Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ੫. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    5. Brahmacariyasuttavaṇṇanā

    ੨੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਨਯਿਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ -ਇਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ‘‘વੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ‘‘ਨ વੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, -ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ। ਇਦਂ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ વਿਹਰਾਮਿ ਸੁਭਗવਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੯੧; ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੫੦੧) ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਂ ਸੀਲਮਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੭) ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਆਗਤੋ।

    25. Pañcame nayidanti ettha na-iti paṭisedhe nipāto, tassa ‘‘vussatī’’ti iminā sambandho ‘‘na vussatī’’ti, ya-kāro padasandhikaro. Idaṃ-saddo ‘‘ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle’’tiādīsu (dī. ni. 2.91; ma. ni. 1.501) nipātamattaṃ, ‘‘idaṃ kho taṃ, bhikkhave, appamattakaṃ sīlamattaka’’ntiādīsu (dī. ni. 1.27) yathāvutte āsannapaccakkhe āgato.

    ‘‘ਇਦਞ੍ਹਿ ਤਂ ਜੇਤવਨਂ, ਇਸਿਸਙ੍ਘਨਿਸੇવਿਤਂ।

    ‘‘Idañhi taṃ jetavanaṃ, isisaṅghanisevitaṃ;

    ਆવੁਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨ, ਪੀਤਿਸਞ੍ਜਨਨਂ ਮਮਾ’’ਤਿ॥ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੮੭-੩੮੮; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੮, ੧੦੧) –

    Āvutthaṃ dhammarājena, pītisañjananaṃ mamā’’ti. (ma. ni. 3.387-388; saṃ. ni. 1.48, 101) –

    ਆਦੀਸੁ વਕ੍ਖਮਾਨੇ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ। ਇਧਾਪਿ વਕ੍ਖਮਾਨੇਯੇવ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

    Ādīsu vakkhamāne āsannapaccakkhe. Idhāpi vakkhamāneyeva āsannapaccakkhe daṭṭhabbo.

    ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ-ਸਦ੍ਦੋ –

    Brahmacariya-saddo –

    ‘‘ਕਿਂ ਤੇ વਤਂ ਕਿਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ,

    ‘‘Kiṃ te vataṃ kiṃ pana brahmacariyaṃ,

    ਕਿਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ।

    Kissa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ਇਦ੍ਧੀ ਜੁਤੀ ਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ,

    Iddhī jutī balavīriyūpapatti,

    ਇਦਞ੍ਚ ਤੇ ਨਾਗ ਮਹਾવਿਮਾਨਂ॥

    Idañca te nāga mahāvimānaṃ.

    ‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ,

    ‘‘Ahañca bhariyā ca manussaloke,

    ਸਦ੍ਧਾ ਉਭੋ ਦਾਨਪਤੀ ਅਹੁਮ੍ਹਾ।

    Saddhā ubho dānapatī ahumhā;

    ਓਪਾਨਭੂਤਂ ਮੇ ਘਰਂ ਤਦਾਸਿ,

    Opānabhūtaṃ me gharaṃ tadāsi,

    ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ॥

    Santappitā samaṇabrāhmaṇā ca.

    ‘‘ਤਂ ਮੇ વਤਂ ਤਂ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ,

    ‘‘Taṃ me vataṃ taṃ pana brahmacariyaṃ,

    ਤਸ੍ਸ ਸੁਚਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ।

    Tassa suciṇṇassa ayaṃ vipāko;

    ਇਦ੍ਧੀ ਜੁਤੀ ਬਲવੀਰਿਯੂਪਪਤ੍ਤਿ,

    Iddhī jutī balavīriyūpapatti,

    ਇਦਞ੍ਚ ਮੇ વੀਰ ਮਹਾવਿਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥ –

    Idañca me vīra mahāvimāna’’nti. –

    ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਣ੍ਣਕਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੨.੨੨.੧੫੯੫) ਦਾਨੇ ਆਗਤੋ।

    Imasmiṃ puṇṇakajātake (jā. 2.22.1595) dāne āgato.

