Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚੂਲ਼વਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Cūḷavaggapāḷi |
੩. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾ
3. Brahmadaṇḍakathā
੪੪੫. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਭਗવਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ਏવਮਾਹ – ‘ਤੇਨ ਹਾਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਂ ਆਣਾਪੇਤੂ’’’ਤਿ । ‘‘ਪੁਚ੍ਛਿ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਆવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਭਗવਨ੍ਤਂ – ‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਚ੍ਛਿਂ ਖੋਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ – ‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਛਨ੍ਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਂ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਤਂ વਦੇਯ੍ਯ। ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਛਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਓવਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨਾਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਾવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਤ੍વਂਯੇવ ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਂ ਆਣਾਪੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਥਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਂ ਆਣਾਪੇਮਿ, ਚਣ੍ਡੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਫਰੁਸੋ’’ਤਿ? ‘ਤੇਨ ਹਾવੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਬਹੁਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਥੇਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਨਾવਾਯ ਉਜ੍ਜવਨਿਕਾਯ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਉਜ੍ਜવਿ, ਨਾવਾਯ ਪਚ੍ਚੋਰੋਹਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ 1 ਉਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਪਰਿਚਾਰੇਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਓਰੋਧੇਨ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧੋ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਰ ਆਚਰਿਯੋ ਅਯ੍ਯੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਉਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧੋ ਰਾਜਾਨਂ ਉਦੇਨਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਿਰ, ਦੇવ, ਆਚਰਿਯੋ ਅਯ੍ਯੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਉਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ। ਇਚ੍ਛਾਮ ਮਯਂ, ਦੇવ, ਅਯ੍ਯਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਮਣਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ।
445. Atha kho āyasmā ānando there bhikkhū etadavoca – ‘‘bhagavā maṃ, bhante, parinibbānakāle evamāha – ‘tena hānanda, saṅgho mamaccayena channassa bhikkhuno brahmadaṇḍaṃ āṇāpetū’’’ti . ‘‘Pucchi pana tvaṃ, āvuso ānanda, bhagavantaṃ – ‘katamo pana, bhante, brahmadaṇḍo’’’ti? ‘‘Pucchiṃ khohaṃ, bhante, bhagavantaṃ – ‘katamo pana, bhante, brahmadaṇḍo’’’ti? ‘‘Channo, ānanda, bhikkhu yaṃ iccheyya taṃ vadeyya. Bhikkhūhi channo bhikkhu neva vattabbo, na ovaditabbo, nānusāsitabbo’’ti. ‘‘Tena hāvuso ānanda, tvaṃyeva channassa bhikkhuno brahmadaṇḍaṃ āṇāpehī’’ti. ‘‘Kathāhaṃ, bhante, channassa bhikkhuno brahmadaṇḍaṃ āṇāpemi, caṇḍo so bhikkhu pharuso’’ti? ‘Tena hāvuso ānanda, bahukehi bhikkhūhi saddhiṃ gacchāhī’’ti. ‘‘Evaṃ bhante’’ti kho āyasmā ānando therānaṃ bhikkhūnaṃ paṭissutvā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi nāvāya ujjavanikāya kosambiṃ ujjavi, nāvāya paccorohitvā rañño udenassa 2 uyyānassa avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi. Tena kho pana samayena rājā udeno uyyāne paricāresi saddhiṃ orodhena. Assosi kho rañño udenassa orodho – ‘‘amhākaṃ kira ācariyo ayyo ānando uyyānassa avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinno’’ti. Atha kho rañño udenassa orodho rājānaṃ udenaṃ etadavoca – ‘‘amhākaṃ kira, deva, ācariyo ayyo ānando uyyānassa avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinno. Icchāma mayaṃ, deva, ayyaṃ ānandaṃ passitu’’nti. ‘‘Tena hi tumhe samaṇaṃ ānandaṃ passathā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਸਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸਿ । ਅਥ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧੋ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਸਮਾਦਪਿਤੋ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਿਤੋ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸਤਾਨਿ ਪਾਦਾਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਰਞ੍ਞੋ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਓਰੋਧੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਓਰੋਧਂ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਓਰੋਧਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਮਣਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਪਸ੍ਸਿਮ੍ਹਾ ਖੋ ਮਯਂ, ਦੇવ, ਅਯ੍ਯਂ ਆਨਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਮਣਸ੍ਸ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦਮ੍ਹਾ ਖੋ ਮਯਂ, ਦੇવ, ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸਤਾਨੀ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਉਜ੍ਝਾਯਤਿ ਖਿਯ੍ਯਤਿ વਿਪਾਚੇਤਿ – ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਾવ ਬਹੁਂ ਚੀવਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਤਿ! ਦੁਸ੍ਸવਾਣਿਜ੍ਜਂ વਾ ਸਮਣੋ ਆਨਨ੍ਦੋ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਗ੍ਗਾਹਿਕਸਾਲਂ વਾ ਪਸਾਰੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ!
Atha kho rañño udenassa orodho yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rañño udenassa orodhaṃ āyasmā ānando dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi . Atha kho rañño udenassa orodho āyasmatā ānandena dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito āyasmato ānandassa pañca uttarāsaṅgasatāni pādāsi. Atha kho rañño udenassa orodho āyasmato ānandassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena rājā udeno tenupasaṅkami. Addasā kho rājā udeno orodhaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna orodhaṃ etadavoca – ‘‘api nu kho tumhe samaṇaṃ ānandaṃ passitthā’’ti? ‘‘Apassimhā kho mayaṃ, deva, ayyaṃ ānanda’’nti. ‘‘Api nu tumhe samaṇassa ānandassa kiñci adatthā’’ti? ‘‘Adamhā kho mayaṃ, deva, ayyassa ānandassa pañca uttarāsaṅgasatānī’’ti. Rājā udeno ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma samaṇo ānando tāva bahuṃ cīvaraṃ paṭiggahessati! Dussavāṇijjaṃ vā samaṇo ānando karissati, paggāhikasālaṃ vā pasāressatī’’ti!
ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਆਗਮਾ ਨੁ ਖ੍વਿਧ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਓਰੋਧੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਗਮਾਸਿ ਖੋ ਤੇ ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਓਰੋਧੋ’’ਤਿ। ‘‘ਅਪਿ ਪਨ ਭੋਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਦਾਸਿ ਖੋ ਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸਤਾਨੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਭવਂ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤਾવ ਬਹੁਂ ਚੀવਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੇ 3 ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਬ੍ਬਲਚੀવਰਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂવਿਭਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਪੋਰਾਣਕਾਨਿ ਦੁਬ੍ਬਲਚੀવਰਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਯਾਨਿ ਪਨ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਪੋਰਾਣਕਾਨਿ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਸਿਚ੍ਛવਿਯੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਯਾ ਪਨ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਪੋਰਾਣਕਾ ਭਿਸਿਚ੍ਛવਿਯੋ ਤਾ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਯਾਨਿ ਪਨ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਪੋਰਾਣਕਾਨਿ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿਯੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਯਾ ਪਨ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਪੋਰਾਣਕਾ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿਯੋ ਤਾ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ?। ‘‘ਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਜੋਹਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਯਾਨਿ ਪਨ, ਭੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਪੋਰਾਣਕਾਨਿ ਰਜੋਹਰਣਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍વਾ ਚਿਕ੍ਖਲ੍ਲੇਨ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭਣ੍ਡਂ ਲਿਮ੍ਪਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ।
Atha kho rājā udeno yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā udeno āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘āgamā nu khvidha, bho ānanda, amhākaṃ orodho’’ti? ‘‘Āgamāsi kho te idha, mahārāja, orodho’’ti. ‘‘Api pana bhoto ānandassa kiñci adāsī’’ti? ‘‘Adāsi kho me, mahārāja, pañca uttarāsaṅgasatānī’’ti. ‘‘Kiṃ pana bhavaṃ ānando tāva bahuṃ cīvaraṃ karissatī’’ti? ‘‘Ye 4 te, mahārāja, bhikkhū dubbalacīvarā tehi saddhiṃ saṃvibhajissāmī’’ti. ‘‘Yāni kho pana, bho ānanda, porāṇakāni dubbalacīvarāni tāni kathaṃ karissathā’’ti? ‘‘Tāni, mahārāja, uttarattharaṇaṃ karissāmā’’ti. ‘‘Yāni pana, bho ānanda, porāṇakāni uttarattharaṇāni tāni kathaṃ karissathā’’ti? ‘‘Tāni, mahārāja, bhisicchaviyo karissāmā’’ti. ‘‘Yā pana, bho ānanda, porāṇakā bhisicchaviyo tā kathaṃ karissathā’’ti? ‘‘Tā, mahārāja, bhūmattharaṇaṃ karissāmā’’ti. ‘‘Yāni pana, bho ānanda, porāṇakāni bhūmattharaṇāni tāni kathaṃ karissathā’’ti? ‘‘Tāni, mahārāja, pādapuñchaniyo karissāmā’’ti. ‘‘Yā pana, bho