| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationදීඝ නිකාය 1
Long Discourses 1
බ්‍රහ්මජාලසුත්ත
The Divine Net
1. පරිබ්බාජකකථා
1. Talk on Wanderers
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා අන්තරා ච රාජගහං අන්තරා ච නාළන්දං අද්ධානමග්ගප්පටිපන්නෝ හෝති මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි. සුප්පියෝපි ඛෝ පරිබ්බාජකෝ අන්තරා ච රාජගහං අන්තරා ච නාළන්දං අද්ධානමග්ගප්පටිපන්නෝ හෝති සද්ධිං අන්තේවාසිනා බ්‍රහ්මදත්තේන මාණවේන. තත්‍ර සුදං සුප්පියෝ පරිබ්බාජකෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස අවණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස අවණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස අවණ්ණං භාසති; සුප්පියස්ස පන පරිබ්බාජකස්ස අන්තේවාසී බ්‍රහ්මදත්තෝ මාණවෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස වණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස වණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස වණ්ණං භාසති. ඉතිහ තේ උභෝ ආචරියන්තේවාසී අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස උජුවිපච්චනීකවාදා භගවන්තං පිට්ඨිතෝ පිට්ඨිතෝ අනුබන්ධා හෝන්ති භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච.
So I have heard. At one time the Buddha was traveling along the road between Rājagaha and Nāḷandā together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus. The wanderer Suppiya was also traveling along the same road, together with his pupil, the brahmin student Brahmadatta. Meanwhile, Suppiya criticized the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in many ways, but his pupil Brahmadatta praised them in many ways. And so both teacher and pupil followed behind the Buddha and the Saṅgha of bhikkhus directly contradicting each other.
අථ ඛෝ භගවා අම්බලට්ඨිකායං රාජාගාරකේ ඒකරත්තිවාසං උපගච්ඡි සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේන. සුප්පියෝපි ඛෝ පරිබ්බාජකෝ අම්බලට්ඨිකායං රාජාගාරකේ ඒකරත්තිවාසං උපගච්ඡි අන්තේවාසිනා බ්‍රහ්මදත්තේන මාණවේන. තත්‍රපි සුදං සුප්පියෝ පරිබ්බාජකෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස අවණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස අවණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස අවණ්ණං භාසති; සුප්පියස්ස පන පරිබ්බාජකස්ස අන්තේවාසී බ්‍රහ්මදත්තෝ මාණවෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස වණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස වණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස වණ්ණං භාසති. ඉතිහ තේ උභෝ ආචරියන්තේවාසී අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස උජුවිපච්චනීකවාදා විහරන්ති.
Then the Buddha took up residence for the night in the royal rest-house in Ambalaṭṭhikā together with the Saṅgha of bhikkhus. And Suppiya and Brahmadatta did likewise. There too, Suppiya criticized the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in many ways, but his pupil Brahmadatta praised them in many ways. And so both teacher and pupil kept on directly contradicting each other.
අථ ඛෝ සම්බහුලානං භික්ඛූනං රත්තියා පච්චූසසමයං පච්චුට්ඨිතානං මණ්ඩලමාළේ සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයං සඞ්ඛියධම්මෝ උදපාදි:
Then several bhikkhus rose at the crack of dawn and sat together in the pavilion, where the topic of judgmentalism came up:
“අච්ඡරියං, ආවුසෝ, අබ්භුතං, ආවුසෝ, යාවඤ්චිදං තේන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන සත්තානං නානාධිමුත්තිකතා සුප්පටිවිදිතා. අයඤ්හි සුප්පියෝ පරිබ්බාජකෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස අවණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස අවණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස අවණ්ණං භාසති; සුප්පියස්ස පන පරිබ්බාජකස්ස අන්තේවාසී බ්‍රහ්මදත්තෝ මාණවෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස වණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස වණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස වණ්ණං භාසති. ඉතිහමේ උභෝ ආචරියන්තේවාසී අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස උජුවිපච්චනීකවාදා භගවන්තං පිට්ඨිතෝ පිට්ඨිතෝ අනුබන්ධා හෝන්ති භික්ඛුසඞ්ඝඤ්චා”ති.
“It’s incredible, friends, it’s amazing how the diverse convictions of sentient beings have been clearly comprehended by the Blessed One, who knows and sees, the perfected one, the fully awakened Buddha. For this Suppiya criticizes the Buddha, the teaching, and the Saṅgha in many ways, while his pupil Brahmadatta praises them in many ways. And so both teacher and pupil followed behind the Buddha and the Saṅgha of bhikkhus directly contradicting each other.”
අථ ඛෝ භගවා තේසං භික්ඛූනං ඉමං සඞ්ඛියධම්මං විදිත්වා යේන මණ්ඩලමාළෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි. නිසජ්ජ ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි: “කාය නුත්ථ, භික්ඛවේ, ඒතරහි කථාය සන්නිසින්නා සන්නිපතිතා, කා ච පන වෝ අන්තරාකථා විප්පකතා”ති?
When the Buddha found out about this discussion on judgmentalism among the bhikkhus, he went to the pavilion, where he sat on the seat spread out and addressed the bhikkhus, “Bhikkhus, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”
ඒවං වුත්තේ, තේ භික්ඛූ භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “ඉධ, භන්තේ, අම්හාකං රත්තියා පච්චූසසමයං පච්චුට්ඨිතානං මණ්ඩලමාළේ සන්නිසින්නානං සන්නිපතිතානං අයං සඞ්ඛියධම්මෝ උදපාදි: ‘අච්ඡරියං, ආවුසෝ, අබ්භුතං, ආවුසෝ, යාවඤ්චිදං තේන භගවතා ජානතා පස්සතා අරහතා සම්මාසම්බුද්ධේන සත්තානං නානාධිමුත්තිකතා සුප්පටිවිදිතා. අයඤ්හි සුප්පියෝ පරිබ්බාජකෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස අවණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස අවණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස අවණ්ණං භාසති; සුප්පියස්ස පන පරිබ්බාජකස්ස අන්තේවාසී බ්‍රහ්මදත්තෝ මාණවෝ අනේකපරියායේන බුද්ධස්ස වණ්ණං භාසති, ධම්මස්ස වණ්ණං භාසති, සඞ්ඝස්ස වණ්ණං භාසති. ඉතිහමේ උභෝ ආචරියන්තේවාසී අඤ්ඤමඤ්ඤස්ස උජුවිපච්චනීකවාදා භගවන්තං පිට්ඨිතෝ පිට්ඨිතෝ අනුබන්ධා හෝන්ති භික්ඛුසඞ්ඝඤ්චා(අ)ති. අයං ඛෝ නෝ, භන්තේ, අන්තරාකථා විප්පකතා, අථ භගවා අනුප්පත්තෝ”ති.
The bhikkhus told him what had happened, adding, “This was our conversation that was unfinished when the Buddha arrived.”
“මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර තුම්හේහි න ආඝාතෝ න අප්පච්චයෝ න චේතසෝ අනභිරද්ධි කරණීයා. මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර චේ තුම්හේ අස්සථ කුපිතා වා අනත්තමනා වා, තුම්හං යේවස්ස තේන අන්තරායෝ. මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර චේ තුම්හේ අස්සථ කුපිතා වා අනත්තමනා වා, අපි නු තුම්හේ පරේසං සුභාසිතං දුබ්භාසිතං ආජානේය්‍යාථා”ති?
“Bhikkhus, if others criticize me, the teaching, or the Saṅgha, don’t make yourselves resentful, bitter, and exasperated. You’ll get angry and upset, which would be an obstacle for you alone. If others were to criticize me, the teaching, or the Saṅgha, and you got angry and upset, would you be able to understand whether they spoke well or poorly?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා අවණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර තුම්හේහි අභූතං අභූතතෝ නිබ්බේඨේතබ්බං: ‘ඉතිපේතං අභූතං, ඉතිපේතං අතච්ඡං, නත්ථි චේතං අම්හේසු, න ච පනේතං අම්හේසු සංවිජ්ජතී(අ)ති.
“If others criticize me, the teaching, or the Saṅgha, you should explain that what is untrue is in fact untrue: ‘This is why that’s untrue, this is why that’s false. There’s no such thing in us, it’s not found among us.’
මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ වණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා වණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර තුම්හේහි න ආනන්දෝ න සෝමනස්සං න චේතසෝ උප්පිලාවිතත්තං කරණීයං. මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ වණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා වණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර චේ තුම්හේ අස්සථ ආනන්දිනෝ සුමනා උප්පිලාවිතා තුම්හං යේවස්ස තේන අන්තරායෝ. මමං වා, භික්ඛවේ, පරේ වණ්ණං භාසේය්‍යුං, ධම්මස්ස වා වණ්ණං භාසේය්‍යුං, සඞ්ඝස්ස වා වණ්ණං භාසේය්‍යුං, තත්‍ර තුම්හේහි භූතං භූතතෝ පටිජානිතබ්බං: ‘ඉතිපේතං භූතං, ඉතිපේතං තච්ඡං, අත්ථි චේතං අම්හේසු, සංවිජ්ජති ච පනේතං අම්හේසූ(අ)ති.
If others praise me, the teaching, or the Saṅgha, don’t make yourselves thrilled, elated, and excited. You’ll get thrilled, elated, and excited, which would be an obstacle for you alone. If others praise me, the teaching, or the Saṅgha, you should acknowledge that what is true is in fact true: ‘This is why that’s true, this is why that’s correct. There is such a thing in us, it is found among us.’
2. සීල
2. Ethics
2.1. චූළසීල
2.1. The Shorter Section on Ethics
අප්පමත්තකං ඛෝ පනේතං, භික්ඛවේ, ඕරමත්තකං සීලමත්තකං, යේන පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය. කතමඤ්ච තං, භික්ඛවේ, අප්පමත්තකං ඕරමත්තකං සීලමත්තකං, යේන පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය?
When an ordinary person speaks praise of the Realized One, they speak only of trivial, insignificant details of mere ethics. And what are the trivial, insignificant details of mere ethics that an ordinary person speaks of?
‘පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ නිහිතදණ්ඩෝ, නිහිතසත්ථෝ, ලජ්ජී, දයාපන්නෝ, සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරතී(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up killing living creatures. He has renounced the rod and the sword. He’s scrupulous and kind, living full of compassion for all living beings.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ දින්නාදායී දින්නපාටිකඞ්ඛී, අථේනේන සුචිභූතේන අත්තනා විහරතී(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up stealing. He takes only what’s given, and expects only what’s given. He keeps himself clean by not thieving.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘අබ්‍රහ්මචරියං පහාය බ්‍රහ්මචාරී සමණෝ ගෝතමෝ ආරාචාරී විරතෝ මේථුනා ගාමධම්මා(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up unchastity. He is celibate, set apart, avoiding the vulgar act of sex.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ සච්චවාදී සච්චසන්ධෝ ථේතෝ පච්චයිකෝ අවිසංවාදකෝ ලෝකස්සා(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up lying. He speaks the truth and sticks to the truth. He’s honest and trustworthy, and doesn’t trick the world with his words.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ, ඉතෝ සුත්වා න අමුත්‍ර අක්ඛාතා ඉමේසං භේදාය, අමුත්‍ර වා සුත්වා න ඉමේසං අක්ඛාතා අමූසං භේදාය. ඉති භින්නානං වා සන්ධාතා, සහිතානං වා අනුප්පදාතා සමග්ගාරාමෝ සමග්ගරතෝ සමග්ගනන්දී සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up divisive speech. He doesn’t repeat in one place what he heard in another so as to divide people against each other. Instead, he reconciles those who are divided, supporting unity, delighting in harmony, loving harmony, speaking words that promote harmony.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ, යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයඞ්ගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up harsh speech. He speaks in a way that’s mellow, pleasing to the ear, lovely, going to the heart, polite, likable and agreeable to the people.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘සම්ඵප්පලාපං පහාය සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලේන සාපදේසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතන්(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘The ascetic Gotama has given up talking nonsense. His words are timely, true, and meaningful, in line with the teaching and training. He says things at the right time which are valuable, reasonable, succinct, and beneficial.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ …පේ….
‘The ascetic Gotama refrains from injuring plants and seeds.’
‘ඒකභත්තිකෝ සමණෝ ගෝතමෝ රත්තූපරතෝ විරතෝ විකාලභෝජනා ….
‘He eats in one part of the day, abstaining from eating at night and food at the wrong time.’
නච්චගීතවාදිතවිසූකදස්සනා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ ….
‘He refrains from seeing shows of dancing, singing, and music .’
මාලාගන්ධවිලේපනධාරණමණ්ඩනවිභූසනට්ඨානා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ ….
‘He refrains from beautifying and adorning himself with garlands, perfumes, and makeup.’
උච්චාසයනමහාසයනා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ ….
‘He refrains from high and luxurious beds.’
ජාතරූපරජතපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. ආමකධඤ්ඤපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. ආමකමංසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. ඉත්ථිකුමාරිකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. දාසිදාසපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. අජේළකපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. කුක්කුටසූකරපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. හත්ථිගවස්සවළවපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. ඛේත්තවත්ථුපටිග්ගහණා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ ….
‘He refrains from receiving gold and money, raw grains, raw meat, women and girls, male and female bondservants, goats and sheep, chickens and pigs, elephants, cows, horses, and mares, and fields and land.’
දූතේය්‍යපහිණගමනානුයෝගා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. කයවික්කයා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. උක්කෝටනවඤ්චනනිකතිසාචියෝගා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ …. ඡේදනවධබන්ධනවිපරාමෝසආලෝපසහසාකාරා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘He refrains from running errands and messages; buying and selling; falsifying weights, metals, or measures; bribery, fraud, cheating, and duplicity; mutilation, murder, abduction, banditry, plunder, and violence.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
චූළසීලං නිට්ඨිතං.
The shorter section on ethics is finished.
2.2. මජ්ඣිමසීල
2.2. The Middle Section on Ethics
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං බීජගාමභූතගාමසමාරම්භං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—මූලබීජං ඛන්ධබීජං ඵළුබීජං අග්ගබීජං බීජබීජමේව පඤ්චමං; ඉති ඒවරූපා බීජගාමභූතගාමසමාරම්භා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in injuring plants and seeds. These include plants propagated from roots, stems, cuttings, or joints; and those from regular seeds as the fifth. The ascetic Gotama refrains from such injury to plants and seeds.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං සන්නිධිකාරපරිභෝගං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—අන්නසන්නිධිං පානසන්නිධිං වත්ථසන්නිධිං යානසන්නිධිං සයනසන්නිධිං ගන්ධසන්නිධිං ආමිසසන්නිධිං ඉති වා ඉති ඒවරූපා සන්නිධිකාරපරිභෝගා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in storing up goods for their own use. This includes such things as food, drink, clothes, vehicles, bedding, fragrance, and things of the flesh. The ascetic Gotama refrains from storing up such goods.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං විසූකදස්සනං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—නච්චං ගීතං වාදිතං පේක්ඛං අක්ඛානං පාණිස්සරං වේතාළං කුම්භථූණං සෝභනකං චණ්ඩාලං වංසං ධෝවනං හත්ථියුද්ධං අස්සයුද්ධං මහිංසයුද්ධං උසභයුද්ධං අජයුද්ධං මේණ්ඩයුද්ධං කුක්කුටයුද්ධං වට්ටකයුද්ධං දණ්ඩයුද්ධං මුට්ඨියුද්ධං නිබ්බුද්ධං උය්‍යෝධිකං බලග්ගං සේනාබ්‍යූහං අනීකදස්සනං ඉති වා ඉති ඒවරූපා විසූකදස්සනා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in seeing shows. This includes such things as dancing, singing, music, performances, and storytelling; clapping, gongs, and kettledrums; beauty pageants and tribal bone-washing ceremonies; battles of elephants, horses, buffaloes, bulls, goats, rams, chickens, and quails; staff-fights, boxing, and wrestling; combat, roll calls of the armed forces, battle-formations, and regimental reviews. The ascetic Gotama refrains from such shows.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං ජූතප්පමාදට්ඨානානුයෝගං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—අට්ඨපදං දසපදං ආකාසං පරිහාරපථං සන්තිකං ඛලිකං ඝටිකං සලාකහත්ථං අක්ඛං පඞ්ගචීරං වඞ්කකං මෝක්ඛචිකං චිඞ්ගුලිකං පත්තාළ්හකං රථකං ධනුකං අක්ඛරිකං මනේසිකං යථාවජ්ජං ඉති වා ඉති ඒවරූපා ජූතප්පමාදට්ඨානානුයෝගා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in gambling that causes negligence. This includes such things as checkers with eight or ten rows, checkers in the air, hopscotch, spillikins, board-games, tip-cat, drawing straws, dice, leaf-flutes, toy plows, somersaults, pinwheels, toy measures, toy carts, toy bows, guessing words from syllables, guessing another’s thoughts, and imitating musical instruments. The ascetic Gotama refrains from such gambling.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං උච්චාසයනමහාසයනං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—ආසන්දිං පල්ලඞ්කං ගෝනකං චිත්තකං පටිකං පටලිකං තූලිකං විකතිකං උද්දලෝමිං ඒකන්තලෝමිං කට්ටිස්සං කෝසේය්‍යං කුත්තකං හත්ථත්ථරං අස්සත්ථරං රථත්ථරං අජිනප්පවේණිං කදලිමිගපවරපච්චත්ථරණං සෞත්තරච්ඡදං උභතෝලෝහිතකූපධානං ඉති වා ඉති ඒවරූපා උච්චාසයනමහාසයනා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still make use of high and luxurious bedding. This includes such things as sofas, couches, woolen covers—shag-piled, colorful, white, embroidered with flowers, quilted, embroidered with animals, double- or single-fringed—and silk covers studded with gems, as well as silken sheets, woven carpets, rugs for elephants, horses, or chariots, antelope hide rugs, and spreads of fine deer hide, with a canopy above and red cushions at both ends. The ascetic Gotama refrains from such bedding.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං මණ්ඩනවිභූසනට්ඨානානුයෝගං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—උච්ඡාදනං පරිමද්දනං න්හාපනං සම්බාහනං ආදාසං අඤ්ජනං මාලාගන්ධවිලේපනං මුඛචුණ්ණං මුඛලේපනං හත්ථබන්ධං සිඛාබන්ධං දණ්ඩං නාළිකං අසිං ඡත්තං චිත්‍රුපාහනං උණ්හීසං මණිං වාලබීජනිං ඕදාතානි වත්ථානි දීඝදසානි ඉති වා ඉති ඒවරූපා මණ්ඩනවිභූසනට්ඨානානුයෝගා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in beautifying and adorning themselves with garlands, fragrance, and makeup. This includes such things as applying beauty products by anointing, massaging, bathing, and rubbing; mirrors, ointments, garlands, fragrances, and makeup; face-powder, foundation, bracelets, headbands, fancy walking-sticks or containers, rapiers, parasols, fancy sandals, turbans, jewelry, chowries, and long-fringed white robes. The ascetic Gotama refrains from such beautification and adornment.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං තිරච්ඡානකථං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—රාජකථං චෝරකථං මහාමත්තකථං සේනාකථං භයකථං යුද්ධකථං අන්නකථං පානකථං වත්ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්ධකථං ඤාතිකථං යානකථං ගාමකථං නිගමකථං නගරකථං ජනපදකථං ඉත්ථිකථං සූරකථං විසිඛාකථං කුම්භට්ඨානකථං පුබ්බපේතකථං නානත්තකථං ලෝකක්ඛායිකං සමුද්දක්ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානකථාය පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in low talk. This includes such topics as talk about kings, bandits, and ministers; talk about armies, threats, and wars; talk about food, drink, clothes, and beds; talk about garlands and fragrances; talk about family, vehicles, villages, towns, cities, and countries; talk about women and heroes; street talk and well talk; talk about the departed; motley talk; tales of land and sea; and talk about being reborn in this or that state of existence. The ascetic Gotama refrains from such low talk.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං විග්ගාහිකකථං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—න ත්වං ඉමං ධම්මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්වං ඉමං ධම්මවිනයං ආජානිස්සසි, මිච්ඡා පටිපන්නෝ ත්වමසි, අහමස්මි සම්මා පටිපන්නෝ, සහිතං මේ, අසහිතං තේ, පුරේවචනීයං පච්ඡා අවච, පච්ඡාවචනීයං පුරේ අවච, අධිචිණ්ණං තේ විපරාවත්තං, ආරෝපිතෝ තේ වාදෝ, නිග්ගහිතෝ ත්වමසි, චර වාදප්පමෝක්ඛාය, නිබ්බේඨේහි වා සචේ පහෝසීති ඉති වා ඉති ඒවරූපාය විග්ගාහිකකථාය පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in arguments. They say such things as: “You don’t understand this teaching and training. I understand this teaching and training. What, you understand this teaching and training? You’re practicing wrong. I’m practicing right. I stay on topic, you don’t. You said last what you should have said first. You said first what you should have said last. What you’ve thought so much about has been disproved. Your doctrine is refuted. Go on, save your doctrine! You’re trapped; get yourself out of this—if you can!” The ascetic Gotama refrains from such argumentative talk.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපං දූතේය්‍යපහිණගමනානුයෝගං අනුයුත්තා විහරන්ති, සේය්‍යථිදං—රඤ්ඤං, රාජමහාමත්තානං, ඛත්තියානං, බ්‍රාහ්මණානං, ගහපතිකානං, කුමාරානං “ඉධ ගච්ඡ, අමුත්‍රාගච්ඡ, ඉදං හර, අමුත්‍ර ඉදං ආහරා”ති ඉති වා ඉති ඒවරූපා දූතේය්‍යපහිණගමනානුයෝගා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in running errands and messages. This includes running errands for rulers, ministers, aristocrats, brahmins, householders, or princes who say: “Go here, go there. Take this, bring that from there.” The ascetic Gotama refrains from such errands.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ කුහකා ච හෝන්ති, ලපකා ච නේමිත්තිකා ච නිප්පේසිකා ච, ලාභේන ලාභං නිජිගීසිතාරෝ ච ඉති ඒවරූපා කුහනලපනා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still engage in deceit, flattery, hinting, and belittling, and using material possessions to chase after other material possessions. The ascetic Gotama refrains from such deceit and flattery.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
මජ්ඣිමසීලං නිට්ඨිතං.
The middle section on ethics is finished.
2.3. මහාසීල
2.3. The Large Section on Ethics
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—අඞ්ගං නිමිත්තං උප්පාතං සුපිනං ලක්ඛණං මූසිකච්ඡින්නං අග්ගිහෝමං දබ්බිහෝමං ථුසහෝමං කණහෝමං තණ්ඩුලහෝමං සප්පිහෝමං තේලහෝමං මුඛහෝමං ලෝහිතහෝමං අඞ්ගවිජ්ජා වත්ථුවිජ්ජා ඛත්තවිජ්ජා සිවවිජ්ජා භූතවිජ්ජා භූරිවිජ්ජා අහිවිජ්ජා විසවිජ්ජා විච්ඡිකවිජ්ජා මූසිකවිජ්ජා සකුණවිජ්ජා වායසවිජ්ජා පක්කජ්ඣානං සරපරිත්තාණං මිගචක්කං ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes such fields as limb-reading, omenology, divining celestial portents, interpreting dreams, divining bodily marks, divining holes in cloth gnawed by mice, fire offerings, ladle offerings, offerings of husks, rice powder, rice, ghee, or oil; offerings from the mouth, blood sacrifices, palmistry; geomancy for building sites, fields, and cemeteries; exorcisms, earth magic, snake charming, poisons; the lore of the scorpion, the rat, the bird, and the crow; prophesying life span, chanting for protection, and divining omens from wild animals. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—මණිලක්ඛණං වත්ථලක්ඛණං දණ්ඩලක්ඛණං සත්ථලක්ඛණං අසිලක්ඛණං උසුලක්ඛණං ධනුලක්ඛණං ආවුධලක්ඛණං ඉත්ථිලක්ඛණං පුරිසලක්ඛණං කුමාරලක්ඛණං කුමාරිලක්ඛණං දාසලක්ඛණං දාසිලක්ඛණං හත්ථිලක්ඛණං අස්සලක්ඛණං මහිංසලක්ඛණං උසභලක්ඛණං ගෝලක්ඛණං අජලක්ඛණං මේණ්ඩලක්ඛණං කුක්කුටලක්ඛණං වට්ටකලක්ඛණං ගෝධාලක්ඛණං කණ්ණිකාලක්ඛණං කච්ඡපලක්ඛණං මිගලක්ඛණං ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes reading the marks of gems, cloth, clubs, swords, spears, arrows, weapons, women, men, boys, girls, male and female bondservants, elephants, horses, buffaloes, bulls, cows, goats, rams, chickens, quails, monitor lizards, rabbits, tortoises, or deer. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—රඤ්ඤං නිය්‍යානං භවිස්සති, රඤ්ඤං අනිය්‍යානං භවිස්සති, අබ්භන්තරානං රඤ්ඤං උපයානං භවිස්සති, බාහිරානං රඤ්ඤං අපයානං භවිස්සති, බාහිරානං රඤ්ඤං උපයානං භවිස්සති, අබ්භන්තරානං රඤ්ඤං අපයානං භවිස්සති, අබ්භන්තරානං රඤ්ඤං ජයෝ භවිස්සති, බාහිරානං රඤ්ඤං පරාජයෝ භවිස්සති, බාහිරානං රඤ්ඤං ජයෝ භවිස්සති, අබ්භන්තරානං රඤ්ඤං පරාජයෝ භවිස්සති, ඉති ඉමස්ස ජයෝ භවිස්සති, ඉමස්ස පරාජයෝ භවිස්සති ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes making predictions that the king will march forth or march back; or that our king will attack and the enemy king will retreat, or vice versa; or that our king will triumph and the enemy king will be defeated, or vice versa; and so there will be victory for one and defeat for the other. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—චන්දග්ගාහෝ භවිස්සති, සූරියග්ගාහෝ භවිස්සති, නක්ඛත්තග්ගාහෝ භවිස්සති, චන්දිමසූරියානං පථගමනං භවිස්සති, චන්දිමසූරියානං උප්පථගමනං භවිස්සති, නක්ඛත්තානං පථගමනං භවිස්සති, නක්ඛත්තානං උප්පථගමනං භවිස්සති, උක්කාපාතෝ භවිස්සති, දිසාඩාහෝ භවිස්සති, භූමිචාලෝ භවිස්සති, දේවදුද්‍රභි භවිස්සති, චන්දිමසූරියනක්ඛත්තානං උග්ගමනං ඕගමනං සඞ්කිලේසං වෝදානං භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ චන්දග්ගාහෝ භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ සූරියග්ගාහෝ භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ නක්ඛත්තග්ගාහෝ භවිස්සති, ඒවංවිපාකං චන්දිමසූරියානං පථගමනං භවිස්සති, ඒවංවිපාකං චන්දිමසූරියානං උප්පථගමනං භවිස්සති, ඒවංවිපාකං නක්ඛත්තානං පථගමනං භවිස්සති, ඒවංවිපාකං නක්ඛත්තානං උප්පථගමනං භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ උක්කාපාතෝ භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ දිසාඩාහෝ භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ භූමිචාලෝ භවිස්සති, ඒවංවිපාකෝ දේවදුද්‍රභි භවිස්සති, ඒවංවිපාකං චන්දිමසූරියනක්ඛත්තානං උග්ගමනං ඕගමනං සඞ්කිලේසං වෝදානං භවිස්සති ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes making predictions that there will be an eclipse of the moon, or sun, or stars; that the sun, moon, and stars will be in conjunction or in opposition; that there will be a meteor shower, a fiery sky, an earthquake, thunder; that there will be a rising, a setting, a darkening, a brightening of the moon, sun, and stars. And it also includes making predictions about the results of all such phenomena. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—සුවුට්ඨිකා භවිස්සති, දුබ්බුට්ඨිකා භවිස්සති, සුභික්ඛං භවිස්සති, දුබ්භික්ඛං භවිස්සති, ඛේමං භවිස්සති, භයං භවිස්සති, රෝගෝ භවිස්සති, ආරෝග්‍යං භවිස්සති, මුද්දා, ගණනා, සඞ්ඛානං, කාවේය්‍යං, ලෝකායතං ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes predicting whether there will be plenty of rain or drought; plenty to eat or famine; an abundant harvest or a bad harvest; security or peril; sickness or health. It also includes such occupations as computing, accounting, calculating, poetry, and cosmology. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—ආවාහනං විවාහනං සංවරණං විවරණං සඞ්කිරණං විකිරණං සුභගකරණං දුබ්භගකරණං විරුද්ධගබ්භකරණං ජිව්හානිබන්ධනං හනුසංහනනං හත්ථාභිජප්පනං හනුජප්පනං කණ්ණජප්පනං ආදාසපඤ්හං කුමාරිකපඤ්හං දේවපඤ්හං ආදිච්චුපට්ඨානං මහතුපට්ඨානං අබ්භුජ්ජලනං සිරිව්හායනං ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes making arrangements for giving and taking in marriage; for engagement and divorce; and for scattering rice inwards or outwards at the wedding ceremony. It also includes casting spells for good or bad luck, treating impacted fetuses, binding the tongue, or locking the jaws; charms for the hands and ears; questioning a mirror, a girl, or a god as an oracle; worshiping the sun, worshiping the Great One, breathing fire, and invoking Siri, the goddess of luck. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
‘යථා වා පනේකේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා සද්ධාදේය්‍යානි භෝජනානි භුඤ්ජිත්වා තේ ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවේන ජීවිතං කප්පේන්ති, සේය්‍යථිදං—සන්තිකම්මං පණිධිකම්මං භූතකම්මං භූරිකම්මං වස්සකම්මං වෝස්සකම්මං වත්ථුකම්මං වත්ථුපරිකම්මං ආචමනං න්හාපනං ජුහනං වමනං විරේචනං උද්ධංවිරේචනං අධෝවිරේචනං සීසවිරේචනං කණ්ණතේලං නේත්තතප්පනං නත්ථුකම්මං අඤ්ජනං පච්චඤ්ජනං සාලාකියං සල්ලකත්තියං දාරකතිකිච්ඡා මූලභේසජ්ජානං අනුප්පදානං ඕසධීනං පටිමෝක්ඛෝ ඉති වා ඉති ඒවරූපාය තිරච්ඡානවිජ්ජාය මිච්ඡාජීවා පටිවිරතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති—ඉති වා හි, භික්ඛවේ, පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
‘There are some ascetics and brahmins who, while enjoying food given in faith, still earn a living by low lore, by wrong livelihood. This includes rites for propitiation, for granting wishes, for ghosts, for the earth, for rain, for property settlement, and for preparing and consecrating house sites, and rites involving rinsing and bathing, and oblations. It also includes administering emetics, purgatives, expectorants, and phlegmagogues; administering ear-oils, eye restoratives, nasal medicine, ointments, and counter-ointments; surgery with needle and scalpel, treating children, prescribing root medicines, and binding on herbs. The ascetic Gotama refrains from such low lore, such wrong livelihood.’ Such is an ordinary person’s praise of the Realized One.
ඉදං ඛෝ, භික්ඛවේ, අප්පමත්තකං ඕරමත්තකං සීලමත්තකං, යේන පුථුජ්ජනෝ තථාගතස්ස වණ්ණං වදමානෝ වදේය්‍ය.
These are the trivial, insignificant details of mere ethics that an ordinary person speaks of when they speak praise of the Realized One.
මහාසීලං නිට්ඨිතං.
The longer section on ethics is finished.
3. දිට්ඨි
3. Views
3.1. පුබ්බන්තකප්පික
3.1. Theories About the Past
අත්ථි, භික්ඛවේ, අඤ්ඤේව ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං. කතමේ ච තේ, භික්ඛවේ, ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං?
There are other principles—deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute—which the Realized One makes known after realizing them with his own insight. Those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things. And what are these principles?
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ, පුබ්බන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති අට්ඨාරසහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති අට්ඨාරසහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who theorize about the past, and assert various hypotheses concerning the past on eighteen grounds. And what are the eighteen grounds on which they rely?
3.1.1. සස්සතවාද
3.1.1. Eternalism
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා, සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who are eternalists, who assert that the self and the cosmos are eternal on four grounds. And what are the four grounds on which they rely?
ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ (…) අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති. සේය්‍යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ තිස්සෝපි ජාතියෝ චතස්සෝපි ජාතියෝ පඤ්චපි ජාතියෝ දසපි ජාතියෝ වීසම්පි ජාතියෝ තිංසම්පි ජාතියෝ චත්තාලීසම්පි ජාතියෝ පඤ්ඤාසම්පි ජාතියෝ ජාතිසතම්පි ජාතිසහස්සම්පි ජාතිසතසහස්සම්පි අනේකානිපි ජාතිසතානි අනේකානිපි ජාතිසහස්සානි අනේකානිපි ජාතිසතසහස්සානි: ‘අමුත්‍රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ(අ)ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
It’s when some ascetic or brahmin—by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind—experiences an immersion of the heart of such a kind that they recollect their many kinds of past lives. That is: one, two, three, four, five, ten, twenty, thirty, forty, fifty, a hundred, a thousand, a hundred thousand rebirths. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
සෝ ඒවමාහ: ‘සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ; තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමං. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි. සේය්‍යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං ද්වේපි ජාතියෝ තිස්සෝපි ජාතියෝ චතස්සෝපි ජාතියෝ පඤ්චපි ජාතියෝ දසපි ජාතියෝ වීසම්පි ජාතියෝ තිංසම්පි ජාතියෝ චත්තාලීසම්පි ජාතියෝ පඤ්ඤාසම්පි ජාතියෝ ජාතිසතම්පි ජාතිසහස්සම්පි ජාතිසතසහස්සම්පි අනේකානිපි ජාතිසතානි අනේකානිපි ජාතිසහස්සානි අනේකානිපි ජාතිසතසහස්සානි: “අමුත්‍රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ”ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි.
They say: ‘The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise. Why is that? Because by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind I experience an immersion of the heart of such a kind that I recollect my many kinds of past lives, with features and details.
ඉමිනාමහං ඒතං ජානාමි:
Because of this I know:
“යථා සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ; තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමන්”(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
“The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise.”’ This is the first ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are eternal.
දුතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති. සේය්‍යථිදං—ඒකම්පි සංවට්ටවිවට්ටං ද්වේපි සංවට්ටවිවට්ටානි තීණිපි සංවට්ටවිවට්ටානි චත්තාරිපි සංවට්ටවිවට්ටානි පඤ්චපි සංවට්ටවිවට්ටානි දසපි සංවට්ටවිවට්ටානි: ‘අමුත්‍රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ(අ)ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
And what is the second ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin—by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind—experiences an immersion of the heart of such a kind that they recollect their many kinds of past lives. That is: one eon of the cosmos contracting and expanding; two, three, four, five, or ten eons of the cosmos contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
සෝ ඒවමාහ: ‘සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ; තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමං. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසාමි යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි. සේය්‍යථිදං—ඒකම්පි සංවට්ටවිවට්ටං ද්වේපි සංවට්ටවිවට්ටානි තීණිපි සංවට්ටවිවට්ටානි චත්තාරිපි සංවට්ටවිවට්ටානි පඤ්චපි සංවට්ටවිවට්ටානි දසපි සංවට්ටවිවට්ටානි: “අමුත්‍රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ”ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි.
They say: ‘The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise. Why is that? Because by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind I experience an immersion of the heart of such a kind that I recollect my many kinds of past lives, with features and details.
ඉමිනාමහං ඒතං ජානාමි:
Because of this I know:
“යථා සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ, තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමන්”(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
“The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise.”’ This is the second ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are eternal.
තතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති. සේය්‍යථිදං—දසපි සංවට්ටවිවට්ටානි වීසම්පි සංවට්ටවිවට්ටානි තිංසම්පි සංවට්ටවිවට්ටානි චත්තාලීසම්පි සංවට්ටවිවට්ටානි: ‘අමුත්‍රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ(අ)ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති.
And what is the third ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin—by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind—experiences an immersion of the heart of such a kind that they recollect their many kinds of past lives. That is: ten eons of the cosmos contracting and expanding; twenty, thirty, or forty eons of the cosmos contracting and expanding. They remember: ‘There, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn somewhere else. There, too, I was named this, my clan was that, I looked like this, and that was my food. This was how I felt pleasure and pain, and that was how my life ended. When I passed away from that place I was reborn here.’ And so they recollect their many kinds of past lives, with features and details.
සෝ ඒවමාහ: ‘සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ; තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමං. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි. සේය්‍යථිදං—දසපි සංවට්ටවිවට්ටානි වීසම්පි සංවට්ටවිවට්ටානි තිංසම්පි සංවට්ටවිවට්ටානි චත්තාලීසම්පි සංවට්ටවිවට්ටානි: “අමුත්‍රාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං ඒවංනාමෝ ඒවඞ්ගෝත්තෝ ඒවංවණ්ණෝ ඒවමාහාරෝ ඒවංසුඛදුක්ඛප්පටිසංවේදී ඒවමායුපරියන්තෝ, සෝ තතෝ චුතෝ ඉධූපපන්නෝ”ති. ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි.
They say: ‘The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise. Why is that? Because by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind I experience an immersion of the heart of such a kind that I recollect my many kinds of past lives, with features and details.
ඉමිනාමහං ඒතං ජානාමි:
Because of this I know:
“යථා සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ, තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමන්”(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, තතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
“The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise.”’ This is the third ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are eternal.
චතුත්ථේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා තක්කී හෝති වීමංසී, සෝ තක්කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයං පටිභානං ඒවමාහ: ‘සස්සතෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච වඤ්ඣෝ කූටට්ඨෝ ඒසිකට්ඨායිට්ඨිතෝ; තේ ච සත්තා සන්ධාවන්ති සංසරන්ති චවන්ති උපපජ්ජන්ති, අත්ථි ත්වේව සස්සතිසමන්(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, චතුත්ථං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
And what is the fourth ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin relies on logic and inquiry. They speak of what they have worked out by logic, following a line of inquiry, expressing their own perspective: ‘The self and the cosmos are eternal, barren, steady as a mountain peak, standing firm like a pillar. They remain the same for all eternity, while these sentient beings wander and transmigrate and pass away and rearise.’ This is the fourth ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are eternal.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව චතූහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන; නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා.
These are the four grounds on which those ascetics and brahmins assert that the self and the cosmos are eternal. Any ascetics and brahmins who assert that the self and the cosmos are eternal do so on one or other of these four grounds. Outside of this there is none.
තයිදං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ පජානාති: ‘ඉමේ දිට්ඨිට්ඨානා ඒවඞ්ගහිතා ඒවංපරාමට්ඨා ඒවඞ්ගතිකා භවන්ති ඒවංඅභිසම්පරායා(අ)ති, තඤ්ච තථාගතෝ පජානාති, තතෝ ච උත්තරිතරං පජානාති; තඤ්ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතෝ චස්ස පච්චත්තඤ්ඤේව නිබ්බුති විදිතා. වේදනානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා අනුපාදාවිමුත්තෝ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ.
The Realized One understands this: ‘If you hold on to and attach to these grounds for views it leads to such and such a destiny in the next life.’ He understands this, and what goes beyond this. And since he does not misapprehend that understanding, he has realized Nibbana within himself. Having truly understood the origin, ending, gratification, drawback, and escape from feelings, the Realized One is freed through not grasping.
ඉමේ ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the principles—deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute—which the Realized One makes known after realizing them with his own insight. And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
පඨමභාණවාරෝ.
The first recitation section.
3.1.2. ඒකච්චසස්සතවාද
3.1.2. Partial Eternalism
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who are partial eternalists, who assert that the self and the cosmos are partially eternal and partially not eternal on four grounds. And what are the four grounds on which they rely?
හෝති ඛෝ සෝ, භික්ඛවේ, සමයෝ, යං කදාචි කරහචි දීඝස්ස අද්ධුනෝ අච්චයේන අයං ලෝකෝ සංවට්ටති. සංවට්ටමානේ ලෝකේ යේභුය්‍යේන සත්තා ආභස්සරසංවත්තනිකා හෝන්ති. තේ තත්ථ හෝන්ති මනෝමයා පීතිභක්ඛා සයංපභා අන්තලික්ඛචරා සුභට්ඨායිනෝ, චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨන්ති.
There comes a time when, after a very long period has passed, this cosmos contracts. As the cosmos contracts, sentient beings are mostly headed for the realm of streaming radiance. There they are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
හෝති ඛෝ සෝ, භික්ඛවේ, සමයෝ, යං කදාචි කරහචි දීඝස්ස අද්ධුනෝ අච්චයේන අයං ලෝකෝ විවට්ටති. විවට්ටමානේ ලෝකේ සුඤ්ඤං බ්‍රහ්මවිමානං පාතුභවති. අථ ඛෝ අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ ආයුක්ඛයා වා පුඤ්ඤක්ඛයා වා ආභස්සරකායා චවිත්වා සුඤ්ඤං බ්‍රහ්මවිමානං උපපජ්ජති. සෝ තත්ථ හෝති මනෝමයෝ පීතිභක්ඛෝ සයම්පභෝ අන්තලික්ඛචරෝ සුභට්ඨායී, චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨති.
There comes a time when, after a very long period has passed, this cosmos expands. As it expands an empty mansion of Brahmā appears. Then a certain sentient being—due to the running out of their life-span or merit—passes away from that host of radiant deities and is reborn in that empty mansion of Brahmā. There they are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
තස්ස තත්ථ ඒකකස්ස දීඝරත්තං නිවුසිතත්තා අනභිරති පරිතස්සනා උප්පජ්ජති: ‘අහෝ වත අඤ්ඤේපි සත්තා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡේය්‍යුන්(අ)ති. අථ අඤ්ඤේපි සත්තා ආයුක්ඛයා වා පුඤ්ඤක්ඛයා වා ආභස්සරකායා චවිත්වා බ්‍රහ්මවිමානං උපපජ්ජන්ති තස්ස සත්තස්ස සහබ්‍යතං. තේපි තත්ථ හෝන්ති මනෝමයා පීතිභක්ඛා සයංපභා අන්තලික්ඛචරා සුභට්ඨායිනෝ, චිරං දීඝමද්ධානං තිට්ඨන්ති.
But after staying there all alone for a long time, they become dissatisfied and anxious: ‘Oh, if only another being would come to this state of existence.’ Then other sentient beings—due to the running out of their life-span or merit—pass away from that host of radiant deities and are reborn in that empty mansion of Brahmā in company with that being. There they too are mind-made, feeding on rapture, self-luminous, moving through the sky, steadily glorious, and they remain like that for a very long time.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යෝ සෝ සත්තෝ පඨමං උපපන්නෝ තස්ස ඒවං හෝති: ‘අහමස්මි බ්‍රහ්මා මහාබ්‍රහ්මා අභිභූ අනභිභූතෝ අඤ්ඤදත්ථුදසෝ වසවත්තී ඉස්සරෝ කත්තා නිම්මාතා සේට්ඨෝ සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං. මයා ඉමේ සත්තා නිම්මිතා. තං කිස්ස හේතු? මමඤ්හි පුබ්බේ ඒතදහෝසි:
Now, the being who was reborn there first thinks: ‘I am Brahmā, the Great Brahmā, the Vanquisher, the Unvanquished, the Universal Seer, the Wielder of Power, God Almighty, the Maker, the Creator, the First, the Begetter, the Controller, the Father of those who have been born and those yet to be born. These beings were created by me! Why is that? Because first I thought:
“අහෝ වත අඤ්ඤේපි සත්තා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡේය්‍යුන්”ති. ඉති මම ච මනෝපණිධි, ඉමේ ච සත්තා ඉත්ථත්තං ආගතා(අ)ති.
“Oh, if only another being would come to this state of existence.” Such was my heart’s wish, and then these creatures came to this state of existence.’
යේපි තේ සත්තා පච්ඡා උපපන්නා, තේසම්පි ඒවං හෝති: ‘අයං ඛෝ භවං බ්‍රහ්මා මහාබ්‍රහ්මා අභිභූ අනභිභූතෝ අඤ්ඤදත්ථුදසෝ වසවත්තී ඉස්සරෝ කත්තා නිම්මාතා සේට්ඨෝ සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං. ඉමිනා මයං භෝතා බ්‍රහ්මුනා නිම්මිතා. තං කිස්ස හේතු? ඉමඤ්හි මයං අද්දසාම ඉධ පඨමං උපපන්නං, මයං පනම්හ පච්ඡා උපපන්නා(අ)ති.
And the beings who were reborn there later also think: ‘This must be Brahmā, the Great Brahmā, the Vanquisher, the Unvanquished, the Universal Seer, the Wielder of Power, God Almighty, the Maker, the Creator, the First, the Begetter, the Controller, the Father of those who have been born and those yet to be born. And we were created by him. Why is that? Because we see that he was reborn here first, and we arrived later.’
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යෝ සෝ සත්තෝ පඨමං උපපන්නෝ, සෝ දීඝායුකතරෝ ච හෝති වණ්ණවන්තතරෝ ච මහේසක්ඛතරෝ ච. යේ පන තේ සත්තා පච්ඡා උපපන්නා, තේ අප්පායුකතරා ච හෝන්ති දුබ්බණ්ණතරා ච අප්පේසක්ඛතරා ච.
And the being who was reborn first is more long-lived, beautiful, and illustrious than those who arrived later.
ඨානං ඛෝ පනේතං, භික්ඛවේ, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ තම්හා කායා චවිත්වා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡති. ඉත්ථත්තං ආගතෝ සමානෝ අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති. අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ සමානෝ ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ තං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, තතෝ පරං නානුස්සරති.
It’s possible that one of those beings passes away from that host and is reborn in this state of existence. Having done so, they go forth from the lay life to homelessness. By dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind, they experience an immersion of the heart of such a kind that they recollect that past life, but no further.
සෝ ඒවමාහ: ‘යෝ ඛෝ සෝ භවං බ්‍රහ්මා මහාබ්‍රහ්මා අභිභූ අනභිභූතෝ අඤ්ඤදත්ථුදසෝ වසවත්තී ඉස්සරෝ කත්තා නිම්මාතා සේට්ඨෝ සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං, යේන මයං භෝතා බ්‍රහ්මුනා නිම්මිතා, සෝ නිච්චෝ ධුවෝ සස්සතෝ අවිපරිණාමධම්මෝ සස්සතිසමං තථේව ඨස්සති. යේ පන මයං අහුම්හා තේන භෝතා බ්‍රහ්මුනා නිම්මිතා, තේ මයං අනිච්චා අද්ධුවා අප්පායුකා චවනධම්මා ඉත්ථත්තං ආගතා(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
They say: ‘He who is Brahmā—the Great Brahmā, the Vanquisher, the Unvanquished, the Universal Seer, the Wielder of Power, God Almighty, the Maker, the Creator, the First, the Begetter, the Controller, the Father of those who have been born and those yet to be born—by he we were created. He is permanent, everlasting, eternal, imperishable, remaining the same for all eternity. We who were created by that Brahmā are impermanent, not lasting, short-lived, perishable, and have come to this state of existence.’ This is the first ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are partially eternal.
දුතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? සන්ති, භික්ඛවේ, ඛිඩ්ඩාපදෝසිකා නාම දේවා, තේ අතිවේලං හස්සඛිඩ්ඩාරතිධම්මසමාපන්නා විහරන්ති. තේසං අතිවේලං හස්සඛිඩ්ඩාරතිධම්මසමාපන්නානං විහරතං සති සම්මුස්සති. සතියා සම්මෝසා තේ දේවා තම්හා කායා චවන්ති.
And what is the second ground on which they rely? There are gods named ‘depraved by play.’ They spend too much time laughing, playing, and making merry. And in doing so, they lose their mindfulness, and they pass away from that host of gods.
ඨානං ඛෝ පනේතං, භික්ඛවේ, විජ්ජති යං අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ තම්හා කායා චවිත්වා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡති. ඉත්ථත්තං ආගතෝ සමානෝ අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති. අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ සමානෝ ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ තං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, තතෝ පරං නානුස්සරති.
It’s possible that one of those beings passes away from that host and is reborn in this state of existence. Having done so, they go forth from the lay life to homelessness. By dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind, they experience an immersion of the heart of such a kind that they recollect that past life, but no further.
සෝ ඒවමාහ: ‘යේ ඛෝ තේ භෝන්තෝ දේවා න ඛිඩ්ඩාපදෝසිකා, තේ න අතිවේලං හස්සඛිඩ්ඩාරතිධම්මසමාපන්නා විහරන්ති. තේසං න අතිවේලං හස්සඛිඩ්ඩාරතිධම්මසමාපන්නානං විහරතං සති න සම්මුස්සති. සතියා අසම්මෝසා තේ දේවා තම්හා කායා න චවන්ති; නිච්චා ධුවා සස්සතා අවිපරිණාමධම්මා සස්සතිසමං තථේව ඨස්සන්ති. යේ පන මයං අහුම්හා ඛිඩ්ඩාපදෝසිකා, තේ මයං අතිවේලං හස්සඛිඩ්ඩාරතිධම්මසමාපන්නා විහරිම්හා. තේසං නෝ අතිවේලං හස්සඛිඩ්ඩාරතිධම්මසමාපන්නානං විහරතං සති සම්මුස්සති. සතියා සම්මෝසා ඒවං මයං තම්හා කායා චුතා අනිච්චා අද්ධුවා අප්පායුකා චවනධම්මා ඉත්ථත්තං ආගතා(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
They say: ‘The gods not depraved by play don’t spend too much time laughing, playing, and making merry. So they don’t lose their mindfulness, and don’t pass away from that host of gods. They are permanent, everlasting, eternal, imperishable, remaining the same for all eternity. But we who were depraved by play spent too much time laughing, playing, and making merry. In doing so, we lost our mindfulness, and passed away from that host of gods. We are impermanent, not lasting, short-lived, perishable, and have come to this state of existence.’ This is the second ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are partially eternal.
තතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? සන්ති, භික්ඛවේ, මනෝපදෝසිකා නාම දේවා, තේ අතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායන්ති. තේ අතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායන්තා අඤ්ඤමඤ්ඤම්හි චිත්තානි පදූසේන්ති. තේ අඤ්ඤමඤ්ඤං පදුට්ඨචිත්තා කිලන්තකායා කිලන්තචිත්තා. තේ දේවා තම්හා කායා චවන්ති.
And what is the third ground on which they rely? There are gods named ‘malevolent’. They spend too much time gazing at each other, so they grow angry with each other, and their bodies and minds get tired. They pass away from that host of gods.
ඨානං ඛෝ පනේතං, භික්ඛවේ, විජ්ජති යං අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ තම්හා කායා චවිත්වා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡති. ඉත්ථත්තං ආගතෝ සමානෝ අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති. අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ සමානෝ ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ තං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරති, තතෝ පරං නානුස්සරති.
It’s possible that one of those beings passes away from that host and is reborn in this state of existence. Having done so, they go forth from the lay life to homelessness. By dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind, they experience an immersion of the heart of such a kind that they recollect that past life, but no further.
සෝ ඒවමාහ: ‘යේ ඛෝ තේ භෝන්තෝ දේවා න මනෝපදෝසිකා, තේ නාතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායන්ති. තේ නාතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායන්තා අඤ්ඤමඤ්ඤම්හි චිත්තානි නප්පදූසේන්ති. තේ අඤ්ඤමඤ්ඤං අප්පදුට්ඨචිත්තා අකිලන්තකායා අකිලන්තචිත්තා. තේ දේවා තම්හා කායා න චවන්ති, නිච්චා ධුවා සස්සතා අවිපරිණාමධම්මා සස්සතිසමං තථේව ඨස්සන්ති. යේ පන මයං අහුම්හා මනෝපදෝසිකා, තේ මයං අතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායිම්හා. තේ මයං අතිවේලං අඤ්ඤමඤ්ඤං උපනිජ්ඣායන්තා අඤ්ඤමඤ්ඤම්හි චිත්තානි පදූසිම්හා, තේ මයං අඤ්ඤමඤ්ඤං පදුට්ඨචිත්තා කිලන්තකායා කිලන්තචිත්තා. ඒවං මයං තම්හා කායා චුතා අනිච්චා අද්ධුවා අප්පායුකා චවනධම්මා ඉත්ථත්තං ආගතා(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, තතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
They say: ‘The gods who are not malevolent don’t spend too much time gazing at each other, so they don’t grow angry with each other, their bodies and minds don’t get tired, and they don’t pass away from that host of gods. They are permanent, everlasting, eternal, imperishable, remaining the same for all eternity. But we who were malevolent spent too much time gazing at each other, we grew angry with each other, our bodies and minds got tired, and we passed away from that host of gods. We are impermanent, not lasting, short-lived, perishable, and have come to this state of existence.’ This is the third ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are partially eternal.
චතුත්ථේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා තක්කී හෝති වීමංසී. සෝ තක්කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයම්පටිභානං ඒවමාහ: ‘යං ඛෝ ඉදං වුච්චති චක්ඛුං ඉතිපි සෝතං ඉතිපි ඝානං ඉතිපි ජිව්හා ඉතිපි කායෝ ඉතිපි, අයං අත්තා අනිච්චෝ අද්ධුවෝ අසස්සතෝ විපරිණාමධම්මෝ. යඤ්ච ඛෝ ඉදං වුච්චති චිත්තන්ති වා මනෝති වා විඤ්ඤාණන්ති වා අයං අත්තා නිච්චෝ ධුවෝ සස්සතෝ අවිපරිණාමධම්මෝ සස්සතිසමං තථේව ඨස්සතී(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, චතුත්ථං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
And what is the fourth ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin relies on logic and inquiry. They speak of what they have worked out by logic, following a line of inquiry, expressing their own perspective: ‘That which is called “the eye” or “the ear” or “the nose” or “the tongue” or “the body”: that self is impermanent, not lasting, transient, perishable. That which is called “mind” or “sentience” or “consciousness”: that self is permanent, everlasting, eternal, imperishable, remaining the same for all eternity.’ This is the fourth ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos are partially eternal.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව චතූහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන; නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා.
These are the four grounds on which those ascetics and brahmins assert that the self and the cosmos are partially eternal and partially not eternal. Any ascetics and brahmins who assert that the self and the cosmos are partially eternal and partially not eternal do so on one or other of these four grounds. Outside of this there is none.
තයිදං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ පජානාති: ‘ඉමේ දිට්ඨිට්ඨානා ඒවඞ්ගහිතා ඒවංපරාමට්ඨා ඒවඞ්ගතිකා භවන්ති ඒවංඅභිසම්පරායා(අ)ති. තඤ්ච තථාගතෝ පජානාති, තතෝ ච උත්තරිතරං පජානාති, තඤ්ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතෝ චස්ස පච්චත්තඤ්ඤේව නිබ්බුති විදිතා. වේදනානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා අනුපාදාවිමුත්තෝ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ.
The Realized One understands this: ‘If you hold on to and attach to these grounds for views it leads to such and such a destiny in the next life.’ He understands this, and what goes beyond this. And since he does not misapprehend that understanding, he has realized Nibbana within himself. Having truly understood the origin, ending, gratification, drawback, and escape from feelings, the Realized One is freed through not grasping.
ඉමේ ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the principles—deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute—which the Realized One makes known after realizing them with his own insight. And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.1.3. අන්තානන්තවාද
3.1.3. The Cosmos is Finite or Infinite
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who theorize about size, and assert that the cosmos is finite or infinite on four grounds. And what are the four grounds on which they rely?
ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අන්තසඤ්ඤී ලෝකස්මිං විහරති.
It’s when some ascetic or brahmin—by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind—experiences an immersion of the heart of such a kind that they meditate perceiving the cosmos as finite.
සෝ ඒවමාහ: ‘අන්තවා අයං ලෝකෝ පරිවටුමෝ. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අන්තසඤ්ඤී ලෝකස්මිං විහරාමි. ඉමිනාමහං ඒතං ජානාමි:
They say: ‘The cosmos is finite and bounded. Why is that? Because by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind I experience an immersion of the heart of such a kind that I meditate perceiving the cosmos as finite. Because of this I know:
“යථා අන්තවා අයං ලෝකෝ පරිවටුමෝ”(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති.
“The cosmos is finite and bounded.”’ This is the first ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the cosmos is finite or infinite.
දුතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනන්තසඤ්ඤී ලෝකස්මිං විහරති.
And what is the second ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin—by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind—experiences an immersion of the heart of such a kind that they meditate perceiving the cosmos as infinite.
සෝ ඒවමාහ: ‘අනන්තෝ අයං ලෝකෝ අපරියන්තෝ. යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: “අන්තවා අයං ලෝකෝ පරිවටුමෝ”ති, තේසං මුසා. අනන්තෝ අයං ලෝකෝ අපරියන්තෝ. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතේ චිත්තේ අනන්තසඤ්ඤී ලෝකස්මිං විහරාමි. ඉමිනාමහං ඒතං ජානාමි:
They say: ‘The cosmos is infinite and unbounded. The ascetics and brahmins who say that the cosmos is finite are wrong. The cosmos is infinite and unbounded. Why is that? Because by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind I experience an immersion of the heart of such a kind that I meditate perceiving the cosmos as infinite. Because of this I know:
“යථා අනන්තෝ අයං ලෝකෝ අපරියන්තෝ”(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති.
“The cosmos is infinite and unbounded.”’ This is the second ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the cosmos is finite or infinite.
තතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ උද්ධමධෝ අන්තසඤ්ඤී ලෝකස්මිං විහරති, තිරියං අනන්තසඤ්ඤී.
And what is the third ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin—by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind—experiences an immersion of the heart of such a kind that they meditate perceiving the cosmos as finite vertically but infinite horizontally.
සෝ ඒවමාහ: ‘අන්තවා ච අයං ලෝකෝ අනන්තෝ ච. යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: “අන්තවා අයං ලෝකෝ පරිවටුමෝ”ති, තේසං මුසා. යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: “අනන්තෝ අයං ලෝකෝ අපරියන්තෝ”ති, තේසම්පි මුසා. අන්තවා ච අයං ලෝකෝ අනන්තෝ ච. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතේ චිත්තේ උද්ධමධෝ අන්තසඤ්ඤී ලෝකස්මිං විහරාමි, තිරියං අනන්තසඤ්ඤී. ඉමිනාමහං ඒතං ජානාමි:
They say: ‘The cosmos is both finite and infinite. The ascetics and brahmins who say that the cosmos is finite are wrong, and so are those who say that the cosmos is infinite. The cosmos is both finite and infinite. Why is that? Because by dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind I experience an immersion of the heart of such a kind that I meditate perceiving the cosmos as finite vertically but infinite horizontally. Because of this I know:
“යථා අන්තවා ච අයං ලෝකෝ අනන්තෝ චා”(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, තතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති.
“The cosmos is both finite and infinite.”’ This is the third ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the cosmos is finite or infinite.
චතුත්ථේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා තක්කී හෝති වීමංසී. සෝ තක්කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයම්පටිභානං ඒවමාහ: ‘නේවායං ලෝකෝ අන්තවා, න පනානන්තෝ. යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: “අන්තවා අයං ලෝකෝ පරිවටුමෝ”ති, තේසං මුසා. යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: “අනන්තෝ අයං ලෝකෝ අපරියන්තෝ”ති, තේසම්පි මුසා. යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒවමාහංසු: “අන්තවා ච අයං ලෝකෝ අනන්තෝ චා”ති, තේසම්පි මුසා. නේවායං ලෝකෝ අන්තවා, න පනානන්තෝ(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, චතුත්ථං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති.
And what is the fourth ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin relies on logic and inquiry. They speak of what they have worked out by logic, following a line of inquiry, expressing their own perspective: ‘The cosmos is neither finite nor infinite. The ascetics and brahmins who say that the cosmos is finite are wrong, as are those who say that the cosmos is infinite, and also those who say that the cosmos is both finite and infinite. The cosmos is neither finite nor infinite.’ This is the fourth ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the cosmos is finite or infinite.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව චතූහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන; නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා.
These are the four grounds on which those ascetics and brahmins assert that the cosmos is finite or infinite. Any ascetics and brahmins who assert that the cosmos is finite or infinite do so on one or other of these four grounds. Outside of this there is none.
තයිදං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ පජානාති: ‘ඉමේ දිට්ඨිට්ඨානා ඒවඞ්ගහිතා ඒවංපරාමට්ඨා ඒවඞ්ගතිකා භවන්ති ඒවංඅභිසම්පරායා(අ)ති. තඤ්ච තථාගතෝ පජානාති, තතෝ ච උත්තරිතරං පජානාති, තඤ්ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතෝ චස්ස පච්චත්තඤ්ඤේව නිබ්බුති විදිතා. වේදනානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා අනුපාදාවිමුත්තෝ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ.
The Realized One understands this: ‘If you hold on to and attach to these grounds for views it leads to such and such a destiny in the next life.’ He understands this, and what goes beyond this. And since he does not misapprehend that understanding, he has realized Nibbana within himself. Having truly understood the origin, ending, gratification, drawback, and escape from feelings, the Realized One is freed through not grasping.
ඉමේ ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the principles—deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute—which the Realized One makes known after realizing them with his own insight. And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.1.4. අමරාවික්ඛේපවාද
3.1.4. Endless Flip-floppers
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා, තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං චතූහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං චතූහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who are endless flip-floppers. Whenever they’re asked a question, they resort to verbal flip-flops and endless flip-flops on four grounds. And what are the four grounds on which they rely?
ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ‘ඉදං කුසලන්(අ)ති යථාභූතං නප්පජානාති, ‘ඉදං අකුසලන්(අ)ති යථාභූතං නප්පජානාති. තස්ස ඒවං හෝති: ‘අහං ඛෝ “ඉදං කුසලන්”ති යථාභූතං නප්පජානාමි, “ඉදං අකුසලන්”ති යථාභූතං නප්පජානාමි. අහඤ්චේ ඛෝ පන “ඉදං කුසලන්”ති යථාභූතං අප්පජානන්තෝ, “ඉදං අකුසලන්”ති යථාභූතං අප්පජානන්තෝ, “ඉදං කුසලන්”ති වා බ්‍යාකරේය්‍යං, “ඉදං අකුසලන්”ති වා බ්‍යාකරේය්‍යං, තං මමස්ස මුසා. යං මමස්ස මුසා, සෝ මමස්ස විඝාතෝ. යෝ මමස්ස විඝාතෝ සෝ මමස්ස අන්තරායෝ(අ)ති. ඉති සෝ මුසාවාදභයා මුසාවාදපරිජේගුච්ඡා නේවිදං කුසලන්ති බ්‍යාකරෝති, න පනිදං අකුසලන්ති බ්‍යාකරෝති, තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨෝ සමානෝ වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජති අමරාවික්ඛේපං: ‘ඒවන්තිපි මේ නෝ; තථාතිපි මේ නෝ; අඤ්ඤථාතිපි මේ නෝ; නෝතිපි මේ නෝ; නෝ නෝතිපි මේ නෝ(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං.
It’s when some ascetic or brahmin doesn’t truly understand what is skillful and what is unskillful. They think: ‘I don’t truly understand what is skillful and what is unskillful. If I were to declare that something was skillful or unskillful I might be wrong. That would be stressful for me, and that stress would be an obstacle.’ So from fear and disgust with false speech they avoid stating whether something is skillful or unskillful. Whenever they’re asked a question, they resort to verbal flip-flops and endless flip-flops: ‘I don’t say it’s like this. I don’t say it’s like that. I don’t say it’s otherwise. I don’t say it’s not so. And I don’t deny it’s not so.’ This is the first ground on which some ascetics and brahmins rely when resorting to verbal flip-flops and endless flip-flops.
දුතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ‘ඉදං කුසලන්(අ)ති යථාභූතං නප්පජානාති, ‘ඉදං අකුසලන්(අ)ති යථාභූතං නප්පජානාති. තස්ස ඒවං හෝති: ‘අහං ඛෝ “ඉදං කුසලන්”ති යථාභූතං නප්පජානාමි, “ඉදං අකුසලන්”ති යථාභූතං නප්පජානාමි. අහඤ්චේ ඛෝ පන “ඉදං කුසලන්”ති යථාභූතං අප්පජානන්තෝ, “ඉදං අකුසලන්”ති යථාභූතං අප්පජානන්තෝ, “ඉදං කුසලන්”ති වා බ්‍යාකරේය්‍යං, “ඉදං අකුසලන්”ති වා බ්‍යාකරේය්‍යං, තත්ථ මේ අස්ස ඡන්දෝ වා රාගෝ වා දෝසෝ වා පටිඝෝ වා. යත්ථ මේ අස්ස ඡන්දෝ වා රාගෝ වා දෝසෝ වා පටිඝෝ වා, තං මමස්ස උපාදානං. යං මමස්ස උපාදානං, සෝ මමස්ස විඝාතෝ. යෝ මමස්ස විඝාතෝ, සෝ මමස්ස අන්තරායෝ(අ)ති. ඉති සෝ උපාදානභයා උපාදානපරිජේගුච්ඡා නේවිදං කුසලන්ති බ්‍යාකරෝති, න පනිදං අකුසලන්ති බ්‍යාකරෝති, තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨෝ සමානෝ වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජති අමරාවික්ඛේපං: ‘ඒවන්තිපි මේ නෝ; තථාතිපි මේ නෝ; අඤ්ඤථාතිපි මේ නෝ; නෝතිපි මේ නෝ; නෝ නෝතිපි මේ නෝ(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං.