    ‘‘ਕੇਨ ਪਾਣਿ ਕਾਮਦਦੋ, ਕੇਨ ਪਾਣਿ ਮਧੁਸ੍ਸવੋ।

    ‘‘Kena pāṇi kāmadado, kena pāṇi madhussavo;

    ਕੇਨ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਾਣਿਮ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥ –

    Kena te brahmacariyena, puññaṃ pāṇimhi ijjhatī’’ti. –

    ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਙ੍ਕੁਰਪੇਤવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ (ਪੇ॰ વ॰ ੨੭੫, ੨੭੭) વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚੇ।

    Imasmiṃ aṅkurapetavatthusmiṃ (pe. va. 275, 277) veyyāvacce.

    ‘‘ਏવਂ ਖੋ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਿਤ੍ਤਿਰਿਯਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਤਿਰਜਾਤਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੧੧) ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲੇ।

    ‘‘Evaṃ kho taṃ, bhikkhave, tittiriyaṃ nāma brahmacariyaṃ ahosī’’ti imasmiṃ tittirajātake (cūḷava. 311) pañcasikkhāpadasīle.

    ‘‘ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਪਞ੍ਚਸਿਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਨੇવ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਨ વਿਰਾਗਾਯ…ਪੇ॰… ਯਾવਦੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਗੋવਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੨੯) ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰੇ।

    ‘‘Taṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ neva nibbidāya na virāgāya…pe… yāvadeva brahmalokūpapattiyā’’ti imasmiṃ mahāgovindasutte (dī. ni. 2.329) brahmavihāre.

    ‘‘ਪਰੇ ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਭવਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਲ੍ਲੇਖਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੮੩) ਮੇਥੁਨવਿਰਤਿਯਂ।

    ‘‘Pare abrahmacārī bhavissanti, mayamettha brahmacārī bhavissāmā’’ti imasmiṃ sallekhasutte (ma. ni. 1.83) methunaviratiyaṃ.

    ‘‘ਮਯਞ੍ਚ ਭਰਿਯਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਾਮ,

    ‘‘Mayañca bhariyā nātikkamāma,

    ਅਮ੍ਹੇ ਚ ਭਰਿਯਾ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ।

    Amhe ca bhariyā nātikkamanti;

    ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਾਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮ,

    Aññatra tāhi brahmacariyaṃ carāma,

    ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਅਮ੍ਹਂ ਦਹਰਾ ਨ ਮੀਯਰੇ’’ਤਿ॥ –

    Tasmā hi amhaṃ daharā na mīyare’’ti. –

    ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਧਮ੍ਮਪਾਲਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੧.੧੦.੯੭) ਸਦਾਰਸਨ੍ਤੋਸੇ।

    Imasmiṃ mahādhammapālajātake (jā. 1.10.97) sadārasantose.

    ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤਾ, ਤਪਸ੍ਸੀ ਸੁਦਂ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਲੋਮਹਂਸਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੫੫) વੀਰਿਯੇ।

    ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, sāriputta, caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritā, tapassī sudaṃ homī’’ti lomahaṃsasutte (ma. ni. 1.155) vīriye.

    ‘‘ਹੀਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;

    ਮਜ੍ਝਿਮੇਨ ਚ ਦੇવਤ੍ਤਂ, ਉਤ੍ਤਮੇਨ વਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ॥ –

    Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. –

    ਨਿਮਿਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੨.੨੨.੪੨੯) ਅਤ੍ਤਦਮਨવਸੇਨ ਕਤੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇ ਉਪੋਸਥੇ।

    Nimijātake (jā. 2.22.429) attadamanavasena kate aṭṭhaṅgike uposathe.

    ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ, ਪਞ੍ਚਸਿਖ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ વਿਰਾਗਾਯ…ਪੇ॰… ਅਯਮੇવ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਮਹਾਗੋવਿਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤੇਯੇવ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੩੨੯) ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ।

    ‘‘Idaṃ kho pana me, pañcasikha, brahmacariyaṃ ekantanibbidāya virāgāya…pe… ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti mahāgovindasutteyeva (dī. ni. 2.329) ariyamagge.

    ‘‘ਤਯਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਇਦ੍ਧਞ੍ਚੇવ ਫੀਤਞ੍ਚ વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਬਾਹੁਜਞ੍ਞਂ ਪੁਥੁਭੂਤਂ ਯਾવ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਸਾਦਿਕਸੁਤ੍ਤੇ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੭੪) ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਿਤੇ ਸਕਲਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ। ਇਧਾਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਸਾਸਨੇ ਚ વਤ੍ਤਤਿ।

    ‘‘Tayidaṃ brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’’nti pāsādikasutte (dī. ni. 3.174) sikkhattayasaṅgahite sakalasmiṃ sāsane. Idhāpi ariyamagge sāsane ca vattati.

    વੁਸ੍ਸਤੀਤਿ વੁਸੀਯਤਿ, ਚਰੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜਨਕੁਹਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਹੋ ਅਯ੍ਯੋ ਸੀਲવਾ વਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਜਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ વਿਮ੍ਹਾਪਨਤ੍ਥਂ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਕੁਹਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਾਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਪਕਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਸਾਮਨ੍ਤਜਪ੍ਪਨਇਰਿਯਾਪਥਨਿਸ੍ਸਿਤਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇવਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਤਿવਿਧੇਨ ਕੁਹਨવਤ੍ਥੁਨਾ ਕੁਹਕਭਾવੇਨ ਜਨਸ੍ਸ વਿਮ੍ਹਾਪਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਇਧਾਪਿ ਅਯਮੇવਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਤੀਹਿ ਕੁਹਨવਤ੍ਥੂਹਿ ਜਨਸ੍ਸ ਕੁਹਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ, ਜਨਸ੍ਸ વਿਮ੍ਹਾਪਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜਨਲਾਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ‘‘ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ‘‘ਕੇਨਤ੍ਥੋ, ਕਿਂ ਆਹਰੀਯਤੂ’’ਤਿ વਦਾਪਨਤ੍ਥਂ। ‘‘ਜਨਲਪਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਂ ਪਰਿਕਥੋਭਾਸਾਦਿવਸੇਨ ਲਪਨਭਾવੇਨ ਉਪਲਾਪਕਭਾવੇਨ ਜਨਸ੍ਸ ਲਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਨ ਜਨਲਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨ ਜਨਸ੍ਸ ਉਪਲਾਪਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ।

    Vussatīti vusīyati, carīyatīti attho. Janakuhanatthanti ‘‘aho ayyo sīlavā vattasampanno appiccho santuṭṭho mahiddhiko mahānubhāvo’’tiādinā janassa sattalokassa vimhāpanatthaṃ. Keci pana ‘‘kuhanatthanti pāpicchassa icchāpakatassa sato sāmantajappanairiyāpathanissitapaccayapaṭisevanasaṅkhātena tividhena kuhanavatthunā kuhakabhāvena janassa vimhāpanattha’’nti vadanti. Idhāpi ayamevattho dassito. Tenevāha ‘‘tīhi kuhanavatthūhi janassa kuhanatthāyā’’ti, janassa vimhāpanatthāyāti attho. Janalāpanatthanti ‘‘evarūpassa nāma ayyassa dinnaṃ mahapphalaṃ bhavissatī’’ti pasannacittehi ‘‘kenattho, kiṃ āharīyatū’’ti vadāpanatthaṃ. ‘‘Janalapanattha’’ntipi paṭhanti, tassa pāpicchassa sato paccayatthaṃ parikathobhāsādivasena lapanabhāvena upalāpakabhāvena janassa lapanatthanti attho. Tenevāha ‘‘na janalapanatthanti na janassa upalāpanattha’’nti.

    ਨ ਇਤਿવਾਦਪ੍ਪਮੋਕ੍ਖਾਨਿਸਂਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਾਨਿਸਂਸਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯ੍વਾਯਂ ‘‘ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸਂ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’ਨ੍ਤਿ, ਸੀਲੇਸ੍વੇવਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੬੫) ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਭਾવੇਨ વੁਤ੍ਤੋ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਲਾਭੋ ਚ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਦਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਆਦਰਬਹੁਮਾਨਗਰੁਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚ ਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਯੋ ਚ ‘‘ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਸੁਤਧਰੋ ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨਕਥੁਤਿਘੋਸਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਿਲੋਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વਸਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਤਦਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਾਨਿਸਂਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਪਾਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸੇવ ਸਤੋ ਲਾਭਾਦਿਗਰੁਤਾਯ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਆਨਿਸਂਸਸ੍ਸ ਉਦਯਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਮਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ।

    Na itivādappamokkhānisaṃsatthanti ettha ‘‘na lābhasakkārasilokānisaṃsattha’’ntipi paṭhanti. Tattha yvāyaṃ ‘‘ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu ‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’nti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65) sīlānisaṃsabhāvena vutto catupaccayalābho ca. Catunnaṃ paccayānaṃ sakkaccadānasaṅkhāto ādarabahumānagarukaraṇasaṅkhāto ca sakkāro, yo ca ‘‘sīlasampanno bahussuto sutadharo āraddhavīriyo’’tiādinā nayena uggacchanakathutighosasaṅkhāto siloko brahmacariyaṃ vasantānaṃ diṭṭhadhammiko ānisaṃso, tadatthanti attho. Keci pana ‘‘lābhasakkārasilokānisaṃsatthanti pāpicchasseva sato lābhādigarutāya lābhasakkārasilokasaṅkhātassa ānisaṃsassa udayassa nipphādanattha’’nti evamatthaṃ vadanti.

    ਇਤਿ ਮਂ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤੂਤਿ ਏવਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸੇ ਸਤਿ ‘‘ਸੀਲવਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਮਂ ਲੋਕੋ ਜਾਨਾਤੁ ਸਮ੍ਭਾવੇਤੂਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਗੁਣવਸੇਨ ਸਮ੍ਭਾવਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਨ ਇਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਾਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਸਤੋ ਅਸਨ੍ਤਗੁਣਸਮ੍ਭਾવਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘ਇਤਿ ਏવਂਗੁਣੋਤਿ ਮਂ ਲੋਕੋ ਜਾਨਾਤੂ’ਤਿ ਨ ਇਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮੋ ਪੁਰਿਮੋਯੇવ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ।

    Naiti maṃ jano jānātūti evaṃ brahmacariyavāse sati ‘‘sīlavā kalyāṇadhammo’’tiādinā maṃ loko jānātu sambhāvetūti attano santaguṇavasena sambhāvanatthampi na idaṃ brahmacariyaṃ vussatīti sambandho. Keci pana ‘‘pāpicchassa sato asantaguṇasambhāvanādhippāyena ‘iti evaṃguṇoti maṃ loko jānātū’ti na idaṃ brahmacariyaṃ vussatī’’ti evamettha atthaṃ vadanti. Sabbatthāpi panettha purimo purimoyeva atthavikappo sundarataro.

    ਅਥ ਖੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਥਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਖੋਤਿ ਅવਧਾਰਣੇ। ਤੇਨ ਕੁਹਨਾਦਿਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥਂਯੇવ ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਂવਰਤ੍ਥਂ ਪਹਾਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚવਿਧੋ ਸਂવਰੋ – ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋ, ਸਤਿਸਂવਰੋ, ਞਾਣਸਂવਰੋ, ਖਨ੍ਤਿਸਂવਰੋ, વੀਰਿਯਸਂવਰੋਤਿ। ‘‘ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੫੧੧) ਨਯੇਨ ਆਗਤੋ ਅਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੋ, ਸੀਲਸਂવਰੋਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ‘‘ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂવਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੯੫; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੩੯; ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੬) ਆਗਤੋ ਅਯਂ ਸਤਿਸਂવਰੋ

    Atha khoti ettha athāti aññatthe nipāto, khoti avadhāraṇe. Tena kuhanādito aññadatthaṃyeva idaṃ, bhikkhave, brahmacariyaṃ vussatīti dasseti. Idāni taṃ payojanaṃ dassento ‘‘saṃvaratthaṃ pahānattha’’nti āha. Tattha pañcavidho saṃvaro – pātimokkhasaṃvaro, satisaṃvaro, ñāṇasaṃvaro, khantisaṃvaro, vīriyasaṃvaroti. ‘‘Iti iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto’’tiādinā (vibha. 511) nayena āgato ayaṃ pātimokkhasaṃvaro, sīlasaṃvarotipi vuccati. ‘‘Rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjatī’’ti (ma. ni. 1.295; saṃ. ni. 4.239; a. ni. 3.16) āgato ayaṃ satisaṃvaro.

    ‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿવਾਰਣਂ।

    ‘‘Yāni sotāni lokasmiṃ, sati tesaṃ nivāraṇaṃ;

    ਸੋਤਾਨਂ ਸਂવਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ॥ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੧੦੪੧; ਚੂਲ਼ਨਿ॰ ਅਜਿਤਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ੪; ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ੪.੧੧, ੪੫) –

    Sotānaṃ saṃvaraṃ brūmi, paññāyete pidhīyare’’ti. (su. ni. 1041; cūḷani. ajitamāṇavapucchāniddeso 4; netti. 4.11, 45) –

    ਆਗਤੋ ਅਯਂ ਞਾਣਸਂવਰੋ। ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੪; ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਨਯੇਨ ਆਗਤੋ ਅਯਂ ਖਨ੍ਤਿਸਂવਰੋ

    Āgato ayaṃ ñāṇasaṃvaro. ‘‘Khamo hoti sītassa uṇhassā’’tiādinā (ma. ni. 1.24; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ khantisaṃvaro.

    ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿવਾਸੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੬; ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਨਯੇਨ ਆਗਤੋ ਅਯਂ વੀਰਿਯਸਂવਰੋ

    ‘‘Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāsetī’’tiādinā (ma. ni. 1.26; a. ni. 4.114; 6.58) nayena āgato ayaṃ vīriyasaṃvaro.

    ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਪਜਹਨવਸੇਨ વਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿવਤ੍ਤਾਨਂ ਪੂਰਣવਸੇਨ ਚ ਪવਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ ਚੇવ વਿਰਤਿ ਚ। ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਯવਚੀਸਂਯਮੋ, વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲਸਂવਰੋ। ਸਤਿ ਏવ ਸਤਿਸਂવਰੋ, ਸਤਿਪ੍ਪਧਾਨਾ વਾ ਕੁਸਲਾ ਖਨ੍ਧਾ। ਞਾਣਮੇવ ਞਾਣਸਂવਰੋ। ਅਧਿવਾਸਨવਸੇਨ ਅਦੋਸੋ, ਅਦੋਸਪ੍ਪਧਾਨਾ વਾ ਤਥਾਪવਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾ ਖਨ੍ਧਾ ਖਨ੍ਤਿਸਂવਰੋ, ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਏਕੇ। ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਅਭਿਭવਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਂ વੀਰਿਯਮੇવ વੀਰਿਯਸਂવਰੋ। ਤੇਸੁ ਪਠਮੋ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਸੁ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਸਂવਰਣਤੋ ਸਂવਰੋ, ਦੁਤਿਯੋ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਚ੍ਚਸ੍ਸ , ਤਤਿਯੋ ਅਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਅਕ੍ਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਪਞ੍ਚਮੋ ਕੋਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਸਂવਰਣਤੋ ਪਿਦਹਨਤੋ ਸਂવਰੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਸਂવਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਰਤ੍ਥਂ ਸਂવਰਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Atthato pana pāṇātipātādīnaṃ pajahanavasena vattappaṭivattānaṃ pūraṇavasena ca pavattā cetanā ceva virati ca. Saṅkhepato sabbo kāyavacīsaṃyamo, vitthārato sattannaṃ āpattikkhandhānaṃ avītikkamo sīlasaṃvaro. Sati eva satisaṃvaro, satippadhānā vā kusalā khandhā. Ñāṇameva ñāṇasaṃvaro. Adhivāsanavasena adoso, adosappadhānā vā tathāpavattā kusalā khandhā khantisaṃvaro, paññāti eke. Kāmavitakkādīnaṃ abhibhavanavasena pavattaṃ vīriyameva vīriyasaṃvaro. Tesu paṭhamo kāyaduccaritādīsu dussīlassa saṃvaraṇato saṃvaro, dutiyo muṭṭhassaccassa , tatiyo aññāṇassa, catuttho akkhantiyā, pañcamo kosajjassa saṃvaraṇato pidahanato saṃvaroti veditabbo. Evametassa saṃvarassa atthāya saṃvaratthaṃ saṃvaranipphādanatthanti attho.

    ਤੀਹਿ ਪਹਾਨੇਹੀਤਿ ਤਦਙ੍ਗવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਪਹਾਨੇਹਿ। ਪਞ੍ਚવਿਧਪ੍ਪਹਾਨਮ੍ਪਿ ਇਧ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਪਞ੍ਚવਿਧਞ੍ਹਿ ਪਹਾਨਂ ਤਦਙ੍ਗવਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣવਸੇਨ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਦੀਪਾਲੋਕੇਨੇવ ਤਮਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾવਤੋ ਅਲੋਭਾਦੀਹਿ ਲੋਭਾਦਿਕਸ੍ਸ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿવਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਹਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਲੋਭਾਦਿਮਲਸ੍ਸ, ਸੀਲੇਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਕਸ੍ਸ, ਨਾਮਰੂਪવવਤ੍ਥਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਹੇਤੁવਿਸਮਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ, ਤਸ੍ਸੇવ ਅਪਰਭਾਗੇਨ ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੇਨ ਕਥਂਕਥੀਭਾવਸ੍ਸ, ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨੇਨ ਅਹਂਮਮਾਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗવવਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਾਯ, ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, વਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਭਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਭਯੇ ਅਭਯਸਞ੍ਞਾਯ, ਆਦੀਨવਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਅਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾਯ, ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣੇਨ ਅਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਪਟਿਲੋਮਭਾવਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ।

    Tīhi pahānehīti tadaṅgavikkhambhanasamucchedasaṅkhātehi tīhi pahānehi. Pañcavidhappahānampi idha vattuṃ vaṭṭatiyeva. Pañcavidhañhi pahānaṃ tadaṅgavikkhambhanasamucchedappaṭippassaddhinissaraṇavasena. Tattha yaṃ dīpālokeneva tamassa paṭipakkhabhāvato alobhādīhi lobhādikassa nāmarūpaparicchedādivipassanāñāṇehi tassa tassa anatthassa pahānaṃ, seyyathidaṃ – pariccāgena lobhādimalassa, sīlena pāṇātipātādidussīlyassa, saddhādīhi assaddhiyādikassa, nāmarūpavavatthānena sakkāyadiṭṭhiyā, paccayapariggahena ahetuvisamahetudiṭṭhīnaṃ, tasseva aparabhāgena kaṅkhāvitaraṇena kathaṃkathībhāvassa, kalāpasammasanena ahaṃmamāti gāhassa, maggāmaggavavatthānena amagge maggasaññāya, udayadassanena ucchedadiṭṭhiyā, vayadassanena sassatadiṭṭhiyā, bhayadassanena sabhaye abhayasaññāya, ādīnavadassanena assādasaññāya, nibbidānupassanena abhiratisaññāya, muccitukamyatāñāṇena amuccitukamyatāya, upekkhāñāṇena anupekkhāya, anulomena dhammaṭṭhitiyaṃ nibbāne ca paṭilomabhāvassa, gotrabhunā saṅkhāranimittaggāhassa pahānaṃ, etaṃ tadaṅgappahānaṃ nāma.

    ਯਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਪવਤ੍ਤਿਭਾવਨਿવਾਰਣਤੋ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇવ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਸੇવਾਲਸ੍ਸ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਨੀવਰਣਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ। ਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗવਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ॰ ਸ॰ ੨੭੭; વਿਭ॰ ੬੨੮) ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਯਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗਹਣਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਭਾવੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ, ਏਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ। ਯਂ ਪਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਏਤਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ। ਯਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਏਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ । ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚવਿਧਸ੍ਸਪਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ વਾ ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਪਹਾਨਸਾਧਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ।

    Yaṃ pana upacārappanābhedena samādhinā pavattibhāvanivāraṇato ghaṭappahāreneva udakapiṭṭhe sevālassa, tesaṃ tesaṃ nīvaraṇādidhammānaṃ pahānaṃ, etaṃ vikkhambhanappahānaṃ nāma. Yaṃ catunnaṃ ariyamaggānaṃ bhāvitattā taṃtaṃmaggavato attano santāne ‘‘diṭṭhigatānaṃ pahānāyā’’tiādinā (dha. sa. 277; vibha. 628) nayena vuttassa samudayapakkhiyassa kilesagahaṇassa accantaṃ appavattibhāvena samucchindanaṃ, etaṃ samucchedappahānaṃ nāma. Yaṃ pana phalakkhaṇe paṭippassaddhatthaṃ kilesānaṃ, etaṃ paṭippassaddhippahānaṃ nāma. Yaṃ sabbasaṅkhatanissaṭattā pahīnasabbasaṅkhataṃ nibbānaṃ, etaṃ nissaraṇappahānaṃ nāma . Tassa pañcavidhassapi tathā tathā rāgādikilesānaṃ paṭinissajjanaṭṭhena samatikkamanaṭṭhena vā pahānassa atthāya, pahānasādhanatthanti evamettha attho daṭṭhabbo.

    ਤਤ੍ਥ ਸਂવਰੇਨ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪવੇਸਨਿવਾਰਣਂ ਪਹਾਨੇਨ ਚ ਪવੇਸਨਿવਾਰਣਮੇવ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ ਚਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਉਭਯੇਨਪਿ ਪਨ ਯਥਾਰਹਂ ਉਭਯਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਾ ਏવ ਹਿ ਸਂવਰਣਤੋ ਸਂવਰਂ, ਪਜਹਨਤੋ ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ।

    Tattha saṃvarena kilesānaṃ cittasantāne pavesanivāraṇaṃ pahānena ca pavesanivāraṇameva samugghāto cāti vadanti. Ubhayenapi pana yathārahaṃ ubhayaṃ sampajjatīti daṭṭhabbaṃ. Sīlādidhammā eva hi saṃvaraṇato saṃvaraṃ, pajahanato pahānanti.

    ਅਨੀਤਿਹਨ੍ਤਿ ਈਤਿਯੋ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਉਪਦ੍ਦવਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾ ਚ। ਈਤਿਯੋ ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਈਤਿਹਂ, ਅਨੁ ਈਤਿਹਨ੍ਤਿ ਅਨੀਤਿਹਂ, ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਚ। ਅਥ વਾ ਈਤੀਹਿ ਅਨਤ੍ਥੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਹਨਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਈਤਿਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਦਿਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ। ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਈਤਿਹਾਤਿ ਅਨੀਤਿਹਂ। ਈਤਿਹਾ વਾ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਮਯਾ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਇਦਂ ਅਨੀਤਿਹਂ। ‘‘ਅਨਿਤਿਹ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ‘‘ਇਤਿਹਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨੇਕਂਸਗ੍ਗਾਹਭਾવਤੋ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਇਤਿਹਂ ਨਾਮ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪવੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਭਾવਸਾਧਨਤੋ ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿਹਨ੍ਤਿ ਅਨਿਤਿਹਂ, ਅਪਰਪਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ વਿਞ੍ਞੂਹੀ’’ਤਿ, ‘‘ਅਤਕ੍ਕਾવਚਰੋ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੬੭; ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੮੧; ੨.੩੩੭; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੭੨; ਮਹਾવ॰ ੭-੮) ਚ। ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਪਨ ‘‘ਅਨੀਤਿਹ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਘਂ ਕਤ੍વਾ ਪਠਨ੍ਤਿ। ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਤਿਹਪਰਿવਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।

    Anītihanti ītiyo vuccanti upaddavā diṭṭhadhammikā samparāyikā ca. Ītiyo hantīti ītihaṃ, anu ītihanti anītihaṃ, sāsanabrahmacariyaṃ maggabrahmacariyañca. Atha vā ītīhi anatthehi saddhiṃ hananti gacchanti pavattantīti ītihā, taṇhādiupakkilesā. Natthi ettha ītihāti anītihaṃ. Ītihā vā yathāvuttenatthena titthiyasamayā, tappaṭipakkhato idaṃ anītihaṃ. ‘‘Anitiha’’ntipi pāṭho. Tassattho – ‘‘itihāya’’nti dhammesu anekaṃsaggāhabhāvato vicikicchā itihaṃ nāma, sammāsambuddhappaveditattā yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjantānaṃ nikkaṅkhabhāvasādhanato ca natthi ettha itihanti anitihaṃ, aparapattiyanti attho. Vuttañhetaṃ ‘‘paccattaṃ veditabbo viññūhī’’ti, ‘‘atakkāvacaro’’ti (dī. ni. 2.67; ma. ni. 1.281; 2.337; saṃ. ni. 1.172; mahāva. 7-8) ca. Gāthābandhasukhatthaṃ pana ‘‘anītiha’’nti dīghaṃ katvā paṭhanti. Pacchimaṃ panettha atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘itihaparivajjita’’ntiādi vuttaṃ.

    ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਓਗਧਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਗਾਮੀ, વਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇવ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਾਪਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਗਾਮਿਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ। ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧੋਤਿ વਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤੇਨ વਿਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾવਗਾਹਣਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭવਤੋ ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨਾਲਮ੍ਬਿਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਤੋ, ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਏਕਨ੍ਤਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਗਾਮੀ। ਅਥ વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਗਾਮਿਨਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਿਨਂ। ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਏવ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ। ਇਮਮੇવ ਚ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਿਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੋਤਿ ਯੋ ਸੋ ਸਮਤਿਂਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਭਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸੋ ਭਗવਾ ਅਦੇਸਯਿ ਦੇਸੇਸਿ । ਮਹਨ੍ਤੇਹੀਤਿ ਮਹਾਆਤੁਮੇਹਿ ਉਲ਼ਾਰਜ੍ਝਾਸਯੇਹਿ। ਮਹਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਮਹਨ੍ਤੇ વਾ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਕੇ ਏਸਨ੍ਤਿ ਗવੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹੇਸਿਨੋ, ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਅਰਿਯਾ। ਤੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ।

    Nibbānasaṅkhātaṃ ogadhaṃ patiṭṭhaṃ pāraṃ gacchatīti nibbānogadhagāmī, vimuttirasattā ekanteneva nibbānasampāpakoti attho, taṃ nibbānogadhagāminaṃ brahmacariyaṃ. Nibbānogadhoti vā ariyamaggo vuccati tena vinā nibbānāvagāhaṇassa asambhavato tassa ca nibbānaṃ anālambitvā appavattanato, tañcetaṃ ekantasampādanena gacchatīti nibbānogadhagāmī. Atha vā nibbānogadhagāminanti nibbānassa antogāminaṃ. Maggabrahmacariyañhi nibbānaṃ ārammaṇaṃ karitvā tassa anto eva pavattatīti. Imameva ca atthavikappaṃ dassetuṃ ‘‘nibbānassa antogāmina’’ntiādi vuttaṃ. Soti yo so samatiṃsa pāramiyo pūretvā sabbakilese bhañjitvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho, so bhagavā adesayi desesi . Mahantehīti mahāātumehi uḷārajjhāsayehi. Mahantaṃ nibbānaṃ, mahante vā sīlakkhandhādike esanti gavesantīti mahesino, buddhādayo ariyā. Tehi anuyāto paṭipanno.

    ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਭਾવੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਮਯਾ ਦੇਸਿਤਂ, ਏવਂ ਯੇ ਏਤਂ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਤਦਤ੍ਥਂ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਞ੍ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਯਥਾਰਹਂ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਸਨਕਾਰਿਨੋ ਓવਾਦਪ੍ਪਟਿਕਰਾ ਸਕਲਸ੍ਸ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ।

    Yathā buddhena desitanti yathā abhiññeyyādibhāvena sammāsambuddhena mayā desitaṃ, evaṃ ye etaṃ maggabrahmacariyaṃ tadatthaṃ sāsanabrahmacariyañca paṭipajjanti. Te diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi yathārahaṃ anusāsantassa satthu mayhaṃ sāsanakārino ovādappaṭikarā sakalassa vaṭṭadukkhassa antaṃ pariyantaṃ appavattiṃ karissanti, dukkhassa vā antaṃ nibbānaṃ sacchikarissantīti.

    ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Brahmacariyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੫. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Brahmacariyasuttaṃ

    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Brahmacariyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact