| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / දීඝනිකාය • Dīghanikāya |
නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
දීඝනිකායො
Dīghanikāyo
සීලක්‌ඛන්‌ධවග්‌ගපාළි
Sīlakkhandhavaggapāḷi
1. බ්‍රහ්‌මජාලසුත්‌තං
1. Brahmajālasuttaṃ
පරිබ්‌බාජකකථා
Paribbājakakathā
1. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා අන්‌තරා ච රාජගහං අන්‌තරා ච නාළන්‌දං අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො හොති මහතා භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන සද්‌ධිං පඤ්‌චමත්‌තෙහි භික්‌ඛුසතෙහි. සුප්‌පියොපි ඛො පරිබ්‌බාජකො අන්‌තරා ච රාජගහං අන්‌තරා ච නාළන්‌දං අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නො හොති සද්‌ධිං අන්‌තෙවාසිනා බ්‍රහ්‌මදත්‌තෙන මාණවෙන. තත්‍ර සුදං සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහ තෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධා 1 හොන්‌ති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච.
1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā antarā ca rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ addhānamaggappaṭipanno hoti mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi. Suppiyopi kho paribbājako antarā ca rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ addhānamaggappaṭipanno hoti saddhiṃ antevāsinā brahmadattena māṇavena. Tatra sudaṃ suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati; suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa vaṇṇaṃ bhāsati. Itiha te ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā 2 honti bhikkhusaṅghañca.
2. අථ ඛො භගවා අම්‌බලට්‌ඨිකායං රාජාගාරකෙ එකරත්‌තිවාසං උපගච්‌ඡි 3 සද්‌ධිං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝෙන. සුප්‌පියොපි ඛො පරිබ්‌බාජකො අම්‌බලට්‌ඨිකායං රාජාගාරකෙ එකරත්‌තිවාසං උපගච්‌ඡි 4 අන්‌තෙවාසිනා බ්‍රහ්‌මදත්‌තෙන මාණවෙන. තත්‍රපි සුදං සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහ තෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා විහරන්‌ති.
2. Atha kho bhagavā ambalaṭṭhikāyaṃ rājāgārake ekarattivāsaṃ upagacchi 5 saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Suppiyopi kho paribbājako ambalaṭṭhikāyaṃ rājāgārake ekarattivāsaṃ upagacchi 6 antevāsinā brahmadattena māṇavena. Tatrapi sudaṃ suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati; suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa vaṇṇaṃ bhāsati. Itiha te ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā viharanti.
3. අථ ඛො සම්‌බහුලානං භික්‌ඛූනං රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං පච්‌චුට්‌ඨිතානං මණ්‌ඩලමාළෙ සන්‌නිසින්‌නානං සන්‌නිපතිතානං අයං සඞ්‌ඛියධම්‌මො උදපාදි – ‘‘අච්‌ඡරියං, ආවුසො, අබ්‌භුතං, ආවුසො, යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌තානං නානාධිමුත්‌තිකතා සුප්‌පටිවිදිතා. අයඤ්‌හි සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහමෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධා හොන්‌ති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌චා’’ති.
3. Atha kho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhitānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayaṃ saṅkhiyadhammo udapādi – ‘‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sattānaṃ nānādhimuttikatā suppaṭividitā. Ayañhi suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati; suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa vaṇṇaṃ bhāsati. Itihame ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā honti bhikkhusaṅghañcā’’ti.
4. අථ ඛො භගවා තෙසං භික්‌ඛූනං ඉමං සඞ්‌ඛියධම්‌මං විදිත්‌වා යෙන මණ්‌ඩලමාළො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. නිසජ්‌ජ ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘කායනුත්‌ථ, භික්‌ඛවෙ, එතරහි කථාය සන්‌නිසින්‌නා සන්‌නිපතිතා, කා ච පන වො අන්‌තරාකථා විප්‌පකතා’’ති? එවං වුත්‌තෙ තෙ භික්‌ඛූ භගවන්‌තං එතදවොචුං – ‘‘ඉධ, භන්‌තෙ, අම්‌හාකං රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං පච්‌චුට්‌ඨිතානං මණ්‌ඩලමාළෙ සන්‌නිසින්‌නානං සන්‌නිපතිතානං අයං සඞ්‌ඛියධම්‌මො උදපාදි – ‘අච්‌ඡරියං, ආවුසො, අබ්‌භුතං, ආවුසො, යාවඤ්‌චිදං තෙන භගවතා ජානතා පස්‌සතා අරහතා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධෙන සත්‌තානං නානාධිමුත්‌තිකතා සුප්‌පටිවිදිතා. අයඤ්‌හි සුප්‌පියො පරිබ්‌බාජකො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස අවණ්‌ණං භාසති; සුප්‌පියස්‌ස පන පරිබ්‌බාජකස්‌ස අන්‌තෙවාසී බ්‍රහ්‌මදත්‌තො මාණවො අනෙකපරියායෙන බුද්‌ධස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, ධම්‌මස්‌ස වණ්‌ණං භාසති, සඞ්‌ඝස්‌ස වණ්‌ණං භාසති. ඉතිහමෙ උභො ආචරියන්‌තෙවාසී අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස උජුවිපච්‌චනීකවාදා භගවන්‌තං පිට්‌ඨිතො පිට්‌ඨිතො අනුබන්‌ධා හොන්‌ති භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌චා’ති. අයං ඛො නො, භන්‌තෙ, අන්‌තරාකථා විප්‌පකතා, අථ භගවා අනුප්‌පත්‌තො’’ති.
4. Atha kho bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ imaṃ saṅkhiyadhammaṃ viditvā yena maṇḍalamāḷo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāyanuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā sannipatitā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhitānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayaṃ saṅkhiyadhammo udapādi – ‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sattānaṃ nānādhimuttikatā suppaṭividitā. Ayañhi suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati; suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa vaṇṇaṃ bhāsati. Itihame ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanīkavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā honti bhikkhusaṅghañcā’ti. Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā, atha bhagavā anuppatto’’ti.
5. ‘‘මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි න ආඝාතො න අප්‌පච්‌චයො න චෙතසො අනභිරද්‌ධි කරණීයා. මමං වා, භික්‌ඛවෙ , පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර චෙ තුම්‌හෙ අස්‌සථ කුපිතා වා අනත්‌තමනා වා, තුම්‌හං යෙවස්‌ස තෙන අන්‌තරායො. මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර චෙ තුම්‌හෙ අස්‌සථ කුපිතා වා අනත්‌තමනා වා, අපි නු තුම්‌හෙ පරෙසං සුභාසිතං දුබ්‌භාසිතං ආජානෙය්‍යාථා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා අවණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි අභූතං අභූතතො නිබ්‌බෙඨෙතබ්‌බං – ‘ඉතිපෙතං අභූතං, ඉතිපෙතං අතච්‌ඡං, නත්‌ථි චෙතං අම්‌හෙසු, න ච පනෙතං අම්‌හෙසු සංවිජ්‌ජතී’ති.
5. ‘‘Mamaṃ vā, bhikkhave, pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na āghāto na appaccayo na cetaso anabhiraddhi karaṇīyā. Mamaṃ vā, bhikkhave , pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra ce tumhe assatha kupitā vā anattamanā vā, tumhaṃ yevassa tena antarāyo. Mamaṃ vā, bhikkhave, pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra ce tumhe assatha kupitā vā anattamanā vā, api nu tumhe paresaṃ subhāsitaṃ dubbhāsitaṃ ājāneyyāthā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Mamaṃ vā, bhikkhave, pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi abhūtaṃ abhūtato nibbeṭhetabbaṃ – ‘itipetaṃ abhūtaṃ, itipetaṃ atacchaṃ, natthi cetaṃ amhesu, na ca panetaṃ amhesu saṃvijjatī’ti.
6. ‘‘මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි න ආනන්‌දො න සොමනස්‌සං න චෙතසො උප්‌පිලාවිතත්‌තං කරණීයං. මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර චෙ තුම්‌හෙ අස්‌සථ ආනන්‌දිනො සුමනා උප්‌පිලාවිතා තුම්‌හං යෙවස්‌ස තෙන අන්‌තරායො. මමං වා, භික්‌ඛවෙ, පරෙ වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, ධම්‌මස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, සඞ්‌ඝස්‌ස වා වණ්‌ණං භාසෙය්‍යුං, තත්‍ර තුම්‌හෙහි භූතං භූතතො පටිජානිතබ්‌බං – ‘ඉතිපෙතං භූතං, ඉතිපෙතං තච්‌ඡං, අත්‌ථි චෙතං අම්‌හෙසු, සංවිජ්‌ජති ච පනෙතං අම්‌හෙසූ’ති.
6. ‘‘Mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi na ānando na somanassaṃ na cetaso uppilāvitattaṃ karaṇīyaṃ. Mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra ce tumhe assatha ānandino sumanā uppilāvitā tumhaṃ yevassa tena antarāyo. Mamaṃ vā, bhikkhave, pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, saṅghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ, tatra tumhehi bhūtaṃ bhūtato paṭijānitabbaṃ – ‘itipetaṃ bhūtaṃ, itipetaṃ tacchaṃ, atthi cetaṃ amhesu, saṃvijjati ca panetaṃ amhesū’ti.
චූළසීලං
Cūḷasīlaṃ
7. ‘‘අප්‌පමත්‌තකං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, ඔරමත්‌තකං සීලමත්‌තකං, යෙන පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය. කතමඤ්‌ච තං, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකං ඔරමත්‌තකං සීලමත්‌තකං, යෙන පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය?
7. ‘‘Appamattakaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, oramattakaṃ sīlamattakaṃ, yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Katamañca taṃ, bhikkhave, appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattakaṃ, yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya?
8. ‘‘‘පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො සමණො ගොතමො නිහිතදණ්‌ඩො, නිහිතසත්‌ථො, ලජ්‌ජී, දයාපන්‌නො, සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරතී’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
8. ‘‘‘Pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato samaṇo gotamo nihitadaṇḍo, nihitasattho, lajjī, dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharatī’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
‘‘‘අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො සමණො ගොතමො දින්‌නාදායී දින්‌නපාටිකඞ්‌ඛී, අථෙනෙන සුචිභූතෙන අත්‌තනා විහරතී’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato samaṇo gotamo dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī, athenena sucibhūtena attanā viharatī’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
9. ‘‘‘මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො සමණො ගොතමො සච්‌චවාදී සච්‌චසන්‌ධො ථෙතො 11 පච්‌චයිකො අවිසංවාදකො ලොකස්‌සා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
9. ‘‘‘Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato samaṇo gotamo saccavādī saccasandho theto 12 paccayiko avisaṃvādako lokassā’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
‘‘‘පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො, ඉතො සුත්‌වා න අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා න ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය. ඉති භින්‌නානං වා සන්‌ධාතා, සහිතානං වා අනුප්‌පදාතා සමග්‌ගාරාමො සමග්‌ගරතො සමග්‌ගනන්‌දී සමග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato samaṇo gotamo, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā, sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
‘‘‘ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො, යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato samaṇo gotamo, yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
‘‘‘සම්‌ඵප්‌පලාපං පහාය සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො සමණො ගොතමො කාලවාදී භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා කාලෙන සාපදෙසං පරියන්‌තවතිං අත්‌ථසංහිත’න්‌ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘‘Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato samaṇo gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhita’nti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
10. ‘බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භා 13 පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ…පෙ.….
