Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
੧੨. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ
12. Brahmadattattheragāthāvaṇṇanā
ਅਕ੍ਕੋਧਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍વਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜੇਤવਨਮਹੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ। ਤਂ ਏਕਦਿવਸਂ ਨਗਰੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਕ੍ਕੋਸਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ ਸੁਤ੍વਾਪਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿਯੇવ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਨਪਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਯੇવ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏવਂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ –
Akkodhassātiādikā āyasmato brahmadattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ kosalarañño putto hutvā nibbatti, brahmadattotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto jetavanamahe buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto saha paṭisambhidāhi chaḷabhiñño ahosi. Taṃ ekadivasaṃ nagare piṇḍāya carantaṃ aññataro brāhmaṇo akkosi. Thero taṃ sutvāpi tuṇhībhūto piṇḍāya caratiyeva, brāhmaṇo punapi akkosiyeva. Manussā evaṃ akkosantampi naṃ ‘‘ayaṃ thero na kiñci bhaṇatī’’ti āhaṃsu. Taṃ sutvā thero tesaṃ manussānaṃ dhammaṃ desento –
੪੪੧.
441.
‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਕੋਧੋ, ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਜੀવਿਨੋ।
‘‘Akkodhassa kuto kodho, dantassa samajīvino;
ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ॥
Sammadaññā vimuttassa, upasantassa tādino.
੪੪੨.
442.
‘‘ਤਸ੍ਸੇવ ਤੇਨ ਪਾਪਿਯੋ, ਯੋ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ।
‘‘Tasseva tena pāpiyo, yo kuddhaṃ paṭikujjhati;
ਕੁਦ੍ਧਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਜੇਤਿ ਦੁਜ੍ਜਯਂ॥
Kuddhaṃ appaṭikujjhanto, saṅgāmaṃ jeti dujjayaṃ.
੪੪੩.
443.
‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ।
‘‘Ubhinnamatthaṃ carati, attano ca parassa ca;
ਪਰਂ ਸਙ੍ਕੁਪਿਤਂ ਞਤ੍વਾ, ਯੋ ਸਤੋ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ॥
Paraṃ saṅkupitaṃ ñatvā, yo sato upasammati.
੪੪੪.
444.
‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ।
‘‘Ubhinnaṃ tikicchantaṃ taṃ, attano ca parassa ca;
ਜਨਾ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਬਾਲੋਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦਾ॥ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੮੯)।
Janā maññanti bāloti, ye dhammassa akovidā. (saṃ. ni. 1.189);
੪੪੫.
445.
‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਤੇ ਸਚੇ ਕੋਧੋ, ਆવਜ੍ਜ ਕਕਚੂਪਮਂ।
‘‘Uppajje te sace kodho, āvajja kakacūpamaṃ;
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਚੇ ਰਸੇ ਤਣ੍ਹਾ, ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਂ ਸਰ॥
Uppajje ce rase taṇhā, puttamaṃsūpamaṃ sara.
੪੪੬.
446.
‘‘ਸਚੇ ਧਾવਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੇ, ਕਾਮੇਸੁ ਚ ਭવੇਸੁ ਚ।
‘‘Sace dhāvati cittaṃ te, kāmesu ca bhavesu ca;
ਖਿਪ੍ਪਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ ਸਤਿਯਾ, ਕਿਟ੍ਠਾਦਂ વਿਯ ਦੁਪ੍ਪਸੁ’’ਨ੍ਤਿ॥ –
Khippaṃ niggaṇha satiyā, kiṭṭhādaṃ viya duppasu’’nti. –
ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ।
Imā gāthā abhāsi.
ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਕੋਧਸ੍ਸਾਤਿ ਕੋਧਰਹਿਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕੋਧਸ੍ਸ। ਕੁਤੋ ਕੋਧੋਤਿ ਕੁਤੋ ਨਾਮ ਹੇਤੁ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਦਮੇਨ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਦਮਥੇਨ ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਸਮਜੀવਿਨੋਤਿ ਕਾਯવਿਸਮਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹਾਯ ਕਾਯਸਮਾਦੀਨਂ વਸੇਨ ਸਮਂ ਜੀવਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਿਯੇਨ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮ੍ਮਦੇવ વਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਾਸવੇਹਿ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ। ਤਤੋ ਏવ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹવੂਪਸਮੇਨ ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਦਿਨੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਕੋਧੋਤਿ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਧਾਭਾવਂ ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਾਨਿ વਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਕੋਧੇ ਅਕੋਧੇ ਚ ਆਦੀਨવਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਸੇવਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਰਿ ਕੁਦ੍ਧਂ ਕੁਪਿਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸੇવ ਤੇਨ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨਪਚ੍ਚਕ੍ਕੋਸਨਪਟਿਪ੍ਪਹਰਣਾਦਿਨਾ ਪਾਪਿਯੋ ਇਧਲੋਕੇ વਿਞ੍ਞੂਗਰਹਾਦਿવਸੇਨ ਪਰਲੋਕੇ ਨਿਰਯਦੁਕ੍ਖਾਦਿવਸੇਨ ਅਭਦ੍ਦਕਤਰਂ ਅਕਲ੍ਯਾਣਤਰਂ ਹੋਤਿ। ਕੁਜ੍ਝਨੇਨ ਪਨ ਅਕੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਪਂ ਹੋਤੀਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਅਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਦ੍ਧਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੁਦ੍ਧਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ‘‘ਅਯਂ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕੋਧਪਰੇਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਨ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ ਖਮਤਿ, ਸੋ ਦੁਜ੍ਜਯਂ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਾਮਂ ਜੇਤਿ ਨਾਮ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਾਮਜਯੋ ਏવ, ਅਥ ਖੋ ਉਭਯਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਥਂ…ਪੇ॰… ਉਪਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ। ਯੋ ਪਰਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਙ੍ਕੁਪਿਤਂ ਕੁਦ੍ਧਂ ‘‘ਕੋਧਪਰੇਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨ੍ਤੋ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ વਾ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ ਖਮਤਿ ਨ ਪਟਿਪ੍ਫਰਤਿ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਉਭਯਲੋਕਸੁਖਾવਹਂ ਅਤ੍ਥਂ ਹਿਤਂ ਚਰਤਿ।
Tattha akkodhassāti kodharahitassa maggena samucchinnakodhassa. Kuto kodhoti kuto nāma hetu kodho uppajjeyya, tassa uppattikāraṇaṃ natthīti attho. Dantassāti uttamena damena aggamaggadamathena dantassa. Samajīvinoti kāyavisamādīni sabbaso pahāya kāyasamādīnaṃ vasena samaṃ jīvantassa sattaṭṭhāniyena sampajaññena sammadeva vattantassa. Sammadaññā vimuttassāti sammā aññāya abhiññeyyādike dhamme jānitvā sabbāsavehi vippamuttassa. Tato eva sabbakilesadarathapariḷāhavūpasamena upasantassa. Iṭṭhādīsu tādilakkhaṇappattiyā tādino khīṇāsavassa kuto kodhoti aññāpadesena thero attano kodhābhāvaṃ tassa ca kāraṇāni vatvā idāni kodhe akodhe ca ādīnavānisaṃsadassanena dhammaṃ kathento ‘‘tassevā’’tiādimāha. Tattha yo kuddhaṃ paṭikujjhatīti yo puggalo attano upari kuddhaṃ kupitaṃ puggalaṃ paṭikujjhati, tasseva tena paṭikujjhanapaccakkosanapaṭippaharaṇādinā pāpiyo idhaloke viññūgarahādivasena paraloke nirayadukkhādivasena abhaddakataraṃ akalyāṇataraṃ hoti. Kujjhanena pana akuddhassa pāpaṃ hotīti vattabbameva natthi. Keci pana ‘‘yo akuddhaṃ paṭikuddhaṃ ārabbha kujjhatī’’ti atthaṃ vadanti. Kuddhaṃ appaṭikujjhantoti yo pana kuddhaṃ puggalaṃ ‘‘ayaṃ kuddho kodhapareto’’ti ñatvā na paṭikujjhati khamati, so dujjayaṃ kilesasaṅgāmaṃ jeti nāma. Na kevalañcassa kilesasaṅgāmajayo eva, atha kho ubhayahitapaṭipattimpīti dassento āha ‘‘ubhinnamatthaṃ…pe… upasammatī’’ti. Yo paraṃ puggalaṃ saṅkupitaṃ kuddhaṃ ‘‘kodhapareto’’ti ñatvā taṃ mettāyanto ajjhupekkhanto vā sato sampajāno hutvā upasammati khamati na paṭippharati. So attano ca parassa cāti ubhinnaṃ ubhayalokasukhāvahaṃ atthaṃ hitaṃ carati.
ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਕੋਧਬ੍ਯਾਧਿਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਖਮਨ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਯੇ ਜਨਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾਚਾਰਧਮ੍ਮੇ ਅਕੁਸਲਾ, ਤੇ ਬਾਲਾ ‘‘ਅਯਂ ਅવਿਦ੍ਦਸੁ ਯੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ , ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਞ੍ਞਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ‘‘ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਿਕਿਚ੍ਛਨਸਭਾવਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Ubhinnaṃ tikicchantaṃ tanti taṃ attano ca parassa cāti ubhinnaṃ dvinnaṃ kodhabyādhitikicchāya tikicchantaṃ khamantaṃ puggalaṃ ye janā dhammassa ariyācāradhamme akusalā, te bālā ‘‘ayaṃ aviddasu yo attānaṃ akkosantassa paharantassa kiñci na karotī’’ti maññanti , taṃ tesaṃ ayoniso maññananti adhippāyo. ‘‘Tikicchana’’ntipi paṭhanti, tikicchanasabhāvanti attho.
ਏવਂ ਥੇਰੇਨ વੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਅਕ੍ਕੋਸਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਂવਿਗ੍ਗੋ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਹੁਤ੍વਾ ਥੇਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ। ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾવਨਾ ਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਕੋਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਦਿવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਤੇ ਸਚੇਤਿ ਸਚੇ ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਰਪਰਿਚਯੋ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ વੂਪਸਮਾਯ –
Evaṃ therena vuccamānaṃ dhammaṃ sutvā akkosakabrāhmaṇo saṃviggo pasannacitto ca hutvā theraṃ khamāpetvā tasseva santike pabbaji. Thero tassa kammaṭṭhānaṃ dento ‘‘imassa mettābhāvanā yuttā’’ti mettākammaṭṭhānaṃ datvā kodhapariyuṭṭhānādīsu paccavekkhaṇādividhiṃ dassento ‘‘uppajje te’’tiādimāha. Tattha uppajje te saceti sace te kammaṭṭhānaṃ anuyuñjantassa kañci puggalaṃ nissāya ciraparicayo kodho uppajjeyya, tassa vūpasamāya –
‘‘ਉਭਤੋਦਣ੍ਡਕੇਨ ਚੇਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਕਚੇਨ ਚੋਰਾ ਓਚਰਕਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨਿ ਓਕਨ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਯੋ ਮਨੋ ਪਦੂਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਮੇ ਸੋ ਤੇਨ ਸਾਸਨਕਰੋ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੩੨) –
‘‘Ubhatodaṇḍakena cepi, bhikkhave, kakacena corā ocarakā aṅgamaṅgāni okanteyyuṃ, tatrāpi yo mano padūseyya, na me so tena sāsanakaro’’ti (ma. ni. 1.232) –
ਸਤ੍ਥਾਰਾ વੁਤ੍ਤਂ ਕਕਚੂਪਮਂ ਓવਾਦਂ ਆવਜ੍ਜੇਹਿ। ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਚੇ ਰਸੇ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਸਚੇ ਤੇ ਮਧੁਰਾਦਿਭੇਦੇ ਰਸੇ ਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਲਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ વੂਪਸਮਾਯ –
Satthārā vuttaṃ kakacūpamaṃ ovādaṃ āvajjehi. Uppajje ce rase taṇhāti sace te madhurādibhede rase taṇhā abhilāso uppajjeyya, tassa vūpasamāya –
‘‘ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਂ ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਯਥਾ ਕਨ੍ਤਾਰਨਿਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਮੇવ ਖਾਦਿਂਸੁ, ਨ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਏવਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਸੇવਤਿ…ਪੇ॰… ਫਾਸੁવਿਹਾਰੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੨.੬੩ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ) –
‘‘Puttamaṃsaṃ jāyampatikā yathā kantāranittharaṇatthameva khādiṃsu, na rasataṇhāya evaṃ kulaputtopi pabbajito piṇḍapātaṃ paṭisevati…pe… phāsuvihāro cā’’ti (saṃ. ni. 2.63 atthato samānaṃ) –
ਏવਂ વੁਤ੍ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮੋવਾਦਂ ਸਰ ਅਨੁਸ੍ਸਰ।
Evaṃ vuttaṃ puttamaṃsūpamovādaṃ sara anussara.
ਸਚੇ ਧਾવਤਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਤવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗવਸੇਨ, ਕਾਮਭવਾਦੀਸੁ ਭવੇਸੁ ਭવਪਤ੍ਥਨਾવਸੇਨ ਸਚੇ ਧਾવਤਿ ਸਰਤਿ ਜવਤਿ। ਖਿਪ੍ਪਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ ਸਤਿਯਾ, ਕਿਟ੍ਠਾਦਂ વਿਯ ਦੁਪ੍ਪਸੁਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਧਾવਿਤੁਂ ਅਦੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਟ੍ਠਾਦਂ ਸਸ੍ਸਖਾਦਕਂ ਦੁਪ੍ਪਸੁਂ ਦੁਟ੍ਠਗੋਣਂ ਯੋਤ੍ਤੇਨ ਥਮ੍ਭੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸੇ વਤ੍ਤੇਤਿ, ਏવਂ ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾਧਿਥਮ੍ਭੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਸੀਘਮੇવ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ, ਯਥਾ ਕਿਲੇਸવਿਗਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇવਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਦਮੇਹੀਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਥੇਰੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋવ ਹੁਤ੍વਾ ਅਕ੍ਕੋਸਂ ਅਧਿવਾਸੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਰਿਯਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦ੍વੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓવਦਨ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾਯੇવ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Sace dhāvati te cittanti ayoniso manasi karoto tava cittaṃ kāmesu pañcakāmaguṇesu chandarāgavasena, kāmabhavādīsu bhavesu bhavapatthanāvasena sace dhāvati sarati javati. Khippaṃ niggaṇha satiyā, kiṭṭhādaṃviya duppasunti tathā dhāvituṃ adento yathā nāma puriso kiṭṭhādaṃ sassakhādakaṃ duppasuṃ duṭṭhagoṇaṃ yottena thambhe bandhitvā attano vase vatteti, evaṃ satiyā satiyottena sammādhithambhe bandhanto khippaṃ sīghameva niggaṇha, yathā kilesavigamena nibbisevanaṃ hoti, tathā damehīti. Keci pana ‘‘thero puthujjanova hutvā akkosaṃ adhivāsento tesaṃ manussānaṃ ariyaguṇe pakāsento dhammaṃ kathetvā pacchā dvīhi gāthāhi attānaṃ ovadanto vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ patvā aññaṃ byākaronto imāyeva gāthā abhāsī’’ti vadanti.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Brahmadattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਥੇਰਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ • Theragāthāpāḷi / ੧੨. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾ • 12. Brahmadattattheragāthā