| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
4. බොධිසත්‌තධම්‌මතාපඤ්‌හො
4. Bodhisattadhammatāpañho
4. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, භාසිතම්‌පෙතං භගවතා ධම්‌මතාධම්‌මපරියායෙ ‘පුබ්‌බෙව බොධිසත්‌තානං මාතාපිතරො නියතා හොන්‌ති, බොධි නියතා හොති, අග්‌ගසාවකා නියතා හොන්‌ති, පුත්‌තො නියතො හොති, උපට්‌ඨාකො නියතො හොතී’ති. පුන ච තුම්‌හෙ භණථ ‘තුසිතෙ කායෙ ඨිතො බොධිසත්‌තො අට්‌ඨ මහාවිලොකනානි විලොකෙති, කාලං විලොකෙති, දීපං විලොකෙති, දෙසං විලොකෙති, කුලං විලොකෙති, ජනෙත්‌තිං විලොකෙති, ආයුං විලොකෙති, මාසං විලොකෙති, නෙක්‌ඛම්‌මං විලොකෙතී’ති. භන්‌තෙ නාගසෙන, අපරිපක්‌කෙ ඤාණෙ බුජ්‌ඣනං නත්‌ථි, පරිපක්‌කෙ ඤාණෙ න සක්‌කා නිමෙසන්‌තරම්‌පි ආගමෙතුං, අනතික්‌කමනීයං පරිපක්‌කමානසං. කස්‌මා බොධිසත්‌තො කාලං විලොකෙහි ‘කම්‌හි කාලෙ උප්‌පජ්‌ජාමී’ති. අපරිපක්‌කෙ ඤාණෙ බුජ්‌ඣනං නත්‌ථි, පරිපක්‌කෙ ඤාණෙ න සක්‌කා නිමෙසන්‌තරම්‌පි ආගමෙතුං, කස්‌මා බොධිසත්‌තො කුලං විලොකෙති ‘කුම්‌හි කුලෙ උප්‌පජ්‌ජාමී’ති. යදි, භන්‌තෙ නාගසෙන, පුබ්‌බෙව බොධිසත්‌තස්‌ස මාතාපිතරො නියතා, තෙන හි ‘කුලං විලොකෙතී’ති යං වචනං, තං මිච්‌ඡා. යදි කුලං විලොකෙති, තෙන හි ‘පුබ්‌බෙව බොධිසත්‌තස්‌ස මාතාපිතරො නියතා’ති තම්‌පි වචනං මිච්‌ඡා. අයම්‌පි උභතො කොටිකො පඤ්‌හො තවානුප්‌පත්‌තො, සො තයා නිබ්‌බාහිතබ්‌බො’’ති.
4. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā dhammatādhammapariyāye ‘pubbeva bodhisattānaṃ mātāpitaro niyatā honti, bodhi niyatā hoti, aggasāvakā niyatā honti, putto niyato hoti, upaṭṭhāko niyato hotī’ti. Puna ca tumhe bhaṇatha ‘tusite kāye ṭhito bodhisatto aṭṭha mahāvilokanāni viloketi, kālaṃ viloketi, dīpaṃ viloketi, desaṃ viloketi, kulaṃ viloketi, janettiṃ viloketi, āyuṃ viloketi, māsaṃ viloketi, nekkhammaṃ viloketī’ti. Bhante nāgasena, aparipakke ñāṇe bujjhanaṃ natthi, paripakke ñāṇe na sakkā nimesantarampi āgametuṃ, anatikkamanīyaṃ paripakkamānasaṃ. Kasmā bodhisatto kālaṃ vilokehi ‘kamhi kāle uppajjāmī’ti. Aparipakke ñāṇe bujjhanaṃ natthi, paripakke ñāṇe na sakkā nimesantarampi āgametuṃ, kasmā bodhisatto kulaṃ viloketi ‘kumhi kule uppajjāmī’ti. Yadi, bhante nāgasena, pubbeva bodhisattassa mātāpitaro niyatā, tena hi ‘kulaṃ viloketī’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi kulaṃ viloketi, tena hi ‘pubbeva bodhisattassa mātāpitaro niyatā’ti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘නියතා, මහාරාජ, පුබ්‌බෙව බොධිසත්‌තස්‌ස මාතාපිතරො, කුලඤ්‌ච බොධිසත්‌තො විලොකෙති. කින්‌ති පන කුලං විලොකෙති ‘යෙ මෙ මාතාපිතරො, තෙ ඛත්‌තියා උදාහු බ්‍රාහ්‌මණා’ති. එවං කුලං විලොකෙති.
