Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi |
။ နမော တသ္သ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ။
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ဝိနယပိဋကေ
Vinayapiṭake
မဟာဝဂ္ဂပာဠိ
Mahāvaggapāḷi
၁. မဟာခန္ဓကော
1. Mahākhandhako
၁. ဗောဓိကထာ
1. Bodhikathā
၁. 1 တေန သမယေန ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓော။ အထ ခော ဘဂဝာ ဗောဓိရုက္ခမူလေ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင္ကေန နိသီဒိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ 2။ အထ ခော ဘဂဝာ ရတ္တိယာ ပဌမံ ယာမံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင္ခာရာ, သင္ခာရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖသ္သော, ဖသ္သပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏ္ဟာ, တဏ္ဟာပစ္စယာ ဥပာဒာနံ, ဥပာဒာနပစ္စယာ ဘဝော, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ သမ္ဘဝန္တိ – ဧဝမေတသ္သ ကေဝလသ္သ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္သ သမုဒယော ဟောတိ။ ‘‘အဝိဇ္ဇာယတ္ဝေဝ အသေသဝိရာဂနိရောဓာ သင္ခာရနိရောဓော, သင္ခာရနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော, ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော, နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော, သဠာယတနနိရောဓာ ဖသ္သနိရောဓော, ဖသ္သနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော, ဝေဒနာနိရောဓာ တဏ္ဟာနိရောဓော, တဏ္ဟာနိရောဓာ ဥပာဒာနနိရောဓော , ဥပာဒာနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒောမနသ္သုပာယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ – ဧဝမေတသ္သ ကေဝလသ္သ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္သ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။
1.3 Tena samayena buddho bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre bodhirukkhamūle paṭhamābhisambuddho. Atha kho bhagavā bodhirukkhamūle sattāhaṃ ekapallaṅkena nisīdi vimuttisukhapaṭisaṃvedī 4. Atha kho bhagavā rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ paṭiccasamuppādaṃ anulomapaṭilomaṃ manasākāsi – ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti – evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. ‘‘Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho, saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho , upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti – evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ယဒာ ဟဝေ ပာတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ။
‘‘Yadā have pātubhavanti dhammā;
အာတာပိနော ဈာယတော ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ။
Ātāpino jhāyato brāhmaṇassa;
အထသ္သ ကင္ခာ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ။
Athassa kaṅkhā vapayanti sabbā;
ယတော ပဇာနာတိ သဟေတုဓမ္မ’’န္တိ။
Yato pajānāti sahetudhamma’’nti.
၂. 5 အထ ခော ဘဂဝာ ရတ္တိယာ မဇ္ဈိမံ ယာမံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင္ခာရာ, သင္ခာရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ။ပေ.။ ဧဝမေတသ္သ ကေဝလသ္သ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္သ သမုဒယော ဟောတီ။ပေ.။ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။
2.6 Atha kho bhagavā rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ paṭiccasamuppādaṃ anulomapaṭilomaṃ manasākāsi – ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī…pe… nirodho hotī’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ယဒာ ဟဝေ ပာတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ။
‘‘Yadā have pātubhavanti dhammā;
အာတာပိနော ဈာယတော ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ။
Ātāpino jhāyato brāhmaṇassa;
အထသ္သ ကင္ခာ ဝပယန္တိ သဗ္ဗာ။
Athassa kaṅkhā vapayanti sabbā;
ယတော ခယံ ပစ္စယာနံ အဝေဒီ’’တိ။
Yato khayaṃ paccayānaṃ avedī’’ti.
၃. 7 အထ ခော ဘဂဝာ ရတ္တိယာ ပစ္ဆိမံ ယာမံ ပဋိစ္စသမုပ္ပာဒံ အနုလောမပဋိလောမံ မနသာကာသိ – ‘‘အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင္ခာရာ, သင္ခာရပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ။ပေ.။ ဧဝမေတသ္သ ကေဝလသ္သ ဒုက္ခက္ခန္ဓသ္သ သမုဒယော ဟောတိ။ပေ.။ နိရောဓော ဟောတီ’’တိ။
3.8 Atha kho bhagavā rattiyā pacchimaṃ yāmaṃ paṭiccasamuppādaṃ anulomapaṭilomaṃ manasākāsi – ‘‘avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti…pe… nirodho hotī’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ယဒာ ဟဝေ ပာတုဘဝန္တိ ဓမ္မာ။
‘‘Yadā have pātubhavanti dhammā;
အာတာပိနော ဈာယတော ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ။
Ātāpino jhāyato brāhmaṇassa;
ဝိဓူပယံ တိဋ္ဌတိ မာရသေနံ။
Vidhūpayaṃ tiṭṭhati mārasenaṃ;
ဗောဓိကထာ နိဋ္ဌိတာ။
Bodhikathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဗောဓိကထာ • Bodhikathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဗောဓိကထာဝဏ္ဏနာ • Bodhikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဗောဓိကထာဝဏ္ဏနာ • Bodhikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဗောဓိကထာဝဏ္ဏနာ • Bodhikathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၁. ဗောဓိကထာ • 1. Bodhikathā