Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੮. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਰਾਜવਾਦਪਞ੍ਹੋ
8. Brāhmaṇarājavādapañho
੮. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ। ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ। ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਖਤ੍ਤਿਯੋ વਾ ਹਿ ਭવੇਯ੍ਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਕਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਦ੍વੇ વਣ੍ਣਾ ਨਾਮ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
8. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ tathāgatena ‘ahamasmi, bhikkhave, brāhmaṇo yācayogo’ti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘rājāhamasmi selā’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘ahamasmi, bhikkhave , brāhmaṇo yācayogo’ti, tena hi ‘rājāhamasmi selā’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi tathāgatena bhaṇitaṃ ‘rājāhamasmi selā’ti, tena hi ‘ahamasmi, bhikkhave, brāhmaṇo yācayogo’ti tampi vacanaṃ micchā. Khattiyo vā hi bhaveyya brāhmaṇo vā, natthi ekāya jātiyā dve vaṇṇā nāma, ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਰਾਜਾ ਚ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘ahamasmi, bhikkhave, brāhmaṇo yācayogo’ti, puna ca bhaṇitaṃ ‘rājāhamasmi selā’ti, tattha kāraṇaṃ atthi, yena kāraṇena tathāgato brāhmaṇo ca rājā ca hotī’’ti.
‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਰਾਜਾ ਚ ਹੋਤਿ’’? ‘‘ਸਬ੍ਬੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬਾਹਿਤਾ ਪਹੀਨਾ ਅਪਗਤਾ ਬ੍ਯਪਗਤਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਖੀਣਾ ਖਯਂ ਪਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Kiṃ pana taṃ, bhante nāgasena, kāraṇaṃ, yena kāraṇena tathāgato brāhmaṇo ca rājā ca hoti’’? ‘‘Sabbe, mahārāja, pāpakā akusalā dhammā tathāgatassa bāhitā pahīnā apagatā byapagatā ucchinnā khīṇā khayaṃ pattā nibbutā upasantā, tasmā tathāgato ‘brāhmaṇo’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਸਂਸਯਮਨੇਕਂਸਂ વਿਮਤਿਪਥਂ વੀਤਿવਤ੍ਤੋ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਂਸਯਮਨੇਕਂਸਂ વਿਮਤਿਪਥਂ વੀਤਿવਤ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Brāhmaṇo nāma saṃsayamanekaṃsaṃ vimatipathaṃ vītivatto, bhagavāpi, mahārāja, saṃsayamanekaṃsaṃ vimatipathaṃ vītivatto, tena kāraṇena tathāgato ‘brāhmaṇo’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਭવਗਤਿਯੋਨਿਨਿਸ੍ਸਟੋ ਮਲਰਜਗਤવਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਅਸਹਾਯੋ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਭવਗਤਿਯੋਨਿਨਿਸ੍ਸਟੋ ਮਲਰਜਗਤવਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਅਸਹਾਯੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Brāhmaṇo nāma sabbabhavagatiyoninissaṭo malarajagatavippamutto asahāyo, bhagavāpi, mahārāja, sabbabhavagatiyoninissaṭo malarajagatavippamutto asahāyo, tena kāraṇena tathāgato ‘brāhmaṇo’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠવਰਪવਰਦਿਬ੍ਬવਿਹਾਰਬਹੁਲੋ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠવਰਪવਰਦਿਬ੍ਬવਿਹਾਰਬਹੁਲੋ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਪਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Brāhmaṇā nāma aggaseṭṭhavarapavaradibbavihārabahulo, bhagavāpi, mahārāja, aggaseṭṭhavarapavaradibbavihārabahulo, tenāpi kaparaṇena tathāgato ‘‘brāhmaṇo’’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਅਜ੍ਝਯਨ ਅਜ੍ਝਾਪਨ ਦਾਨਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣ ਦਮ ਸਂਯਮਨਿਯਮਪੁਬ੍ਬਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਪવੇਣਿ વਂਸ ਧਰਣੋ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜ੍ਝਯਨ ਅਜ੍ਝਾਪਨ ਦਾਨਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣ ਦਮ ਸਂਯਮ ਨਿਯਮ ਪੁਬ੍ਬਜਿਨਾਚਿਣ੍ਣ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਪવੇਣਿ વਂਸ ਧਰਣੋ ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Brāhmaṇo nāma ajjhayana ajjhāpana dānappaṭiggahaṇa dama saṃyamaniyamapubbamanusiṭṭhi paveṇi vaṃsa dharaṇo, bhagavāpi, mahārāja, ajjhayana ajjhāpana dānappaṭiggahaṇa dama saṃyama niyama