| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
५. ब्राह्मणसच्चसुत्तवण्णना
5. Brāhmaṇasaccasuttavaṇṇanā
१८५. पञ्चमे एत्थाति एतस्मिं सुञ्ञतानुपस्सनाधिकारे। क्वचीति कत्थचि ठाने, काले, धम्मे वा। अथ वा क्वचीति अज्झत्तं बहिद्धा वा। अत्तनो अत्तानन्ति सकत्तानं ‘‘अयं खो, भो ब्रह्मा, महाब्रह्मा…पे॰… वसी पिता भूतभब्यान’’न्तिआदिना (दी॰ नि॰ १.४२) परेहि परिकप्पितं अत्तानञ्च कस्सचि किञ्चनभूतं न पस्सतीति दस्सेन्तो ‘‘कस्सची’’तिआदिमाह। तत्थ परस्साति परजाति परो पुरिसोति वा एवं गहितस्स। न च मम क्वचनीति एत्थ मम-सद्दो अट्ठानप्पयुत्तोति आह ‘‘मम-सद्दं ताव ठपेत्वा’’ति। परस्स चाति अत्तनो अञ्ञस्स। परो पुरिसो नाम अत्थि ममत्थाय ठितो। तस्स वसेन मय्हं सब्बं इज्झतीति एकच्चदिट्ठिगतिकपरिकप्पितवसेन परं अत्तानं तञ्च अत्तनो किञ्चनभूतं न पस्सतीति दस्सेन्तो ‘‘न च क्वचनी’’तिआदिमाह। एत्थ च नाहं क्वचनीति सकअत्तनो सब्भावं न पस्सति। न कस्सचि किञ्चनतस्मिन्ति सकअत्तनो एव कस्सचि अत्तनियतं न पस्सति। न च ममाति एतं द्वयं यथारहं सम्बन्धितब्बं, अत्थि-पदं पच्चेकं। न च क्वचनि परस्स अत्ता अत्थीति परस्स अत्तनो अभावं पस्सति। तस्स परस्स अत्तनो मम किञ्चनता नत्थीति परस्स अत्तनो अनत्तनियतं पस्सति। एवं अज्झत्तं बहिद्धा खन्धानं अत्तत्तनियसुञ्ञता-सुद्धसङ्खारपुञ्जता-चतुकोटिकसुञ्ञतापरिग्गण्हनेन निट्ठा होति। सेसमेत्थ सुविञ्ञेय्यमेव।
185. Pañcame etthāti etasmiṃ suññatānupassanādhikāre. Kvacīti katthaci ṭhāne, kāle, dhamme vā. Atha vā kvacīti ajjhattaṃ bahiddhā vā. Attano attānanti sakattānaṃ ‘‘ayaṃ kho, bho brahmā, mahābrahmā…pe… vasī pitā bhūtabhabyāna’’ntiādinā (dī. ni. 1.42) parehi parikappitaṃ attānañca kassaci kiñcanabhūtaṃ na passatīti dassento ‘‘kassacī’’tiādimāha. Tattha parassāti parajāti paro purisoti vā evaṃ gahitassa. Na ca mama kvacanīti ettha mama-saddo aṭṭhānappayuttoti āha ‘‘mama-saddaṃ tāva ṭhapetvā’’ti. Parassa cāti attano aññassa. Paro puriso nāma atthi mamatthāya ṭhito. Tassa vasena mayhaṃ sabbaṃ ijjhatīti ekaccadiṭṭhigatikaparikappitavasena paraṃ attānaṃ tañca attano kiñcanabhūtaṃ na passatīti dassento ‘‘na ca kvacanī’’tiādimāha. Ettha ca nāhaṃ kvacanīti sakaattano sabbhāvaṃ na passati. Na kassaci kiñcanatasminti sakaattano eva kassaci attaniyataṃ na passati. Na ca mamāti etaṃ dvayaṃ yathārahaṃ sambandhitabbaṃ, atthi-padaṃ paccekaṃ. Na ca kvacani parassa attā atthīti parassa attano abhāvaṃ passati. Tassa parassa attano mama kiñcanatā natthīti parassa attano anattaniyataṃ passati. Evaṃ ajjhattaṃ bahiddhā khandhānaṃ attattaniyasuññatā-suddhasaṅkhārapuñjatā-catukoṭikasuññatāpariggaṇhanena niṭṭhā hoti. Sesamettha suviññeyyameva.
ब्राह्मणसच्चसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Brāhmaṇasaccasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ५. ब्राह्मणसच्चसुत्तं • 5. Brāhmaṇasaccasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ५. ब्राह्मणसच्चसुत्तवण्णना • 5. Brāhmaṇasaccasuttavaṇṇanā
