| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
३. ब्रह्मदेवसुत्तं
3. Brahmadevasuttaṃ
१७४. एवं मे सुतं – एकं समयं भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरिस्सा ब्राह्मणिया ब्रह्मदेवो नाम पुत्तो भगवतो सन्तिके अगारस्मा अनगारियं पब्बजितो होति।
174. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññatarissā brāhmaṇiyā brahmadevo nāma putto bhagavato santike agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti.
अथ खो आयस्मा ब्रह्मदेवो एको वूपकट्ठो अप्पमत्तो आतापी पहितत्तो विहरन्तो नचिरस्सेव – यस्सत्थाय कुलपुत्ता सम्मदेव अगारस्मा अनगारियं पब्बजन्ति, तदनुत्तरं ब्रह्मचरियपरियोसानं दिट्ठेव धम्मे सयं अभिञ्ञा सच्छिकत्वा उपसम्पज्ज विहासि। ‘‘खीणा जाति , वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’’ति अब्भञ्ञासि। अञ्ञतरो च पनायस्मा ब्रह्मदेवो अरहतं अहोसि।
Atha kho āyasmā brahmadevo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti , vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā brahmadevo arahataṃ ahosi.
अथ खो आयस्मा ब्रह्मदेवो पुब्बण्हसमयं निवासेत्वा पत्तचीवरमादाय सावत्थिं पिण्डाय पाविसि। सावत्थियं सपदानं पिण्डाय चरमानो येन सकमातु निवेसनं तेनुपसङ्कमि। तेन खो पन समयेन आयस्मतो ब्रह्मदेवस्स माता ब्राह्मणी ब्रह्मुनो आहुतिं निच्चं पग्गण्हाति । अथ खो ब्रह्मुनो सहम्पतिस्स एतदहोसि – ‘‘अयं खो आयस्मतो ब्रह्मदेवस्स माता ब्राह्मणी ब्रह्मुनो आहुतिं निच्चं पग्गण्हाति। यंनूनाहं तं उपसङ्कमित्वा संवेजेय्य’’न्ति। अथ खो ब्रह्मा सहम्पति – सेय्यथापि नाम बलवा पुरिसो समिञ्जितं वा बाहं पसारेय्य, पसारितं वा बाहं समिञ्जेय्य एवमेव – ब्रह्मलोके अन्तरहितो आयस्मतो ब्रह्मदेवस्स मातु निवेसने पातुरहोसि। अथ खो ब्रह्मा सहम्पति वेहासं ठितो आयस्मतो ब्रह्मदेवस्स मातरं ब्राह्मणिं गाथाय अज्झभासि –
Atha kho āyasmā brahmadevo pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pāvisi. Sāvatthiyaṃ sapadānaṃ piṇḍāya caramāno yena sakamātu nivesanaṃ tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena āyasmato brahmadevassa mātā brāhmaṇī brahmuno āhutiṃ niccaṃ paggaṇhāti . Atha kho brahmuno sahampatissa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmato brahmadevassa mātā brāhmaṇī brahmuno āhutiṃ niccaṃ paggaṇhāti. Yaṃnūnāhaṃ taṃ upasaṅkamitvā saṃvejeyya’’nti. Atha kho brahmā sahampati – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva – brahmaloke antarahito āyasmato brahmadevassa mātu nivesane pāturahosi. Atha kho brahmā sahampati vehāsaṃ ṭhito āyasmato brahmadevassa mātaraṃ brāhmaṇiṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘दूरे इतो ब्राह्मणि ब्रह्मलोको,
‘‘Dūre ito brāhmaṇi brahmaloko,
यस्साहुतिं पग्गण्हासि निच्चं।
Yassāhutiṃ paggaṇhāsi niccaṃ;
नेतादिसो ब्राह्मणि ब्रह्मभक्खो,
Netādiso brāhmaṇi brahmabhakkho,
‘‘एसो हि ते ब्राह्मणि ब्रह्मदेवो,
‘‘Eso hi te brāhmaṇi brahmadevo,
निरूपधिको अतिदेवपत्तो।
Nirūpadhiko atidevapatto;
अकिञ्चनो भिक्खु अनञ्ञपोसी,
Akiñcano bhikkhu anaññaposī,
‘‘आहुनेय्यो वेदगु भावितत्तो,
‘‘Āhuneyyo vedagu bhāvitatto,
नरानं देवानञ्च दक्खिणेय्यो।
Narānaṃ devānañca dakkhiṇeyyo;
बाहित्वा पापानि अनूपलित्तो,
Bāhitvā pāpāni anūpalitto,
घासेसनं इरियति सीतिभूतो॥
Ghāsesanaṃ iriyati sītibhūto.
‘‘न तस्स पच्छा न पुरत्थमत्थि,
‘‘Na tassa pacchā na puratthamatthi,
सन्तो विधूमो अनिघो निरासो।
Santo vidhūmo anigho nirāso;
निक्खित्तदण्डो तसथावरेसु,
Nikkhittadaṇḍo tasathāvaresu,
सो त्याहुतिं भुञ्जतु अग्गपिण्डं॥
So tyāhutiṃ bhuñjatu aggapiṇḍaṃ.
‘‘विसेनिभूतो उपसन्तचित्तो,
‘‘Visenibhūto upasantacitto,
नागोव दन्तो चरति अनेजो।
Nāgova danto carati anejo;
भिक्खु सुसीलो सुविमुत्तचित्तो,
Bhikkhu susīlo suvimuttacitto,
सो त्याहुतिं भुञ्जतु अग्गपिण्डं॥
So tyāhutiṃ bhuñjatu aggapiṇḍaṃ.
‘‘तस्मिं पसन्ना अविकम्पमाना,
‘‘Tasmiṃ pasannā avikampamānā,
पतिट्ठपेहि दक्खिणं दक्खिणेय्ये।
Patiṭṭhapehi dakkhiṇaṃ dakkhiṇeyye;
करोहि पुञ्ञं सुखमायतिकं,
Karohi puññaṃ sukhamāyatikaṃ,
दिस्वा मुनिं ब्राह्मणि ओघतिण्ण’’न्ति॥
Disvā muniṃ brāhmaṇi oghatiṇṇa’’nti.
‘‘तस्मिं पसन्ना अविकम्पमाना,
‘‘Tasmiṃ pasannā avikampamānā,
पतिट्ठपेसि दक्खिणं दक्खिणेय्ये।
Patiṭṭhapesi dakkhiṇaṃ dakkhiṇeyye;
अकासि पुञ्ञं सुखमायतिकं,
Akāsi puññaṃ sukhamāyatikaṃ,
दिस्वा मुनिं ब्राह्मणी ओघतिण्ण’’न्ति॥
Disvā muniṃ brāhmaṇī oghatiṇṇa’’nti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३. ब्रह्मदेवसुत्तवण्णना • 3. Brahmadevasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. ब्रह्मदेवसुत्तवण्णना • 3. Brahmadevasuttavaṇṇanā