And what is the second ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin doesn’t truly understand what is skillful and what is unskillful. They think: ‘I don’t truly understand what is skillful and what is unskillful. If I were to declare that something was skillful or unskillful I might feel desire or greed or hate or repulsion. That would be grasping on my part. That would be stressful for me, and that stress would be an obstacle.’ So from fear and disgust with grasping they avoid stating whether something is skillful or unskillful. Whenever they’re asked a question, they resort to verbal flip-flops and endless flip-flops: ‘I don’t say it’s like this. I don’t say it’s like that. I don’t say it’s otherwise. I don’t say it’s not so. And I don’t deny it’s not so.’ This is the second ground on which some ascetics and brahmins rely when resorting to verbal flip-flops and endless flip-flops.
තතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ‘ඉදං කුසලන්(අ)ති යථාභූතං නප්පජානාති, ‘ඉදං අකුසලන්(අ)ති යථාභූතං නප්පජානාති. තස්ස ඒවං හෝති: ‘අහං ඛෝ “ඉදං කුසලන්”ති යථාභූතං නප්පජානාමි, “ඉදං අකුසලන්”ති යථාභූතං නප්පජානාමි. අහඤ්චේ ඛෝ පන “ඉදං කුසලන්”ති යථාභූතං අප්පජානන්තෝ “ඉදං අකුසලන්”ති යථාභූතං අප්පජානන්තෝ “ඉදං කුසලන්”ති වා බ්‍යාකරේය්‍යං, “ඉදං අකුසලන්”ති වා බ්‍යාකරේය්‍යං; සන්ති හි ඛෝ සමණබ්‍රාහ්මණා පණ්ඩිතා නිපුණා කතපරප්පවාදා වාලවේධිරූපා, තේ භින්දන්තා මඤ්ඤේ චරන්ති පඤ්ඤාගතේන දිට්ඨිගතානි, තේ මං තත්ථ සමනුයුඤ්ජේය්‍යුං සමනුගාහේය්‍යුං සමනුභාසේය්‍යුං. යේ මං තත්ථ සමනුයුඤ්ජේය්‍යුං සමනුගාහේය්‍යුං සමනුභාසේය්‍යුං, තේසාහං න සම්පායේය්‍යං. යේසාහං න සම්පායේය්‍යං, සෝ මමස්ස විඝාතෝ. යෝ මමස්ස විඝාතෝ, සෝ මමස්ස අන්තරායෝ(අ)ති. ඉති සෝ අනුයෝගභයා අනුයෝගපරිජේගුච්ඡා නේවිදං කුසලන්ති බ්‍යාකරෝති, න පනිදං අකුසලන්ති බ්‍යාකරෝති, තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨෝ සමානෝ වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජති අමරාවික්ඛේපං: ‘ඒවන්තිපි මේ නෝ; තථාතිපි මේ නෝ; අඤ්ඤථාතිපි මේ නෝ; නෝතිපි මේ නෝ; නෝ නෝතිපි මේ නෝ(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, තතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං.
And what is the third ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin doesn’t truly understand what is skillful and what is unskillful. They think: ‘I don’t truly understand what is skillful and what is unskillful. Suppose I were to declare that something was skillful or unskillful. There are clever ascetics and brahmins who are subtle, accomplished in the doctrines of others, hair-splitters. You’d think they live to demolish convictions with their intellect. They might pursue, press, and grill me about that. I’d be stumped by such a grilling. That would be stressful for me, and that stress would be an obstacle.’ So from fear and disgust with examination they avoid stating whether something is skillful or unskillful. Whenever they’re asked a question, they resort to verbal flip-flops and endless flip-flops: ‘I don’t say it’s like this. I don’t say it’s like that. I don’t say it’s otherwise. I don’t say it’s not so. And I don’t deny it’s not so.’ This is the third ground on which some ascetics and brahmins rely when resorting to verbal flip-flops and endless flip-flops.
චතුත්ථේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා මන්දෝ හෝති මෝමූහෝ. සෝ මන්දත්තා මෝමූහත්තා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨෝ සමානෝ වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජති අමරාවික්ඛේපං: ‘අත්ථි පරෝ ලෝකෝ(අ)ති ඉති චේ මං පුච්ඡසි, ‘අත්ථි පරෝ ලෝකෝ(අ)ති ඉති චේ මේ අස්ස, ‘අත්ථි පරෝ ලෝකෝ(අ)ති ඉති තේ නං බ්‍යාකරේය්‍යං, ‘ඒවන්තිපි මේ නෝ, තථාතිපි මේ නෝ, අඤ්ඤථාතිපි මේ නෝ, නෝතිපි මේ නෝ, නෝ නෝතිපි මේ නෝ(අ)ති. ‘නත්ථි පරෝ ලෝකෝ …පේ… ‘අත්ථි ච නත්ථි ච පරෝ ලෝකෝ …පේ… ‘නේවත්ථි න නත්ථි පරෝ ලෝකෝ …පේ… ‘අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා …පේ… ‘නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා …පේ… ‘අත්ථි ච නත්ථි ච සත්තා ඕපපාතිකා …පේ… ‘නේවත්ථි න නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා …පේ… ‘අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ …පේ… ‘නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ …පේ… ‘අත්ථි ච නත්ථි ච සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ …පේ… ‘නේවත්ථි න නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ …පේ… ‘හෝති තථාගතෝ පරං මරණා …පේ… ‘න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා …පේ… ‘හෝති ච න ච හෝති තථාගතෝ පරං මරණා …පේ… ‘නේව හෝති න න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා(අ)ති ඉති චේ මං පුච්ඡසි, ‘නේව හෝති න න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා(අ)ති ඉති චේ මේ අස්ස, ‘නේව හෝති න න හෝති තථාගතෝ පරං මරණා(අ)ති ඉති තේ නං බ්‍යාකරේය්‍යං, ‘ඒවන්තිපි මේ නෝ, තථාතිපි මේ නෝ, අඤ්ඤථාතිපි මේ නෝ, නෝතිපි මේ නෝ, නෝ නෝතිපි මේ නෝ(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, චතුත්ථං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං.
And what is the fourth ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin is dull and stupid. Because of that, whenever they’re asked a question, they resort to verbal flip-flops and endless flip-flops: ‘Suppose you were to ask me whether there is another world. If I believed there was, I would say so. But I don’t say it’s like this. I don’t say it’s like that. I don’t say it’s otherwise. I don’t say it’s not so. And I don’t deny it’s not so. Suppose you were to ask me whether there is no other world … whether there both is and is not another world … whether there neither is nor is not another world … whether there are beings who are reborn spontaneously … whether there are not beings who are reborn spontaneously … whether there both are and are not beings who are reborn spontaneously … whether there neither are nor are not beings who are reborn spontaneously … whether there is fruit and result of good and bad deeds … whether there is no fruit and result of good and bad deeds … whether there both is and is not fruit and result of good and bad deeds … whether there neither is nor is not fruit and result of good and bad deeds … whether a Realized One still exists after death … whether A Realized One no longer exists after death … whether a Realized One both still exists and no longer exists after death … whether a Realized One neither still exists nor no longer exists after death. If I believed there was, I would say so. But I don’t say it’s like this. I don’t say it’s like that. I don’t say it’s otherwise. I don’t say it’s not so. And I don’t deny it’s not so.’ This is the fourth ground on which some ascetics and brahmins rely when resorting to verbal flip-flops and endless flip-flops.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං චතූහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං, සබ්බේ තේ ඉමේහේව චතූහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන, නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the four grounds on which those ascetics and brahmins who are flip-floppers resort to verbal flip-flops and endless flip-flops whenever they’re asked a question. Any ascetics and brahmins who resort to verbal flip-flops and endless flip-flops do so on one or other of these four grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.1.5. අධිච්චසමුප්පන්නවාද
3.1.5. Doctrines of Origination by Chance
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති ද්වීහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති ද්වීහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who theorize about chance. They assert that the self and the cosmos arose by chance on two grounds. And what are the two grounds on which they rely?
සන්ති, භික්ඛවේ, අසඤ්ඤසත්තා නාම දේවා. සඤ්ඤුප්පාදා ච පන තේ දේවා තම්හා කායා චවන්ති. ඨානං ඛෝ පනේතං, භික්ඛවේ, විජ්ජති, යං අඤ්ඤතරෝ සත්තෝ තම්හා කායා චවිත්වා ඉත්ථත්තං ආගච්ඡති. ඉත්ථත්තං ආගතෝ සමානෝ අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති. අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ සමානෝ ආතප්පමන්වාය පධානමන්වාය අනුයෝගමන්වාය අප්පමාදමන්වාය සම්මාමනසිකාරමන්වාය තථාරූපං චේතෝසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතේ චිත්තේ සඤ්ඤුප්පාදං අනුස්සරති, තතෝ පරං නානුස්සරති. සෝ ඒවමාහ: ‘අධිච්චසමුප්පන්නෝ අත්තා ච ලෝකෝ ච. තං කිස්ස හේතු? අහඤ්හි පුබ්බේ නාහෝසිං, සෝම්හි ඒතරහි අහුත්වා සන්තතාය පරිණතෝ(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
There are gods named ‘non-percipient beings’. When perception arises they pass away from that host of gods. It’s possible that one of those beings passes away from that host and is reborn in this state of existence. Having done so, they go forth from the lay life to homelessness. By dint of keen, resolute, committed, and diligent effort, and right application of mind, they experience an immersion of the heart of such a kind that they recollect the arising of perception, but no further. They say: ‘The self and the cosmos arose by chance. Why is that? Because formerly I didn’t exist. Now, having not existed, I’ve transformed into the state of existence.” This is the first ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos arose by chance.
දුතියේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති? ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා තක්කී හෝති වීමංසී. සෝ තක්කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයම්පටිභානං ඒවමාහ: ‘අධිච්චසමුප්පන්නෝ අත්තා ච ලෝකෝ චා(අ)ති. ඉදං, භික්ඛවේ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්ම යං ආරබ්භ ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති.
And what is the second ground on which they rely? It’s when some ascetic or brahmin relies on logic and inquiry. They speak of what they have worked out by logic, following a line of inquiry, expressing their own perspective: ‘The self and the cosmos arose by chance.’ This is the second ground on which some ascetics and brahmins rely to assert that the self and the cosmos arose by chance.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති ද්වීහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව ද්වීහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන, නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the two grounds on which those ascetics and brahmins who theorize about chance assert that the self and the cosmos arose by chance. Any ascetics and brahmins who theorize about chance do so on one or other of these two grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති අට්ඨාරසහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තමාරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව අට්ඨාරසහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන, නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා.
These are the eighteen grounds on which those ascetics and brahmins who theorize about the past assert various hypotheses concerning the past. Any ascetics and brahmins who theorize about the past do so on one or other of these eighteen grounds. Outside of this there is none.
තයිදං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ පජානාති: ‘ඉමේ දිට්ඨිට්ඨානා ඒවඞ්ගහිතා ඒවංපරාමට්ඨා ඒවඞ්ගතිකා භවන්ති ඒවංඅභිසම්පරායා(අ)ති. තඤ්ච තථාගතෝ පජානාති, තතෝ ච උත්තරිතරං පජානාති, තඤ්ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතෝ චස්ස පච්චත්තඤ්ඤේව නිබ්බුති විදිතා. වේදනානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා අනුපාදාවිමුත්තෝ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ.
The Realized One understands this: ‘If you hold on to and attach to these grounds for views it leads to such and such a destiny in the next life.’ He understands this, and what goes beyond this. And since he does not misapprehend that understanding, he has realized Nibbana within himself. Having truly understood the origin, ending, gratification, drawback, and escape from feelings, the Realized One is freed through not grasping.
ඉමේ ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the principles—deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute—which the Realized One makes known after realizing them with his own insight. And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
දුතියභාණවාරෝ.
The second recitation section.
3.2. අපරන්තකප්පික
3.2. Theories About the Future
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ, අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who theorize about the future, and assert various hypotheses concerning the future on forty-four grounds. And what are the forty-four grounds on which they rely?
3.2.1. සඤ්ඤීවාද
3.2.1. Percipient Life After Death
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති සෝළසහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති සෝළසහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who say there is life after death, and assert that the self lives on after death in a percipient form on sixteen grounds. And what are the sixteen grounds on which they rely?
‘රූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා සඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
They assert: ‘The self is well and percipient after death, and it has form …
‘අරූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා සඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
formless …
‘රූපී ච අරූපී ච අත්තා හෝති …පේ….
both having form and formless …
‘නේවරූපී නාරූපී අත්තා හෝති ….
neither having form nor formless …
‘අන්තවා අත්තා හෝති ….
finite …
‘අනන්තවා අත්තා හෝති ….
infinite …
‘අන්තවා ච අනන්තවා ච අත්තා හෝති ….
both finite and infinite …
‘නේවන්තවා නානන්තවා අත්තා හෝති ….
neither finite nor infinite …
‘ඒකත්තසඤ්ඤී අත්තා හෝති ….
of unified perception …
‘නානත්තසඤ්ඤී අත්තා හෝති ….
of diverse perception …
‘පරිත්තසඤ්ඤී අත්තා හෝති ….
of limited perception …
‘අප්පමාණසඤ්ඤී අත්තා හෝති ….
of limitless perception …
‘ඒකන්තසුඛී අත්තා හෝති ….
experiences nothing but happiness …
‘ඒකන්තදුක්ඛී අත්තා හෝති ….
experiences nothing but suffering …
‘සුඛදුක්ඛී අත්තා හෝති ….
experiences both happiness and suffering …
‘අදුක්ඛමසුඛී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා සඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
experiences neither happiness nor suffering.’
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති සෝළසහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව සෝළසහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන, නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the sixteen grounds on which those ascetics and brahmins assert that the self lives on after death in a percipient form. Any ascetics and brahmins who assert that the self lives on after death in a percipient form do so on one or other of these sixteen grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.2.2. අසඤ්ඤීවාද
3.2.2. Non-Percipient Life After Death
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who say there is life after death, and assert that the self lives on after death in a non-percipient form on eight grounds. And what are the eight grounds on which they rely?
‘රූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා අසඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
They assert: ‘The self is well and non-percipient after death, and it has form …
‘අරූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා අසඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
formless …
‘රූපී ච අරූපී ච අත්තා හෝති …පේ….
both having form and formless …
‘නේවරූපී නාරූපී අත්තා හෝති ….
neither having form nor formless …
‘අන්තවා අත්තා හෝති ….
finite …
‘අනන්තවා අත්තා හෝති ….
infinite …
‘අන්තවා ච අනන්තවා ච අත්තා හෝති ….
both finite and infinite …
‘නේවන්තවා නානන්තවා අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා අසඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
neither finite nor infinite.’
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව අට්ඨහි වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන, නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the eight grounds on which those ascetics and brahmins assert that the self lives on after death in a non-percipient form. Any ascetics and brahmins who assert that the self lives on after death in a non-percipient form do so on one or other of these eight grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.2.3. නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාද
3.2.3. Neither Percipient Nor Non-Percipient Life After Death
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා, උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who say there is life after death, and assert that the self lives on after death in a neither percipient nor non-percipient form on eight grounds. And what are the eight grounds on which they rely?
‘රූපී අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
They assert: ‘The self is well and neither percipient nor non-percipient after death, and it has form …
‘අරූපී අත්තා හෝති …පේ….
formless …
‘රූපී ච අරූපී ච අත්තා හෝති ….
both having form and formless …
‘නේවරූපී නාරූපී අත්තා හෝති ….
neither having form nor formless …
‘අන්තවා අත්තා හෝති ….
finite …
‘අනන්තවා අත්තා හෝති ….
infinite …
‘අන්තවා ච අනන්තවා ච අත්තා හෝති ….
both finite and infinite …
‘නේවන්තවා නානන්තවා අත්තා හෝති අරෝගෝ පරං මරණා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤී(අ)ති නං පඤ්ඤපේන්ති.
neither finite nor infinite.’
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව අට්ඨහි වත්ථූහි … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the eight grounds on which those ascetics and brahmins assert that the self lives on after death in a neither percipient nor non-percipient form. Any ascetics and brahmins who assert that the self lives on after death in a neither percipient nor non-percipient form do so on one or other of these eight grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.2.4. උච්ඡේදවාද
3.2.4. Annihilationism
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති සත්තහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති සත්තහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who are annihilationists. They assert the annihilation, eradication, and obliteration of an existing being on seven grounds. And what are the seven grounds on which they rely?
ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ඒවංවාදී හෝති ඒවංදිට්ඨි: ‘යතෝ ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා රූපී චාතුමහාභූතිකෝ මාතාපේත්තිකසම්භවෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
There are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: ‘This self has form, made up of the four primary elements, and produced by mother and father. Since it’s annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝති. අත්ථි ඛෝ, භෝ, අඤ්ඤෝ අත්තා දිබ්බෝ රූපී කාමාවචරෝ කබළීකාරාහාරභක්ඛෝ. තං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි. තමහං ජානාමි පස්සාමි. සෝ ඛෝ, භෝ, අත්තා යතෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self becomes rightly annihilated. There is another self that is divine, having form, sensual, consuming solid food. You don’t know or see that. But I know it and see it. Since this self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝති. අත්ථි ඛෝ, භෝ, අඤ්ඤෝ අත්තා දිබ්බෝ රූපී මනෝමයෝ සබ්බඞ්ගපච්චඞ්ගී අහීනින්ද්‍රියෝ. තං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි. තමහං ජානාමි පස්සාමි. සෝ ඛෝ, භෝ, අත්තා යතෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self becomes rightly annihilated. There is another self that is divine, having form, mind-made, complete in all its various parts, not deficient in any faculty. You don’t know or see that. But I know it and see it. Since this self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝති. අත්ථි ඛෝ, භෝ, අඤ්ඤෝ අත්තා සබ්බසෝ රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා “අනන්තෝ ආකාසෝ”ති ආකාසානඤ්චායතනූපගෝ. තං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි. තමහං ජානාමි පස්සාමි. සෝ ඛෝ, භෝ, අත්තා යතෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self becomes rightly annihilated. There is another self which has gone totally beyond perceptions of form. With the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that “space is infinite”, it’s reborn in the dimension of infinite space. You don’t know or see that. But I know it and see it. Since this self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝති. අත්ථි ඛෝ, භෝ, අඤ්ඤෝ අත්තා සබ්බසෝ ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම “අනන්තං විඤ්ඤාණන්”ති විඤ්ඤාණඤ්චායතනූපගෝ. තං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි. තමහං ජානාමි පස්සාමි. සෝ ඛෝ, භෝ, අත්තා යතෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self becomes rightly annihilated. There is another self which has gone totally beyond the dimension of infinite space. Aware that “consciousness is infinite”, it’s reborn in the dimension of infinite consciousness. You don’t know or see that. But I know it and see it. Since this self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, සෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝති. අත්ථි ඛෝ, භෝ, අඤ්ඤෝ අත්තා සබ්බසෝ විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම “නත්ථි කිඤ්චී”ති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනූපගෝ. තං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි. තමහං ජානාමි පස්සාමි. සෝ ඛෝ, භෝ, අත්තා යතෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self becomes rightly annihilated. There is another self that has gone totally beyond the dimension of infinite consciousness. Aware that “there is nothing at all”, it’s been reborn in the dimension of nothingness. You don’t know or see that. But I know it and see it. Since this self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝති. අත්ථි ඛෝ, භෝ, අඤ්ඤෝ අත්තා සබ්බසෝ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම “සන්තමේතං පණීතමේතන්”ති නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනූපගෝ. තං ත්වං න ජානාසි න පස්සසි. තමහං ජානාමි පස්සාමි. සෝ ඛෝ, භෝ, අත්තා යතෝ කායස්ස භේදා උච්ඡිජ්ජති විනස්සති, න හෝති පරං මරණා, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සම්මා සමුච්ඡින්නෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self becomes rightly annihilated. There is another self that has gone totally beyond the dimension of nothingness. Aware that “this is peaceful, this is sublime”, it’s been reborn in the dimension of neither perception nor non-perception. You don’t know or see that. But I know it and see it. Since this self is annihilated and destroyed when the body breaks up, and doesn’t exist after death, that’s how this self becomes rightly annihilated.’ That is how some assert the annihilation of an existing being.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති සත්තහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව සත්තහි වත්ථූහි … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the seven grounds on which those ascetics and brahmins assert the annihilation, eradication, and obliteration of an existing being. Any ascetics and brahmins who assert the annihilation, eradication, and obliteration of an existing being do so on one or other of these seven grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
3.2.5. දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාද
3.2.5. Extinguishment in the Present Life
සන්ති, භික්ඛවේ, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති පඤ්චහි වත්ථූහි. තේ ච භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා කිමාගම්ම කිමාරබ්භ දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති පඤ්චහි වත්ථූහි?
There are some ascetics and brahmins who speak of Nibbana in the present life. They assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life on five grounds. And what are the five grounds on which they rely?
ඉධ, භික්ඛවේ, ඒකච්චෝ සමණෝ වා බ්‍රාහ්මණෝ වා ඒවංවාදී හෝති ඒවංදිට්ඨි: ‘යතෝ ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පඤ්චහි කාමගුණේහි සමප්පිතෝ සමඞ්ගීභූතෝ පරිචාරේති, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති.
There are some ascetics and brahmins who have this doctrine and view: ‘When this self amuses itself, supplied and provided with the five kinds of sensual stimulation, that’s how this self attains ultimate Nibbana in the present life.’ That is how some assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝති. තං කිස්ස හේතු? කාමා හි, භෝ, අනිච්චා දුක්ඛා විපරිණාමධම්මා, තේසං විපරිණාමඤ්ඤථාභාවා උප්පජ්ජන්ති සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා. යතෝ ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self attains ultimate Nibbana in the present life. Why is that? Because sensual pleasures are impermanent, suffering, and perishable. Their decay and perishing give rise to sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress. Quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, this self enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. That’s how this self attains ultimate Nibbana in the present life.’ That is how some assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝති. තං කිස්ස හේතු? යදේව තත්ථ විතක්කිතං විචාරිතං, ඒතේනේතං ඕළාරිකං අක්ඛායති. යතෝ ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self attains ultimate Nibbana in the present life. Why is that? Because the placing of the mind and the keeping it connected there are coarse. But when the placing of the mind and keeping it connected are stilled, this self enters and remains in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. That’s how this self attains ultimate Nibbana in the present life.’ That is how some assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝති. තං කිස්ස හේතු? යදේව තත්ථ පීතිගතං චේතසෝ උප්පිලාවිතත්තං, ඒතේනේතං ඕළාරිකං අක්ඛායති. යතෝ ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පීතියා ච විරාගා උපේක්ඛකෝ ච විහරති, සතෝ ච සම්පජානෝ, සුඛඤ්ච කායේන පටිසංවේදේති, යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති “උපේක්ඛකෝ සතිමා සුඛවිහාරී”ති, තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self attains ultimate Nibbana in the present life. Why is that? Because the rapture and emotional excitement there are coarse. But with the fading away of rapture, this self enters and remains in the third jhāna, where it meditates with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, “Equanimous and mindful, one meditates in bliss”. That’s how this self attains ultimate Nibbana in the present life.’ That is how some assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life.
තමඤ්ඤෝ ඒවමාහ: ‘අත්ථි ඛෝ, භෝ, ඒසෝ අත්තා, යං ත්වං වදේසි, නේසෝ නත්ථීති වදාමි; නෝ ච ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා ඒත්තාවතා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝති. තං කිස්ස හේතු? යදේව තත්ථ සුඛමිති චේතසෝ ආභෝගෝ, ඒතේනේතං ඕළාරිකං අක්ඛායති. යතෝ ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, ඒත්තාවතා ඛෝ, භෝ, අයං අත්තා පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පත්තෝ හෝතී(අ)ති. ඉත්ථේකේ සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති.
But someone else says to them: ‘That self of which you speak does exist, I don’t deny it. But that’s not how this self attains ultimate Nibbana in the present life. Why is that? Because the bliss and enjoyment there are coarse. But giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, this self enters and remains in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. That’s how this self attains ultimate Nibbana in the present life.’ That is how some assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති පඤ්චහි වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව පඤ්චහි වත්ථූහි … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the five grounds on which those ascetics and brahmins assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life. Any ascetics and brahmins who assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life do so on one or other of these five grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි. යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි … පේ… යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the forty-four grounds on which those ascetics and brahmins who theorize about the future assert various hypotheses concerning the future. Any ascetics and brahmins who theorize about the future do so on one or other of these forty-four grounds. Outside of this there is none. The Realized One understands this … And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
ඉමේහි ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා ච අපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි.
These are the sixty-two grounds on which those ascetics and brahmins who theorize about the past and the future assert various hypotheses concerning the past and the future.
යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා පුබ්බන්තකප්පිකා වා අපරන්තකප්පිකා වා පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා වා පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි, ඒතේසං වා අඤ්ඤතරේන; නත්ථි ඉතෝ බහිද්ධා.
Any ascetics and brahmins who theorize about the past or the future do so on one or other of these sixty-two grounds. Outside of this there is none.
තයිදං, භික්ඛවේ, තථාගතෝ පජානාති: ‘ඉමේ දිට්ඨිට්ඨානා ඒවඞ්ගහිතා ඒවංපරාමට්ඨා ඒවඞ්ගතිකා භවන්ති ඒවංඅභිසම්පරායා(අ)ති. තඤ්ච තථාගතෝ පජානාති, තතෝ ච උත්තරිතරං පජානාති, තඤ්ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතෝ චස්ස පච්චත්තඤ්ඤේව නිබ්බුති විදිතා. වේදනානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං විදිත්වා අනුපාදාවිමුත්තෝ, භික්ඛවේ, තථාගතෝ.
The Realized One understands this: ‘If you hold on to and attach to these grounds for views it leads to such and such a destiny in the next life.’ He understands this, and what goes beyond this. And since he does not misapprehend that understanding, he has realized Nibbana within himself. Having truly understood the origin, ending, gratification, drawback, and escape from feelings, the Realized One is freed through not grasping.
ඉමේ ඛෝ තේ, භික්ඛවේ, ධම්මා ගම්භීරා දුද්දසා දුරනුබෝධා සන්තා පණීතා අතක්කාවචරා නිපුණා පණ්ඩිතවේදනීයා, යේ තථාගතෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති, යේහි තථාගතස්ස යථාභුච්චං වණ්ණං සම්මා වදමානා වදේය්‍යුං.
These are the principles—deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute—which the Realized One makes known after realizing them with his own insight. And those who genuinely praise the Realized One would rightly speak of these things.
4. අත්තාලෝකපඤ්ඤත්තිවත්ථු
4. The Grounds For Assertions About the Self and the Cosmos
4.1. පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතවාර
4.1. Anxiety and Evasiveness
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
Now, these things are only the feeling of those who do not know or see, the anxiety and evasiveness of those under the sway of craving. Namely, when those ascetics and brahmins assert that the self and the cosmos are eternal on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
partially eternal on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
finite or infinite on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං චතූහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or they resort to flip-flops on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති ද්වීහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or they assert that the self and the cosmos arose by chance on two grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති අට්ඨාරසහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
they theorize about the past on these eighteen grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති සෝළසහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or they assert that the self lives on after death in a percipient form on sixteen grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or that the self lives on after death in a non-percipient form on eight grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or that the self lives on after death in a neither percipient nor non-percipient form on eight grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති සත්තහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or they assert the annihilation of an existing being on seven grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති පඤ්චහි වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
or they assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life on five grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
they theorize about the future on these forty-four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා ච අපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි, තදපි තේසං භවතං සමණබ්‍රාහ්මණානං අජානතං අපස්සතං වේදයිතං තණ්හාගතානං පරිතස්සිතවිප්ඵන්දිතමේව.
When those ascetics and brahmins theorize about the past and the future on these sixty-two grounds, these things are only the feeling of those who do not know or see, the anxiety and evasiveness of those under the sway of craving.
4.2. ඵස්සපච්චයාවාර
4.2. Conditioned by Contact
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
Now, these things are conditioned by contact. Namely, when those ascetics and brahmins assert that the self and the cosmos are eternal on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
partially eternal on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
finite or infinite on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං චතූහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or they resort to flip-flops on four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති ද්වීහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or they assert that the self and the cosmos arose by chance on two grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති අට්ඨාරසහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
they theorize about the past on these eighteen grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති සෝළසහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or they assert that the self lives on after death in a percipient form on sixteen grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or that the self lives on after death in a non-percipient form on eight grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or that the self lives on after death in a neither percipient nor non-percipient form on eight grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති සත්තහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or they assert the annihilation of an existing being on seven grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති පඤ්චහි වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
or they assert the ultimate Nibbana of an existing being in the present life on five grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
they theorize about the future on these forty-four grounds …
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා ච අපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි, තදපි ඵස්සපච්චයා.
When those ascetics and brahmins theorize about the past and the future on these sixty-two grounds, that too is conditioned by contact.
4.3. නේතංඨානංවිජ්ජතිවාර
4.3. Not Possible
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා ඒකච්චං සස්සතං ඒකච්චං අසස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා අන්තානන්තං ලෝකස්ස පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා තත්ථ තත්ථ පඤ්හං පුට්ඨා සමානා වාචාවික්ඛේපං ආපජ්ජන්ති අමරාවික්ඛේපං චතූහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා අධිච්චසමුප්පන්නං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති ද්වීහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා පුබ්බන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති අට්ඨාරසහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං සඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති සෝළසහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා, උද්ධමාඝාතනං අසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා උද්ධමාඝාතනං නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤිං අත්තානං පඤ්ඤපේන්ති අට්ඨහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උච්ඡේදවාදා සතෝ සත්තස්ස උච්ඡේදං විනාසං විභවං පඤ්ඤපේන්ති සත්තහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා සතෝ සත්තස්ස පරමදිට්ඨධම්මනිබ්බානං පඤ්ඤපේන්ති පඤ්චහි වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අපරන්තකප්පිකා අපරන්තානුදිට්ඨිනෝ අපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති චතුචත්තාරීසාය වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා ච අපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි, තේ වත අඤ්ඤත්‍ර ඵස්සා පටිසංවේදිස්සන්තීති නේතං ඨානං විජ්ජති.
Now, when those ascetics and brahmins theorize about the past and the future on these sixty-two grounds, it is not possible that they should experience these things without contact.
4.4. දිට්ඨිගතිකාධිට්ඨානවට්ටකථා
4.4. Dependent Origination
තත්‍ර, භික්ඛවේ, යේ තේ සමණබ්‍රාහ්මණා සස්සතවාදා සස්සතං අත්තානඤ්ච ලෝකඤ්ච පඤ්ඤපේන්ති චතූහි වත්ථූහි, යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා ඒකච්චසස්සතිකා ඒකච්චඅසස්සතිකා …පේ… යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අන්තානන්තිකා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අමරාවික්ඛේපිකා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අධිච්චසමුප්පන්නිකා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා සඤ්ඤීවාදා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා අසඤ්ඤීවාදා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උද්ධමාඝාතනිකා නේවසඤ්ඤීනාසඤ්ඤීවාදා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා උච්ඡේදවාදා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා දිට්ඨධම්මනිබ්බානවාදා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා අපරන්තකප්පිකා … යේපි තේ සමණබ්‍රාහ්මණා පුබ්බන්තකප්පිකා ච අපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා ච පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි, සබ්බේ තේ ඡහි ඵස්සායතනේහි ඵුස්ස ඵුස්ස පටිසංවේදේන්ති තේසං වේදනාපච්චයා තණ්හා, තණ්හාපච්චයා උපාදානං, උපාදානපච්චයා භවෝ, භවපච්චයා ජාති, ජාතිපච්චයා ජරාමරණං සෝකපරිදේවදුක්ඛදෝමනස්සුපායාසා සම්භවන්ති.
Now, when those ascetics and brahmins theorize about the past and the future on these sixty-two grounds, all of them experience this by repeated contact through the six fields of contact. Their feeling is a condition for craving. Craving is a condition for grasping. Grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be.
5. විවට්ටකථාදි
5. The End of the Round
යතෝ ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඡන්නං ඵස්සායතනානං සමුදයඤ්ච අත්ථඞ්ගමඤ්ච අස්සාදඤ්ච ආදීනවඤ්ච නිස්සරණඤ්ච යථාභූතං පජානාති, අයං ඉමේහි සබ්බේහේව උත්තරිතරං පජානාති.
When a bhikkhu truly understands the six fields of contact’s origin, ending, gratification, drawback, and escape, they understand what lies beyond all these things.
යේ හි කේචි, භික්ඛවේ, සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා පුබ්බන්තකප්පිකා වා අපරන්තකප්පිකා වා පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා වා පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි අන්තෝජාලීකතා, ඒත්ථ සිතාව උම්මුජ්ජමානා උම්මුජ්ජන්ති, ඒත්ථ පරියාපන්නා අන්තෝජාලීකතාව උම්මුජ්ජමානා උම්මුජ්ජන්ති.
All of these ascetics and brahmins who theorize about the past or the future are trapped in the net of these sixty-two grounds, so that wherever they emerge they are caught and trapped in this very net.
සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, දක්ඛෝ කේවට්ටෝ වා කේවට්ටන්තේවාසී වා සුඛුමච්ඡිකේන ජාලේන පරිත්තං උදකදහං ඕත්ථරේය්‍ය. තස්ස ඒවමස්ස: ‘යේ ඛෝ කේචි ඉමස්මිං උදකදහේ ඕළාරිකා පාණා, සබ්බේ තේ අන්තෝජාලීකතා. ඒත්ථ සිතාව උම්මුජ්ජමානා උම්මුජ්ජන්ති; ඒත්ථ පරියාපන්නා අන්තෝජාලීකතාව උම්මුජ්ජමානා උම්මුජ්ජන්තී(අ)ති; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, යේ හි කේචි සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා පුබ්බන්තකප්පිකා වා අපරන්තකප්පිකා වා පුබ්බන්තාපරන්තකප්පිකා වා පුබ්බන්තාපරන්තානුදිට්ඨිනෝ පුබ්බන්තාපරන්තං ආරබ්භ අනේකවිහිතානි අධිමුත්තිපදානි අභිවදන්ති, සබ්බේ තේ ඉමේහේව ද්වාසට්ඨියා වත්ථූහි අන්තෝජාලීකතා ඒත්ථ සිතාව උම්මුජ්ජමානා උම්මුජ්ජන්ති, ඒත්ථ පරියාපන්නා අන්තෝජාලීකතාව උම්මුජ්ජමානා උම්මුජ්ජන්ති.
Suppose a deft fisherman or his apprentice were to cast a fine-meshed net over a small pond. They’d think: ‘Any sizable creatures in this pond will be trapped in the net. Wherever they emerge they are caught and trapped in this very net.’ In the same way, all of these ascetics and brahmins who theorize about the past or the future are trapped in the net of these sixty-two grounds, so that wherever they emerge they are caught and trapped in this very net.
උච්ඡින්නභවනේත්තිකෝ, භික්ඛවේ, තථාගතස්ස කායෝ තිට්ඨති. යාවස්ස කායෝ ඨස්සති, තාව නං දක්ඛන්ති දේවමනුස්සා. කායස්ස භේදා උද්ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්ඛන්ති දේවමනුස්සා.
The Realized One’s body remains, but his conduit to rebirth has been cut off. As long as his body remains he will be seen by gods and humans. But when his body breaks up, after life has ended, gods and humans will see him no more.
සේය්‍යථාපි, භික්ඛවේ, අම්බපිණ්ඩියා වණ්ටච්ඡින්නාය යානි කානිචි අම්බානි වණ්ටපටිබන්ධානි, සබ්බානි තානි තදන්වයානි භවන්ති; ඒවමේව ඛෝ, භික්ඛවේ, උච්ඡින්නභවනේත්තිකෝ තථාගතස්ස කායෝ තිට්ඨති, යාවස්ස කායෝ ඨස්සති, තාව නං දක්ඛන්ති දේවමනුස්සා, කායස්ස භේදා උද්ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්ඛන්ති දේවමනුස්සා”ති.
When the stalk of a bunch of mangoes is cut, all the mangoes attached to the stalk will follow along. In the same way, the Realized One’s body remains, but his conduit to rebirth has been cut off. As long as his body remains he will be seen by gods and humans. But when his body breaks up, after life has ended, gods and humans will see him no more.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා ආනන්දෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අච්ඡරියං, භන්තේ, අබ්භුතං, භන්තේ, කෝ නාමෝ අයං, භන්තේ, ධම්මපරියායෝ”ති?
When he had spoken, Venerable Ānanda said to the Buddha, “It’s incredible, sir, it’s amazing! What is the name of this exposition of the teaching?”
“තස්මාතිහ ත්වං, ආනන්ද, ඉමං ධම්මපරියායං අත්ථජාලන්තිපි නං ධාරේහි, ධම්මජාලන්තිපි නං ධාරේහි, බ්‍රහ්මජාලන්තිපි නං ධාරේහි, දිට්ඨිජාලන්තිපි නං ධාරේහි, අනුත්තරෝ සඞ්ගාමවිජයෝතිපි නං ධාරේහී”ති.
“Well, then, Ānanda, you may remember this exposition of the teaching as ‘The Net of Meaning’, or else ‘The Net of the Teaching’, or else ‘The Divine Net’, or else ‘The Net of Views’, or else ‘The Supreme Victory in Battle’.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති. ඉමස්මිඤ්ච පන වේය්‍යාකරණස්මිං භඤ්ඤමානේ දසසහස්සී ලෝකධාතු අකම්පිත්ථාති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said. And while this discourse was being spoken, the galaxy shook.
බ්‍රහ්මජාලසුත්තං නිට්ඨිතං පඨමං.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
