Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౩౩౬] ౬. బ్రహాఛత్తజాతకవణ్ణనా

    [336] 6. Brahāchattajātakavaṇṇanā

    తిణం తిణన్తి లపసీతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో కుహకభిక్ఖుం ఆరబ్భ కథేసి. పచ్చుప్పన్నవత్థు కథితమేవ.

    Tiṇaṃ tiṇanti lapasīti idaṃ satthā jetavane viharanto kuhakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu kathitameva.

    అతీతే పన బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో తస్స అత్థధమ్మానుసాసకో అమచ్చో అహోసి. బారాణసిరాజా మహతియా సేనాయ కోసలరాజానం అబ్భుగ్గన్త్వా సావత్థిం పత్వా యుద్ధేన నగరం పవిసిత్వా రాజానం గణ్హి. కోసలరఞ్ఞో పన పుత్తో ఛత్తో నామ కుమారో అత్థి. సో అఞ్ఞాతకవేసేన నిక్ఖమిత్వా తక్కసిలం గన్త్వా తయో వేదే చ అట్ఠారస సిప్పాని చ ఉగ్గణ్హిత్వా తక్కసిలతో నిక్ఖమ్మ సబ్బసమయసిప్పాని సిక్ఖన్తో ఏకం పచ్చన్తగామం పాపుణి. తం నిస్సాయ పఞ్చసతతాపసా అరఞ్ఞే పణ్ణసాలాసు వసన్తి. కుమారో తే ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘ఇమేసమ్పి సన్తికే కిఞ్చి సిక్ఖిస్సామీ’’తి పబ్బజిత్వా యం తే జానన్తి, తం సబ్బం ఉగ్గణ్హి. సో అపరభాగే గణసత్థా జాతో.

    Atīte pana bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tassa atthadhammānusāsako amacco ahosi. Bārāṇasirājā mahatiyā senāya kosalarājānaṃ abbhuggantvā sāvatthiṃ patvā yuddhena nagaraṃ pavisitvā rājānaṃ gaṇhi. Kosalarañño pana putto chatto nāma kumāro atthi. So aññātakavesena nikkhamitvā takkasilaṃ gantvā tayo vede ca aṭṭhārasa sippāni ca uggaṇhitvā takkasilato nikkhamma sabbasamayasippāni sikkhanto ekaṃ paccantagāmaṃ pāpuṇi. Taṃ nissāya pañcasatatāpasā araññe paṇṇasālāsu vasanti. Kumāro te upasaṅkamitvā ‘‘imesampi santike kiñci sikkhissāmī’’ti pabbajitvā yaṃ te jānanti, taṃ sabbaṃ uggaṇhi. So aparabhāge gaṇasatthā jāto.

    అథేకదివసం ఇసిగణం ఆమన్తేత్వా ‘‘మారిసా, కస్మా మజ్ఝిమదేసం న గచ్ఛథా’’తి పుచ్ఛి. ‘‘మారిస, మజ్ఝిమదేసే మనుస్సా నామ పణ్డితా, తే పఞ్హం పుచ్ఛన్తి, అనుమోదనం కారాపేన్తి, మఙ్గలం భణాపేన్తి, అసక్కోన్తే గరహన్తి, మయం తేన భయేన న గచ్ఛామా’’తి. ‘‘మా తుమ్హే భాయథ, అహమేతం సబ్బం కరిస్సామీ’’తి. ‘‘తేన హి గచ్ఛామా’’తి సబ్బే అత్తనో అత్తనో ఖారివివిధమాదాయ అనుపుబ్బేన బారాణసిం పత్తా. బారాణసిరాజాపి కోసలరజ్జం అత్తనో హత్థగతం కత్వా తత్థ రాజయుత్తే ఠపేత్వా సయం తత్థ విజ్జమానం ధనం గహేత్వా బారాణసిం గన్త్వా ఉయ్యానే లోహచాటియో పూరాపేత్వా నిదహిత్వా తస్మిం సమయే బారాణసియమేవ వసతి. అథ తే ఇసయో రాజుయ్యానే రత్తిం వసిత్వా పునదివసే నగరం భిక్ఖాయ పవిసిత్వా రాజద్వారం అగమంసు. రాజా తేసం ఇరియాపథేస్సు పసీదిత్వా పక్కోసాపేత్వా మహాతలే నిసీదాపేత్వా యాగుఖజ్జకం దత్వా యావ భత్తకాలా తం తం పఞ్హం పుచ్ఛి. ఛత్తో రఞ్ఞో చిత్తం ఆరాధేన్తో సబ్బపఞ్హే విస్సజ్జేత్వా భత్తకిచ్చావసానే విచిత్రం అనుమోదనం అకాసి. రాజా సుట్ఠుతరం పసన్నో పటిఞ్ఞం గహేత్వా సబ్బేపి తే ఉయ్యానే వాసాపేసి.

    Athekadivasaṃ isigaṇaṃ āmantetvā ‘‘mārisā, kasmā majjhimadesaṃ na gacchathā’’ti pucchi. ‘‘Mārisa, majjhimadese manussā nāma paṇḍitā, te pañhaṃ pucchanti, anumodanaṃ kārāpenti, maṅgalaṃ bhaṇāpenti, asakkonte garahanti, mayaṃ tena bhayena na gacchāmā’’ti. ‘‘Mā tumhe bhāyatha, ahametaṃ sabbaṃ karissāmī’’ti. ‘‘Tena hi gacchāmā’’ti sabbe attano attano khārivividhamādāya anupubbena bārāṇasiṃ pattā. Bārāṇasirājāpi kosalarajjaṃ attano hatthagataṃ katvā tattha rājayutte ṭhapetvā sayaṃ tattha vijjamānaṃ dhanaṃ gahetvā bārāṇasiṃ gantvā uyyāne lohacāṭiyo pūrāpetvā nidahitvā tasmiṃ samaye bārāṇasiyameva vasati. Atha te isayo rājuyyāne rattiṃ vasitvā punadivase nagaraṃ bhikkhāya pavisitvā rājadvāraṃ agamaṃsu. Rājā tesaṃ iriyāpathessu pasīditvā pakkosāpetvā mahātale nisīdāpetvā yāgukhajjakaṃ datvā yāva bhattakālā taṃ taṃ pañhaṃ pucchi. Chatto rañño cittaṃ ārādhento sabbapañhe vissajjetvā bhattakiccāvasāne vicitraṃ anumodanaṃ akāsi. Rājā suṭṭhutaraṃ pasanno paṭiññaṃ gahetvā sabbepi te uyyāne vāsāpesi.

    ఛత్తో నిధిఉద్ధరణమన్తం జానాతి. సో తత్థ వసన్తో ‘‘కహం ను ఖో ఇమినా మమ పితు సన్తకం ధనం నిదహిత’’న్తి మన్తం పరివత్తేత్వా ఓలోకేన్తో ఉయ్యానే నిదహితభావం ఞత్వా ‘‘ఇదం ధనం గహేత్వా మమ రజ్జం గణ్హిస్సామీ’’తి చిన్తేత్వా తాపసే ఆమన్తేత్వా ‘‘మారిసా, అహం కోసలరఞ్ఞో పుత్తో, బారాణసిరఞ్ఞా అమ్హాకం రజ్జే గహితే అఞ్ఞాతకవేసేన నిక్ఖమిత్వా ఏత్తకం కాలం అత్తనో జీవితం అనురక్ఖిం, ఇదాని కులసన్తకం ధనం లద్ధం, అహం ఏతం ఆదాయ గన్త్వా అత్తనో రజ్జం గణ్హిస్సామి, తుమ్హే కిం కరిస్సథా’’తి ఆహ. ‘‘మయమ్పి తయావ సద్ధిం గమిస్సామా’’తి . సో ‘‘సాధూ’’తి మహన్తే మహన్తే చమ్మపసిబ్బకే కారేత్వా రత్తిభాగే భూమిం ఖణిత్వా ధనచాటియో ఉద్ధరిత్వా పసిబ్బకేసు ధనం పక్ఖిపిత్వా చాటియో తిణస్స పూరాపేత్వా పఞ్చ చ ఇసిసతాని అఞ్ఞే చ మనుస్సే ధనం గాహాపేత్వా పలాయిత్వా సావత్థిం గన్త్వా సబ్బే రాజయుత్తే గాహాపేత్వా రజ్జం గహేత్వా పాకారఅట్టాలకాదిపటిసఙ్ఖరణం కారాపేత్వా పున సపత్తరఞ్ఞా యుద్ధేన అగ్గహేతబ్బం కత్వా నగరం అజ్ఝావసతి. బారాణసిరఞ్ఞోపి ‘‘తాపసా ఉయ్యానతో ధనం గహేత్వా పలాతా’’తి ఆరోచయింసు. సో ఉయ్యానం గన్త్వా చాటియో వివరాపేత్వా తిణమేవ పస్సి, తస్స ధనం నిస్సాయ మహన్తో సోకో ఉప్పజ్జి. సో నగరం గన్త్వా ‘‘తిణం తిణ’’న్తి విప్పలపన్తో చరతి, నాస్స కోచి సోకం నిబ్బాపేతుం సక్కోతి.

    Chatto nidhiuddharaṇamantaṃ jānāti. So tattha vasanto ‘‘kahaṃ nu kho iminā mama pitu santakaṃ dhanaṃ nidahita’’nti mantaṃ parivattetvā olokento uyyāne nidahitabhāvaṃ ñatvā ‘‘idaṃ dhanaṃ gahetvā mama rajjaṃ gaṇhissāmī’’ti cintetvā tāpase āmantetvā ‘‘mārisā, ahaṃ kosalarañño putto, bārāṇasiraññā amhākaṃ rajje gahite aññātakavesena nikkhamitvā ettakaṃ kālaṃ attano jīvitaṃ anurakkhiṃ, idāni kulasantakaṃ dhanaṃ laddhaṃ, ahaṃ etaṃ ādāya gantvā attano rajjaṃ gaṇhissāmi, tumhe kiṃ karissathā’’ti āha. ‘‘Mayampi tayāva saddhiṃ gamissāmā’’ti . So ‘‘sādhū’’ti mahante mahante cammapasibbake kāretvā rattibhāge bhūmiṃ khaṇitvā dhanacāṭiyo uddharitvā pasibbakesu dhanaṃ pakkhipitvā cāṭiyo tiṇassa pūrāpetvā pañca ca isisatāni aññe ca manusse dhanaṃ gāhāpetvā palāyitvā sāvatthiṃ gantvā sabbe rājayutte gāhāpetvā rajjaṃ gahetvā pākāraaṭṭālakādipaṭisaṅkharaṇaṃ kārāpetvā puna sapattaraññā yuddhena aggahetabbaṃ katvā nagaraṃ ajjhāvasati. Bārāṇasiraññopi ‘‘tāpasā uyyānato dhanaṃ gahetvā palātā’’ti ārocayiṃsu. So uyyānaṃ gantvā cāṭiyo vivarāpetvā tiṇameva passi, tassa dhanaṃ nissāya mahanto soko uppajji. So nagaraṃ gantvā ‘‘tiṇaṃ tiṇa’’nti vippalapanto carati, nāssa koci sokaṃ nibbāpetuṃ sakkoti.

    బోధిసత్తో చిన్తేసి ‘‘రఞ్ఞో మహన్తో సోకో, విప్పలపన్తో చరతి, ఠపేత్వా ఖో పన మం నాస్స అఞ్ఞో కోచి సోకం వినోదేతుం సమత్థో, నిస్సోకం నం కరిస్సామీ’’తి. సో ఏకదివసం తేన సద్ధిం సుఖనిసిన్నో తస్స విప్పలపనకాలే పఠమం గాథమాహ –

    Bodhisatto cintesi ‘‘rañño mahanto soko, vippalapanto carati, ṭhapetvā kho pana maṃ nāssa añño koci sokaṃ vinodetuṃ samattho, nissokaṃ naṃ karissāmī’’ti. So ekadivasaṃ tena saddhiṃ sukhanisinno tassa vippalapanakāle paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౧౪౧.

    141.

    ‘‘తిణం తిణన్తి లపసి, కో ను తే తిణమాహరి;

    ‘‘Tiṇaṃ tiṇanti lapasi, ko nu te tiṇamāhari;

    కిం ను తే తిణకిచ్చత్థి, తిణమేవ పభాససీ’’తి.

    Kiṃ nu te tiṇakiccatthi, tiṇameva pabhāsasī’’ti.

    తత్థ కిం ను తే తిణకిచ్చత్థీతి కిం ను తవ తిణేన కిచ్చం కాతబ్బం అత్థి. తిణమేవ పభాససీతి త్వఞ్హి కేవలం ‘‘తిణం తిణ’’న్తి తిణమేవ పభాససి, ‘‘అసుకతిణం నామా’’తి న కథేసి, తిణనామం తావస్స కథేహి ‘‘అసుకతిణం నామా’’తి, మయం తే ఆహరిస్సామ, అథ పన తే తిణేనత్థో నత్థి, నిక్కారణా మా విప్పలపీతి.

    Tattha kiṃ nu te tiṇakiccatthīti kiṃ nu tava tiṇena kiccaṃ kātabbaṃ atthi. Tiṇameva pabhāsasīti tvañhi kevalaṃ ‘‘tiṇaṃ tiṇa’’nti tiṇameva pabhāsasi, ‘‘asukatiṇaṃ nāmā’’ti na kathesi, tiṇanāmaṃ tāvassa kathehi ‘‘asukatiṇaṃ nāmā’’ti, mayaṃ te āharissāma, atha pana te tiṇenattho natthi, nikkāraṇā mā vippalapīti.

    తం సుత్వా రాజా దుతియం గాథమాహ –

    Taṃ sutvā rājā dutiyaṃ gāthamāha –

    ౧౪౨.

    142.

    ‘‘ఇధాగమా బ్రహ్మచారీ, బ్రహా ఛత్తో బహుస్సుతో;

    ‘‘Idhāgamā brahmacārī, brahā chatto bahussuto;

    సో మే సబ్బం సమాదాయ, తిణం నిక్ఖిప్ప గచ్ఛతీ’’తి.

    So me sabbaṃ samādāya, tiṇaṃ nikkhippa gacchatī’’ti.

    తత్థ బ్రహాతి దీఘో. ఛత్తోతి తస్స నామం. సబ్బం సమాదాయాతి సబ్బం ధనం గహేత్వా. తిణం నిక్ఖిప్ప గచ్ఛతీతి చాటీసు తిణం నిక్ఖిపిత్వా గతోతి దస్సేన్తో ఏవమాహ.

    Tattha brahāti dīgho. Chattoti tassa nāmaṃ. Sabbaṃ samādāyāti sabbaṃ dhanaṃ gahetvā. Tiṇaṃ nikkhippa gacchatīti cāṭīsu tiṇaṃ nikkhipitvā gatoti dassento evamāha.

    తం సుత్వా బోధిసత్తో తతియం గాథమాహ –

    Taṃ sutvā bodhisatto tatiyaṃ gāthamāha –

    ౧౪౩.

    143.

    ‘‘ఏవేతం హోతి కత్తబ్బం, అప్పేన బహుమిచ్ఛతా;

    ‘‘Evetaṃ hoti kattabbaṃ, appena bahumicchatā;

    సబ్బం సకస్స ఆదానం, అనాదానం తిణస్స చా’’తి.

    Sabbaṃ sakassa ādānaṃ, anādānaṃ tiṇassa cā’’ti.

    తస్సత్థో – అప్పేన తిణేన బహుధనం ఇచ్ఛతా ఏవం ఏతం కత్తబ్బం హోతి, యదిదం పితు సన్తకత్తా సకస్స ధనస్స సబ్బం ఆదానం అగయ్హూపగస్స తిణస్స చ అనాదానం. ఇతి, మహారాజ, సో బ్రహా ఛత్తో గహేతబ్బయుత్తకం అత్తనో పితు సన్తకం ధనం గహేత్వా అగ్గహేతబ్బయుత్తకం తిణం చాటీసు పక్ఖిపిత్వా గతో, తత్థ కా పరిదేవనాతి.

    Tassattho – appena tiṇena bahudhanaṃ icchatā evaṃ etaṃ kattabbaṃ hoti, yadidaṃ pitu santakattā sakassa dhanassa sabbaṃ ādānaṃ agayhūpagassa tiṇassa ca anādānaṃ. Iti, mahārāja, so brahā chatto gahetabbayuttakaṃ attano pitu santakaṃ dhanaṃ gahetvā aggahetabbayuttakaṃ tiṇaṃ cāṭīsu pakkhipitvā gato, tattha kā paridevanāti.

    తం సుత్వా రాజా చతుత్థం గాథమాహ –

    Taṃ sutvā rājā catutthaṃ gāthamāha –

    ౧౪౪.

    144.

    ‘‘సీలవన్తో న కుబ్బన్తి, బాలో సీలాని కుబ్బతి;

    ‘‘Sīlavanto na kubbanti, bālo sīlāni kubbati;

    అనిచ్చసీలం దుస్సీల్యం, కిం పణ్డిచ్చం కరిస్సతీ’’తి.

    Aniccasīlaṃ dussīlyaṃ, kiṃ paṇḍiccaṃ karissatī’’ti.

    తత్థ సీలవన్తోతి యే సీలసమ్పన్నా బ్రహ్మచారయో, తే ఏవరూపం న కుబ్బన్తి. బాలో సీలాని కుబ్బతీతి బాలో పన దురాచారో ఏవరూపాని అత్తనో అనాచారసఙ్ఖాతాని సీలాని కరోతి. అనిచ్చసీలన్తి అద్ధువేన దీఘరత్తం అప్పవత్తేన సీలేన సమన్నాగతం. దుస్సీల్యన్తి దుస్సీలం. కిం పణ్డిచ్చం కరిస్సతీతి ఏవరూపం పుగ్గలం బాహుసచ్చపరిభావితం పణ్డిచ్చం కిం కరిస్సతి కిం సమ్పాదేస్సతి, విపత్తిమేవస్స కరిస్సతీతి. తం గరహన్తో వత్వా సో తాయ బోధిసత్తస్స కథాయ నిస్సోకో హుత్వా ధమ్మేన రజ్జం కారేసి.

    Tattha sīlavantoti ye sīlasampannā brahmacārayo, te evarūpaṃ na kubbanti. Bālo sīlāni kubbatīti bālo pana durācāro evarūpāni attano anācārasaṅkhātāni sīlāni karoti. Aniccasīlanti addhuvena dīgharattaṃ appavattena sīlena samannāgataṃ. Dussīlyanti dussīlaṃ. Kiṃ paṇḍiccaṃ karissatīti evarūpaṃ puggalaṃ bāhusaccaparibhāvitaṃ paṇḍiccaṃ kiṃ karissati kiṃ sampādessati, vipattimevassa karissatīti. Taṃ garahanto vatvā so tāya bodhisattassa kathāya nissoko hutvā dhammena rajjaṃ kāresi.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా బ్రహాఛత్తో కుహకభిక్ఖు అహోసి, పణ్డితామచ్చో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā brahāchatto kuhakabhikkhu ahosi, paṇḍitāmacco pana ahameva ahosi’’nti.

    బ్రహాఛత్తజాతకవణ్ణనా ఛట్ఠా.

    Brahāchattajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౩౩౬. బ్రహాఛత్తజాతకం • 336. Brahāchattajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact