| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੩. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Brahmadevasuttavaṇṇanā
੧੭੪. ਏਕਕੋਤਿ વਿવੇਕਟ੍ਠਿਤਤਾਯ ਨਿਸ੍ਸਟੋ। ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾਭਾવੋ ਤਸ੍ਸਾਨੇਨ ਦੀਪਿਤੋ, ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਣਿਕਾਭਾવੋ ਪਨ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਪੇਸਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤਿ ਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋ। ਸਮ੍ਮਦੇવਾਤਿ ਞਾਯੇਨੇવ। ਸੋ ਪਨ ਯਦਿ ਆਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਲਬ੍ਭਤਿ, વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਪਟਿਪਦਾਰਮ੍ਭਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਏવਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੇવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਥਾ વਾ ਤਥਾ વਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਟਿવੇਧਸ੍ਸ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਯ ਫਲਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਸਾਤਿਸਯੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹੋਤਿ ‘‘ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾਮਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਯਥਾ ਜਾਨਨਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਰਣਂ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਿਰਿਯਾਤਿ ‘‘ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਤਥਾ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਚਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਏਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿવਚਨੇਨ।
174.Ekakoti vivekaṭṭhitatāya nissaṭo. Gaṇasaṅgaṇikābhāvo tassānena dīpito, kilesasaṅgaṇikābhāvo pana ‘‘appamatto’’tiādīhi pakāsito. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitacitto. Sammadevāti ñāyeneva. So pana yadi āgamanato paṭṭhāya labbhati, vattabbameva natthi, atha paṭipadārambhato paṭṭhāya labbhati, evampi vaṭṭatevāti dassetuṃ ‘‘yathā vā tathā vā’’tiādi vuttaṃ. Aggamaggādhigamena asammohapaṭivedhassa sikhāppattattā maggadhammesu viya phaladhammesupi sātisayo asammohoti ‘‘sayaṃ abhiññā’’ti vuttanti āha ‘‘sāmaṃ jānitvā’’ti. Yathā jānanā panassa sacchikaraṇaṃ attapaccakkhakiriyāti ‘‘sacchikatvā’’ti vuttanti āha ‘‘paccakkhaṃ katvā’’ti. Tathā sacchikiriyā cassa vipassanāpaṭilābhoti ‘‘upasampajjā’’ti vuttanti āha ‘‘paṭilabhitvā’’ti. Etenāti ‘‘khīṇā jātī’’tiādivacanena.
ਜਾਤਿ ਖੀਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਾਤਿਸੀਸੇਨ ਤਬ੍ਬਿਕਾਰવਨ੍ਤੋ ਖਨ੍ਧਾ વੁਤ੍ਤਾ। ਪੁਬ੍ਬੇવ ਖੀਣਤ੍ਤਾਤਿ ਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਨਤੋ ਪਗੇવ ਅਤੀਤਭਾવੇਨੇવ ਖੀਣਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤੇਸੁ। વਾਯਾਮਾਭਾવਤੋਤਿ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ। ਅਨਾਗਤਭਾવਸਾਮਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਲੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ વਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਚ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਤਿ ਸਿਯਾਤਿ વਚਨਸੇਸੋ। ਯਥਾ ਅਜਾਤਫਲਤਰੁਣਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਛਿਨ੍ਨੇ ਆਯਤਿਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਛੇਦਨਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿ ਨਟ੍ਠਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਭਾવਨਾਯ ਅਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਾ ਕਿਲੇਸਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ ਚ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਯ ਸਤਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪਹੀਨਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ। ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਞਾਣੇਨ ਖੀਣਰਾਗવਸੇਨ।
Jātikhīṇāti ettha jātisīsena tabbikāravanto khandhā vuttā. Pubbeva khīṇattāti maggādhigamanato pageva atītabhāveneva khīṇattā. Tattha anāgatesu. Vāyāmābhāvatoti avijjamānattā. Anāgatabhāvasāmaññaṃ gahetvā lesena vuttaṃ. Na paccuppannā vijjamānattāti saṃkiliṭṭhā ca maggabhāvanāti siyāti vacanaseso. Yathā ajātaphalataruṇarukkhamūle chinne āyatiuppajjanārahāni phalāni chedanapaccayā anuppajjamānāni naṭṭhāni nāma honti, evameva bhāvanāya asati uppajjanārahā kilesā tappaccayā jāti ca maggabhāvanāya sati na uppajjamānā pahīnāti vuccantīti imamatthaṃ dasseti ‘‘maggassa panā’’tiādinā. Anuppādadhammataṃ āpajjanena ñāṇena khīṇarāgavasena.
ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾવਾਯਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਤਾਯ, ਸੋਲ਼ਸવਿਧਸ੍ਸ વਾ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਾવਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਨਾਯ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸਪਦਾਨਚਾਰੋ વੁਤ੍ਤੋ ਭਾવਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਪਦਾਨਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਨੁਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਆਹੁਤਿਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਜੁਹਿਤਬ੍ਬਪਿਣ੍ਡਂ, ਜੁਹਨવਸੇਨ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਪਾਯਾਸਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਭੂਤਬਲਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਬਲਿਕਮ੍ਮਕਰਣਂ। ਹਰਿਤੁਪਲਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਲ੍ਲਗੋਮਯੇਨ ਕਤਪਰਿਭਣ੍ਡਂ। વਨਮਾਲਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਨੋਹਰਾਹਿ વਨਪੁਪ੍ਫਮਾਲਾਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਧੂਮਕਟਚ੍ਛੂਤਿ ਧੂਮਪਾਨਂ। ਸੀਲਗਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੀਲਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਿਤ੍ਤਿਗਨ੍ਧਂ। ਘਾਯਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਗਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ।
Soḷasakiccabhāvāyāti soḷasakiccatāya, soḷasavidhassa vā kiccassa bhāvāya uppādanāya. Pāḷiyaṃ sapadānanti sapadānacāro vutto bhāvanapuṃsakaniddesenāti āha ‘‘sapadānacāra’’nti. Anukkammāti anatikkamitvā. Āhutipiṇḍanti juhitabbapiṇḍaṃ, juhanavasena aggimhi pakkhipitabbapāyāsapiṇḍanti adhippāyo. Bhūtabalikammanti tathā pakkhipitvā balikammakaraṇaṃ. Haritupalittanti allagomayena kataparibhaṇḍaṃ. Vanamālaparikkhittanti manoharāhi vanapupphamālāhi parikkhittaṃ. Dhūmakaṭacchūti dhūmapānaṃ. Sīlagandhanti sīlaṃ paṭicca uppannakittigandhaṃ. Ghāyamānassāti upagataṃ gaṇhantassa.
ਇਮਮ੍ਹਾ ਠਾਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਾ, ਮਹਾਪਥવਿਤਲਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਸਬ੍ਬਹੇਟ੍ਠਿਮੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਨਂ વਾਸਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਮਾਹ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਥੋ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕੁਸਲਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਮਗ੍ਗਭਾવਤੋ। ਜੀવਿਤਪਥੋ ਨਾਮ ਜੀવਿਤਪવਤ੍ਤਿਉਪਾਯਭਾવਤੋ। ‘‘ਭੁਞ੍ਜਤੁ ਭવਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’’ਤਿ વਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਕਿਂ ਜਪ੍ਪਸੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਿਣਬੀਜਾਨੀਤਿ ਸਾਲਿਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ। ਗੋਯੂਸਨ੍ਤਿ ਖੀਰਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ વਦਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭਕ੍ਖੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੇਨ ਦੀਪਿਤੋਤਿ।
Imamhāṭhānāti imasmā manussānaṃ vasanaṭṭhānā, mahāpathavitalatoti adhippāyo. Sabbaheṭṭhimoti brahmapārisajjānaṃ vāsabrahmalokamāha. Brahmapatho nāma cattāri kusalajjhānāni brahmalokamaggabhāvato. Jīvitapatho nāma jīvitapavattiupāyabhāvato. ‘‘Bhuñjatu bhavaṃ mahābrahmā’’ti vacanaṃ sandhāyāha ‘‘kiṃ jappasī’’tiādi. Tiṇabījānīti sālitaṇḍulādīni. Goyūsanti khīraṃ jigucchanto vadati. Ayampi attho ‘‘netādiso brahmabhakkho’’ti vadantena dīpitoti.
ਅਤਿਦੇવਪਤ੍ਤੋਪਿ ਪਞ੍ਚਖਨ੍ਧੂਪਧੀਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਕਿਲੇਸੂਪਧਿਆਦੀਨਂਯੇવ વਿਰਹਿਤਭਾવੋ ਗਹਿਤੋ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਹਿ ਭਾવਪਚ੍ਚਯਂ ਤਦਤ੍ਥੋ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤਿਦੇવਭਾવਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋਪਿ ਦੇવਗਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੇવਾ ਏવ, ਤਸ੍ਮਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਭਾવਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।
Atidevapattopi pañcakhandhūpadhīnaṃ atthitāya kilesūpadhiādīnaṃyeva virahitabhāvo gahito. Aññatra hi bhāvapaccayaṃ tadattho viññāyatīti āha ‘‘atidevabhāvaṃ patto’’ti. Yasmā brahmānopi devagatipariyāpannattā devā eva, tasmā vuttaṃ ‘‘atibrahmabhāvaṃ patto’’ti.
ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਭਾવੇਤ੍વਾਤਿ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਪਰਿਬ੍ਰੂਹਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ।
Attānaṃbhāvetvāti sīlādīhi guṇehi attānaṃ vaḍḍhetvā paribrūhitvā ṭhito.
ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਤਸਾ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਤ੍ਤਾਸવਸੇਨ ਤਾਸਨਤੋ। ਖੀਣਾਸવਾ ਥਾવਰਾ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਸੋ ਗਤੀਸੁ ਸਞ੍ਚਰਣਾਭਾવਤੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਭવਦਾਯਜ੍ਜਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਦਾਸਬ੍ਯਸ੍ਸ ਭਾવਤੋ ਏਕਚ੍ਚਾਸੁ ਗਤੀਸੁ ਸਞ੍ਚਰਣਸਭਾવਤੋ ਸੇਕ੍ਖਾ ਥਾવਰਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਭਜਮਾਨਾਤਿ ਭਜਾਪਿਯਮਾਨਾ। ਥਾવਰਪਕ੍ਖਮੇવ ਭਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਪਕ੍ਖਂ ਏਕਨ੍ਤਪਸਟ੍ਠਂ ਭਜਮਾਨਭਾવਂ ਉਪਾਦਾਯ।
Puthujjanā tasā taṇhāmānadiṭṭhiparittāsavasena tāsanato. Khīṇāsavā thāvarā nāma sabbaso gatīsu sañcaraṇābhāvato. Tathā hi catunnaṃ saccānaṃ sabbaso adiṭṭhattā bhavadāyajjassa taṇhādāsabyassa bhāvato ekaccāsu gatīsu sañcaraṇasabhāvato sekkhā thāvarā na honti. Bhajamānāti bhajāpiyamānā. Thāvarapakkhameva bhajanti sabbaseṭṭhapakkhaṃ ekantapasaṭṭhaṃ bhajamānabhāvaṃ upādāya.
ਪਹੀਨਕਿਲੇਸੋ ਖੀਣਾਸવੋ વਿਸੇਨੋ। ਸੁਖਂ ਆਯਤਿ ਸੁਖਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਕਂ ਸੁਖਾਯਤਿਕਂ।
Pahīnakileso khīṇāsavo viseno. Sukhaṃ āyati sukhāyati, tassa kārakaṃ sukhāyatikaṃ.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Brahmadevasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੩. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇવਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Brahmadevasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੩. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇવਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Brahmadevasuttavaṇṇanā
