ඛො භගවා විහරෙය්‍ය? යං අස්‌ස ගාමතො නෙව අවිදූරෙ න අච්‌චාසන්‌නෙ, ගමනාගමනසම්‌පන්‌නං, අත්‌ථිකානං අත්‌ථිකානං මනුස්‌සානං අභික්‌කමනීයං, දිවා අප්‌පාකිණ්‌ණං 16, රත්‌තිං අප්‌පසද්‌දං අප්‌පනිග්‌ඝොසං විජනවාතං, මනුස්‌සරාහස්‌සෙය්‍යකං, පටිසල්‌ලානසාරුප්‌ප’’න්‌ති. අථ ඛො රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස සෙනියස්‌ස බිම්‌බිසාරස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ඉදං ඛො අම්‌හාකං වෙළුවනං උය්‍යානං ගාමතො නෙව අවිදූරෙ න අච්‌චාසන්‌නෙ ගමනාගමනසම්‌පන්‌නං අත්‌ථිකානං අත්‌ථිකානං මනුස්‌සානං අභික්‌කමනීයං දිවා අප්‌පාකිණ්‌ණං රත්‌තිං අප්‌පසද්‌දං අප්‌පනිග්‌ඝොසං විජනවාතං මනුස්‌සරාහස්‌සෙය්‍යකං පටිසල්‌ලානසාරුප්‌පං. යංනූනාහං වෙළුවනං උය්‍යානං බුද්‌ධප්‌පමුඛස්‌ස භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස දදෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො රාජා මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො සොවණ්‌ණමයං භිඞ්‌කාරං ගහෙත්‌වා භගවතො ඔණොජෙසි – ‘‘එතාහං, භන්‌තෙ, වෙළුවනං උය්‍යානං බුද්‌ධප්‌පමුඛස්‌ස භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස දම්‌මී’’ති. පටිග්‌ගහෙසි භගවා ආරාමං. අථ ඛො භගවා රාජානං මාගධං සෙනියං බිම්‌බිසාරං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙත්‌වා සමාදපෙත්‌වා සමුත්‌තෙජෙත්‌වා සම්‌පහංසෙත්‌වා උට්‌ඨායාසනා පක්‌කාමි. අථ ඛො භගවා එතස්‌මිං නිදානෙ එතස්‌මිං පකරණෙ ධම්‌මිං කථං කත්‌වා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘අනුජානාමි, භික්‌ඛවෙ, ආරාම’’න්‌ති.

    59. Atha kho bhagavā yena rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnassa kho rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etadahosi 17 – ‘‘kattha nu kho bhagavā vihareyya? Yaṃ assa gāmato neva avidūre na accāsanne, gamanāgamanasampannaṃ, atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ, divā appākiṇṇaṃ 18, rattiṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ, manussarāhasseyyakaṃ, paṭisallānasāruppa’’nti. Atha kho rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa etadahosi – ‘‘idaṃ kho amhākaṃ veḷuvanaṃ uyyānaṃ gāmato neva avidūre na accāsanne gamanāgamanasampannaṃ atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ divā appākiṇṇaṃ rattiṃ appasaddaṃ appanigghosaṃ vijanavātaṃ manussarāhasseyyakaṃ paṭisallānasāruppaṃ. Yaṃnūnāhaṃ veḷuvanaṃ uyyānaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dadeyya’’nti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro sovaṇṇamayaṃ bhiṅkāraṃ gahetvā bhagavato oṇojesi – ‘‘etāhaṃ, bhante, veḷuvanaṃ uyyānaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dammī’’ti. Paṭiggahesi bhagavā ārāmaṃ. Atha kho bhagavā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ārāma’’nti.

    බිම්‌බිසාරසමාගමකථා නිට්‌ඨිතා.

    Bimbisārasamāgamakathā niṭṭhitā.







    Footnotes:
    1. ලට්‌ඨිවනුය්‍යානෙ (ස්‍යා.)
    2. භවන්‌තං (ක.)
    3. භගවාති (ක.)
    4. laṭṭhivanuyyāne (syā.)
    5. bhavantaṃ (ka.)
    6. bhagavāti (ka.)
    7. ද්‌වාදසනියුතෙහි (යොජනා)
    8. ද්‌වාදසනියුතානං (යොජනා)
    9. dvādasaniyutehi (yojanā)
    10. dvādasaniyutānaṃ (yojanā)
    11. මං භන්‌තෙ (ක.)
    12. maṃ bhante (ka.)
    13. පරිවාරකො (ක.)
    14. parivārako (ka.)
    15. චූළව. 307
    16. අප්‌පකිණ්‌ණං (සී. ස්‍යා.), අබ්‌භොකිණ්‌ණං (ක.)
    17. cūḷava. 307
    18. appakiṇṇaṃ (sī. syā.), abbhokiṇṇaṃ (ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / බිම්‌බිසාරසමාගමකථා • Bimbisārasamāgamakathā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / බිම්‌බිසාරසමාගමකථාවණ්‌ණනා • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / බිම්‌බිසාරසමාගමකථාවණ්‌ණනා • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / බිම්‌බිසාරසමාගමකථාවණ්‌ණනා • Bimbisārasamāgamakathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 13. බිම්‌බිසාරසමාගමකථා • 13. Bimbisārasamāgamakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact