| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
3. බ්‍රහ්‌මචරියකථා
3. Brahmacariyakathā
1. සුද්‌ධබ්‍රහ්‌මචරියකථාවණ්‌ණනා
1. Suddhabrahmacariyakathāvaṇṇanā
269. ඉදානි බ්‍රහ්‌මචරියකථා හොති. තත්‌ථ ද්‌වෙ බ්‍රහ්‌මචරියවාසා, මග්‌ගභාවනා ච පබ්‌බජ්‌ජා ච. පබ්‌බජ්‌ජා සබ්‌බදෙවෙසු නත්‌ථි. මග්‌ගභාවනා ඨපෙත්‌වා අසඤ්‌ඤසත්‌තෙ සෙසෙසු අප්‌පටිසිද්‌ධා. තත්‌ථ යෙ පරනිම්‌මිතවසවත්‌තිදෙවෙ උපාදාය තදුපරිදෙවෙසු මග්‌ගභාවනම්‌පි න ඉච්‌ඡන්‌ති සෙය්‍යථාපි සම්‌මිතියා, තෙ සන්‌ධාය නත්‌ථි දෙවෙසූති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස. ‘‘තීහි, භික්‌ඛවෙ, ඨානෙහි ජම්‌බුදීපකා මනුස්‌සා උත්‌තරකුරුකෙ ච මනුස්‌සෙ අධිග්‌ගණ්‌හන්‌ති දෙවෙ ච තාවතිංසෙ. කතමෙහි තීහි? සූරා සතිමන්‌තො ඉධ බ්‍රහ්‌මචරියවාසො’’ති (අ. නි. 9.21) ඉදං සුත්‌තං නිස්‌සාය ද්‌වෙපි බ්‍රහ්‌මචරියවාසා නත්‌ථි දෙවෙසූති උප්‌පන්‌නලද්‌ධිවසෙන පටිඤ්‌ඤා පරවාදිස්‌ස. පුන ද්‌වින්‌නම්‌පි බ්‍රහ්‌මචරියානං අන්‌තරායිකධම්‌මවසෙනෙව සබ්‌බෙ දෙවා ජළාති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස. තත්‌ථ හත්‌ථසංවාචිකාති මූගා විය හත්‌ථමුද්‌ධාය වත්‌තාරො. පරතො අත්‌ථි දෙවෙසූති පුච්‌ඡා පරවාදිස්‌ස, මග්‌ගභාවනං සන්‌ධාය පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌ස. පටිඤ්‌ඤාය අධිප්‌පායං අසල්‌ලක්‌ඛෙත්‌වා පබ්‌බජ්‌ජාවසෙන අනුයොගො පරවාදිස්‌ස.
269. Idāni brahmacariyakathā hoti. Tattha dve brahmacariyavāsā, maggabhāvanā ca pabbajjā ca. Pabbajjā sabbadevesu natthi. Maggabhāvanā ṭhapetvā asaññasatte sesesu appaṭisiddhā. Tattha ye paranimmitavasavattideve upādāya taduparidevesu maggabhāvanampi na icchanti seyyathāpi sammitiyā, te sandhāya natthi devesūti pucchā sakavādissa. ‘‘Tīhi, bhikkhave, ṭhānehi jambudīpakā manussā uttarakuruke ca manusse adhiggaṇhanti deve ca tāvatiṃse. Katamehi tīhi? Sūrā satimanto idha brahmacariyavāso’’ti (a. ni. 9.21) idaṃ suttaṃ nissāya dvepi brahmacariyavāsā natthi devesūti uppannaladdhivasena paṭiññā paravādissa. Puna dvinnampi brahmacariyānaṃ antarāyikadhammavaseneva sabbe devā jaḷāti pucchā sakavādissa. Tattha hatthasaṃvācikāti mūgā viya hatthamuddhāya vattāro. Parato atthi devesūti pucchā paravādissa, maggabhāvanaṃ sandhāya paṭiññā sakavādissa. Paṭiññāya adhippāyaṃ asallakkhetvā pabbajjāvasena anuyogo paravādissa.