‘‘Niyatā, mahārāja, pubbeva bodhisattassa mātāpitaro, kulañca bodhisatto viloketi. Kinti pana kulaṃ viloketi ‘ye me mātāpitaro, te khattiyā udāhu brāhmaṇā’ti. Evaṃ kulaṃ viloketi.
‘‘අට්‌ඨන්‌නං, මහාරාජ, පුබ්‌බෙව අනාගතං ඔලොකෙතබ්‌බං හොති. කතමෙසං අට්‌ඨන්‌නං? වාණිජස්‌ස, මහාරාජ, පුබ්‌බෙව වික්‌කයභණ්‌ඩං ඔලොකෙතබ්‌බං හොති, හත්‌ථිනාගස්‌ස පුබ්‌බෙව සොණ්‌ඩාය අනාගතො මග්‌ගො ඔලොකෙතබ්‌බො හොති, සාකටිකස්‌ස පුබ්‌බෙව අනාගතං තිත්‌ථං ඔලොකෙතබ්‌බං හොති, නියාමකස්‌ස පුබ්‌බෙව අනාගතං තීරං ඔලොකෙත්‌වා නාවා පෙසෙතබ්‌බා හොති, භිසක්‌කස්‌ස පුබ්‌බෙව ආයුං ඔලොකෙත්‌වා ආතුරො උපසඞ්‌කමිතබ්‌බො හොති, උත්‌තරසෙතුස්‌ස පුබ්‌බෙව ථිරාථිරභාවං ජානිත්‌වා අභිරුහිතබ්‌බං හොති, භික්‌ඛුස්‌ස පුබ්‌බෙව අනාගතං කාලං පච්‌චවෙක්‌ඛිත්‌වා භොජනං භුඤ්‌ජිතබ්‌බං හොති, බොධිසත්‌තානං පුබ්‌බෙව කුලං ඔලොකෙතබ්‌බං හොති ‘ඛත්‌තියකුලං වා බ්‍රාහ්‌මණකුලං වා’ති. ඉමෙසං ඛො, මහාරාජ, අට්‌ඨන්‌නං පුබ්‌බෙව අනාගතං ඔලොකෙතබ්‌බං හොතී’’ති. ‘‘සාධු, භන්‌තෙ නාගසෙන, එවමෙතං තථා සම්‌පටිච්‌ඡාමී’’ති.
‘‘Aṭṭhannaṃ, mahārāja, pubbeva anāgataṃ oloketabbaṃ hoti. Katamesaṃ aṭṭhannaṃ? Vāṇijassa, mahārāja, pubbeva vikkayabhaṇḍaṃ oloketabbaṃ hoti, hatthināgassa pubbeva soṇḍāya anāgato maggo oloketabbo hoti, sākaṭikassa pubbeva anāgataṃ titthaṃ oloketabbaṃ hoti, niyāmakassa pubbeva anāgataṃ tīraṃ oloketvā nāvā pesetabbā hoti, bhisakkassa pubbeva āyuṃ oloketvā āturo upasaṅkamitabbo hoti, uttarasetussa pubbeva thirāthirabhāvaṃ jānitvā abhiruhitabbaṃ hoti, bhikkhussa pubbeva anāgataṃ kālaṃ paccavekkhitvā bhojanaṃ bhuñjitabbaṃ hoti, bodhisattānaṃ pubbeva kulaṃ oloketabbaṃ hoti ‘khattiyakulaṃ vā brāhmaṇakulaṃ vā’ti. Imesaṃ kho, mahārāja, aṭṭhannaṃ pubbeva anāgataṃ oloketabbaṃ hotī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
බොධිසත්‌තධම්‌මතාපඤ්‌හො චතුත්‌ථො.
Bodhisattadhammatāpañho catuttho.