10. ‘Bījagāmabhūtagāmasamārambhā 14 paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave…pe….
‘‘‘එකභත්‌තිකො සමණො ගොතමො රත්‌තූපරතො විරතො 15 විකාලභොජනා….
‘‘‘Ekabhattiko samaṇo gotamo rattūparato virato 16 vikālabhojanā….
නච්‌චගීතවාදිතවිසූකදස්‌සනා 17 පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Naccagītavāditavisūkadassanā 18 paṭivirato samaṇo gotamo….
මාලාගන්‌ධවිලෙපනධාරණමණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato samaṇo gotamo….
උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato samaṇo gotamo….
ජාතරූපරජතපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
ආමකධඤ්‌ඤපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
ආමකමංසපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
ඉත්‌ථිකුමාරිකපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Itthikumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
දාසිදාසපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Dāsidāsapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
අජෙළකපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
කුක්‌කුටසූකරපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
හත්‌ථිගවස්‌සවළවපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Hatthigavassavaḷavapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
ඛෙත්‌තවත්‌ථුපටිග්‌ගහණා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo….
දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo….
කයවික්‌කයා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Kayavikkayā paṭivirato samaṇo gotamo….
තුලාකූටකංසකූටමානකූටා පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato samaṇo gotamo….
උක්‌කොටනවඤ්‌චනනිකතිසාචියොගා 19 පටිවිරතො සමණො ගොතමො….
Ukkoṭanavañcananikatisāciyogā 20 paṭivirato samaṇo gotamo….
ඡෙදනවධබන්‌ධනවිපරාමොසආලොපසහසාකාරා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
Chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
චූළසීලං නිට්‌ඨිතං.
Cūḷasīlaṃ niṭṭhitaṃ.
මජ්‌ඣිමසීලං
Majjhimasīlaṃ
11. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං 21 – මූලබීජං ඛන්‌ධබීජං ඵළුබීජං අග්‌ගබීජං බීජබීජමෙව පඤ්‌චමං 22; ඉති එවරූපා බීජගාමභූතගාමසමාරම්‌භා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
11. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ bījagāmabhūtagāmasamārambhaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ 23 – mūlabījaṃ khandhabījaṃ phaḷubījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ 24; iti evarūpā bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
12. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං සන්‌නිධිකාරපරිභොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති , සෙය්‍යථිදං – අන්‌නසන්‌නිධිං පානසන්‌නිධිං වත්‌ථසන්‌නිධිං යානසන්‌නිධිං සයනසන්‌නිධිං ගන්‌ධසන්‌නිධිං ආමිසසන්‌නිධිං ඉති වා ඉති එවරූපා සන්‌නිධිකාරපරිභොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
12. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ sannidhikāraparibhogaṃ anuyuttā viharanti , seyyathidaṃ – annasannidhiṃ pānasannidhiṃ vatthasannidhiṃ yānasannidhiṃ sayanasannidhiṃ gandhasannidhiṃ āmisasannidhiṃ iti vā iti evarūpā sannidhikāraparibhogā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
13. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං විසූකදස්‌සනං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – නච්‌චං ගීතං වාදිතං පෙක්‌ඛං අක්‌ඛානං පාණිස්‌සරං වෙතාළං කුම්‌භථූණං 25 සොභනකං 26 චණ්‌ඩාලං වංසං ධොවනං හත්‌ථියුද්‌ධං අස්‌සයුද්‌ධං මහිංසයුද්‌ධං 27 උසභයුද්‌ධං අජයුද්‌ධං මෙණ්‌ඩයුද්‌ධං කුක්‌කුටයුද්‌ධං වට්‌ටකයුද්‌ධං දණ්‌ඩයුද්‌ධං මුට්‌ඨියුද්‌ධං නිබ්‌බුද්‌ධං උය්‍යොධිකං බලග්‌ගං සෙනාබ්‍යූහං අනීකදස්‌සනං ඉති වා ඉති එවරූපා විසූකදස්‌සනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
13. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ kumbhathūṇaṃ 28 sobhanakaṃ 29 caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ mahiṃsayuddhaṃ 30 usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ anīkadassanaṃ iti vā iti evarūpā visūkadassanā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
14. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං ජූතප්‌පමාදට්‌ඨානානුයොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – අට්‌ඨපදං දසපදං ආකාසං පරිහාරපථං සන්‌තිකං ඛලිකං ඝටිකං සලාකහත්‌ථං අක්‌ඛං පඞ්‌ගචීරං වඞ්‌කකං මොක්‌ඛචිකං චිඞ්‌ගුලිකං 31 පත්‌තාළ්‌හකං රථකං ධනුකං අක්‌ඛරිකං මනෙසිකං යථාවජ්‌ජං ඉති වා ඉති එවරූපා ජූතප්‌පමාදට්‌ඨානානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
14. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ jūtappamādaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – aṭṭhapadaṃ dasapadaṃ ākāsaṃ parihārapathaṃ santikaṃ khalikaṃ ghaṭikaṃ salākahatthaṃ akkhaṃ paṅgacīraṃ vaṅkakaṃ mokkhacikaṃ ciṅgulikaṃ 32 pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ akkharikaṃ manesikaṃ yathāvajjaṃ iti vā iti evarūpā jūtappamādaṭṭhānānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
15. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං උච්‌චාසයනමහාසයනං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – ආසන්‌දිං පල්‌ලඞ්‌කං ගොනකං චිත්‌තකං පටිකං පටලිකං තූලිකං විකතිකං උද්‌දලොමිං එකන්‌තලොමිං කට්‌ටිස්‌සං කොසෙය්‍යං කුත්‌තකං හත්‌ථත්‌ථරං අස්‌සත්‌ථරං රථත්‌ථරං 33 අජිනප්‌පවෙණිං කදලිමිගපවරපච්‌චත්‌ථරණං සඋත්‌තරච්‌ඡදං උභතොලොහිතකූපධානං ඉති වා ඉති එවරූපා උච්‌චාසයනමහාසයනා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
15. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – āsandiṃ pallaṅkaṃ gonakaṃ cittakaṃ paṭikaṃ paṭalikaṃ tūlikaṃ vikatikaṃ uddalomiṃ ekantalomiṃ kaṭṭissaṃ koseyyaṃ kuttakaṃ hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ 34 ajinappaveṇiṃ kadalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ ubhatolohitakūpadhānaṃ iti vā iti evarūpā uccāsayanamahāsayanā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
16. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං මණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානානුයොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – උච්‌ඡාදනං පරිමද්‌දනං න්‌හාපනං සම්‌බාහනං ආදාසං අඤ්‌ජනං මාලාගන්‌ධවිලෙපනං 35 මුඛචුණ්‌ණං මුඛලෙපනං හත්‌ථබන්‌ධං සිඛාබන්‌ධං දණ්‌ඩං නාළිකං අසිං 36 ඡත්‌තං චිත්‍රුපාහනං උණ්‌හීසං මණිං වාලබීජනිං ඔදාතානි වත්‌ථානි දීඝදසානි ඉති වා ඉති එවරූපා මණ්‌ඩනවිභූසනට්‌ඨානානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
16. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – ucchādanaṃ parimaddanaṃ nhāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāgandhavilepanaṃ 37 mukhacuṇṇaṃ mukhalepanaṃ hatthabandhaṃ sikhābandhaṃ daṇḍaṃ nāḷikaṃ asiṃ 38 chattaṃ citrupāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ vālabījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā iti evarūpā maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
17. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං තිරච්‌ඡානකථං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – රාජකථං චොරකථං මහාමත්‌තකථං සෙනාකථං භයකථං යුද්‌ධකථං අන්‌නකථං පානකථං වත්‌ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්‌ධකථං ඤාතිකථං යානකථං ගාමකථං නිගමකථං නගරකථං ජනපදකථං ඉත්‌ථිකථං 39 සූරකථං විසිඛාකථං කුම්‌භට්‌ඨානකථං පුබ්‌බපෙතකථං නානත්‌තකථං ලොකක්‌ඛායිකං සමුද්‌දක්‌ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානකථාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
17. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ 40 sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānakathāya paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
18. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං විග්‌ගාහිකකථං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – න ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාසි, අහං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානාමි, කිං ත්‌වං ඉමං ධම්‌මවිනයං ආජානිස්‌සසි, මිච්‌ඡා පටිපන්‌නො ත්‌වමසි, අහමස්‌මි සම්‌මා පටිපන්‌නො, සහිතං මෙ, අසහිතං තෙ, පුරෙවචනීයං පච්‌ඡා අවච, පච්‌ඡාවචනීයං පුරෙ අවච, අධිචිණ්‌ණං තෙ විපරාවත්‌තං, ආරොපිතො තෙ වාදො, නිග්‌ගහිතො ත්‌වමසි, චර වාදප්‌පමොක්‌ඛාය, නිබ්‌බෙඨෙහි වා සචෙ පහොසීති ඉති වා ඉති එවරූපාය විග්‌ගාහිකකථාය පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
18. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ viggāhikakathaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi, ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi, kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi, micchā paṭipanno tvamasi, ahamasmi sammā paṭipanno, sahitaṃ me, asahitaṃ te, purevacanīyaṃ pacchā avaca, pacchāvacanīyaṃ pure avaca, adhiciṇṇaṃ te viparāvattaṃ, āropito te vādo, niggahito tvamasi, cara vādappamokkhāya, nibbeṭhehi vā sace pahosīti iti vā iti evarūpāya viggāhikakathāya paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
19. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපං දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගං අනුයුත්‌තා විහරන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – රඤ්‌ඤං, රාජමහාමත්‌තානං, ඛත්‌තියානං, බ්‍රාහ්‌මණානං, ගහපතිකානං, කුමාරානං ‘‘ඉධ ගච්‌ඡ, අමුත්‍රාගච්‌ඡ, ඉදං හර, අමුත්‍ර ඉදං ආහරා’’ති ඉති වා ඉති එවරූපා දූතෙය්‍යපහිණගමනානුයොගා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
19. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ dūteyyapahiṇagamanānuyogaṃ anuyuttā viharanti, seyyathidaṃ – raññaṃ, rājamahāmattānaṃ, khattiyānaṃ, brāhmaṇānaṃ, gahapatikānaṃ, kumārānaṃ ‘‘idha gaccha, amutrāgaccha, idaṃ hara, amutra idaṃ āharā’’ti iti vā iti evarūpā dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
මජ්‌ඣිමසීලං නිට්‌ඨිතං.
Majjhimasīlaṃ niṭṭhitaṃ.
මහාසීලං
Mahāsīlaṃ
21. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති , සෙය්‍යථිදං – අඞ්‌ගං නිමිත්‌තං උප්‌පාතං සුපිනං ලක්‌ඛණං මූසිකච්‌ඡින්‌නං අග්‌ගිහොමං දබ්‌බිහොමං ථුසහොමං කණහොමං තණ්‌ඩුලහොමං සප්‌පිහොමං තෙලහොමං මුඛහොමං ලොහිතහොමං අඞ්‌ගවිජ්‌ජා වත්‌ථුවිජ්‌ජා ඛත්‌තවිජ්‌ජා 45 සිවවිජ්‌ජා භූතවිජ්‌ජා භූරිවිජ්‌ජා අහිවිජ්‌ජා විසවිජ්‌ජා විච්‌ඡිකවිජ්‌ජා මූසිකවිජ්‌ජා සකුණවිජ්‌ජා වායසවිජ්‌ජා පක්‌කජ්‌ඣානං සරපරිත්‌තාණං මිගචක්‌කං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
21. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti , seyyathidaṃ – aṅgaṃ nimittaṃ uppātaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ mūsikacchinnaṃ aggihomaṃ dabbihomaṃ thusahomaṃ kaṇahomaṃ taṇḍulahomaṃ sappihomaṃ telahomaṃ mukhahomaṃ lohitahomaṃ aṅgavijjā vatthuvijjā khattavijjā 46 sivavijjā bhūtavijjā bhūrivijjā ahivijjā visavijjā vicchikavijjā mūsikavijjā sakuṇavijjā vāyasavijjā pakkajjhānaṃ saraparittāṇaṃ migacakkaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
22. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – මණිලක්‌ඛණං වත්‌ථලක්‌ඛණං දණ්‌ඩලක්‌ඛණං සත්‌ථලක්‌ඛණං අසිලක්‌ඛණං උසුලක්‌ඛණං ධනුලක්‌ඛණං ආවුධලක්‌ඛණං ඉත්‌ථිලක්‌ඛණං පුරිසලක්‌ඛණං කුමාරලක්‌ඛණං කුමාරිලක්‌ඛණං දාසලක්‌ඛණං දාසිලක්‌ඛණං හත්‌ථිලක්‌ඛණං අස්‌සලක්‌ඛණං මහිංසලක්‌ඛණං 47 උසභලක්‌ඛණං ගොලක්‌ඛණං අජලක්‌ඛණං මෙණ්‌ඩලක්‌ඛණං කුක්‌කුටලක්‌ඛණං වට්‌ටකලක්‌ඛණං ගොධාලක්‌ඛණං කණ්‌ණිකාලක්‌ඛණං කච්‌ඡපලක්‌ඛණං මිගලක්‌ඛණං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
22. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ – maṇilakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ satthalakkhaṇaṃ asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ itthilakkhaṇaṃ purisalakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ kumārilakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ dāsilakkhaṇaṃ hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahiṃsalakkhaṇaṃ 48 usabhalakkhaṇaṃ golakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭakalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikālakkhaṇaṃ kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
23. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – රඤ්‌ඤං නිය්‍යානං භවිස්‌සති, රඤ්‌ඤං අනිය්‍යානං භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං උපයානං භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං අපයානං භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං උපයානං භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං අපයානං භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං ජයො භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං පරාජයො භවිස්‌සති, බාහිරානං රඤ්‌ඤං ජයො භවිස්‌සති, අබ්‌භන්‌තරානං රඤ්‌ඤං පරාජයො භවිස්‌සති, ඉති ඉමස්‌ස ජයො භවිස්‌සති, ඉමස්‌ස පරාජයො භවිස්‌සති ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
23. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ – raññaṃ niyyānaṃ bhavissati, raññaṃ aniyyānaṃ bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ jayo bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati, bāhirānaṃ raññaṃ jayo bhavissati, abbhantarānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati, iti imassa jayo bhavissati, imassa parājayo bhavissati iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
24. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – චන්‌දග්‌ගාහො භවිස්‌සති, සූරියග්‌ගාහො 49 භවිස්‌සති, නක්‌ඛත්‌තග්‌ගාහො භවිස්‌සති, චන්‌දිමසූරියානං පථගමනං භවිස්‌සති, චන්‌දිමසූරියානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, නක්‌ඛත්‌තානං පථගමනං භවිස්‌සති, නක්‌ඛත්‌තානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, උක්‌කාපාතො භවිස්‌සති, දිසාඩාහො භවිස්‌සති, භූමිචාලො භවිස්‌සති, දෙවදුද්‍රභි 50 භවිස්‌සති, චන්‌දිමසූරියනක්‌ඛත්‌තානං උග්‌ගමනං ඔගමනං සංකිලෙසං වොදානං භවිස්‌සති, එවංවිපාකො චන්‌දග්‌ගාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො සූරියග්‌ගාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො නක්‌ඛත්‌තග්‌ගාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකං චන්‌දිමසූරියානං පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකං චන්‌දිමසූරියානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකං නක්‌ඛත්‌තානං පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකං නක්‌ඛත්‌තානං උප්‌පථගමනං භවිස්‌සති, එවංවිපාකො උක්‌කාපාතො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො දිසාඩාහො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො භූමිචාලො භවිස්‌සති, එවංවිපාකො දෙවදුද්‍රභි භවිස්‌සති, එවංවිපාකං චන්‌දිමසූරියනක්‌ඛත්‌තානං උග්‌ගමනං ඔගමනං සංකිලෙසං වොදානං භවිස්‌සති ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
24. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ – candaggāho bhavissati, sūriyaggāho 51 bhavissati, nakkhattaggāho bhavissati, candimasūriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, candimasūriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, ukkāpāto bhavissati, disāḍāho bhavissati, bhūmicālo bhavissati, devadudrabhi 52 bhavissati, candimasūriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ ogamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati, evaṃvipāko candaggāho bhavissati, evaṃvipāko sūriyaggāho bhavissati, evaṃvipāko nakkhattaggāho bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasūriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasūriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati, evaṃvipāko ukkāpāto bhavissati, evaṃvipāko disāḍāho bhavissati, evaṃvipāko bhūmicālo bhavissati, evaṃvipāko devadudrabhi bhavissati, evaṃvipākaṃ candimasūriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ ogamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
25. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – සුවුට්‌ඨිකා භවිස්‌සති, දුබ්‌බුට්‌ඨිකා භවිස්‌සති, සුභික්‌ඛං භවිස්‌සති, දුබ්‌භික්‌ඛං භවිස්‌සති, ඛෙමං භවිස්‌සති, භයං භවිස්‌සති, රොගො භවිස්‌සති, ආරොග්‍යං භවිස්‌සති, මුද්‌දා, ගණනා, සඞ්‌ඛානං, කාවෙය්‍යං, ලොකායතං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
25. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ – suvuṭṭhikā bhavissati, dubbuṭṭhikā bhavissati, subhikkhaṃ bhavissati, dubbhikkhaṃ bhavissati, khemaṃ bhavissati, bhayaṃ bhavissati, rogo bhavissati, ārogyaṃ bhavissati, muddā, gaṇanā, saṅkhānaṃ, kāveyyaṃ, lokāyataṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
26. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති , සෙය්‍යථිදං – ආවාහනං විවාහනං සංවරණං විවරණං සංකිරණං විකිරණං සුභගකරණං දුබ්‌භගකරණං විරුද්‌ධගබ්‌භකරණං ජිව්‌හානිබන්‌ධනං හනුසංහනනං හත්‌ථාභිජප්‌පනං හනුජප්‌පනං කණ්‌ණජප්‌පනං ආදාසපඤ්‌හං කුමාරිකපඤ්‌හං දෙවපඤ්‌හං ආදිච්‌චුපට්‌ඨානං මහතුපට්‌ඨානං අබ්‌භුජ්‌ජලනං සිරිව්‌හායනං ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
26. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti , seyyathidaṃ – āvāhanaṃ vivāhanaṃ saṃvaraṇaṃ vivaraṇaṃ saṃkiraṇaṃ vikiraṇaṃ subhagakaraṇaṃ dubbhagakaraṇaṃ viruddhagabbhakaraṇaṃ jivhānibandhanaṃ hanusaṃhananaṃ hatthābhijappanaṃ hanujappanaṃ kaṇṇajappanaṃ ādāsapañhaṃ kumārikapañhaṃ devapañhaṃ ādiccupaṭṭhānaṃ mahatupaṭṭhānaṃ abbhujjalanaṃ sirivhāyanaṃ iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
27. ‘‘‘යථා වා පනෙකෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සද්‌ධාදෙය්‍යානි භොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා තෙ එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවෙන ජීවිතං කප්‌පෙන්‌ති, සෙය්‍යථිදං – සන්‌තිකම්‌මං පණිධිකම්‌මං භූතකම්‌මං භූරිකම්‌මං වස්‌සකම්‌මං වොස්‌සකම්‌මං වත්‌ථුකම්‌මං වත්‌ථුපරිකම්‌මං ආචමනං න්‌හාපනං ජුහනං වමනං විරෙචනං උද්‌ධංවිරෙචනං අධොවිරෙචනං සීසවිරෙචනං කණ්‌ණතෙලං නෙත්‌තතප්‌පනං නත්‌ථුකම්‌මං අඤ්‌ජනං පච්‌චඤ්‌ජනං සාලාකියං සල්‌ලකත්‌තියං දාරකතිකිච්‌ඡා මූලභෙසජ්‌ජානං අනුප්‌පදානං ඔසධීනං පටිමොක්‌ඛො ඉති වා ඉති එවරූපාය තිරච්‌ඡානවිජ්‌ජාය මිච්‌ඡාජීවා පටිවිරතො සමණො ගොතමො’ති – ඉති වා හි, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
27. ‘‘‘Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvitaṃ kappenti, seyyathidaṃ – santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūtakammaṃ bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikammaṃ ācamanaṃ nhāpanaṃ juhanaṃ vamanaṃ virecanaṃ uddhaṃvirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ kaṇṇatelaṃ nettatappanaṃ natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ sallakattiyaṃ dārakatikicchā mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ osadhīnaṃ paṭimokkho iti vā iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamo’ti – iti vā hi, bhikkhave, puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
‘‘ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අප්‌පමත්‌තකං ඔරමත්‌තකං සීලමත්‌තකං, යෙන පුථුජ්‌ජනො තථාගතස්‌ස වණ්‌ණං වදමානො වදෙය්‍ය.
‘‘Idaṃ kho, bhikkhave, appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattakaṃ, yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya.
මහාසීලං නිට්‌ඨිතං.
Mahāsīlaṃ niṭṭhitaṃ.
පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා
Pubbantakappikā
28. ‘‘අත්‌ථි , භික්‌ඛවෙ, අඤ්‌ඤෙව ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං. කතමෙ ච තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං?
28. ‘‘Atthi , bhikkhave, aññeva dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. Katame ca te, bhikkhave, dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ?
29. ‘‘සන්‌ති , භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො, පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි 53 අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි?
29. ‘‘Santi , bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino, pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni 54 abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi?
සස්‌සතවාදො
Sassatavādo
30. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා, සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි?
30. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā, sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi?
31. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ ( ) 55 අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකානිපි ජාතිසතානි අනෙකානිපි ජාතිසහස්‌සානි අනෙකානිපි ජාතිසතසහස්‌සානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
31. ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte ( ) 56 anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
‘‘සො එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසමං. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි ජාතිං ද්‌වෙපි ජාතියො තිස්‌සොපි ජාතියො චතස්‌සොපි ජාතියො පඤ්‌චපි ජාතියො දසපි ජාතියො වීසම්‌පි ජාතියො තිංසම්‌පි ජාතියො චත්‌තාලීසම්‌පි ජාතියො පඤ්‌ඤාසම්‌පි ජාතියො ජාතිසතම්‌පි ජාතිසහස්‌සම්‌පි ජාතිසතසහස්‌සම්‌පි අනෙකානිපි ජාතිසතානි අනෙකානිපි ජාතිසහස්‌සානි අනෙකානිපි ජාතිසතසහස්‌සානි – අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නොති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි ‘‘යථා සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’’න්‌ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito; te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu? Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni – amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi ‘‘yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito; te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’’nti. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
32. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටං ද්‌වෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තීණිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාරිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි පඤ්‌චපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
32. ‘‘Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dvepi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇipi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāripi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañcapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
‘‘සො එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසමං. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. සෙය්‍යථිදං – එකම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටං ද්‌වෙපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තීණිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාරිපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි පඤ්‌චපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි. අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නොති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි ‘‘යථා සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො, තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’’න්‌ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito; te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu? Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Seyyathidaṃ – ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dvepi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇipi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāripi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañcapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni. Amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi ‘‘yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito, te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’’nti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
33. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති. සෙය්‍යථිදං – දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි වීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තිංසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාලීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නො’ති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති.
33. ‘‘Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ – dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattālīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
‘‘සො එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසමං. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. සෙය්‍යථිදං – දසපි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි වීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි තිංසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි චත්‌තාලීසම්‌පි සංවට්‌ටවිවට්‌ටානි – ‘අමුත්‍රාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො අමුත්‍ර උදපාදිං; තත්‍රාපාසිං එවංනාමො එවංගොත්‌තො එවංවණ්‌ණො එවමාහාරො එවංසුඛදුක්‌ඛප්‌පටිසංවෙදී එවමායුපරියන්‌තො, සො තතො චුතො ඉධූපපන්‌නොති. ඉති සාකාරං සඋද්‌දෙසං අනෙකවිහිතං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි ‘‘යථා සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො, තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’’න්‌ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito; te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu? Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Seyyathidaṃ – dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattālīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni – ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi ‘‘yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito, te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’’nti. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
34. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී, සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයං පටිභානං එවමාහ – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච වඤ්‌ඣො කූටට්‌ඨො එසිකට්‌ඨායිට්‌ඨිතො; තෙ ච සත්‌තා සන්‌ධාවන්‌ති සංසරන්‌ති චවන්‌ති උපපජ්‌ජන්‌ති, අත්‌ථිත්‌වෙව සස්‌සතිසම’න්‌ති . ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
34. ‘‘Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vīmaṃsī, so takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃ paṭibhānaṃ evamāha – ‘sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito; te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti . Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
35. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
35. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti, sabbe te imeheva catūhi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena; natthi ito bahiddhā.
36. ‘‘තයිදං , භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති, තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති; තඤ්‌ච පජානනං 57 න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
36. ‘‘Tayidaṃ , bhikkhave, tathāgato pajānāti – ‘ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyā’ti, tañca tathāgato pajānāti, tato ca uttaritaraṃ pajānāti; tañca pajānanaṃ 58 na parāmasati, aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā. Vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimutto, bhikkhave, tathāgato.
37. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
37. ‘‘Ime kho te, bhikkhave, dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
පඨමභාණවාරො.
Paṭhamabhāṇavāro.
එකච්‌චසස්‌සතවාදො
Ekaccasassatavādo
38. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි?
38. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi?
39. ‘‘හොති ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, සමයො, යං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන අයං ලොකො සංවට්‌ටති. සංවට්‌ටමානෙ ලොකෙ යෙභුය්‍යෙන සත්‌තා ආභස්‌සරසංවත්‌තනිකා හොන්‌ති. තෙ තත්‌ථ හොන්‌ති මනොමයා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො, චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨන්‌ති.
39. ‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo, yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati. Saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti. Te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
40. ‘‘හොති ඛො සො, භික්‌ඛවෙ, සමයො, යං කදාචි කරහචි දීඝස්‌ස අද්‌ධුනො අච්‌චයෙන අයං ලොකො විවට්‌ටති. විවට්‌ටමානෙ ලොකෙ සුඤ්‌ඤං බ්‍රහ්‌මවිමානං පාතුභවති. අථ ඛො අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො ආයුක්‌ඛයා වා පුඤ්‌ඤක්‌ඛයා වා ආභස්‌සරකායා චවිත්‌වා සුඤ්‌ඤං බ්‍රහ්‌මවිමානං උපපජ්‌ජති. සො තත්‌ථ හොති මනොමයො පීතිභක්‌ඛො සයංපභො අන්‌තලික්‌ඛචරො සුභට්‌ඨායී, චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨති.
40. ‘‘Hoti kho so, bhikkhave, samayo, yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ pātubhavati. Atha kho aññataro satto āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati. So tattha hoti manomayo pītibhakkho sayaṃpabho antalikkhacaro subhaṭṭhāyī, ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhati.
41. ‘‘තස්‌ස තත්‌ථ එකකස්‌ස දීඝරත්‌තං නිවුසිතත්‌තා අනභිරති පරිතස්‌සනා උපපජ්‌ජති – ‘අහො වත අඤ්‌ඤෙපි සත්‌තා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡෙය්‍යු’න්‌ති. අථ අඤ්‌ඤෙපි සත්‌තා ආයුක්‌ඛයා වා පුඤ්‌ඤක්‌ඛයා වා ආභස්‌සරකායා චවිත්‌වා බ්‍රහ්‌මවිමානං උපපජ්‌ජන්‌ති තස්‌ස සත්‌තස්‌ස සහබ්‍යතං. තෙපි තත්‌ථ හොන්‌ති මනොමයා පීතිභක්‌ඛා සයංපභා අන්‌තලික්‌ඛචරා සුභට්‌ඨායිනො, චිරං දීඝමද්‌ධානං තිට්‌ඨන්‌ති.
41. ‘‘Tassa tattha ekakassa dīgharattaṃ nivusitattā anabhirati paritassanā upapajjati – ‘aho vata aññepi sattā itthattaṃ āgaccheyyu’nti. Atha aññepi sattā āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā brahmavimānaṃ upapajjanti tassa sattassa sahabyataṃ. Tepi tattha honti manomayā pītibhakkhā sayaṃpabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino, ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti.
42. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යො සො සත්‌තො පඨමං උපපන්‌නො තස්‌ස එවං හොති – ‘අහමස්‌මි බ්‍රහ්‌මා මහාබ්‍රහ්‌මා අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී ඉස්‌සරො කත්‌තා නිම්‌මාතා සෙට්‌ඨො සජිතා 59 වසී පිතා භූතභබ්‍යානං. මයා ඉමෙ සත්‌තා නිම්‌මිතා. තං කිස්‌ස හෙතු? මමඤ්‌හි පුබ්‌බෙ එතදහොසි – ‘‘අහො වත අඤ්‌ඤෙපි සත්‌තා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡෙය්‍යු’’න්‌ති. ඉති මම ච මනොපණිධි, ඉමෙ ච සත්‌තා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති.
42. ‘‘Tatra , bhikkhave, yo so satto paṭhamaṃ upapanno tassa evaṃ hoti – ‘ahamasmi brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā 60 vasī pitā bhūtabhabyānaṃ. Mayā ime sattā nimmitā. Taṃ kissa hetu? Mamañhi pubbe etadahosi – ‘‘aho vata aññepi sattā itthattaṃ āgaccheyyu’’nti. Iti mama ca manopaṇidhi, ime ca sattā itthattaṃ āgatā’ti.
‘‘යෙපි තෙ සත්‌තා පච්‌ඡා උපපන්‌නා, තෙසම්‌පි එවං හොති – ‘අයං ඛො භවං බ්‍රහ්‌මා මහාබ්‍රහ්‌මා අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී ඉස්‌සරො කත්‌තා නිම්‌මාතා සෙට්‌ඨො සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං. ඉමිනා මයං භොතා බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතා. තං කිස්‌ස හෙතු? ඉමඤ්‌හි මයං අද්‌දසාම ඉධ පඨමං උපපන්‌නං, මයං පනම්‌හ පච්‌ඡා උපපන්‌නා’ති.
‘‘Yepi te sattā pacchā upapannā, tesampi evaṃ hoti – ‘ayaṃ kho bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ. Iminā mayaṃ bhotā brahmunā nimmitā. Taṃ kissa hetu? Imañhi mayaṃ addasāma idha paṭhamaṃ upapannaṃ, mayaṃ panamha pacchā upapannā’ti.
43. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යො සො සත්‌තො පඨමං උපපන්‌නො, සො දීඝායුකතරො ච හොති වණ්‌ණවන්‌තතරො ච මහෙසක්‌ඛතරො ච. යෙ පන තෙ සත්‌තා පච්‌ඡා උපපන්‌නා, තෙ අප්‌පායුකතරා ච හොන්‌ති දුබ්‌බණ්‌ණතරා ච අප්‌පෙසක්‌ඛතරා ච.
43. ‘‘Tatra, bhikkhave, yo so satto paṭhamaṃ upapanno, so dīghāyukataro ca hoti vaṇṇavantataro ca mahesakkhataro ca. Ye pana te sattā pacchā upapannā, te appāyukatarā ca honti dubbaṇṇatarā ca appesakkhatarā ca.
44. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ තං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති , තතො පරං නානුස්‌සරති.
44. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati, yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati , tato paraṃ nānussarati.
‘‘සො එවමාහ – ‘යො ඛො සො භවං බ්‍රහ්‌මා මහාබ්‍රහ්‌මා අභිභූ අනභිභූතො අඤ්‌ඤදත්‌ථුදසො වසවත්‌තී ඉස්‌සරො කත්‌තා නිම්‌මාතා සෙට්‌ඨො සජිතා වසී පිතා භූතභබ්‍යානං, යෙන මයං භොතා බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතා, සො නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සති. යෙ පන මයං අහුම්‌හා තෙන භොතා බ්‍රහ්‌මුනා නිම්‌මිතා, තෙ මයං අනිච්‌චා අද්‌ධුවා අප්‌පායුකා චවනධම්‌මා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති. ඉදං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘yo kho so bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ, yena mayaṃ bhotā brahmunā nimmitā, so nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassati. Ye pana mayaṃ ahumhā tena bhotā brahmunā nimmitā, te mayaṃ aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatā’ti. Idaṃ kho, bhikkhave, paṭhamaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
45. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, ඛිඩ්‌ඩාපදොසිකා නාම දෙවා, තෙ අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා 61 විහරන්‌ති. තෙසං අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නානං විහරතං සති සම්‌මුස්‌සති 62. සතියා සම්‌මොසා තෙ දෙවා තම්‌හා කායා චවන්‌ති.
45. ‘‘Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti? Santi, bhikkhave, khiḍḍāpadosikā nāma devā, te ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā 63 viharanti. Tesaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati sammussati 64. Satiyā sammosā te devā tamhā kāyā cavanti.
46. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ තං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, තතො පරං නානුස්‌සරති.
46. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati.
‘‘සො එවමාහ – ‘යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො දෙවා න ඛිඩ්‌ඩාපදොසිකා, තෙ න අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා විහරන්‌ති. තෙසං න අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නානං විහරතං සති න සම්‌මුස්‌සති. සතියා අසම්‌මොසා තෙ දෙවා තම්‌හා කායා න චවන්‌ති; නිච්‌චා ධුවා සස්‌සතා අවිපරිණාමධම්‌මා සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සන්‌ති . යෙ පන මයං අහුම්‌හා ඛිඩ්‌ඩාපදොසිකා, තෙ මයං අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නා විහරිම්‌හා. තෙසං නො අතිවෙලං හස්‌සඛිඩ්‌ඩාරතිධම්‌මසමාපන්‌නානං විහරතං සති සම්‌මුස්‌සති. සතියා සම්‌මොසා එවං මයං තම්‌හා කායා චුතා අනිච්‌චා අද්‌ධුවා අප්‌පායුකා චවනධම්‌මා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘ye kho te bhonto devā na khiḍḍāpadosikā, te na ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharanti. Tesaṃ na ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati na sammussati. Satiyā asammosā te devā tamhā kāyā na cavanti; niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassanti . Ye pana mayaṃ ahumhā khiḍḍāpadosikā, te mayaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharimhā. Tesaṃ no ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati sammussati. Satiyā sammosā evaṃ mayaṃ tamhā kāyā cutā aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatā’ti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
47. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, මනොපදොසිකා නාම දෙවා, තෙ අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌ති. තෙ අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌තා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි චිත්‌තානි පදූසෙන්‌ති. තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පදුට්‌ඨචිත්‌තා කිලන්‌තකායා කිලන්‌තචිත්‌තා . තෙ දෙවා තම්‌හා කායා චවන්‌ති.
47. ‘‘Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti? Santi, bhikkhave, manopadosikā nāma devā, te ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyanti. Te ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni padūsenti. Te aññamaññaṃ paduṭṭhacittā kilantakāyā kilantacittā . Te devā tamhā kāyā cavanti.
48. ‘‘ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ තං පුබ්‌බෙනිවාසං අනුස්‌සරති, තතො පරං නානුස්‌සරති.
48. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati.
‘‘සො එවමාහ – ‘යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො දෙවා න මනොපදොසිකා, තෙ නාතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌ති. තෙ නාතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌තා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි චිත්‌තානි නප්‌පදූසෙන්‌ති. තෙ අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අප්‌පදුට්‌ඨචිත්‌තා අකිලන්‌තකායා අකිලන්‌තචිත්‌තා. තෙ දෙවා තම්‌හා කායා න චවන්‌ති, නිච්‌චා ධුවා සස්‌සතා අවිපරිණාමධම්‌මා සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සන්‌ති. යෙ පන මයං අහුම්‌හා මනොපදොසිකා, තෙ මයං අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායිම්‌හා. තෙ මයං අතිවෙලං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං උපනිජ්‌ඣායන්‌තා අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤම්‌හි චිත්‌තානි පදූසිම්‌හා, තෙ මයං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං පදුට්‌ඨචිත්‌තා කිලන්‌තකායා කිලන්‌තචිත්‌තා. එවං මයං තම්‌හා කායා චුතා අනිච්‌චා අද්‌ධුවා අප්‌පායුකා චවනධම්‌මා ඉත්‌ථත්‌තං ආගතා’ති . ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘ye kho te bhonto devā na manopadosikā, te nātivelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyanti. Te nātivelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni nappadūsenti. Te aññamaññaṃ appaduṭṭhacittā akilantakāyā akilantacittā. Te devā tamhā kāyā na cavanti, niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassanti. Ye pana mayaṃ ahumhā manopadosikā, te mayaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyimhā. Te mayaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni padūsimhā, te mayaṃ aññamaññaṃ paduṭṭhacittā kilantakāyā kilantacittā. Evaṃ mayaṃ tamhā kāyā cutā aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatā’ti . Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
49. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං එවමාහ – ‘යං ඛො ඉදං වුච්‌චති චක්‌ඛුං ඉතිපි සොතං ඉතිපි ඝානං ඉතිපි ජිව්‌හා ඉතිපි කායො ඉතිපි, අයං අත්‌තා අනිච්‌චො අද්‌ධුවො අසස්‌සතො විපරිණාමධම්‌මො. යඤ්‌ච ඛො ඉදං වුච්‌චති චිත්‌තන්‌ති වා මනොති වා විඤ්‌ඤාණන්‌ති වා අයං අත්‌තා නිච්‌චො ධුවො සස්‌සතො අවිපරිණාමධම්‌මො සස්‌සතිසමං තථෙව ඨස්‌සතී’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
49. ‘‘Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vīmaṃsī. So takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ evamāha – ‘yaṃ kho idaṃ vuccati cakkhuṃ itipi sotaṃ itipi ghānaṃ itipi jivhā itipi kāyo itipi, ayaṃ attā anicco addhuvo asassato vipariṇāmadhammo. Yañca kho idaṃ vuccati cittanti vā manoti vā viññāṇanti vā ayaṃ attā nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassatī’ti. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti.
50. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
50. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti, sabbe te imeheva catūhi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena; natthi ito bahiddhā.
51. ‘‘තයිදං , භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
51. ‘‘Tayidaṃ , bhikkhave, tathāgato pajānāti – ‘ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyā’ti. Tañca tathāgato pajānāti, tato ca uttaritaraṃ pajānāti, tañca pajānanaṃ na parāmasati, aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā. Vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimutto, bhikkhave, tathāgato.
52. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
52. ‘‘Ime kho te, bhikkhave, dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
අන්‌තානන්‌තවාදො
Antānantavādo
53. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි?
53. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi?
54. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරති.
54. ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte antasaññī lokasmiṃ viharati.
‘‘සො එවමාහ – ‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි – යථා අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo. Taṃ kissa hetu? Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi, yathāsamāhite citte antasaññī lokasmiṃ viharāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi – yathā antavā ayaṃ loko parivaṭumo’ti. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti.
55. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරති.
55. ‘‘Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anantasaññī lokasmiṃ viharati.
‘‘සො එවමාහ – ‘අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො. යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’ති, තෙසං මුසා. අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි , යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ අනන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරාමි. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි – යථා අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘ananto ayaṃ loko apariyanto. Ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti, tesaṃ musā. Ananto ayaṃ loko apariyanto. Taṃ kissa hetu? Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi , yathāsamāhite citte anantasaññī lokasmiṃ viharāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi – yathā ananto ayaṃ loko apariyanto’ti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti.
56. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ උද්‌ධමධො අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරති, තිරියං අනන්‌තසඤ්‌ඤී.
56. ‘‘Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte uddhamadho antasaññī lokasmiṃ viharati, tiriyaṃ anantasaññī.
‘‘සො එවමාහ – ‘අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො ච. යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’ති, තෙසං මුසා. යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො’’ති, තෙසම්‌පි මුසා. අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො ච. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසාමි, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ උද්‌ධමධො අන්‌තසඤ්‌ඤී ලොකස්‌මිං විහරාමි, තිරියං අනන්‌තසඤ්‌ඤී. ඉමිනාමහං එතං ජානාමි – යථා අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො චා’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
‘‘So evamāha – ‘antavā ca ayaṃ loko ananto ca. Ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti, tesaṃ musā. Yepi te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘‘ananto ayaṃ loko apariyanto’’ti, tesampi musā. Antavā ca ayaṃ loko ananto ca. Taṃ kissa hetu? Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi, yathāsamāhite citte uddhamadho antasaññī lokasmiṃ viharāmi, tiriyaṃ anantasaññī. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi – yathā antavā ca ayaṃ loko ananto cā’ti. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti.
57. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං එවමාහ – ‘නෙවායං ලොකො අන්‌තවා, න පනානන්‌තො. යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා අයං ලොකො පරිවටුමො’’ති, තෙසං මුසා. යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අනන්‌තො අයං ලොකො අපරියන්‌තො’’ති, තෙසම්‌පි මුසා. යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවමාහංසු – ‘‘අන්‌තවා ච අයං ලොකො අනන්‌තො චා’’ති, තෙසම්‌පි මුසා. නෙවායං ලොකො අන්‌තවා , න පනානන්‌තො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ , චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
57. ‘‘Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vīmaṃsī. So takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ evamāha – ‘nevāyaṃ loko antavā, na panānanto. Ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘‘antavā ayaṃ loko parivaṭumo’’ti, tesaṃ musā. Yepi te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘‘ananto ayaṃ loko apariyanto’’ti, tesampi musā. Yepi te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu – ‘‘antavā ca ayaṃ loko ananto cā’’ti, tesampi musā. Nevāyaṃ loko antavā , na panānanto’ti. Idaṃ, bhikkhave , catutthaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti.
58. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
58. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti, sabbe te imeheva catūhi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena; natthi ito bahiddhā.
59. ‘‘තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
59. ‘‘Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato pajānāti – ‘ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyā’ti. Tañca tathāgato pajānāti, tato ca uttaritaraṃ pajānāti, tañca pajānanaṃ na parāmasati, aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā. Vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimutto, bhikkhave, tathāgato.
60. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
60. ‘‘Ime kho te, bhikkhave, dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
අමරාවික්‌ඛෙපවාදො
Amarāvikkhepavādo
61. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි?
61. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā, tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi?
62. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි. අහඤ්‌චෙ ඛො පන ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘ඉදං කුසල’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, තං මමස්‌ස මුසා. යං මමස්‌ස මුසා , සො මමස්‌ස විඝාතො. යො මමස්‌ස විඝාතො සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. ඉති සො මුසාවාදභයා මුසාවාදපරිජෙගුච්‌ඡා නෙවිදං කුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, න පනිදං අකුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි මෙ නො; තථාතිපි මෙ නො; අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො; නොතිපි මෙ නො; නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
62. ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ‘idaṃ kusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘idaṃ akusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho ‘‘idaṃ kusala’’nti yathābhūtaṃ nappajānāmi, ‘‘idaṃ akusala’’nti yathābhūtaṃ nappajānāmi. Ahañce kho pana ‘‘idaṃ kusala’’nti yathābhūtaṃ appajānanto, ‘‘idaṃ akusala’’nti yathābhūtaṃ appajānanto, ‘idaṃ kusala’nti vā byākareyyaṃ, ‘idaṃ akusala’nti vā byākareyyaṃ, taṃ mamassa musā. Yaṃ mamassa musā , so mamassa vighāto. Yo mamassa vighāto so mamassa antarāyo’ti. Iti so musāvādabhayā musāvādaparijegucchā nevidaṃ kusalanti byākaroti, na panidaṃ akusalanti byākaroti, tattha tattha pañhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ – ‘evantipi me no; tathātipi me no; aññathātipi me no; notipi me no; no notipi me no’ti. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ.
63. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි. අහඤ්‌චෙ ඛො පන ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො, ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘‘ඉදං අකුසල’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, තත්‌ථ මෙ අස්‌ස ඡන්‌දො වා රාගො වා දොසො වා පටිඝො වා. යත්‌ථ 65 මෙ අස්‌ස ඡන්‌දො වා රාගො වා දොසො වා පටිඝො වා, තං මමස්‌ස උපාදානං. යං මමස්‌ස උපාදානං, සො මමස්‌ස විඝාතො. යො මමස්‌ස විඝාතො, සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. ඉති සො උපාදානභයා උපාදානපරිජෙගුච්‌ඡා නෙවිදං කුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, න පනිදං අකුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි මෙ නො; තථාතිපි මෙ නො; අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො; නොතිපි මෙ නො; නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
63. ‘‘Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ‘idaṃ kusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘idaṃ akusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho ‘‘idaṃ kusala’’nti yathābhūtaṃ nappajānāmi, ‘‘idaṃ akusala’’nti yathābhūtaṃ nappajānāmi. Ahañce kho pana ‘‘idaṃ kusala’’nti yathābhūtaṃ appajānanto, ‘‘idaṃ akusala’’nti yathābhūtaṃ appajānanto, ‘‘idaṃ kusala’’nti vā byākareyyaṃ, ‘‘idaṃ akusala’nti vā byākareyyaṃ, tattha me assa chando vā rāgo vā doso vā paṭigho vā. Yattha 66 me assa chando vā rāgo vā doso vā paṭigho vā, taṃ mamassa upādānaṃ. Yaṃ mamassa upādānaṃ, so mamassa vighāto. Yo mamassa vighāto, so mamassa antarāyo’ti. Iti so upādānabhayā upādānaparijegucchā nevidaṃ kusalanti byākaroti, na panidaṃ akusalanti byākaroti, tattha tattha pañhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ – ‘evantipi me no; tathātipi me no; aññathātipi me no; notipi me no; no notipi me no’ti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ.
64. ‘‘තතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා ‘ඉදං කුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති, ‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස එවං හොති – ‘අහං ඛො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි, ‘‘ඉදං අකුසල’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාමි. අහඤ්‌චෙ ඛො පන ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති යථාභූතං අප්‌පජානන්‌තො ‘‘ඉදං කුසල’’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘‘ඉදං අකුසල’’න්‌ති වා බ්‍යාකරෙය්‍යං. සන්‌ති හි ඛො සමණබ්‍රාහ්‌මණා පණ්‌ඩිතා නිපුණා කතපරප්‌පවාදා වාලවෙධිරූපා, තෙ භින්‌දන්‌තා 67 මඤ්‌ඤෙ චරන්‌ති පඤ්‌ඤාගතෙන දිට්‌ඨිගතානි, තෙ මං තත්‌ථ සමනුයුඤ්‌ජෙය්‍යුං සමනුගාහෙය්‍යුං සමනුභාසෙය්‍යුං. යෙ මං තත්‌ථ සමනුයුඤ්‌ජෙය්‍යුං සමනුගාහෙය්‍යුං සමනුභාසෙය්‍යුං, තෙසාහං න සම්‌පායෙය්‍යං. යෙසාහං න සම්‌පායෙය්‍යං, සො මමස්‌ස විඝාතො. යො මමස්‌ස විඝාතො, සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. ඉති සො අනුයොගභයා අනුයොගපරිජෙගුච්‌ඡා නෙවිදං කුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, න පනිදං අකුසලන්‌ති බ්‍යාකරොති, තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘එවන්‌තිපි මෙ නො; තථාතිපි මෙ නො; අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො; නොතිපි මෙ නො; නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, තතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
64. ‘‘Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ‘idaṃ kusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti, ‘idaṃ akusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa evaṃ hoti – ‘ahaṃ kho ‘‘idaṃ kusala’’nti yathābhūtaṃ nappajānāmi, ‘‘idaṃ akusala’nti yathābhūtaṃ nappajānāmi. Ahañce kho pana ‘‘idaṃ kusala’’nti yathābhūtaṃ appajānanto ‘‘idaṃ akusala’’nti yathābhūtaṃ appajānanto ‘‘idaṃ kusala’’nti vā byākareyyaṃ, ‘‘idaṃ akusala’’nti vā byākareyyaṃ. Santi hi kho samaṇabrāhmaṇā paṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā, te bhindantā 68 maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni, te maṃ tattha samanuyuñjeyyuṃ samanugāheyyuṃ samanubhāseyyuṃ. Ye maṃ tattha samanuyuñjeyyuṃ samanugāheyyuṃ samanubhāseyyuṃ, tesāhaṃ na sampāyeyyaṃ. Yesāhaṃ na sampāyeyyaṃ, so mamassa vighāto. Yo mamassa vighāto, so mamassa antarāyo’ti. Iti so anuyogabhayā anuyogaparijegucchā nevidaṃ kusalanti byākaroti, na panidaṃ akusalanti byākaroti, tattha tattha pañhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ – ‘evantipi me no; tathātipi me no; aññathātipi me no; notipi me no; no notipi me no’ti. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ.
65. ‘‘චතුත්‌ථෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා මන්‌දො හොති මොමූහො. සො මන්‌දත්‌තා මොමූහත්‌තා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨො සමානො වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජති අමරාවික්‌ඛෙපං – ‘අත්‌ථි පරො ලොකො’ති ඉති චෙ මං පුච්‌ඡසි, ‘අත්‌ථි පරො ලොකො’ති ඉති චෙ මෙ අස්‌ස, ‘අත්‌ථි පරො ලොකො’ති ඉති තෙ නං බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘එවන්‌තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’ති. ‘නත්‌ථි පරො ලොකො…පෙ.… ‘අත්‌ථි ච නත්‌ථි ච පරො ලොකො…පෙ.… ‘නෙවත්‌ථි න නත්‌ථි පරො ලොකො…පෙ.… ‘අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා …පෙ.… ‘නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා…පෙ.… ‘අත්‌ථි ච නත්‌ථි ච සත්‌තා ඔපපාතිකා…පෙ.… ‘නෙවත්‌ථි න නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා…පෙ.… ‘අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං 69 කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘අත්‌ථි ච නත්‌ථි ච සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘නෙවත්‌ථි න නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො…පෙ.… ‘හොති තථාගතො පරං මරණා…පෙ.… ‘න හොති තථාගතො පරං මරණා…පෙ.… ‘හොති ච න ච හොති 70 තථාගතො පරං මරණා…පෙ.… ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණාති ඉති චෙ මං පුච්‌ඡසි, ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා’ති ඉති චෙ මෙ අස්‌ස, ‘නෙව හොති න න හොති තථාගතො පරං මරණා’ති ඉති තෙ නං බ්‍යාකරෙය්‍යං, ‘එවන්‌තිපි මෙ නො, තථාතිපි මෙ නො, අඤ්‌ඤථාතිපි මෙ නො, නොතිපි මෙ නො, නො නොතිපි මෙ නො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං.
65. ‘‘Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā mando hoti momūho. So mandattā momūhattā tattha tattha pañhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ – ‘atthi paro loko’ti iti ce maṃ pucchasi, ‘atthi paro loko’ti iti ce me assa, ‘atthi paro loko’ti iti te naṃ byākareyyaṃ, ‘evantipi me no, tathātipi me no, aññathātipi me no, notipi me no, no notipi me no’ti. ‘Natthi paro loko…pe… ‘atthi ca natthi ca paro loko…pe… ‘nevatthi na natthi paro loko…pe… ‘atthi sattā opapātikā …pe… ‘natthi sattā opapātikā…pe… ‘atthi ca natthi ca sattā opapātikā…pe… ‘nevatthi na natthi sattā opapātikā…pe… ‘atthi sukatadukkaṭānaṃ 71 kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… ‘natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… ‘atthi ca natthi ca sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… ‘nevatthi na natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko…pe… ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā…pe… ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā…pe… ‘hoti ca na ca hoti 72 tathāgato paraṃ maraṇā…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti iti ce maṃ pucchasi, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti iti ce me assa, ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti iti te naṃ byākareyyaṃ, ‘evantipi me no, tathātipi me no, aññathātipi me no, notipi me no, no notipi me no’ti. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ.
66. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං , සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතූහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
66. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ , sabbe te imeheva catūhi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena, natthi ito bahiddhā…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නවාදො
Adhiccasamuppannavādo
67. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි?
67. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi?
68. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, අසඤ්‌ඤසත්‌තා නාම දෙවා. සඤ්‌ඤුප්‌පාදා ච පන තෙ දෙවා තම්‌හා කායා චවන්‌ති. ඨානං ඛො පනෙතං, භික්‌ඛවෙ, විජ්‌ජති, යං අඤ්‌ඤතරො සත්‌තො තම්‌හා කායා චවිත්‌වා ඉත්‌ථත්‌තං ආගච්‌ඡති. ඉත්‌ථත්‌තං ආගතො සමානො අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජති. අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජිතො සමානො ආතප්‌පමන්‌වාය පධානමන්‌වාය අනුයොගමන්‌වාය අප්‌පමාදමන්‌වාය සම්‌මාමනසිකාරමන්‌වාය තථාරූපං චෙතොසමාධිං ඵුසති, යථාසමාහිතෙ චිත්‌තෙ සඤ්‌ඤුප්‌පාදං අනුස්‌සරති, තතො පරං නානුස්‌සරති. සො එවමාහ – ‘අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො ච. තං කිස්‌ස හෙතු? අහඤ්‌හි පුබ්‌බෙ නාහොසිං, සොම්‌හි එතරහි අහුත්‌වා සන්‌තතාය පරිණතො’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, පඨමං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
68. ‘‘Santi, bhikkhave, asaññasattā nāma devā. Saññuppādā ca pana te devā tamhā kāyā cavanti. Ṭhānaṃ kho panetaṃ, bhikkhave, vijjati, yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati. Itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte saññuppādaṃ anussarati, tato paraṃ nānussarati. So evamāha – ‘adhiccasamuppanno attā ca loko ca. Taṃ kissa hetu? Ahañhi pubbe nāhosiṃ, somhi etarahi ahutvā santatāya pariṇato’ti. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti.
69. ‘‘දුතියෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා තක්‌කී හොති වීමංසී. සො තක්‌කපරියාහතං වීමංසානුචරිතං සයංපටිභානං එවමාහ – ‘අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නො අත්‌තා ච ලොකො චා’ති. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, දුතියං ඨානං, යං ආගම්‌ම යං ආරබ්‌භ එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
69. ‘‘Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti? Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vīmaṃsī. So takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ evamāha – ‘adhiccasamuppanno attā ca loko cā’ti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ ṭhānaṃ, yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti.
70. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
70. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti, sabbe te imeheva dvīhi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena, natthi ito bahiddhā…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
71. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තමාරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
71. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantamārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti, sabbe te imeheva aṭṭhārasahi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena, natthi ito bahiddhā.
72. ‘‘තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
72. ‘‘Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato pajānāti – ‘ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyā’ti. Tañca tathāgato pajānāti, tato ca uttaritaraṃ pajānāti, tañca pajānanaṃ na parāmasati, aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā. Vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimutto, bhikkhave, tathāgato.
73. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති , යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
73. ‘‘Ime kho te, bhikkhave, dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti , yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
දුතියභාණවාරො.
Dutiyabhāṇavāro.
අපරන්‌තකප්‌පිකා
Aparantakappikā
74. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො, අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය 73 වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි?
74. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino, aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattārīsāya 74 vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattārīsāya vatthūhi?
සඤ්‌ඤීවාදො
Saññīvādo
75. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි?
75. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi?
76. ‘‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා සඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘අරූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා සඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති…පෙ.… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… අන්‌තවා අත්‌තා හොති… අනන්‌තවා අත්‌තා හොති… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා හොති… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා හොති… එකත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… නානත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… පරිත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… අප්‌පමාණසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති… එකන්‌තසුඛී අත්‌තා හොති… එකන්‌තදුක්‌ඛී අත්‌තා හොති. සුඛදුක්‌ඛී අත්‌තා හොති. අදුක්‌ඛමසුඛී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා සඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
76. ‘‘‘Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā saññī’ti naṃ paññapenti. ‘Arūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā saññī’ti naṃ paññapenti. ‘Rūpī ca arūpī ca attā hoti…pe… nevarūpī nārūpī attā hoti… antavā attā hoti… anantavā attā hoti… antavā ca anantavā ca attā hoti… nevantavā nānantavā attā hoti… ekattasaññī attā hoti… nānattasaññī attā hoti… parittasaññī attā hoti… appamāṇasaññī attā hoti… ekantasukhī attā hoti… ekantadukkhī attā hoti. Sukhadukkhī attā hoti. Adukkhamasukhī attā hoti arogo paraṃ maraṇā saññī’ti naṃ paññapenti.
77. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව සොළසහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
77. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti, sabbe te imeheva soḷasahi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena, natthi ito bahiddhā…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
අසඤ්‌ඤීවාදො
Asaññīvādo
78. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි?
78. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā asaññīvādā uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha uddhamāghātanikā asaññīvādā uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi?
79. ‘‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා අසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘අරූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා අසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති. ‘රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති…පෙ.… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… අන්‌තවා අත්‌තා හොති… අනන්‌තවා අත්‌තා හොති… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා හොති… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා අසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
79. ‘‘‘Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā asaññī’ti naṃ paññapenti. ‘Arūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā asaññī’ti naṃ paññapenti. ‘Rūpī ca arūpī ca attā hoti…pe… nevarūpī nārūpī attā hoti… antavā attā hoti… anantavā attā hoti… antavā ca anantavā ca attā hoti… nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā asaññī’ti naṃ paññapenti.
80. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන, නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
80. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā asaññīvādā uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā uddhamāghātanikā asaññīvādā uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti, sabbe te imeheva aṭṭhahi vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena, natthi ito bahiddhā…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදො
Nevasaññīnāsaññīvādo
81. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා, උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි?
81. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā, uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi?
82. ‘‘‘රූපී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ‘අරූපී අත්‌තා හොති…පෙ.… රූපී ච අරූපී ච අත්‌තා හොති… නෙවරූපී නාරූපී අත්‌තා හොති… අන්‌තවා අත්‌තා හොති… අනන්‌තවා අත්‌තා හොති… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා හොති… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී’ති නං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
82. ‘‘‘Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā nevasaññīnāsaññī’ti naṃ paññapenti ‘arūpī attā hoti…pe… rūpī ca arūpī ca attā hoti… nevarūpī nārūpī attā hoti… antavā attā hoti… anantavā attā hoti… antavā ca anantavā ca attā hoti… nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā nevasaññīnāsaññī’ti naṃ paññapenti.
83. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
83. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti, sabbe te imeheva aṭṭhahi vatthūhi…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
උච්‌ඡෙදවාදො
Ucchedavādo
84. ‘‘සන්‌ති , භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි?
84. ‘‘Santi , bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi?
85. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි 75 – ‘යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා රූපී චාතුමහාභූතිකො මාතාපෙත්‌තිකසම්‌භවො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
85. ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi 76 – ‘yato kho, bho, ayaṃ attā rūpī cātumahābhūtiko mātāpettikasambhavo kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
86. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා දිබ්‌බො රූපී කාමාවචරො කබළීකාරාහාරභක්‌ඛො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
86. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti. Atthi kho, bho, añño attā dibbo rūpī kāmāvacaro kabaḷīkārāhārabhakkho. Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi. Tamahaṃ jānāmi passāmi. So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
87. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා දිබ්‌බො රූපී මනොමයො සබ්‌බඞ්‌ගපච්‌චඞ්‌ගී අහීනින්‌ද්‍රියො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
87. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti. Atthi kho, bho, añño attā dibbo rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo. Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi. Tamahaṃ jānāmi passāmi. So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
88. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො , භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘‘අනන්‌තො ආකාසො’’ති ආකාසානඤ්‌චායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
88. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti. Atthi kho , bho, añño attā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘‘ananto ākāso’’ti ākāsānañcāyatanūpago. Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi. Tamahaṃ jānāmi passāmi. So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
89. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
89. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti. Atthi kho, bho, añño attā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘anantaṃ viññāṇa’’nti viññāṇañcāyatanūpago. Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi. Tamahaṃ jānāmi passāmi. So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
90. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, සො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො , භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
90. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, so attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti. Atthi kho, bho, añño attā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘‘natthi kiñcī’’ti ākiñcaññāyatanūpago. Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi. Tamahaṃ jānāmi passāmi. So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho , bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
91. ‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොති. අත්‌ථි ඛො, භො, අඤ්‌ඤො අත්‌තා සබ්‌බසො ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘‘සන්‌තමෙතං පණීතමෙත’’න්‌ති නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනූපගො. තං ත්‌වං න ජානාසි න පස්‌සසි. තමහං ජානාමි පස්‌සාමි. සො ඛො, භො, අත්‌තා යතො කායස්‌ස භෙදා උච්‌ඡිජ්‌ජති විනස්‌සති, න හොති පරං මරණා, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා සම්‌මා සමුච්‌ඡින්‌නො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
91. ‘Tamañño evamāha – ‘‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti. Atthi kho, bho, añño attā sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma ‘‘santametaṃ paṇītameta’’nti nevasaññānāsaññāyatanūpago. Taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi. Tamahaṃ jānāmi passāmi. So kho, bho, attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā sammā samucchinno hotī’ti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti.
92. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව සත්‌තහි වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
92. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti, sabbe te imeheva sattahi vatthūhi…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදො
Diṭṭhadhammanibbānavādo
93. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි. තෙ ච භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා කිමාගම්‌ම කිමාරබ්‌භ දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි?
93. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi. Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi?
94. ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවංවාදී හොති එවංදිට්‌ඨි – ‘‘යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතො සමඞ්‌ගීභූතො පරිචාරෙති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
94. ‘‘Idha, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi – ‘‘yato kho, bho, ayaṃ attā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hotī’ti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti.
95. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ –‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? කාමා හි, භො, අනිච්‌චා දුක්‌ඛා විපරිණාමධම්‌මා, තෙසං විපරිණාමඤ්‌ඤථාභාවා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා. යතො ඛො , භො, අයං අත්‌තා විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
95. ‘‘Tamañño evamāha –‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hoti. Taṃ kissa hetu? Kāmā hi, bho, aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā, tesaṃ vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Yato kho , bho, ayaṃ attā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hotī’ti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti.
96. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? යදෙව තත්‌ථ විතක්‌කිතං විචාරිතං, එතෙනෙතං ඔළාරිකං අක්‌ඛායති. යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා අජ්‌ඣත්‌තං සම්‌පසාදනං චෙතසො එකොදිභාවං අවිතක්‌කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
96. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hoti. Taṃ kissa hetu? Yadeva tattha vitakkitaṃ vicāritaṃ, etenetaṃ oḷārikaṃ akkhāyati. Yato kho, bho, ayaṃ attā vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hotī’ti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti.
97. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? යදෙව තත්‌ථ පීතිගතං චෙතසො උප්‌පිලාවිතත්‌තං, එතෙනෙතං ඔළාරිකං අක්‌ඛායති. යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා පීතියා ච විරාගා උපෙක්‌ඛකො ච විහරති, සතො ච සම්‌පජානො, සුඛඤ්‌ච කායෙන පටිසංවෙදෙති, යං තං අරියා ආචික්‌ඛන්‌ති ‘‘උපෙක්‌ඛකො සතිමා සුඛවිහාරී’’ති, තතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
97. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hoti. Taṃ kissa hetu? Yadeva tattha pītigataṃ cetaso uppilāvitattaṃ, etenetaṃ oḷārikaṃ akkhāyati. Yato kho, bho, ayaṃ attā pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno, sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti, tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hotī’ti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti.
98. ‘‘තමඤ්‌ඤො එවමාහ – ‘අත්‌ථි ඛො, භො, එසො අත්‌තා, යං ත්‌වං වදෙසි, නෙසො නත්‌ථීති වදාමි; නො ච ඛො, භො, අයං අත්‌තා එත්‌තාවතා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොති. තං කිස්‌ස හෙතු? යදෙව තත්‌ථ සුඛමිති චෙතසො ආභොගො, එතෙනෙතං ඔළාරිකං අක්‌ඛායති. යතො ඛො, භො, අයං අත්‌තා සුඛස්‌ස ච පහානා දුක්‌ඛස්‌ස ච පහානා පුබ්‌බෙව සොමනස්‌සදොමනස්‌සානං අත්‌ථඞ්‌ගමා අදුක්‌ඛමසුඛං උපෙක්‌ඛාසතිපාරිසුද්‌ධිං චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති, එත්‌තාවතා ඛො, භො, අයං අත්‌තා පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පත්‌තො හොතී’ති. ඉත්‌ථෙකෙ සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති.
98. ‘‘Tamañño evamāha – ‘atthi kho, bho, eso attā, yaṃ tvaṃ vadesi, neso natthīti vadāmi; no ca kho, bho, ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hoti. Taṃ kissa hetu? Yadeva tattha sukhamiti cetaso ābhogo, etenetaṃ oḷārikaṃ akkhāyati. Yato kho, bho, ayaṃ attā sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati, ettāvatā kho, bho, ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ patto hotī’ti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti.
99. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
99. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti, sabbe te imeheva pañcahi vatthūhi…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
100. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි…පෙ.… යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
100. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattārīsāya vatthūhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti, sabbe te imeheva catucattārīsāya vatthūhi…pe… yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
101. ‘‘ඉමෙහි ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි.
101. ‘‘Imehi kho te, bhikkhave, samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi.
102. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරෙන; නත්‌ථි ඉතො බහිද්‌ධා.
102. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā vā aparantakappikā vā pubbantāparantakappikā vā pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti, sabbe te imeheva dvāsaṭṭhiyā vatthūhi, etesaṃ vā aññatarena; natthi ito bahiddhā.
103. ‘‘තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො පජානාති – ‘ඉමෙ දිට්‌ඨිට්‌ඨානා එවංගහිතා එවංපරාමට්‌ඨා එවංගතිකා භවන්‌ති එවංඅභිසම්‌පරායා’ති. තඤ්‌ච තථාගතො පජානාති, තතො ච උත්‌තරිතරං පජානාති, තඤ්‌ච පජානනං න පරාමසති, අපරාමසතො චස්‌ස පච්‌චත්‌තඤ්‌ඤෙව නිබ්‌බුති විදිතා. වෙදනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං විදිත්‌වා අනුපාදාවිමුත්‌තො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො.
103. ‘‘Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato pajānāti – ‘ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyā’ti. Tañca tathāgato pajānāti, tato ca uttaritaraṃ pajānāti, tañca pajānanaṃ na parāmasati, aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā. Vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādāvimutto, bhikkhave, tathāgato.
104. ‘‘ඉමෙ ඛො තෙ, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මා ගම්‌භීරා දුද්‌දසා දුරනුබොධා සන්‌තා පණීතා අතක්‌කාවචරා නිපුණා පණ්‌ඩිතවෙදනීයා, යෙ තථාගතො සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙති, යෙහි තථාගතස්‌ස යථාභුච්‌චං වණ්‌ණං සම්‌මා වදමානා වදෙය්‍යුං.
104. ‘‘Ime kho te, bhikkhave, dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā, ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti, yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ.
පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතවාරො
Paritassitavipphanditavāro
105. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි , තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
105. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi , tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
106. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
106. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
107. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
107. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
108. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
108. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
109. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
109. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
110. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
110. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
111. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
111. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
112. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
112. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā asaññīvādā uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
113. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
113. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
114. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
114. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
115. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
115. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
116. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
116. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattārīsāya vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
117. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං අජානතං අපස්‌සතං වෙදයිතං තණ්‌හාගතානං පරිතස්‌සිතවිප්‌ඵන්‌දිතමෙව.
117. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi, tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitavipphanditameva.
ඵස්‌සපච්‌චයාවාරො
Phassapaccayāvāro
118. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
118. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
119. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
119. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
120. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
120. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
121. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
121. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
122. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
122. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
123. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
123. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
124. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
124. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
125. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
125. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā asaññīvādā uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
126. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
126. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
127. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
127. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
128. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
128. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
129. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
129. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattārīsāya vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
130. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, තදපි ඵස්‌සපච්‌චයා.
130. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi, tadapi phassapaccayā.
නෙතං ඨානං විජ්‌ජතිවාරො
Netaṃ ṭhānaṃ vijjativāro
131. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
131. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
132. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌ච අසස්‌සතිකා එකච්‌චං සස්‌සතං එකච්‌චං අසස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
132. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekacca asassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
133. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා අන්‌තානන්‌තං ලොකස්‌ස පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
133. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
134. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා තත්‌ථ තත්‌ථ පඤ්‌හං පුට්‌ඨා සමානා වාචාවික්‌ඛෙපං ආපජ්‌ජන්‌ති අමරාවික්‌ඛෙපං චතූහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
134. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha pañhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
135. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති ද්‌වීහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
135. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
136. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති අට්‌ඨාරසහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
136. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
137. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සොළසහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
137. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā saññīvādā uddhamāghātanaṃ saññiṃ attānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
138. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා, උද්‌ධමාඝාතනං අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
138. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā asaññīvādā, uddhamāghātanaṃ asaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
139. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා උද්‌ධමාඝාතනං නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අට්‌ඨහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
139. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghātanaṃ nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
140. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති සත්‌තහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
140. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
141. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා සතො සත්‌තස්‌ස පරමදිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති පඤ්‌චහි වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
141. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
142. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති චතුචත්‌තාරීසාය වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
142. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattārīsāya vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
143. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, තෙ වත අඤ්‌ඤත්‍ර ඵස්‌සා පටිසංවෙදිස්‌සන්‌තීති නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
143. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi, te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
දිට්‌ඨිගතිකාධිට්‌ඨානවට්‌ටකථා
Diṭṭhigatikādhiṭṭhānavaṭṭakathā
144. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සස්‌සතවාදා සස්‌සතං අත්‌තානඤ්‌ච ලොකඤ්‌ච පඤ්‌ඤපෙන්‌ති චතූහි වත්‌ථූහි, යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එකච්‌චසස්‌සතිකා එකච්‌චඅසස්‌සතිකා…පෙ.… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අන්‌තානන්‌තිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අමරාවික්‌ඛෙපිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අධිච්‌චසමුප්‌පන්‌නිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා සඤ්‌ඤීවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා අසඤ්‌ඤීවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධමාඝාතනිකා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤීවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා උච්‌ඡෙදවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානවාදා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා… යෙපි තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා ච අපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා ච පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි, සබ්‌බෙ තෙ ඡහි ඵස්‌සායතනෙහි ඵුස්‌ස ඵුස්‌ස පටිසංවෙදෙන්‌ති තෙසං වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා සම්‌භවන්‌ති.
144. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi, yepi te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā…pe… yepi te samaṇabrāhmaṇā antānantikā… yepi te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā… yepi te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā… yepi te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā… yepi te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā saññīvādā… yepi te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā asaññīvādā… yepi te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghātanikā nevasaññīnāsaññīvādā… yepi te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā… yepi te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā… yepi te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā… yepi te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi, sabbe te chahi phassāyatanehi phussa phussa paṭisaṃvedenti tesaṃ vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti.
විවට්‌ටකථාදි
Vivaṭṭakathādi
145. ‘‘යතො ඛො, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු ඡන්‌නං ඵස්‌සායතනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති, අයං ඉමෙහි සබ්‌බෙහෙව උත්‌තරිතරං පජානාති.
145. ‘‘Yato kho, bhikkhave, bhikkhu channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti, ayaṃ imehi sabbeheva uttaritaraṃ pajānāti.
146. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි අන්‌තොජාලීකතා, එත්‌ථ සිතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති, එත්‌ථ පරියාපන්‌නා අන්‌තොජාලීකතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති.
146. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā vā aparantakappikā vā pubbantāparantakappikā vā pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti, sabbe te imeheva dvāsaṭṭhiyā vatthūhi antojālīkatā, ettha sitāva ummujjamānā ummujjanti, ettha pariyāpannā antojālīkatāva ummujjamānā ummujjanti.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, දක්‌ඛො කෙවට්‌ටො වා කෙවට්‌ටන්‌තෙවාසී වා සුඛුමච්‌ඡිකෙන ජාලෙන පරිත්‌තං උදකදහං 77 ඔත්‌ථරෙය්‍ය. තස්‌ස එවමස්‌ස – ‘යෙ ඛො කෙචි ඉමස්‌මිං උදකදහෙ ඔළාරිකා පාණා, සබ්‌බෙ තෙ අන්‌තොජාලීකතා. එත්‌ථ සිතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති; එත්‌ථ පරියාපන්‌නා අන්‌තොජාලීකතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌තී’ති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, යෙ හි කෙචි සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තකප්‌පිකා වා පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තාපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිමුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමෙහෙව ද්‌වාසට්‌ඨියා වත්‌ථූහි අන්‌තොජාලීකතා එත්‌ථ සිතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති, එත්‌ථ පරියාපන්‌නා අන්‌තොජාලීකතාව උම්‌මුජ්‌ජමානා උම්‌මුජ්‌ජන්‌ති.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, dakkho kevaṭṭo vā kevaṭṭantevāsī vā sukhumacchikena jālena parittaṃ udakadahaṃ 78 otthareyya. Tassa evamassa – ‘ye kho keci imasmiṃ udakadahe oḷārikā pāṇā, sabbe te antojālīkatā. Ettha sitāva ummujjamānā ummujjanti; ettha pariyāpannā antojālīkatāva ummujjamānā ummujjantī’ti; evameva kho, bhikkhave, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā vā aparantakappikā vā pubbantāparantakappikā vā pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti, sabbe te imeheva dvāsaṭṭhiyā vatthūhi antojālīkatā ettha sitāva ummujjamānā ummujjanti, ettha pariyāpannā antojālīkatāva ummujjamānā ummujjanti.
147. ‘‘උච්‌ඡින්‌නභවනෙත්‌තිකො, භික්‌ඛවෙ, තථාගතස්‌ස කායො තිට්‌ඨති. යාවස්‌ස කායො ඨස්‌සති, තාව නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා. කායස්‌ස භෙදා උද්‌ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා.
147. ‘‘Ucchinnabhavanettiko, bhikkhave, tathāgatassa kāyo tiṭṭhati. Yāvassa kāyo ṭhassati, tāva naṃ dakkhanti devamanussā. Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā na naṃ dakkhanti devamanussā.
‘‘සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, අම්‌බපිණ්‌ඩියා වණ්‌ටච්‌ඡින්‌නාය යානි කානිචි අම්‌බානි වණ්‌ටපටිබන්‌ධානි 79, සබ්‌බානි තානි තදන්‌වයානි භවන්‌ති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, උච්‌ඡින්‌නභවනෙත්‌තිකො තථාගතස්‌ස කායො තිට්‌ඨති, යාවස්‌ස කායො ඨස්‌සති, තාව නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා, කායස්‌ස භෙදා උද්‌ධං ජීවිතපරියාදානා න නං දක්‌ඛන්‌ති දෙවමනුස්‌සා’’ති.
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, ambapiṇḍiyā vaṇṭacchinnāya yāni kānici ambāni vaṇṭapaṭibandhāni 80, sabbāni tāni tadanvayāni bhavanti; evameva kho, bhikkhave, ucchinnabhavanettiko tathāgatassa kāyo tiṭṭhati, yāvassa kāyo ṭhassati, tāva naṃ dakkhanti devamanussā, kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā na naṃ dakkhanti devamanussā’’ti.
148. එවං වුත්‌තෙ ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අච්‌ඡරියං, භන්‌තෙ, අබ්‌භුතං, භන්‌තෙ, කො නාමො අයං, භන්‌තෙ, ධම්‌මපරියායො’’ති? ‘‘තස්‌මාතිහ ත්‌වං, ආනන්‌ද, ඉමං ධම්‌මපරියායං අත්‌ථජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, ධම්‌මජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, බ්‍රහ්‌මජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, දිට්‌ඨිජාලන්‌තිපි නං ධාරෙහි, අනුත්‌තරො සඞ්‌ගාමවිජයොතිපි නං ධාරෙහී’’ති. ඉදමවොච භගවා.
148. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, ko nāmo ayaṃ, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ atthajālantipi naṃ dhārehi, dhammajālantipi naṃ dhārehi, brahmajālantipi naṃ dhārehi, diṭṭhijālantipi naṃ dhārehi, anuttaro saṅgāmavijayotipi naṃ dhārehī’’ti. Idamavoca bhagavā.
149. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති. ඉමස්‌මිඤ්‌ච පන වෙය්‍යාකරණස්‌මිං භඤ්‌ඤමානෙ දසසහස්‌සී 81 ලොකධාතු අකම්‌පිත්‌ථාති.
149. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Imasmiñca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne dasasahassī 82 lokadhātu akampitthāti.
බ්‍රහ්‌මජාලසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං පඨමං.
Brahmajālasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / දීඝ නිකාය (අට්‌ඨකථා) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 1. බ්‍රහ්‌මජාලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Brahmajālasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / දීඝනිකාය (ටීකා) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 1. බ්‍රහ්‌මජාලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 1. Brahmajālasuttavaṇṇanā
