| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៣. ព្រហ្មទេវសុត្តវណ្ណនា
3. Brahmadevasuttavaṇṇanā
១៧៤. ឯកកោតិ វិវេកដ្ឋិតតាយ និស្សដោ។ គណសង្គណិកាភាវោ តស្សានេន ទីបិតោ, កិលេសសង្គណិកាភាវោ បន ‘‘អប្បមត្តោ’’តិអាទីហិ បកាសិតោ។ បេសិតត្តោតិ និព្ពានំ បតិ បេសិតចិត្តោ។ សម្មទេវាតិ ញាយេនេវ។ សោ បន យទិ អាគមនតោ បដ្ឋាយ លព្ភតិ, វត្តព្ពមេវ នត្ថិ, អថ បដិបទារម្ភតោ បដ្ឋាយ លព្ភតិ, ឯវម្បិ វដ្ដតេវាតិ ទស្សេតុំ ‘‘យថា វា តថា វា’’តិអាទិ វុត្តំ។ អគ្គមគ្គាធិគមេន អសម្មោហបដិវេធស្ស សិខាប្បត្តត្តា មគ្គធម្មេសុ វិយ ផលធម្មេសុបិ សាតិសយោ អសម្មោហោតិ ‘‘សយំ អភិញ្ញា’’តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘សាមំ ជានិត្វា’’តិ។ យថា ជាននា បនស្ស សច្ឆិករណំ អត្តបច្ចក្ខកិរិយាតិ ‘‘សច្ឆិកត្វា’’តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘បច្ចក្ខំ កត្វា’’តិ។ តថា សច្ឆិកិរិយា ចស្ស វិបស្សនាបដិលាភោតិ ‘‘ឧបសម្បជ្ជា’’តិ វុត្តន្តិ អាហ ‘‘បដិលភិត្វា’’តិ។ ឯតេនាតិ ‘‘ខីណា ជាតី’’តិអាទិវចនេន។
174.Ekakoti vivekaṭṭhitatāya nissaṭo. Gaṇasaṅgaṇikābhāvo tassānena dīpito, kilesasaṅgaṇikābhāvo pana ‘‘appamatto’’tiādīhi pakāsito. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitacitto. Sammadevāti ñāyeneva. So pana yadi āgamanato paṭṭhāya labbhati, vattabbameva natthi, atha paṭipadārambhato paṭṭhāya labbhati, evampi vaṭṭatevāti dassetuṃ ‘‘yathā vā tathā vā’’tiādi vuttaṃ. Aggamaggādhigamena asammohapaṭivedhassa sikhāppattattā maggadhammesu viya phaladhammesupi sātisayo asammohoti ‘‘sayaṃ abhiññā’’ti vuttanti āha ‘‘sāmaṃ jānitvā’’ti. Yathā jānanā panassa sacchikaraṇaṃ attapaccakkhakiriyāti ‘‘sacchikatvā’’ti vuttanti āha ‘‘paccakkhaṃ katvā’’ti. Tathā sacchikiriyā cassa vipassanāpaṭilābhoti ‘‘upasampajjā’’ti vuttanti āha ‘‘paṭilabhitvā’’ti. Etenāti ‘‘khīṇā jātī’’tiādivacanena.
ជាតិ ខីណាតិ ឯត្ថ ជាតិសីសេន តព្ពិការវន្តោ ខន្ធា វុត្តា។ បុព្ពេវ ខីណត្តាតិ មគ្គាធិគមនតោ បគេវ អតីតភាវេនេវ ខីណត្តា។ តត្ថ អនាគតេសុ។ វាយាមាភាវតោតិ អវិជ្ជមានត្តា។ អនាគតភាវសាមញ្ញំ គហេត្វា លេសេន វុត្តំ។ ន បច្ចុប្បន្នា វិជ្ជមានត្តាតិ សំកិលិដ្ឋា ច មគ្គភាវនាតិ សិយាតិ វចនសេសោ។ យថា អជាតផលតរុណរុក្ខមូលេ ឆិន្នេ អាយតិឧប្បជ្ជនារហានិ ផលានិ ឆេទនបច្ចយា អនុប្បជ្ជមានានិ នដ្ឋានិ នាម ហោន្តិ, ឯវមេវ ភាវនាយ អសតិ ឧប្បជ្ជនារហា កិលេសា តប្បច្ចយា ជាតិ ច មគ្គភាវនាយ សតិ ន ឧប្បជ្ជមានា បហីនាតិ វុច្ចន្តីតិ ឥមមត្ថំ ទស្សេតិ ‘‘មគ្គស្ស បនា’’តិអាទិនា។ អនុប្បាទធម្មតំ អាបជ្ជនេន ញាណេន ខីណរាគវសេន។
Jātikhīṇāti ettha jātisīsena tabbikāravanto khandhā vuttā. Pubbeva khīṇattāti maggādhigamanato pageva atītabhāveneva khīṇattā. Tattha anāgatesu. Vāyāmābhāvatoti avijjamānattā. Anāgatabhāvasāmaññaṃ gahetvā lesena vuttaṃ. Na paccuppannā vijjamānattāti saṃkiliṭṭhā ca maggabhāvanāti siyāti vacanaseso. Yathā ajātaphalataruṇarukkhamūle chinne āyatiuppajjanārahāni phalāni chedanapaccayā anuppajjamānāni naṭṭhāni nāma honti, evameva bhāvanāya asati uppajjanārahā kilesā tappaccayā jāti ca maggabhāvanāya sati na uppajjamānā pahīnāti vuccantīti imamatthaṃ dasseti ‘‘maggassa panā’’tiādinā. Anuppādadhammataṃ āpajjanena ñāṇena khīṇarāgavasena.
សោឡសកិច្ចភាវាយាតិ សោឡសកិច្ចតាយ, សោឡសវិធស្ស វា កិច្ចស្ស ភាវាយ ឧប្បាទនាយ។ បាឡិយំ សបទានន្តិ សបទានចារោ វុត្តោ ភាវនបុំសកនិទ្ទេសេនាតិ អាហ ‘‘សបទានចារ’’ន្តិ។ អនុក្កម្មាតិ អនតិក្កមិត្វា។ អាហុតិបិណ្ឌន្តិ ជុហិតព្ពបិណ្ឌំ, ជុហនវសេន អគ្គិម្ហិ បក្ខិបិតព្ពបាយាសបិណ្ឌន្តិ អធិប្បាយោ។ ភូតពលិកម្មន្តិ តថា បក្ខិបិត្វា ពលិកម្មករណំ។ ហរិតុបលិត្តន្តិ អល្លគោមយេន កតបរិភណ្ឌំ។ វនមាលបរិក្ខិត្តន្តិ មនោហរាហិ វនបុប្ផមាលាហិ បរិក្ខិត្តំ។ ធូមកដច្ឆូតិ ធូមបានំ។ សីលគន្ធន្តិ សីលំ បដិច្ច ឧប្បន្នកិត្តិគន្ធំ។ ឃាយមានស្សាតិ ឧបគតំ គណ្ហន្តស្ស។
Soḷasakiccabhāvāyāti soḷasakiccatāya, soḷasavidhassa vā kiccassa bhāvāya uppādanāya. Pāḷiyaṃ sapadānanti sapadānacāro vutto bhāvanapuṃsakaniddesenāti āha ‘‘sapadānacāra’’nti. Anukkammāti anatikkamitvā. Āhutipiṇḍanti juhitabbapiṇḍaṃ, juhanavasena aggimhi pakkhipitabbapāyāsapiṇḍanti adhippāyo. Bhūtabalikammanti tathā pakkhipitvā balikammakaraṇaṃ. Haritupalittanti allagomayena kataparibhaṇḍaṃ. Vanamālaparikkhittanti manoharāhi vanapupphamālāhi parikkhittaṃ. Dhūmakaṭacchūti dhūmapānaṃ. Sīlagandhanti sīlaṃ paṭicca uppannakittigandhaṃ. Ghāyamānassāti upagataṃ gaṇhantassa.
ឥមម្ហា ឋានាតិ ឥមស្មា មនុស្សានំ វសនដ្ឋានា, មហាបថវិតលតោតិ អធិប្បាយោ។ សព្ពហេដ្ឋិមោតិ ព្រហ្មបារិសជ្ជានំ វាសព្រហ្មលោកមាហ។ ព្រហ្មបថោ នាម ចត្តារិ កុសលជ្ឈានានិ ព្រហ្មលោកមគ្គភាវតោ។ ជីវិតបថោ នាម ជីវិតបវត្តិឧបាយភាវតោ។ ‘‘ភុញ្ជតុ ភវំ មហាព្រហ្មា’’តិ វចនំ សន្ធាយាហ ‘‘កិំ ជប្បសី’’តិអាទិ។ តិណពីជានីតិ សាលិតណ្ឌុលាទីនិ។ គោយូសន្តិ ខីរំ ជិគុច្ឆន្តោ វទតិ។ អយម្បិ អត្ថោ ‘‘នេតាទិសោ ព្រហ្មភក្ខោ’’តិ វទន្តេន ទីបិតោតិ។
Imamhāṭhānāti imasmā manussānaṃ vasanaṭṭhānā, mahāpathavitalatoti adhippāyo. Sabbaheṭṭhimoti brahmapārisajjānaṃ vāsabrahmalokamāha. Brahmapatho nāma cattāri kusalajjhānāni brahmalokamaggabhāvato. Jīvitapatho nāma jīvitapavattiupāyabhāvato. ‘‘Bhuñjatu bhavaṃ mahābrahmā’’ti vacanaṃ sandhāyāha ‘‘kiṃ jappasī’’tiādi. Tiṇabījānīti sālitaṇḍulādīni. Goyūsanti khīraṃ jigucchanto vadati. Ayampi attho ‘‘netādiso brahmabhakkho’’ti vadantena dīpitoti.
អតិទេវបត្តោបិ បញ្ចខន្ធូបធីនំ អត្ថិតាយ កិលេសូបធិអាទីនំយេវ វិរហិតភាវោ គហិតោ។ អញ្ញត្រ ហិ ភាវបច្ចយំ តទត្ថោ វិញ្ញាយតីតិ អាហ ‘‘អតិទេវភាវំ បត្តោ’’តិ។ យស្មា ព្រហ្មានោបិ ទេវគតិបរិយាបន្នត្តា ទេវា ឯវ, តស្មា វុត្តំ ‘‘អតិព្រហ្មភាវំ បត្តោ’’តិ។
Atidevapattopi pañcakhandhūpadhīnaṃ atthitāya kilesūpadhiādīnaṃyeva virahitabhāvo gahito. Aññatra hi bhāvapaccayaṃ tadattho viññāyatīti āha ‘‘atidevabhāvaṃ patto’’ti. Yasmā brahmānopi devagatipariyāpannattā devā eva, tasmā vuttaṃ ‘‘atibrahmabhāvaṃ patto’’ti.
អត្តានំ ភាវេត្វាតិ សីលាទីហិ គុណេហិ អត្តានំ វឌ្ឍេត្វា បរិព្រូហិត្វា ឋិតោ។
Attānaṃbhāvetvāti sīlādīhi guṇehi attānaṃ vaḍḍhetvā paribrūhitvā ṭhito.
បុថុជ្ជនា តសា តណ្ហាមានទិដ្ឋិបរិត្តាសវសេន តាសនតោ។ ខីណាសវា ថាវរា នាម សព្ពសោ គតីសុ សញ្ចរណាភាវតោ។ តថា ហិ ចតុន្នំ សច្ចានំ សព្ពសោ អទិដ្ឋត្តា ភវទាយជ្ជស្ស តណ្ហាទាសព្យស្ស ភាវតោ ឯកច្ចាសុ គតីសុ សញ្ចរណសភាវតោ សេក្ខា ថាវរា ន ហោន្តិ។ ភជមានាតិ ភជាបិយមានា។ ថាវរបក្ខមេវ ភជន្តិ សព្ពសេដ្ឋបក្ខំ ឯកន្តបសដ្ឋំ ភជមានភាវំ ឧបាទាយ។
Puthujjanā tasā taṇhāmānadiṭṭhiparittāsavasena tāsanato. Khīṇāsavā thāvarā nāma sabbaso gatīsu sañcaraṇābhāvato. Tathā hi catunnaṃ saccānaṃ sabbaso adiṭṭhattā bhavadāyajjassa taṇhādāsabyassa bhāvato ekaccāsu gatīsu sañcaraṇasabhāvato sekkhā thāvarā na honti. Bhajamānāti bhajāpiyamānā. Thāvarapakkhameva bhajanti sabbaseṭṭhapakkhaṃ ekantapasaṭṭhaṃ bhajamānabhāvaṃ upādāya.
បហីនកិលេសោ ខីណាសវោ វិសេនោ។ សុខំ អាយតិ សុខាយតិ, តស្ស ការកំ សុខាយតិកំ។
Pahīnakileso khīṇāsavo viseno. Sukhaṃ āyati sukhāyati, tassa kārakaṃ sukhāyatikaṃ.
ព្រហ្មទេវសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Brahmadevasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. ព្រហ្មទេវសុត្តំ • 3. Brahmadevasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. ព្រហ្មទេវសុត្តវណ្ណនា • 3. Brahmadevasuttavaṇṇanā