ānanda, porāṇakā pādapuñchaniyo tā kathaṃ karissathā’’ti?. ‘‘Tā, mahārāja, rajoharaṇaṃ karissāmā’’ti. ‘‘Yāni pana, bho ānanda, porāṇakāni rajoharaṇāni tāni kathaṃ karissathā’’ti? ‘‘Tāni, mahārāja, koṭṭetvā cikkhallena madditvā paribhaṇḍaṃ limpissāmā’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ ਉਦੇਨੋ – ਸਬ੍ਬੇવਿਮੇ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਯੋਨਿਸੋ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੁਲવਂ ਗਮੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਪਾਦਾਸਿ। ਅਯਞ੍ਚਰਹਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਚੀવਰਭਿਕ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਚੀવਰਸਹਸ੍ਸਂ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਯੇਨ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਛਨ੍ਨਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਤੇ, ਆવੁਸੋ ਛਨ੍ਨ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ ਆਣਾਪਿਤੋ’’ਤਿ।
Atha kho rājā udeno – sabbevime samaṇā sakyaputtiyā yoniso upanenti, na kulavaṃ gamentīti – āyasmato ānandassa aññānipi pañca dussasatāni pādāsi. Ayañcarahi āyasmato ānandassa paṭhamaṃ cīvarabhikkhā uppajji cīvarasahassaṃ. Atha kho āyasmā ānando yena ghositārāmo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho āyasmā channo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ channaṃ āyasmā ānando etadavoca – ‘‘saṅghena te, āvuso channa, brahmadaṇḍo āṇāpito’’ti.
‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ ਆਣਾਪਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤ੍વਂ, ਆવੁਸੋ ਛਨ੍ਨ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਂ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸਿ ਤਂ વਦੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤ੍વਂ ਨੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਓવਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨਾਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ‘‘ਨਨ੍વਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਹਤੋ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ, ਯਤੋਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਨੇવ વਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਓવਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨਾਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਪਤੋ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇਨ ਅਟ੍ਟੀਯਮਾਨੋ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋ ਏਕੋ વੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਾਸਿ। ‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, વੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਕਤਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ। ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਹਿ ਦਾਨਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਤਯਾ, ਆવੁਸੋ ਛਨ੍ਨ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਤਦਗ੍ਗੇਨ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ’’ਤਿ। ਇਮਾਯ ਖੋ ਪਨ વਿਨਯਸਙ੍ਗੀਤਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਅਨੂਨਾਨਿ ਅਨਧਿਕਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ વਿਨਯਸਙ੍ਗੀਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ।
‘‘Katamo pana, bhante ānanda, brahmadaṇḍo āṇāpito’’ti? ‘‘Tvaṃ, āvuso channa, bhikkhū yaṃ iccheyyāsi taṃ vadeyyāsi. Bhikkhūhi tvaṃ neva vattabbo, na ovaditabbo, nānusāsitabbo’’ti. ‘‘Nanvāhaṃ, bhante ānanda, hato ettāvatā, yatohaṃ bhikkhūhi neva vattabbo, na ovaditabbo, nānusāsitabbo’’ti tattheva mucchito papato. Atha kho āyasmā channo brahmadaṇḍena aṭṭīyamāno harāyamāno jigucchamāno eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā channo arahataṃ ahosi. Atha kho āyasmā channo arahattaṃ patto yenāyasmā ānando tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘paṭippassambhehi dāni me, bhante ānanda, brahmadaṇḍa’’nti. ‘‘Yadaggena tayā, āvuso channa, arahattaṃ sacchikataṃ tadaggena te brahmadaṇḍo paṭippassaddho’’ti. Imāya kho pana vinayasaṅgītiyā pañca bhikkhusatāni anūnāni anadhikāni ahesuṃ. Tasmā ayaṃ vinayasaṅgīti ‘‘pañcasatikā’’ti vuccatīti.
ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੋ ਏਕਾਦਸਮੋ।
Pañcasatikakkhandhako ekādasamo.
ਇਮਮ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਕੇ વਤ੍ਥੂ ਤੇવੀਸਤਿ।
Imamhi khandhake vatthū tevīsati.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ, ਥੇਰੋ ਕਸ੍ਸਪਸવ੍ਹਯੋ।
Parinibbute sambuddhe, thero kassapasavhayo;
ਆਮਨ੍ਤਯਿ ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਂ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਮਨੁਪਾਲਕੋ।
Āmantayi bhikkhugaṇaṃ, saddhammamanupālako;
ਪਾવਾਯਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਮ੍ਹਿ, ਸੁਭਦ੍ਦੇਨ ਪવੇਦਿਤਂ।
Pāvāyaddhānamaggamhi, subhaddena paveditaṃ;
ਸਙ੍ਗਾਯਿਸ੍ਸਾਮ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਅਧਮ੍ਮੋ ਪੁਰੇ ਦਿਪ੍ਪਤਿ॥
Saṅgāyissāma saddhammaṃ, adhammo pure dippati.
ਏਕੇਨੂਨ ਪਞ੍ਚਸਤਂ, ਆਨਨ੍ਦਮ੍ਪਿ ਚ ਉਚ੍ਚਿਨਿ।
Ekenūna pañcasataṃ, ānandampi ca uccini;
ਧਮ੍ਮવਿਨਯਸਙ੍ਗੀਤਿਂ, વਸਨ੍ਤੋ ਗੁਹਮੁਤ੍ਤਮੇ॥
Dhammavinayasaṅgītiṃ, vasanto guhamuttame.
ਉਪਾਲਿਂ વਿਨਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਨ੍ਦਪਣ੍ਡਿਤਂ।
Upāliṃ vinayaṃ pucchi, suttantānandapaṇḍitaṃ;
ਪਿਟਕਂ ਤੀਣਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਂ, ਅਕਂਸੁ ਜਿਨਸਾવਕਾ॥
Piṭakaṃ tīṇi saṅgītiṃ, akaṃsu jinasāvakā.
ਨ ਪੁਚ੍ਛਿ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾਨ, વਨ੍ਦਾਪੇਸਿ ਨ ਯਾਚਿ ਚ॥
Na pucchi akkamitvāna, vandāpesi na yāci ca.
ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ ਮੇ।
Pabbajjaṃ mātugāmassa, saddhāya dukkaṭāni me;
ਪੁਰਾਣੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਞ੍ਚ, ਓਰੋਧੋ ਉਦੇਨੇਨ ਸਹ॥
Purāṇo brahmadaṇḍañca, orodho udenena saha.
ਤਾવ ਬਹੁ ਦੁਬ੍ਬਲਞ੍ਚ, ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਥਰਣਾ ਭਿਸਿ।
Tāva bahu dubbalañca, uttarattharaṇā bhisi;
ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾ ਪੁਞ੍ਛਨਿਯੋ, ਰਜੋ ਚਿਕ੍ਖਲ੍ਲਮਦ੍ਦਨਾ॥
Bhūmattharaṇā puñchaniyo, rajo cikkhallamaddanā.
ਸਹਸ੍ਸਚੀવਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਪਠਮਾਨਨ੍ਦਸવ੍ਹਯੋ।
Sahassacīvaraṃ uppajji, paṭhamānandasavhayo;
ਤਜ੍ਜਿਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇਨ, ਚਤੁਸ੍ਸਚ੍ਚਂ ਅਪਾਪੁਣਿ।
Tajjito brahmadaṇḍena, catussaccaṃ apāpuṇi;
વਸੀਭੂਤਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਸਤੀ ਇਤਿ॥
Vasībhūtā pañcasatā, tasmā pañcasatī iti.
ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Pañcasatikakkhandhakaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Brahmadaṇḍakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Brahmadaṇḍakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Khuddānukhuddakasikkhāpadakathāvaṇṇanā