270. යත්‌ථ නත්‌ථි පබ්‌බජ්‌ජාති පඤ්‌හෙ ගිහීනඤ්‌චෙව එකච්‌චානඤ්‌ච දෙවානං මග්‌ගපටිලාභං සන්‌ධාය පටික්‌ඛෙපො තස්‌සෙව. පුන පුට්‌ඨො පච්‌චන්‌තවාසිනො චෙව අසඤ්‌ඤසත්‌තෙ ච සන්‌ධාය පටිඤ්‌ඤා තස්‌සෙව. යො පබ්‌බජතීතිආදීසු පුච්‌ඡාසුපි එසෙව නයො. පුන ‘‘අත්‌ථි දෙවෙසූ’’ති පඤ්‌හෙපි මග්‌ගභාවනං සන්‌ධායෙව පටිඤ්‌ඤා සකවාදිස්‌ස, ‘‘සබ්‌බදෙවෙසූ’’ති වුත්‌තෙ අසඤ්‌ඤසත්‌තෙ සන්‌ධාය පටික්‌ඛෙපො තස්‌සෙව.
270. Yattha natthi pabbajjāti pañhe gihīnañceva ekaccānañca devānaṃ maggapaṭilābhaṃ sandhāya paṭikkhepo tasseva. Puna puṭṭho paccantavāsino ceva asaññasatte ca sandhāya paṭiññā tasseva. Yo pabbajatītiādīsu pucchāsupi eseva nayo. Puna ‘‘atthi devesū’’ti pañhepi maggabhāvanaṃ sandhāyeva paṭiññā sakavādissa, ‘‘sabbadevesū’’ti vutte asaññasatte sandhāya paṭikkhepo tasseva.
271. මනුස්‌සෙසූති පඤ්‌හද්‌වයෙ ජම්‌බුදීපකෙ සන්‌ධාය පටිඤ්‌ඤා. පච්‌චන්‌තවාසිනො සන්‌ධාය පටික්‌ඛෙපො වෙදිතබ්‌බො.
271. Manussesūti pañhadvaye jambudīpake sandhāya paṭiññā. Paccantavāsino sandhāya paṭikkhepo veditabbo.
අත්‌ථි යත්‌ථ අත්‌ථීති අත්‌ථි තෙ දෙවා, අත්‌ථි වා සො පදෙසො, යත්‌ථ අත්‌ථීති එවං සත්‌තපදෙසවිභාගමුඛෙන විස්‌සජ්‌ජනං සකවාදිස්‌ස. ඉමිනා නයෙන සබ්‌බෙ එකන්‌තරිකපඤ්‌හා වෙදිතබ්‌බා.
Atthi yattha atthīti atthi te devā, atthi vā so padeso, yattha atthīti evaṃ sattapadesavibhāgamukhena vissajjanaṃ sakavādissa. Iminā nayena sabbe ekantarikapañhā veditabbā.
272. සුත්‌තානුයොගෙ කුහිං ඵලුප්‌පත්‌තීති තස්‌ස අනාගාමිනො අරහත්‌තඵලුප්‌පත්‌ති කුහින්‌ති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස. තත්‌ථෙවාති සුද්‌ධාවාසෙසූති අත්‌ථො.
272. Suttānuyoge kuhiṃ phaluppattīti tassa anāgāmino arahattaphaluppatti kuhinti pucchā sakavādissa. Tatthevāti suddhāvāsesūti attho.
හන්‌ද හීති කාරණත්‌ථෙ නිපාතො. ඉදං වුත්‌තං හොති – යස්‌මා අනාගාමිපුග්‌ගලො ඉධ ලොකෙ භාවිතෙන මග්‌ගෙන තත්‌ථ සුද්‌ධාවාසෙසු ඵලං සච්‌ඡිකරොති, න තත්‌ථ අඤ්‌ඤං මග්‌ගං භාවෙති, තස්‌මා නත්‌ථි දෙවෙසු බ්‍රහ්‌මචරියවාසොති.
Handa hīti kāraṇatthe nipāto. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā anāgāmipuggalo idha loke bhāvitena maggena tattha suddhāvāsesu phalaṃ sacchikaroti, na tattha aññaṃ maggaṃ bhāveti, tasmā natthi devesu brahmacariyavāsoti.
2. සංසන්‌දනබ්‍රහ්‌මචරියවණ්‌ණනා
2. Saṃsandanabrahmacariyavaṇṇanā
273. ඉදානි යදි අඤ්‌ඤත්‌ථ භාවිතෙන මග්‌ගෙන අඤ්‌ඤත්‌ථ ඵලසච්‌ඡිකිරියා හොති, සොතාපන්‌නාදීනම්‌පි සියාති එතමත්‌ථං දස්‌සෙතුං පුන අනාගාමීතිආදීනං සංසන්‌දනපුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස. තත්‌ථ අනාගාමිස්‌ස ඵලසච්‌ඡිකිරියාය පටිඤ්‌ඤා, සෙසානං ඵලසච්‌ඡිකිරියාය පටික්‌ඛෙපො පරවාදිස්‌ස. ඉධ භාවිතමග්‌ගො හි අනාගාමී ඉධවිහායනිට්‌ඨො නාම හොති. සො ඉධ අනාගාමිමග්‌ගං භාවෙත්‌වා ‘‘ඔපපාතිකො තත්‌ථපරිනිබ්‌බායී’’ති වචනතො ‘‘පුන මග්‌ගභාවනං විනා උපපත්‌තිවසෙනෙව අරහත්‌තඵලං සච්‌ඡිකරොතී’’ති තස්‌ස ලද්‌ධි. සොතාපන්‌නසකදාගාමිනො පන තත්‌ථ මග්‌ගං භාවෙත්‌වා තත්‍රුපපත්‌තිකා නාම හොන්‌තීති තෙසං ඉධාගමනඤ්‌ඤෙව නත්‌ථි. ඉති සො අනාගාමිස්‌ස ඵලසච්‌ඡිකිරියං පුට්‌ඨො පටිජානාති. ඉතරෙසං පටික්‌ඛිපති.
273. Idāni yadi aññattha bhāvitena maggena aññattha phalasacchikiriyā hoti, sotāpannādīnampi siyāti etamatthaṃ dassetuṃ puna anāgāmītiādīnaṃ saṃsandanapucchā sakavādissa. Tattha anāgāmissa phalasacchikiriyāya paṭiññā, sesānaṃ phalasacchikiriyāya paṭikkhepo paravādissa. Idha bhāvitamaggo hi anāgāmī idhavihāyaniṭṭho nāma hoti. So idha anāgāmimaggaṃ bhāvetvā ‘‘opapātiko tatthaparinibbāyī’’ti vacanato ‘‘puna maggabhāvanaṃ vinā upapattivaseneva arahattaphalaṃ sacchikarotī’’ti tassa laddhi. Sotāpannasakadāgāmino pana tattha maggaṃ bhāvetvā tatrupapattikā nāma hontīti tesaṃ idhāgamanaññeva natthi. Iti so anāgāmissa phalasacchikiriyaṃ puṭṭho paṭijānāti. Itaresaṃ paṭikkhipati.
අනාගාමී පුග්‌ගලො තත්‌ථ භාවිතෙන මග්‌ගෙනාති පඤ්‌හෙ ‘‘අනාගාමිනො තත්‌ථ මග්‌ගභාවනාව නත්‌ථී’’ති ලද්‌ධියා පටික්‌ඛිපති. මග්‌ගො ච භාවීයති, න ච කිලෙසා පහීයන්‌තීති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස , රූපාවචරමග්‌ගං සන්‌ධාය පටිඤ්‌ඤා ඉතරස්‌ස. රූපාවචරමග්‌ගෙන හි සො ඉධවිහායනිට්‌ඨො නාම ජාතො.
Anāgāmī puggalo tattha bhāvitena maggenāti pañhe ‘‘anāgāmino tattha maggabhāvanāva natthī’’ti laddhiyā paṭikkhipati. Maggo ca bhāvīyati, na ca kilesā pahīyantīti pucchā sakavādissa , rūpāvacaramaggaṃ sandhāya paṭiññā itarassa. Rūpāvacaramaggena hi so idhavihāyaniṭṭho nāma jāto.
අනාගාමී පුග්‌ගලො කතකරණීයොති පඤ්‌හෙ ‘‘ඔපපාතිකො තත්‌ථපරිනිබ්‌බායී’’ති වචනතො උපපත්‌තියාවස්‌ස කතකරණීයාදිභාවං සන්‌ධාය පටිජානාති. අරහාති පඤ්‌හෙ ඉධපරිනිබ්‌බායිනො අරහතො වසෙනෙව පටික්‌ඛිපති. පුන පුට්‌ඨො තත්‌ථපරිනිබ්‌බායිනො වසෙන පටිජානාති.
Anāgāmī puggalo katakaraṇīyoti pañhe ‘‘opapātiko tatthaparinibbāyī’’ti vacanato upapattiyāvassa katakaraṇīyādibhāvaṃ sandhāya paṭijānāti. Arahāti pañhe idhaparinibbāyino arahato vaseneva paṭikkhipati. Puna puṭṭho tatthaparinibbāyino vasena paṭijānāti.
අත්‌ථි අරහතො පුනබ්‌භවොතිආදීසුපි තත්‌ථපරිනිබ්‌බායී ඉධපරිනිබ්‌බායීනං වසෙනෙව අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. අප්‌පටිවිද්‌ධාකුප්‌පොව තත්‌ථපරිනිබ්‌බායතීති පුට්‌ඨො ඉධෙව භාවිතෙන මග්‌ගෙන තස්‌ස අකුප්‌පපටිවෙධං ඉච්‌ඡන්‌තො පටික්‌ඛිපති.
Atthi arahato punabbhavotiādīsupi tatthaparinibbāyī idhaparinibbāyīnaṃ vaseneva attho veditabbo. Appaṭividdhākuppova tatthaparinibbāyatīti puṭṭho idheva bhāvitena maggena tassa akuppapaṭivedhaṃ icchanto paṭikkhipati.
යථා මිගොති පඨමං උදාහරණං පරවාදිස්‌ස, දුතියං සකවාදිස්‌ස. සෙසං සබ්‌බත්‌ථ උත්‌තානත්‌ථමෙවාති.
Yathā migoti paṭhamaṃ udāharaṇaṃ paravādissa, dutiyaṃ sakavādissa. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
බ්‍රහ්‌මචරියකථා නිට්‌ඨිතා.
Brahmacariyakathā niṭṭhitā.
3. ඔධිසොකථාවණ්‌ණනා
3. Odhisokathāvaṇṇanā
274. ඉදානි ඔධිසොකථා නාම හොති. තත්‌ථ යෙ සොතාපන්‌නාදීනං නානාභිසමයවසෙන දුක්‌ඛදස්‌සනාදීහි ඔධිසො ඔධිසො එකදෙසෙන එකදෙසෙන කිලෙසප්‌පහානං ඉච්‌ඡන්‌ති සෙය්‍යථාපි එතරහි සම්‌මිතියාදයො, තෙසං තං ලද්‌ධිං භින්‌දිතුං ඔධිසොති පුච්‌ඡා සකවාදිස්‌ස, පටිඤ්‌ඤා පරවාදිස්‌ස. පුන අනුයොගො සකවාදිස්‌ස, එකදෙසෙන සොතාපන්‌නාදිභාවස්‌ස අභාවතො පටික්‌ඛෙපො පරවාදිස්‌ස. ඉමිනා උපායෙන සබ්‌බවාරෙසු අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බොති.
274. Idāni odhisokathā nāma hoti. Tattha ye sotāpannādīnaṃ nānābhisamayavasena dukkhadassanādīhi odhiso odhiso ekadesena ekadesena kilesappahānaṃ icchanti seyyathāpi etarahi sammitiyādayo, tesaṃ taṃ laddhiṃ bhindituṃ odhisoti pucchā sakavādissa, paṭiññā paravādissa. Puna anuyogo sakavādissa, ekadesena sotāpannādibhāvassa abhāvato paṭikkhepo paravādissa. Iminā upāyena sabbavāresu attho veditabboti.
ඔධිසොකථාවණ්‌ණනා.
Odhisokathāvaṇṇanā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi / 3. බ්‍රහ්‌මචරියකථා • 3. Brahmacariyakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-මූලටීකා • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā
3. බ්‍රහ්‌මචරියකථා • 3. Brahmacariyakathā
4. ඔධිසොකථාවණ්‌ණනා • 4. Odhisokathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / පඤ්‌චපකරණ-අනුටීකා • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 3. බ්‍රහ්‌මචරියකථා • 3. Brahmacariyakathā