pubbajināciṇṇa anusiṭṭhi paveṇi vaṃsa dharaṇo tenāpi kāraṇena tathāgato ‘brāhmaṇo’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਾਸੁਖવਿਹਾਰਜ੍ਝਾਨਝਾਯੀ; ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਰਹਾਸੁਖવਿਹਾਰਜ੍ਝਾਨਝਾਯੀ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Brāhmaṇo nāma brahāsukhavihārajjhānajhāyī; bhagavāpi, mahārāja, brahāsukhavihārajjhānajhāyī, tenāpi kāraṇena tathāgato ‘brāhmaṇo’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਭવਾਭવਗਤੀਸੁ ਅਭਿਜਾਤਿવਤ੍ਤਿਤਮਨੁਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਭવਾਭવਗਤੀਸੁ ਅਭਿਜਾਤਿવਤ੍ਤਿਤਮਨੁਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Brāhmaṇo nāma sabbabhavābhavagatīsu abhijātivattitamanucaritaṃ jānāti, bhagavāpi, mahārāja, sabbabhavābhavagatīsu abhijātivattitamanucaritaṃ jānāti, tenāpi kāraṇena tathāgato ‘brāhmaṇo’ti vuccati.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤੋ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਪਿਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਗਿਨਿਯਾ ਕਤਂ, ਨ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਦੇવਤਾਹਿ ਕਤਂ, વਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਨਾਮਂ ਬੋਧਿਯਾ ਯੇવ ਮੂਲੇ ਮਾਰਸੇਨਂ વਿਧਮਿਤ੍વਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ਬਾਹੇਤ੍વਾ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਾਤੁਭੂਤਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’’ਤਿ।
‘‘Brāhmaṇoti, mahārāja, bhagavato netaṃ nāmaṃ mātarā kataṃ, na pitarā kataṃ, na bhātarā kataṃ, na bhaginiyā kataṃ, na mittāmaccehi kataṃ, na ñātisālohitehi kataṃ, na samaṇabrāhmaṇehi kataṃ, na devatāhi kataṃ, vimokkhantikametaṃ buddhānaṃ bhagavantānaṃ nāmaṃ bodhiyā yeva mūle mārasenaṃ vidhamitvā atītānāgatapaccuppanne pāpake akusale dhamme bāhetvā saha sabbaññutañāṇassa paṭilābhā paṭiladdhapātubhūtasamuppannamatte sacchikā paññatti yadidaṃ brāhmaṇoti, tena kāraṇena tathāgato vuccati ‘brāhmaṇo’’’ti.
‘‘ਕੇਨ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ ਲੋਕਮਨੁਸਾਸਤਿ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਸਦੇવਕਂ ਲੋਕਂ ਸਮਾਰਕਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਂ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਂ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਂ ਅਨੁਸਾਸਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ।
‘‘Kena pana, bhante nāgasena, kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’’’ti? ‘‘Rājā nāma, mahārāja, yo koci rajjaṃ kāreti lokamanusāsati, bhagavāpi, mahārāja, dasasahassiyā lokadhātuyā dhammena rajjaṃ kāreti, sadevakaṃ lokaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ anusāsati, tenāpi kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’ti.
‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਜਨਮਨੁਸ੍ਸੇ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਨਨ੍ਦਯਨ੍ਤੋ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ, ਸੋਚਯਨ੍ਤੋ ਅਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਘਂ, ਮਹਤਿਮਹਾਯਸਸਿਰਿਹਰਂ ਥਿਰਸਾਰਦਣ੍ਡਂ ਅਨੂਨਸਤਸਲਾਕਾਲਙ੍ਕਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤਿ ਪਣ੍ਡਰવਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋਚਯਨ੍ਤੋ ਮਾਰਸੇਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਂ, ਨਨ੍ਦਯਨ੍ਤੋ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਮਹਤਿਮਹਾਯਸਸਿਰਿਹਰਂ ਖਨ੍ਤਿਥਿਰਸਾਰਦਣ੍ਡਂ ਞਾਣવਰਸਤਸਲਾਕਾਲਙ੍ਕਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤਿ ਅਗ੍ਗવਰવਿਮੁਤ੍ਤਿਪਣ੍ਡਰવਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ।
‘‘Rājā nāma, mahārāja, sabbajanamanusse abhibhavitvā nandayanto ñātisaṅghaṃ, socayanto amittasaṅghaṃ, mahatimahāyasasiriharaṃ thirasāradaṇḍaṃ anūnasatasalākālaṅkataṃ ussāpeti paṇḍaravimalasetacchattaṃ, bhagavāpi, mahārāja, socayanto mārasenaṃ micchāpaṭipannaṃ, nandayanto devamanusse sammāpaṭipanne dasasahassiyā lokadhātuyā mahatimahāyasasiriharaṃ khantithirasāradaṇḍaṃ ñāṇavarasatasalākālaṅkataṃ ussāpeti aggavaravimuttipaṇḍaravimalasetacchattaṃ, tenāpi kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’ti.
‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਉਪਗਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਜਨਾਨਂ ਬਹੂਨਮਭਿવਨ੍ਦਨੀਯੋ ਭવਤਿ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਗਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਮਭਿવਨ੍ਦਨੀਯੋ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ।
‘‘Rājā nāma upagatasampattajanānaṃ bahūnamabhivandanīyo bhavati, bhagavāpi, mahārāja, upagatasampattadevamanussānaṃ bahūnamabhivandanīyo, tenāpi kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’ti.
‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਰਾਧਕਸ੍ਸ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ વਰਿਤਂ વਰਂ ਦਤ੍વਾ ਕਾਮੇਨ ਤਪ੍ਪਯਤਿ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਾਯੇਨ વਾਚਾਯ ਮਨਸਾ ਆਰਾਧਕਸ੍ਸ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ વਰਿਤਂ વਰਮਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਤ੍વਾ ਅਸੇਸਕਾਮવਰੇਨ ਚ ਤਪ੍ਪਯਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ।
‘‘Rājā nāma yassa kassaci ārādhakassa pasīditvā varitaṃ varaṃ datvā kāmena tappayati, bhagavāpi, mahārāja, yassa kassaci kāyena vācāya manasā ārādhakassa pasīditvā varitaṃ varamanuttaraṃ sabbadukkhaparimuttiṃ datvā asesakāmavarena ca tappayati, tenāpi kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’ti.
‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਆਣਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਂ વਿਗਰਹਤਿ ਝਾਪੇਤਿ 1 ਧਂਸੇਤਿ, ਭਗવਤੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਸਨવਰੇ ਆਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਲਜ੍ਜੀ ਮਙ੍ਕੁਭਾવੇਨ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਭવਿਤ੍વਾ વਜ੍ਜਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨવਰਮ੍ਹਾ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ।
‘‘Rājā nāma āṇaṃ vītikkamantaṃ vigarahati jhāpeti 2 dhaṃseti, bhagavatopi, mahārāja, sāsanavare āṇaṃ atikkamanto alajjī maṅkubhāvena oññāto hīḷito garahito bhavitvā vajjati jinasāsanavaramhā, tenāpi kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’ti.
‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਪવੇਣਿਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਮਨੁਦੀਪਯਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰਯਮਾਨੋ ਪਿਹਯਿਤੋ ਪਿਯੋ ਪਤ੍ਥਿਤੋ ਭવਤਿ ਜਨਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਿਰਂ ਰਾਜਕੁਲવਂਸਂ ਠਪਯਤਿ ਧਮ੍ਮਗੁਣਬਲੇਨ, ਭਗવਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਸਯਮ੍ਭੂਨਂ ਪવੇਣਿਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਮਨੁਦੀਪਯਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਲੋਕਮਨੁਸਾਸਮਾਨੋ ਪਿਹਯਿਤੋ ਪਿਯੋ ਪਤ੍ਥਿਤੋ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਿਰਂ ਸਾਸਨਂ ਪવਤ੍ਤੇਤਿ ਧਮ੍ਮਗੁਣਬਲੇਨ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ। ਏવਮਨੇਕવਿਧਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਭવੇਯ੍ਯ ਰਾਜਾਪਿ ਭવੇਯ੍ਯ, ਸੁਨਿਪੁਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਨੋ ਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਕਿਂ ਅਤਿਬਹੁਂ ਭਣਿਤੇਨ, ਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Rājā nāma pubbakānaṃ dhammikānaṃ rājūnaṃ paveṇimanusiṭṭhiyā dhammādhammamanudīpayitvā dhammena rajjaṃ kārayamāno pihayito piyo patthito bhavati janamanussānaṃ, ciraṃ rājakulavaṃsaṃ ṭhapayati dhammaguṇabalena, bhagavāpi, mahārāja, pubbakānaṃ sayambhūnaṃ paveṇimanusiṭṭhiyā dhammādhammamanudīpayitvā dhammena lokamanusāsamāno pihayito piyo patthito devamanussānaṃ ciraṃ sāsanaṃ pavatteti dhammaguṇabalena, tenāpi kāraṇena tathāgato vuccati ‘rājā’ti. Evamanekavidhaṃ, mahārāja, kāraṇaṃ, yena kāraṇena tathāgato brāhmaṇopi bhaveyya rājāpi bhaveyya, sunipuṇo bhikkhu kappampi no naṃ sampādeyya, kiṃ atibahuṃ bhaṇitena, saṃkhittaṃ sampaṭicchitabba’’nti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਰਾਜવਾਦਪਞ੍ਹੋ ਅਟ੍ਠਮੋ।
Brāhmaṇarājavādapañho aṭṭhamo.
Footnotes: