Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဣတိဝုတ္တက-အဋ္ဌကထာ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ၄. စတုက္ကနိပာတော

    4. Catukkanipāto

    ၁. ဗ္ရာဟ္မဏဓမ္မယာဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    1. Brāhmaṇadhammayāgasuttavaṇṇanā

    ၁၀၀. စတုက္ကနိပာတသ္သ ပဌမေ အဟန္တိ အတ္တနိဒ္ဒေသော။ ယော ဟိ ပရော န ဟောတိ, သော နိယကဇ္ဈတ္တသင္ခာတော အတ္တာ ‘‘အဟ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အသ္မီတိ ပဋိဇာနနာ။ ယော ပရမတ္ထဗ္ရာဟ္မဏဘာဝော ‘‘အဟ’’န္တိ ဝုစ္စမာနော, တသ္သ အတ္တနိ အတ္ထိဘာဝံ ပဋိဇာနန္တော ဟိ သတ္ထာ ‘‘အသ္မီ’’တိ အဝောစ။ ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ စ ယထာ ‘‘အဟမသ္မိ ဗ္ရဟ္မာ မဟာဗ္ရဟ္မာ, သေယ္ယောဟမသ္မီ’’တိ စ အပ္ပဟီနဒိဋ္ဌိမာနာနုသယာ ပုထုဇ္ဇနာ အတ္တနော ဒိဋ္ဌိမာနမညနာဘိနိဝေသဝသေန အဘိဝဒန္တိ, န ဧဝံ ဝုတ္တံ။ သဗ္ဗသော ပန ပဟီနဒိဋ္ဌိမာနာနုသယော ဘဂဝာ သမညံ အနတိဓာဝန္တော လောကသမညာနုရောဓေန ဝေနေယ္ယသန္တာနေသု ဓမ္မံ ပတိဋ္ဌပေန္တော ကေဝလံ တာဒိသသ္သ ဂုဏသ္သ အတ္တနိ ဝိဇ္ဇမာနတံ ပဋိဇာနန္တော ‘‘အဟမသ္မီ’’တိ အာဟ။ ဗ္ရာဟ္မဏောတိ ဗာဟိတပာပတ္တာ ဗ္ရဟ္မသ္သ စ အဏနတော ဗ္ရာဟ္မဏော။ အယဉ္ဟေတ္ထ အတ္ထော – ဘိက္ခဝေ, အဟံ ပရမတ္ထတော ဗ္ရာဟ္မဏောသ္မီတိ။ ဘဂဝာ သဗ္ဗာကာရပရိပုဏ္ဏသ္သ ဒာနသံယမာဒိဝတသမာဒာနသ္သ နိရဝသေသာယ တပစရိယာယ ပာရံ ဂတော သမ္မဒေဝ ဝုသိတဗ္ရဟ္မစရိယဝာသော သကလဝေဒန္တဂူ သုဝိသုဒ္ဓဝိဇ္ဇာစရဏော သဗ္ဗထာ နိန္ဟာတပာပမလော အနုတ္တရသ္သ အရိယမဂ္ဂသင္ခာတသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဝတ္တာ ပဝတ္တာ, သုပရိသုဒ္ဓသ္သ စ သာသနဗ္ရဟ္မစရိယသ္သ ပဝေဒေတာ, တသ္မာ သဗ္ဗသော ဗာဟိတပာပတ္တာ ဗ္ရဟ္မသ္သ စ အဏနတော ကထနတော ပရမတ္ထေန ဗ္ရာဟ္မဏောတိ ဝုစ္စတိ။

    100. Catukkanipātassa paṭhame ahanti attaniddeso. Yo hi paro na hoti, so niyakajjhattasaṅkhāto attā ‘‘aha’’nti vuccati. Asmīti paṭijānanā. Yo paramatthabrāhmaṇabhāvo ‘‘aha’’nti vuccamāno, tassa attani atthibhāvaṃ paṭijānanto hi satthā ‘‘asmī’’ti avoca. ‘‘Ahamasmī’’ti ca yathā ‘‘ahamasmi brahmā mahābrahmā, seyyohamasmī’’ti ca appahīnadiṭṭhimānānusayā puthujjanā attano diṭṭhimānamaññanābhinivesavasena abhivadanti, na evaṃ vuttaṃ. Sabbaso pana pahīnadiṭṭhimānānusayo bhagavā samaññaṃ anatidhāvanto lokasamaññānurodhena veneyyasantānesu dhammaṃ patiṭṭhapento kevalaṃ tādisassa guṇassa attani vijjamānataṃ paṭijānanto ‘‘ahamasmī’’ti āha. Brāhmaṇoti bāhitapāpattā brahmassa ca aṇanato brāhmaṇo. Ayañhettha attho – bhikkhave, ahaṃ paramatthato brāhmaṇosmīti. Bhagavā sabbākāraparipuṇṇassa dānasaṃyamādivatasamādānassa niravasesāya tapacariyāya pāraṃ gato sammadeva vusitabrahmacariyavāso sakalavedantagū suvisuddhavijjācaraṇo sabbathā ninhātapāpamalo anuttarassa ariyamaggasaṅkhātassa brāhmaṇassa vattā pavattā, suparisuddhassa ca sāsanabrahmacariyassa pavedetā, tasmā sabbaso bāhitapāpattā brahmassa ca aṇanato kathanato paramatthena brāhmaṇoti vuccati.

    ဣတိ ဘဂဝာ သဒေဝကေ လောကေ အတ္တနော အနုတ္တရံ ဗ္ရာဟ္မဏဘာဝံ ပဝေဒေတ္ဝာ ယာနိ တာနိ ဗ္ရာဟ္မဏဒာနာဒီနိ ဆ ကမ္မာနိ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပညာပေန္တိ, တေသမ္ပိ သုပရိသုဒ္ဓာနံ ဥက္ကံသတော အတ္တနိ သံဝိဇ္ဇမာနတံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ယာစယောဂော’’တိအာဒိမာဟ။

    Iti bhagavā sadevake loke attano anuttaraṃ brāhmaṇabhāvaṃ pavedetvā yāni tāni brāhmaṇadānādīni cha kammāni brāhmaṇassa paññāpenti, tesampi suparisuddhānaṃ ukkaṃsato attani saṃvijjamānataṃ dassetuṃ ‘‘yācayogo’’tiādimāha.

    တတ္ထ ယာစယောဂောတိ ယာစေဟိ ယုတ္တော။ ယာစန္တီတိ ယာစာ, ယာစကာ , တေ ပနေတ္ထ ဝေနေယ္ယာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ တေ ဟိ ‘‘ဒေသေတု, ဘန္တေ ဘဂဝာ , ဓမ္မံ; ဒေသေတု, သုဂတော, ဓမ္မ’’န္တိ ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဓမ္မဒေသနံ ယာစန္တိ။ ဘဂဝာ စ တေသံ ဣစ္ဆာဝိဃာတံ အကရောန္တော ယထာရုစိ ဓမ္မံ ဒေသေန္တော ဓမ္မဒာနံ ဒေတီတိ ယာစယောဂော, သဒာ သဗ္ဗကာလံ တေဟိ အဝိရဟိတော။ အထ ဝာ ယာစယောဂောတိ ယာစနယောဂ္ဂော, အဓိပ္ပာယပူရဏတော ယာစိတုံ ယုတ္တောတိ အတ္ထော ‘‘ယာဇယောဂော’’တိပိ ပာဌော။ တတ္ထ ယာဇော ဝုစ္စတိ မဟာဒာနံ, ယိဋ္ဌန္တိ အတ္ထော။ ဣဓ ပန ဓမ္မဒာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယာဇေ နိယုတ္တောတိ ယာဇယောဂာ။ သဒာတိ သဗ္ဗဒာ, အနဝရတပ္ပဝတ္တသဒ္ဓမ္မမဟာဒာနောတိ အတ္ထော။ အထ ဝာ ယာဇေန ယောဇေတီတိပိ ယာဇယောဂော။ တိဝိဓဒာနသင္ခာတေန ယာဇေန သတ္တေ ယထာရဟံ ယောဇေတိ, တတ္ထ ဒာနေ နိယောဇေတီတိ အတ္ထော။ ‘‘ယာဇယောဂော သတတ’’န္တိပိ ပဌန္တိ။ ပယတပာဏီတိ ပရိသုဒ္ဓဟတ္ထော။ ယော ဟိ ဒာနာဓိမုတ္တော အာမိသဒာနံ ဒေန္တော သက္ကစ္စံ သဟတ္ထေန ဒေယ္ယဓမ္မံ ဒာတုံ သဒာ ဓောတဟတ္ထောယေဝ ဟောတိ, သော ‘‘ပယတပာဏီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ ဘဂဝာပိ ဓမ္မဒာနာဓိမုတ္တော သက္ကစ္စံ သဗ္ဗကာလံ ဓမ္မဒာနေ ယုတ္တပ္ပယုတ္တောတိ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ ‘‘ပယတပာဏီ’’တိ။ ‘‘သဒာ’’တိ စ ပဒံ ဣမိနာပိ သဒ္ဓိံ ယောဇေတဗ္ဗံ ‘‘သဒာ ပယတပာဏီ’’တိ။ အဝိဘာဂေန ဟိ သတ္ထာ ဝေနေယ္ယလောကသ္သ သဒ္ဓမ္မဒာနံ သဒာ သဗ္ဗကာလံ ပဝတ္တေန္တော တတ္ထ ယုတ္တပ္ပယုတ္တော ဟုတ္ဝာ ဝိဟရတိ။

    Tattha yācayogoti yācehi yutto. Yācantīti yācā, yācakā , te panettha veneyyā veditabbā. Te hi ‘‘desetu, bhante bhagavā , dhammaṃ; desetu, sugato, dhamma’’nti bhagavantaṃ upasaṅkamitvā dhammadesanaṃ yācanti. Bhagavā ca tesaṃ icchāvighātaṃ akaronto yathāruci dhammaṃ desento dhammadānaṃ detīti yācayogo, sadā sabbakālaṃ tehi avirahito. Atha vā yācayogoti yācanayoggo, adhippāyapūraṇato yācituṃ yuttoti attho ‘‘yājayogo’’tipi pāṭho. Tattha yājo vuccati mahādānaṃ, yiṭṭhanti attho. Idha pana dhammadānaṃ veditabbaṃ, yāje niyuttoti yājayogā. Sadāti sabbadā, anavaratappavattasaddhammamahādānoti attho. Atha vā yājena yojetītipi yājayogo. Tividhadānasaṅkhātena yājena satte yathārahaṃ yojeti, tattha dāne niyojetīti attho. ‘‘Yājayogo satata’’ntipi paṭhanti. Payatapāṇīti parisuddhahattho. Yo hi dānādhimutto āmisadānaṃ dento sakkaccaṃ sahatthena deyyadhammaṃ dātuṃ sadā dhotahatthoyeva hoti, so ‘‘payatapāṇī’’ti vuccati. Bhagavāpi dhammadānādhimutto sakkaccaṃ sabbakālaṃ dhammadāne yuttappayuttoti katvā vuttaṃ ‘‘payatapāṇī’’ti. ‘‘Sadā’’ti ca padaṃ imināpi saddhiṃ yojetabbaṃ ‘‘sadā payatapāṇī’’ti. Avibhāgena hi satthā veneyyalokassa saddhammadānaṃ sadā sabbakālaṃ pavattento tattha yuttappayutto hutvā viharati.

    အပရော နယော – ယောဂော ဝုစ္စတိ ဘာဝနာ။ ယထာဟ ‘‘ယောဂာ ဝေ ဇာယတေ ဘူရီ’’တိ (ဓ. ပ. ၂၈၂)။ တသ္မာ ယာဇယောဂောတိ ယာဇဘာဝနံ, ပရိစ္စာဂဘာဝနံ အနုယုတ္တောတိ အတ္ထော။ ဘဂဝာ ဟိ အဘိသမ္ဗောဓိတော ပုဗ္ဗေ ဗောဓိသတ္တဘူတောပိ ကရုဏာသမုသ္သာဟိတော အနဝသေသတော ဒာနံ ပရိဗ္ရူဟေန္တော တတ္ထ ဥက္ကံသပာရမိပ္ပတ္တော ဟုတ္ဝာ အဘိသမ္ဗောဓိံ ပာပုဏိ, ဗုဒ္ဓော ဟုတ္ဝာပိ တိဝိဓံ ဒာနံ ပရိဗ္ရူဟေသိ ဝိသေသတော ဓမ္မဒာနံ, ပရေပိ တတ္ထ နိယောဇေသိ။ တထာ ဟိ သော ဝေနေယ္ယယာစကာနံ ကသ္သစိ သရဏာနိ အဒာသိ, ကသ္သစိ ပဉ္စ သီလာနိ, ကသ္သစိ ဒသ သီလာနိ, ကသ္သစိ စတုပာရိသုဒ္ဓိသီလံ, ကသ္သစိ ဓုတဓမ္မေ, ကသ္သစိ စတ္တာရိ ဈာနာနိ, ကသ္သစိ အဋ္ဌ သမာပတ္တိယော, ကသ္သစိ ပဉ္စာဘိညာယော, စတ္တာရော မဂ္ဂေ, စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ, တိသ္သော ဝိဇ္ဇာ, စတသ္သော ပဋိသမ္ဘိဒာတိ ဧဝမာဒိလောကိယလောကုတ္တရဘေဒံ ဂုဏဓနံ ဓမ္မဒာနဝသေန ယထာဓိပ္ပာယံ ဒေန္တော ပရေ စ ‘‘ဒေထာ’’တိ နိယောဇေန္တော ပရိစ္စာဂဘာဝနံ ပရိဗ္ရူဟေသိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ပရိစ္စာဂဘာဝနံ အနုယုတ္တော’’တိ။

    Aparo nayo – yogo vuccati bhāvanā. Yathāha ‘‘yogā ve jāyate bhūrī’’ti (dha. pa. 282). Tasmā yājayogoti yājabhāvanaṃ, pariccāgabhāvanaṃ anuyuttoti attho. Bhagavā hi abhisambodhito pubbe bodhisattabhūtopi karuṇāsamussāhito anavasesato dānaṃ paribrūhento tattha ukkaṃsapāramippatto hutvā abhisambodhiṃ pāpuṇi, buddho hutvāpi tividhaṃ dānaṃ paribrūhesi visesato dhammadānaṃ, parepi tattha niyojesi. Tathā hi so veneyyayācakānaṃ kassaci saraṇāni adāsi, kassaci pañca sīlāni, kassaci dasa sīlāni, kassaci catupārisuddhisīlaṃ, kassaci dhutadhamme, kassaci cattāri jhānāni, kassaci aṭṭha samāpattiyo, kassaci pañcābhiññāyo, cattāro magge, cattāri sāmaññaphalāni, tisso vijjā, catasso paṭisambhidāti evamādilokiyalokuttarabhedaṃ guṇadhanaṃ dhammadānavasena yathādhippāyaṃ dento pare ca ‘‘dethā’’ti niyojento pariccāgabhāvanaṃ paribrūhesi. Tena vuttaṃ ‘‘pariccāgabhāvanaṃ anuyutto’’ti.

    ပယတပာဏီတိ ဝာ အာယတပာဏီ, ဟတ္ထဂတံ ကိဉ္စိ ဒာတုံ ‘‘ဧဟိ ဂဏ္ဟာ’’တိ ပသာရိတဟတ္ထော ဝိယ အာစရိယမုဋ္ဌိံ အကတ္ဝာ သဒ္ဓမ္မဒာနေ ယုတ္တပ္ပယုတ္တောတိ အတ္ထော။ ပယတပာဏီတိ ဝာ ဥသ္သာဟိတဟတ္ထော, အာမိသဒာနံ ဒာတုံ ဥသ္သာဟိတဟတ္ထော ဝိယ ဓမ္မဒာနေ ကတုသ္သာဟောတိ အတ္ထော။ အန္တိမဒေဟဓရောတိ ဗ္ရဟ္မစရိယဝသေန ဗ္ရာဟ္မဏကရဏာနံ ဓမ္မာနံ ပာရိပူရိယာ ပစ္ဆိမတ္တဘာဝဓာရီ။ အဝုသိတဝတော ဟိ ဝသလကရဏာနံ ဓမ္မာနံ အပ္ပဟာနေန ဝသလာဒိသမညာ ဂတိ အာယတိံ ဂဗ္ဘသေယ္ယာ သိယာ။ တေန ဘဂဝာ အတ္တနော အစ္စန္တဝုသိတဗ္ရာဟ္မဏဘာဝံ ဒသ္သေတိ။ အနုတ္တရော ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တောတိ ဒုတ္တိကိစ္ဆသ္သ ဝဋ္ဋဒုက္ခရောဂသ္သ တိကိစ္ဆနတော ဥတ္တမော ဘိသက္ကော, အညေဟိ အနုဒ္ဓရဏီယာနံ ရာဂာဒိသလ္လာနံ ကန္တနတော သမုစ္ဆေဒဝသေန သမုဒ္ဓရဏတော ဥတ္တမော သလ္လကန္တနဝေဇ္ဇော။ ဣမိနာ နိပ္ပရိယာယတော ဗ္ရာဟ္မဏကရဏာနံ ဓမ္မာနံ အတ္တနိ ပတိဋ္ဌိတာနံ ပရသန္တတိယံ ပတိဋ္ဌာပနေန ပရေသမ္ပိ ဗ္ရာဟ္မဏကရဏမာဟ။

    Payatapāṇīti vā āyatapāṇī, hatthagataṃ kiñci dātuṃ ‘‘ehi gaṇhā’’ti pasāritahattho viya ācariyamuṭṭhiṃ akatvā saddhammadāne yuttappayuttoti attho. Payatapāṇīti vā ussāhitahattho, āmisadānaṃ dātuṃ ussāhitahattho viya dhammadāne katussāhoti attho. Antimadehadharoti brahmacariyavasena brāhmaṇakaraṇānaṃ dhammānaṃ pāripūriyā pacchimattabhāvadhārī. Avusitavato hi vasalakaraṇānaṃ dhammānaṃ appahānena vasalādisamaññā gati āyatiṃ gabbhaseyyā siyā. Tena bhagavā attano accantavusitabrāhmaṇabhāvaṃ dasseti. Anuttaro bhisakkosallakattoti duttikicchassa vaṭṭadukkharogassa tikicchanato uttamo bhisakko, aññehi anuddharaṇīyānaṃ rāgādisallānaṃ kantanato samucchedavasena samuddharaṇato uttamo sallakantanavejjo. Iminā nippariyāyato brāhmaṇakaraṇānaṃ dhammānaṃ attani patiṭṭhitānaṃ parasantatiyaṃ patiṭṭhāpanena paresampi brāhmaṇakaraṇamāha.

    တသ္သ မေ တုမ္ဟေ ပုတ္တာတိ တသ္သ ဧဝရူပသ္သ မမ တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, ပုတ္တာ အတ္ရဇာ ဟောထ။ ဩရသာတိ ဥရသိ သမ္ဗန္ဓာ။ ယထာ ဟိ သတ္တာနံ ဩရသပုတ္တာ အတ္ရဇာ ဝိသေသေန ပိတုသန္တကသ္သ ဒာယဇ္ဇသ္သ ဘာဂိနော ဟောန္တိ, ဧဝမေတေပိ အရိယပုဂ္ဂလာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သ ဓမ္မသ္သဝနန္တေ အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတာ။ တသ္သ သန္တကသ္သ ဝိမုတ္တိသုခသ္သ အရိယဓမ္မရတနသ္သ စ ဧကံသဘာဂိယတာယ ဩရသာ။ အထ ဝာ ဘဂဝတော ဓမ္မဒေသနာနုဘာဝေန အရိယဘူမိံ ဩက္ကမမာနာ ဩက္ကန္တာ စ အရိယသာဝကာ သတ္ထု ဥရေ ဝာယာမဇနိတာဘိဇာတိတာယ နိပ္ပရိယာယေန ‘‘ဩရသပုတ္တာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟန္တိ။ တထာ ဟိ တေ ဘဂဝတာ အာသယာနုသယစရိယာဓိမုတ္တိအာဒိဝောလောကနေန ဝဇ္ဇာနုစိန္တနေန စ ဟဒယေ ကတ္ဝာ ဝဇ္ဇတော နိဝာရေတ္ဝာ အနဝဇ္ဇေ ပတိဋ္ဌပေန္တေန သီလာဒိဓမ္မသရီရပောသနေန သံဝဍ္ဎိတာ။ မုခတော ဇာတာတိ မုခတော ဇာတာယ ဓမ္မဒေသနာယ အရိယာယ ဇာတိယာ ဇာတတ္တာ မုခတော ဇာတာ။ အထ ဝာ အနညသာဓာရဏတော သဗ္ဗသ္သ ကုသလဓမ္မသ္သ မုခတော ပာတိမောက္ခတော ဝုဋ္ဌာနဂာမိနိဝိပသ္သနာသင္ခာတတော ဝိမောက္ခမုခတော ဝာ အရိယမဂ္ဂဇာတိယာ ဇာတာတိပိ မုခတော ဇာတာ။ သိက္ခတ္တယသင္ဂဟေ သာသနဓမ္မေ အရိယမဂ္ဂဓမ္မေ ဝာ ဇာတာတိ ဓမ္မဇာ။ တေနေဝ ဓမ္မေန နိမ္မိတာ မာပိတာတိ ဓမ္မနိမ္မိတာ။ သတိဓမ္မဝိစယာဒိ ဓမ္မဒာယာဒာ, န လာဘသက္ကာရာဒိ အာမိသဒာယာဒာ, ဓမ္မဒာယာဒာ နော အာမိသဒာယာဒာ ဟောထာတိ အတ္ထော။

    Tassa me tumhe puttāti tassa evarūpassa mama tumhe, bhikkhave, puttā atrajā hotha. Orasāti urasi sambandhā. Yathā hi sattānaṃ orasaputtā atrajā visesena pitusantakassa dāyajjassa bhāgino honti, evametepi ariyapuggalā sammāsambuddhassa dhammassavanante ariyāya jātiyā jātā. Tassa santakassa vimuttisukhassa ariyadhammaratanassa ca ekaṃsabhāgiyatāya orasā. Atha vā bhagavato dhammadesanānubhāvena ariyabhūmiṃ okkamamānā okkantā ca ariyasāvakā satthu ure vāyāmajanitābhijātitāya nippariyāyena ‘‘orasaputtā’’ti vattabbataṃ arahanti. Tathā hi te bhagavatā āsayānusayacariyādhimuttiādivolokanena vajjānucintanena ca hadaye katvā vajjato nivāretvā anavajje patiṭṭhapentena sīlādidhammasarīraposanena saṃvaḍḍhitā. Mukhato jātāti mukhato jātāya dhammadesanāya ariyāya jātiyā jātattā mukhato jātā. Atha vā anaññasādhāraṇato sabbassa kusaladhammassa mukhato pātimokkhato vuṭṭhānagāminivipassanāsaṅkhātato vimokkhamukhato vā ariyamaggajātiyā jātātipi mukhato jātā. Sikkhattayasaṅgahe sāsanadhamme ariyamaggadhamme vā jātāti dhammajā. Teneva dhammena nimmitā māpitāti dhammanimmitā. Satidhammavicayādi dhammadāyādā, na lābhasakkārādi āmisadāyādā, dhammadāyādā no āmisadāyādā hothāti attho.

    တတ္ထ ဓမ္မော ဒုဝိဓော – နိပ္ပရိယာယဓမ္မော, ပရိယာယဓမ္မောတိ။ အာမိသမ္ပိ ဒုဝိဓံ – နိပ္ပရိယာယာမိသံ, ပရိယာယာမိသန္တိ။ ကထံ? မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနပ္ပဘေဒော ဟိ နဝဝိဓော လောကုတ္တရဓမ္မော နိပ္ပရိယာယဓမ္မော, နိဗ္ဗတ္တိတဓမ္မောယေဝ, န ကေနစိ ပရိယာယေန ကာရဏေန ဝာ လေသေန ဝာ ဓမ္မော။ ယံ ပနိဒံ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သိတံ ကုသလံ, သေယ္ယထိဒံ – ဣဓေကစ္စော ဝိဝဋ္ဋံ ပတ္ထေန္တော ဒာနံ ဒေတိ, သီလံ သမာဒိယတိ, ဥပောသထကမ္မံ ကရောတိ, ဂန္ဓမာလာဒီဟိ ဝတ္ထုပူဇံ ကရောတိ, ဓမ္မံ သုဏာတိ, ဒေသေတိ, ဈာနသမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတိ, ဧဝံ ကရောန္တော အနုပုဗ္ဗေန နိပ္ပရိယာယံ အမတံ နိဗ္ဗာနံ ပဋိလဘတိ, အယံ ပရိယာယဓမ္မော။ တထာ စီဝရာဒယော စတ္တာရော ပစ္စယာ နိပ္ပရိယာယာမိသမေဝ, န အညေန ပရိယာယေန ဝာ ကာရဏေန ဝာ လေသေန ဝာ အာမိသံ။ ယံ ပနိဒံ ဝဋ္ဋဂာမိကုသလံ, သေယ္ယထိဒံ – ဣဓေကစ္စော ဝဋ္ဋံ ပတ္ထေန္တော သမ္ပတ္တိဘဝံ ဣစ္ဆမာနော ဒာနံ ဒေတိ။ပေ.။ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတိ, ဧဝံ ကရောန္တော အနုပုဗ္ဗေန ဒေဝမနုသ္သသမ္ပတ္တိယော ပဋိလဘတိ, ဣဒံ ပရိယာယာမိသံ နာမ။

    Tattha dhammo duvidho – nippariyāyadhammo, pariyāyadhammoti. Āmisampi duvidhaṃ – nippariyāyāmisaṃ, pariyāyāmisanti. Kathaṃ? Maggaphalanibbānappabhedo hi navavidho lokuttaradhammo nippariyāyadhammo, nibbattitadhammoyeva, na kenaci pariyāyena kāraṇena vā lesena vā dhammo. Yaṃ panidaṃ vivaṭṭūpanissitaṃ kusalaṃ, seyyathidaṃ – idhekacco vivaṭṭaṃ patthento dānaṃ deti, sīlaṃ samādiyati, uposathakammaṃ karoti, gandhamālādīhi vatthupūjaṃ karoti, dhammaṃ suṇāti, deseti, jhānasamāpattiyo nibbatteti, evaṃ karonto anupubbena nippariyāyaṃ amataṃ nibbānaṃ paṭilabhati, ayaṃ pariyāyadhammo. Tathā cīvarādayo cattāro paccayā nippariyāyāmisameva, na aññena pariyāyena vā kāraṇena vā lesena vā āmisaṃ. Yaṃ panidaṃ vaṭṭagāmikusalaṃ, seyyathidaṃ – idhekacco vaṭṭaṃ patthento sampattibhavaṃ icchamāno dānaṃ deti…pe… samāpattiyo nibbatteti, evaṃ karonto anupubbena devamanussasampattiyo paṭilabhati, idaṃ pariyāyāmisaṃ nāma.

    တတ္ထ နိပ္ပရိယာယဓမ္မောပိ ဘဂဝတောယေဝ သန္တကော။ ဘဂဝတာ ဟိ ကထိတတ္တာ ဘိက္ခူ မဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာနိ အဓိဂစ္ဆန္တိ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ –

    Tattha nippariyāyadhammopi bhagavatoyeva santako. Bhagavatā hi kathitattā bhikkhū maggaphalanibbānāni adhigacchanti. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘သော, ဟိ, ဗ္ရာဟ္မဏ, ဘဂဝာ အနုပ္ပန္နသ္သ မဂ္ဂသ္သ ဥပ္ပာဒေတာ, အသဉ္ဇာတသ္သ မဂ္ဂသ္သ သဉ္ဇနေတာ။ပေ.။ မဂ္ဂာနုဂာ စ ပနေတရဟိ သာဝကာ ဝိဟရန္တိ ပစ္ဆာ သမန္နာဂတာ’’တိ (မ. နိ. ၃.၇၉; စူလနိ. မောဃရာဇမာဏဝပုစ္ဆာနိဒ္ဒေသ ၈၅)။

    ‘‘So, hi, brāhmaṇa, bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā…pe… maggānugā ca panetarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā’’ti (ma. ni. 3.79; cūlani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85).

    ‘‘သော, ဟာဝုသော, ဘဂဝာ ဇာနံ ဇာနာတိ, ပသ္သံ ပသ္သတိ, စက္ခုဘူတော ဉာဏဘူတော ဓမ္မဘူတော ဗ္ရဟ္မဘူတော, ဝတ္တာ ပဝတ္တာ, အတ္ထသ္သ နိန္နေတာ , အမတသ္သ ဒာတာ, ဓမ္မသ္သာမီ တထာဂတော’’တိ (မ. နိ. ၁.၂၀၃; ၃.၂၈၁) စ။

    ‘‘So, hāvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā , amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato’’ti (ma. ni. 1.203; 3.281) ca.

    ပရိယာယဓမ္မောပိ ဘဂဝတောယေဝ သန္တကော။ ဘဂဝတာ ဟိ ကထိတတ္တာ ဧဝ ဇာနန္တိ ‘‘ဝိဝဋ္ဋံ ပတ္ထေတ္ဝာ ဒာနံ ဒေန္တော။ပေ.။ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေန္တော အနုက္ကမေန အမတံ နိဗ္ဗာနံ ပဋိလဘတီ’’တိ။ နိပ္ပရိယာယာမိသမ္ပိ ဘဂဝတောယေဝ သန္တကံ။ ဘဂဝတာ ဟိ အနုညာတတ္တာယေဝ ဘိက္ခူဟိ ဇီဝကဝတ္ထုံ အာဒိံ ကတ္ဝာ ပဏီတစီဝရံ လဒ္ဓံ။ ယထာဟ –

    Pariyāyadhammopi bhagavatoyeva santako. Bhagavatā hi kathitattā eva jānanti ‘‘vivaṭṭaṃ patthetvā dānaṃ dento…pe… samāpattiyo nibbattento anukkamena amataṃ nibbānaṃ paṭilabhatī’’ti. Nippariyāyāmisampi bhagavatoyeva santakaṃ. Bhagavatā hi anuññātattāyeva bhikkhūhi jīvakavatthuṃ ādiṃ katvā paṇītacīvaraṃ laddhaṃ. Yathāha –

    ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂဟပတိစီဝရံ။ ယော ဣစ္ဆတိ, ပံသုကူလိကော ဟောတု။ ယော ဣစ္ဆတိ, ဂဟပတိစီဝရံ သာဒိယတု။ ဣတရီတရေနပာဟံ, ဘိက္ခဝေ, သန္တုဋ္ဌိံယေဝ ဝဏ္ဏေမီ’’တိ (မဟာဝ. ၃၃၇)။

    ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, gahapaticīvaraṃ. Yo icchati, paṃsukūliko hotu. Yo icchati, gahapaticīvaraṃ sādiyatu. Itarītarenapāhaṃ, bhikkhave, santuṭṭhiṃyeva vaṇṇemī’’ti (mahāva. 337).

    ဧဝံ ဣတရေပိ ပစ္စယာ ဘဂဝတာ အနုညာတတ္တာ ဧဝ ဘိက္ခူဟိ ပရိဘုဉ္ဇိတုံ လဒ္ဓာ။ ပရိယာယာမိသမ္ပိ ဘဂဝတောယေဝ သန္တကံ။ ဘဂဝတာ ဟိ ကထိတတ္တာ ဧဝ ဇာနန္တိ ‘‘သမ္ပတ္တိဘဝံ ပတ္ထေန္တော ဒာနံ ဒတ္ဝာ သီလံ။ပေ.။ သမာပတ္တိယော နိဗ္ဗတ္တေတ္ဝာ အနုက္ကမေန ပရိယာယာမိသံ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ မနုသ္သသမ္ပတ္တိဉ္စ ပဋိလဘတီ’’တိ။ ယဒေဝ ယသ္မာ နိပ္ပရိယာယဓမ္မောပိ ပရိယာယဓမ္မောပိ နိပ္ပရိယာယာမိသမ္ပိ ပရိယာယာမိသမ္ပိ ဘဂဝတောယေဝ သန္တကံ, တသ္မာ တတ္ထ အတ္တနော သာမိဘာဝံ ဒသ္သေန္တော တတ္ထ စ ယံ သေဋ္ဌတရံ အစ္စန္တဟိတသုခာဝဟံ တတ္ထေဝ နေ နိယောဇေန္တော ဧဝမာဟ ‘‘တသ္သ မေ တုမ္ဟေ ပုတ္တာ ဩရသာ။ပေ.။ နော အာမိသဒာယာဒာ’’တိ။

    Evaṃ itarepi paccayā bhagavatā anuññātattā eva bhikkhūhi paribhuñjituṃ laddhā. Pariyāyāmisampi bhagavatoyeva santakaṃ. Bhagavatā hi kathitattā eva jānanti ‘‘sampattibhavaṃ patthento dānaṃ datvā sīlaṃ…pe… samāpattiyo nibbattetvā anukkamena pariyāyāmisaṃ dibbasampattiṃ manussasampattiñca paṭilabhatī’’ti. Yadeva yasmā nippariyāyadhammopi pariyāyadhammopi nippariyāyāmisampi pariyāyāmisampi bhagavatoyeva santakaṃ, tasmā tattha attano sāmibhāvaṃ dassento tattha ca yaṃ seṭṭhataraṃ accantahitasukhāvahaṃ tattheva ne niyojento evamāha ‘‘tassa me tumhe puttā orasā…pe… no āmisadāyādā’’ti.

    ဣတိ ဘဂဝာ ပရိပုဏ္ဏဝတသမာဒာနံ တပစရိယံ သမ္မဒေဝ ဝုသိတဗ္ရဟ္မစရိယံ သုဝိသုဒ္ဓဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နံ အနဝသေသဝေဒန္တပာရဂုံ ဗာဟိတသဗ္ဗပာပံ သတတံ ယာစယောဂံ သဒေဝကေ လောကေ အနုတ္တရဒက္ခိဏေယ္ယဘာဝပ္ပတ္တံ အတ္တနော ပရမတ္ထဗ္ရာဟ္မဏဘာဝံ အရိယသာဝကာနဉ္စ အတ္တနော ဩရသပုတ္တာဒိဘာဝံ ပဝေဒေသိ။ ဘဂဝာ ဟိ ‘‘သီဟောတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတသ္သေတံ အဓိဝစနံ အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓသ္သာ’’တိ (အ. နိ. ၅.၉၉) ဧတ္ထ သီဟသဒိသံ, ‘‘ပုရိသော မဂ္ဂကုသလောတိ ခော, တိသ္သ, တထာဂတသ္သေတံ အဓိဝစန’’န္တိ (သံ. နိ. ၃.၈၄) ဧတ္ထ မဂ္ဂဒေသကပုရိသသဒိသံ, ‘‘ရာဇာဟမသ္မိ သေလာ’’တိ (မ. နိ. ၂.၃၉၉; သု. နိ. ၅၅၉) ဧတ္ထ ရာဇသဒိသံ, ‘‘ဘိသက္ကော သလ္လကတ္တောတိ ခော, သုနက္ခတ္တ, တထာဂတသ္သေတံ အဓိဝစန’’န္တိ (မ. နိ. ၃.၆၅) ဧတ္ထ ဝေဇ္ဇသဒိသံ, ‘‘ဗ္ရာဟ္မဏောတိ ခော, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတသ္သေတံ အဓိဝစန’’န္တိ (အ. နိ. ၈.၈၅) ဧတ္ထ ဗ္ရာဟ္မဏသဒိသံ အတ္တာနံ ကထေသိ။ ဣဓာပိ ဗ္ရာဟ္မဏ သဒိသံ ကတ္ဝာ ကထေသိ။

    Iti bhagavā paripuṇṇavatasamādānaṃ tapacariyaṃ sammadeva vusitabrahmacariyaṃ suvisuddhavijjācaraṇasampannaṃ anavasesavedantapāraguṃ bāhitasabbapāpaṃ satataṃ yācayogaṃ sadevake loke anuttaradakkhiṇeyyabhāvappattaṃ attano paramatthabrāhmaṇabhāvaṃ ariyasāvakānañca attano orasaputtādibhāvaṃ pavedesi. Bhagavā hi ‘‘sīhoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti (a. ni. 5.99) ettha sīhasadisaṃ, ‘‘puriso maggakusaloti kho, tissa, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (saṃ. ni. 3.84) ettha maggadesakapurisasadisaṃ, ‘‘rājāhamasmi selā’’ti (ma. ni. 2.399; su. ni. 559) ettha rājasadisaṃ, ‘‘bhisakko sallakattoti kho, sunakkhatta, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (ma. ni. 3.65) ettha vejjasadisaṃ, ‘‘brāhmaṇoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (a. ni. 8.85) ettha brāhmaṇasadisaṃ attānaṃ kathesi. Idhāpi brāhmaṇa sadisaṃ katvā kathesi.

    ဣဒာနိ ယေဟိ ဒာနာဒီဟိ ယုတ္တသ္သ ဣတော ဗာဟိရကဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏကိစ္စံ ပရိပုဏ္ဏံ မညန္တိ, တေဟိ အတ္တနော ဒာနာဒီနံ အဂ္ဂသေဋ္ဌဘာဝံ ပကာသေတုံ ‘‘ဒ္ဝေမာနိ, ဘိက္ခဝေ, ဒာနာနီ’’တိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ယာဂာတိ မဟာယညာ , မဟာဒာနာနီတိ အတ္ထော, ယာနိ ‘‘ယိဋ္ဌာနီ’’တိပိ ဝုစ္စန္တိ။ တတ္ထ ဝေလာမဒာနဝေသ္သန္တရဒာနမဟာဝိဇိတယညသဒိသာ အာမိသယာဂာ ဝေဒိတဗ္ဗာ, မဟာသမယသုတ္တမင္ဂလသုတ္တစူဠရာဟုလောဝာဒသုတ္တသမစိတ္တသုတ္တဒေသနာဒယော ဓမ္မယာဂာ။ သေသံ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တနယမေဝ။

    Idāni yehi dānādīhi yuttassa ito bāhirakabrāhmaṇassa brāhmaṇakiccaṃ paripuṇṇaṃ maññanti, tehi attano dānādīnaṃ aggaseṭṭhabhāvaṃ pakāsetuṃ ‘‘dvemāni, bhikkhave, dānānī’’tiādi āraddhaṃ. Tattha yāgāti mahāyaññā , mahādānānīti attho, yāni ‘‘yiṭṭhānī’’tipi vuccanti. Tattha velāmadānavessantaradānamahāvijitayaññasadisā āmisayāgā veditabbā, mahāsamayasuttamaṅgalasuttacūḷarāhulovādasuttasamacittasuttadesanādayo dhammayāgā. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.

    ဂာထာယံ အယဇီတိ အဒာသိ။ အမစ္ဆရီတိ သဗ္ဗမစ္ဆရိယာနံ ဗောဓိမူလေယေဝ သုပ္ပဟီနတ္တာ မစ္ဆေရရဟိတော။ သဗ္ဗဘူတာနုကမ္ပီတိ မဟာကရုဏာယ သဗ္ဗသတ္တေ ပိယပုတ္တံ ဝိယ အနုဂ္ဂဏ္ဟနသီလော။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ –

    Gāthāyaṃ ayajīti adāsi. Amaccharīti sabbamacchariyānaṃ bodhimūleyeva suppahīnattā maccherarahito. Sabbabhūtānukampīti mahākaruṇāya sabbasatte piyaputtaṃ viya anuggaṇhanasīlo. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘ဝဓကေ ဒေဝဒတ္တေ စ၊ စောရေ အင္ဂုလိမာလကေ။

    ‘‘Vadhake devadatte ca, core aṅgulimālake;

    ဓနပာလေ ရာဟုလေ စေဝ၊ သမစိတ္တော မဟာမုနီ’’တိ။ (မိ. ပ. ၆.၆.၅) –

    Dhanapāle rāhule ceva, samacitto mahāmunī’’ti. (mi. pa. 6.6.5) –

    သေသံ သုဝိညေယ္ယမေဝ။

    Sesaṃ suviññeyyameva.

    ပဌမသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဣတိဝုတ္တကပာဠိ • Itivuttakapāḷi / ၁. ဗ္ရာဟ္မဏဓမ္မယာဂသုတ္တံ • 1. Brāhmaṇadhammayāgasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact