| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
6. බොධියාබුද්‌ධොතිකථාවණ්‌ණනා
6. Bodhiyābuddhotikathāvaṇṇanā
398. ඉදානි බොධියා බුද්‌ධොතිකථා නාම හොති. තත්‌ථ බොධීති චතුමග්‌ගඤාණස්‌සාපි සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණස්‌සාපි අධිවචනං. තස්‌මා යෙසං යථා ඔදාතෙන වණ්‌ණෙන ඔදාතො, සාමෙන වණ්‌ණෙන සාමො, එවං බොධියා බුද්‌ධොති ලද්‌ධි, සෙය්‍යථාපි එතරහි උත්‌තරාපථකානංයෙව; තෙ සන්‌ධාය පුච්‌ඡා ච අනුයොගො ච සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා ච පටික්‌ඛෙපො ච ඉතරස්‌ස.
398. Idāni bodhiyā buddhotikathā nāma hoti. Tattha bodhīti catumaggañāṇassāpi sabbaññutaññāṇassāpi adhivacanaṃ. Tasmā yesaṃ yathā odātena vaṇṇena odāto, sāmena vaṇṇena sāmo, evaṃ bodhiyā buddhoti laddhi, seyyathāpi etarahi uttarāpathakānaṃyeva; te sandhāya pucchā ca anuyogo ca sakavādissa, paṭiññā ca paṭikkhepo ca itarassa.
අතීතායාති පඤ්‌හෙ තස්‌මිං ඛණෙ අභාවතො පටික්‌ඛිපති. දුතියං පුට්‌ඨො පටිලාභං සන්‌ධාය පටිජානාති. පුන කිච්‌චවසෙන පුට්‌ඨො කිච්‌චාභාවතො පටික්‌ඛිපති. දුතියං පුට්‌ඨො යං තෙන තාය කරණීයං කතං, තත්‌ථ සම්‌මොහාභාවං පටිජානාති. ලෙසොකාසං පන අදත්‌වා දුක්‌ඛං පරිජානාතීතිආදිනා නයෙන පුට්‌ඨො තස්‌ස කිච්‌චස්‌ස අභාවා පටික්‌ඛිපති.
Atītāyāti pañhe tasmiṃ khaṇe abhāvato paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho paṭilābhaṃ sandhāya paṭijānāti. Puna kiccavasena puṭṭho kiccābhāvato paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho yaṃ tena tāya karaṇīyaṃ kataṃ, tattha sammohābhāvaṃ paṭijānāti. Lesokāsaṃ pana adatvā dukkhaṃ parijānātītiādinā nayena puṭṭho tassa kiccassa abhāvā paṭikkhipati.
අනාගතපඤ්‌හෙ තස්‌මිං ඛණෙ මග්‌ගඤාණස්‌ස අභාවා පටික්‌ඛිපති. දුතියං පුට්‌ඨො ‘‘අගමා රාජගහං බුද්‌ධො’’ති (සු. නි. 410) අනාගතාය බොධියා බුද්‌ධභාවං මඤ්‌ඤමානො පටිජානාති. බොධිකරණීයං කරොතීති පුට්‌ඨො තස්‌මිං ඛණෙ කිච්‌චාභාවෙන පටික්‌ඛිපති. දුතියං පුට්‌ඨො යදි න කරෙය්‍ය, බුද්‌ධොති න වුච්‌චෙය්‍ය. යස්‌මා අවස්‌සං කරිස්‌සති, තස්‌මා කරොතියෙව නාමාති පටිජානාති. පුන ලෙසොකාසං අදත්‌වා පුට්‌ඨො පටික්‌ඛිපති. පච්‌චුප්‌පන්‌නපඤ්‌හො සද්‌ධිං සංසන්‌දනාය උත්‌තානත්‌ථොව.
Anāgatapañhe tasmiṃ khaṇe maggañāṇassa abhāvā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho ‘‘agamā rājagahaṃ buddho’’ti (su. ni. 410) anāgatāya bodhiyā buddhabhāvaṃ maññamāno paṭijānāti. Bodhikaraṇīyaṃ karotīti puṭṭho tasmiṃ khaṇe kiccābhāvena paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho yadi na kareyya, buddhoti na vucceyya. Yasmā avassaṃ karissati, tasmā karotiyeva nāmāti paṭijānāti. Puna lesokāsaṃ adatvā puṭṭho paṭikkhipati. Paccuppannapañho saddhiṃ saṃsandanāya uttānatthova.
399. තිස්‌සො බොධියො එකතො කත්‌වා පුට්‌ඨො සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං සන්‌ධාය තීහිපි බුද්‌ධොති වත්‌තබ්‌බභාවතො පටිජානාති. පුන තීහිති පුට්‌ඨො සබ්‌බාසං එකක්‌ඛණෙ අභාවා පටික්‌ඛිපති. දුතියං පුට්‌ඨො අතීතානාගතපච්‌චුප්‌පන්‌නස්‌ස සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණස්‌ස වසෙන පටිජානාති. පුන ලෙසොකාසං අදත්‌වා සතතං සමිතන්‌ති පුට්‌ඨො පටික්‌ඛිපති.
399. Tisso bodhiyo ekato katvā puṭṭho sabbaññutaññāṇaṃ sandhāya tīhipi buddhoti vattabbabhāvato paṭijānāti. Puna tīhiti puṭṭho sabbāsaṃ ekakkhaṇe abhāvā paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho atītānāgatapaccuppannassa sabbaññutaññāṇassa vasena paṭijānāti. Puna lesokāsaṃ adatvā satataṃ samitanti puṭṭho paṭikkhipati.
න බත්‌තබ්‌බං බොධියාති පුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස, බොධියා අභාවක්‌ඛණෙ අබුද්‌ධභාවාපත්‌තිතො පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌ස. නනු බොධිපටිලාභාති පඤ්‌හෙ පන යස්‌මිං සන්‌තානෙ බොධිසඞ්‌ඛාතං මග්‌ගඤාණං උප්‌පන්‌නං, තත්‌ථ බුද්‌ධොති සම්‌මුතිසබ්‌භාවතො පටිඤ්‌ඤා තස්‌සෙව. තස්‌ස අධිප්‌පායං අජානිත්‌වා හඤ්‌චීති ලද්‌ධිට්‌ඨපනා පරවාදිස්‌ස. ඉදානිස්‌ස අසල්‌ලක්‌ඛණං පාකටං කාතුං බොධිපටිලාභා බුද්‌ධොති බොධියා බුද්‌ධොති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස. තස්‌සත්‌ථො – ‘‘කිං තෙ යස්‌මා බොධිපටිලාභා බුද්‌ධො, තස්‌මා බොධියා බුද්‌ධො’’ති. ඉතරො ‘‘බොධිපටිලාභො නාම බොධියා උප්‌පජ්‌ජිත්‌වා නිරුද්‌ධායපි සන්‌තානෙ උප්‌පන්‌නභාවොයෙව. බොධි නාම මග්‌ගක්‌ඛණෙ ඤාණ’’න්‌ති ඉමං විභාගං අසල්‌ලක්‌ඛෙන්‌තොව පුන පටිජානාති. තතො සකවාදිනා බොධිපටිලාභා බොධීති පුට්‌ඨො වචනොකාසං අලභන්‌තො පටික්‌ඛිපතීති.
Na battabbaṃ bodhiyāti pucchā paravādissa, bodhiyā abhāvakkhaṇe abuddhabhāvāpattito paṭiññā sakavādissa. Nanu bodhipaṭilābhāti pañhe pana yasmiṃ santāne bodhisaṅkhātaṃ maggañāṇaṃ uppannaṃ, tattha buddhoti sammutisabbhāvato paṭiññā tasseva. Tassa adhippāyaṃ ajānitvā hañcīti laddhiṭṭhapanā paravādissa. Idānissa asallakkhaṇaṃ pākaṭaṃ kātuṃ bodhipaṭilābhā buddhoti bodhiyā buddhoti pucchā sakavādissa. Tassattho – ‘‘kiṃ te yasmā bodhipaṭilābhā buddho, tasmā bodhiyā buddho’’ti. Itaro ‘‘bodhipaṭilābho nāma bodhiyā uppajjitvā niruddhāyapi santāne uppannabhāvoyeva. Bodhi nāma maggakkhaṇe ñāṇa’’nti imaṃ vibhāgaṃ asallakkhentova puna paṭijānāti. Tato sakavādinā bodhipaṭilābhā bodhīti puṭṭho vacanokāsaṃ alabhanto paṭikkhipatīti.
බොධියාබුද්‌ධොතිකථාවණ්‌ණනා.
Bodhiyābuddhotikathāvaṇṇanā.
ඉති ඉමා තිස්‌සොපි කථා උත්‌තරාපථකානංයෙව.
Iti imā tissopi kathā uttarāpathakānaṃyeva.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / (38) 6. බොධියා බුද්‌ධොතිකථා • (38) 6. Bodhiyā buddhotikathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 6. බොධියාබුද්‌ධොතිකථාවණ්‌ණනා • 6. Bodhiyābuddhotikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 6. බොධියාබුද්‌ධොතිකථාවණ්‌ණනා • 6. Bodhiyābuddhotikathāvaṇṇanā
