| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੫. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Brāhmaṇasuttavaṇṇanā
੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ। ਤਞ੍ਹਿ ਸવਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਾਮ ਇਸਿਨੋ ਨਿવਾਸਟ੍ਠਾਨੇ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਸਾવਤ੍ਥੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਕਾਕਨ੍ਦੀ, ਮਾਕਨ੍ਦੀਤਿ। ਏવਂ ਤਾવ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ – ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਾવਤ੍ਥਿ। ਸਤ੍ਥਸਮਾਯੋਗੇ ਚ ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਭਣ੍ਡਮਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਥੀਤਿਪਿ વਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਾવਤ੍ਥੀਤਿ।
5. Pañcame sāvatthiyanti evaṃnāmake nagare. Tañhi savatthassa nāma isino nivāsaṭṭhāne māpitattā sāvatthīti vuccati, yathā kākandī, mākandīti. Evaṃ tāva akkharacintakā. Aṭṭhakathācariyā pana bhaṇanti – yaṃkiñci manussānaṃ upabhogaparibhogaṃ sabbamettha atthīti sāvatthi. Satthasamāyoge ca kimettha bhaṇḍamatthīti pucchite sabbamatthītipi vacanaṃ upādāya sāvatthīti.
‘‘ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਬ੍ਬੂਪਕਰਣਂ, ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮੋਹਿਤਂ।
‘‘Sabbadā sabbūpakaraṇaṃ, sāvatthiyaṃ samohitaṃ;
ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮੁਪਾਦਾਯ, ਸਾવਤ੍ਥੀਤਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ॥ (ਮ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧੪)।
Tasmā sabbamupādāya, sāvatthīti pavuccatī’’ti. (ma. ni. aṭṭha. 1.14);
ਤਸ੍ਸਂ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ, ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਭੁਮ੍ਮવਚਨਂ। ਜੇਤવਨੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਜਿਨਾਤੀਤਿ ਜੇਤੋ, ਰਞ੍ਞਾ વਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨੇ ਜਿਤੇ ਜਾਤੋਤਿ ਜੇਤੋ, ਮਙ੍ਗਲਕਮ੍ਯਤਾਯ વਾ ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਨਾਮਮੇવ ਕਤਨ੍ਤਿ ਜੇਤੋ। વਨਯਤੀਤਿ વਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਭਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਨੁਕੇ ਇਤਿ વਾ વਨਂ, ਨਾਨਾવਿਧਕੁਸੁਮਗਨ੍ਧਸਮ੍ਮੋਦਮਤ੍ਤਕੋਕਿਲਾਦਿવਿਹਙ੍ਗવਿਰੁਤਾਲਾਪੇਹਿ ਮਨ੍ਦਮਾਰੁਤਚਲਿਤਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਪਲ੍ਲવਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ‘‘ਏਥ ਮਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਪਾਣਿਨੋ ਯਾਚਤਿ વਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜੇਤਸ੍ਸ વਨਂ ਜੇਤવਨਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਜੇਤੇਨ ਕੁਮਾਰੇਨ ਰੋਪਿਤਂ ਸਂવਦ੍ਧਿਤਂ ਪਰਿਪਾਲਿਤਂ। ਸੋવ ਤਸ੍ਸ ਸਾਮੀ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜੇਤવਨਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੇਤવਨੇ।
Tassaṃ sāvatthiyaṃ, samīpatthe cetaṃ bhummavacanaṃ. Jetavaneti attano paccatthike jinātīti jeto, raññā vā paccatthikajane jite jātoti jeto, maṅgalakamyatāya vā tassa evaṃ nāmameva katanti jeto. Vanayatīti vanaṃ, attano sampattiyā sattānaṃ attani bhattiṃ karoti uppādetīti attho. Vanuke iti vā vanaṃ, nānāvidhakusumagandhasammodamattakokilādivihaṅgavirutālāpehi mandamārutacalitarukkhasākhāpallavahatthehi ca ‘‘etha maṃ paribhuñjathā’’ti pāṇino yācati viyāti attho. Jetassa vanaṃ jetavanaṃ. Tañhi jetena kumārena ropitaṃ saṃvaddhitaṃ paripālitaṃ. Sova tassa sāmī ahosi, tasmā jetavananti vuccati, tasmiṃ jetavane.
ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਗਹਿਤਨਾਮવਸੇਨ ਸੁਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸੋ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਤਾਯ ਪਨ વਿਗਤਮਲਮਚ੍ਛੇਰਤਾਯ ਕਰੁਣਾਦਿਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਚ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਨਾਥਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਂ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਆਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਣਿਨੋ વਿਸੇਸੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਆਰਾਮੋ, ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦਿਸੋਭਾਯ ਨਾਤਿਦੂਰਨਾਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤਾਦਿਪਞ੍ਚવਿਧਸੇਨਾਸਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ વਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ વਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂਯੇવ ਆਨੇਤ੍વਾ ਰਮੇਤੀਤਿ ਆਰਾਮੋ। ਸੋ ਹਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਗਹਪਤਿਨਾ ਜੇਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਕੋਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇਨ ਕਿਣਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ વਿਹਾਰਮਹਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਏવਂ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ।
Anāthapiṇḍikassa ārāmeti mātāpitūhi gahitanāmavasena sudatto nāma so mahāseṭṭhi, sabbakāmasamiddhitāya pana vigatamalamaccheratāya karuṇādiguṇasamaṅgitāya ca niccakālaṃ anāthānaṃ piṇḍaṃ deti, tasmā anāthapiṇḍikoti vuccati. Āramanti ettha pāṇino visesena pabbajitāti ārāmo, pupphaphalādisobhāya nātidūranāccāsannatādipañcavidhasenāsanaṅgasampattiyā ca tato tato āgamma ramanti abhiramanti anukkaṇṭhitā hutvā vasantīti attho. Vuttappakārāya vā sampattiyā tattha tattha gatepi attano abbhantaraṃyeva ānetvā rametīti ārāmo. So hi anāthapiṇḍikena gahapatinā jetassa rājakumārassa hatthato aṭṭhārasahi hiraññakoṭīhi koṭisanthārena kiṇitvā aṭṭhārasahi hiraññakoṭīhi senāsanāni kārāpetvā aṭṭhārasahi hiraññakoṭīhi vihāramahaṃ niṭṭhāpetvā evaṃ catupaññāsahiraññakoṭipariccāgena buddhappamukhassa saṅghassa niyyātito, tasmā ‘‘anāthapiṇḍikassa ārāmo’’ti vuccati. Tasmiṃ anāthapiṇḍikassa ārāme.
ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਜੇਤવਨੇ’’ਤਿ વਚਨਂ ਪੁਰਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ, ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ। ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗવਿਸੇਸਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾਨਂ ਆਯਤਿਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ। ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਪਾਸਾਦਕਰਣવਸੇਨ ਭੂਮਿવਿਕ੍ਕਯਲਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਅਨੇਕਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ ਜੇਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਕੋਟਿਯੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ। ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ‘‘ਏવਂ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮੇ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤੀਤਿ।
Ettha ca ‘‘jetavane’’ti vacanaṃ purimasāmiparikittanaṃ, ‘‘anāthapiṇḍikassa ārāme’’ti pacchimasāmiparikittanaṃ. Ubhayampi dvinnaṃ pariccāgavisesaparidīpanena puññakāmānaṃ āyatiṃ diṭṭhānugatiāpajjanatthaṃ. Tattha hi dvārakoṭṭhakapāsādakaraṇavasena bhūmivikkayaladdhā aṭṭhārasa hiraññakoṭiyo anekakoṭiagghanakā rukkhā ca jetassa pariccāgo, catupaññāsa koṭiyo anāthapiṇḍikassa. Iti tesaṃ pariccāgaparikittanena ‘‘evaṃ puññakāmā puññāni karontī’’ti dassento dhammabhaṇḍāgāriko aññepi puññakāme tesaṃ diṭṭhānugatiāpajjane niyojetīti.
ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਤਾવ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ, ‘‘ਜੇਤવਨੇ’’ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਅਥ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਤਿ, ‘‘ਸਾવਤ੍ਥਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਏਕਂ ਸਮਯਂ વਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ। ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨਨੁ ਅવੋਚੁਮ੍ਹਾ ‘‘ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿਦਂ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਾ ਸਮੀਪੇ ਜੇਤવਨਂ, ਤਤ੍ਥ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਗੋਚਰਗਾਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਹਿਸ੍ਸ ਸਾવਤ੍ਥਿવਚਨਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਰੂਪਨਿવਾਸਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸવਚਨਨ੍ਤਿ।
Tattha siyā – yadi tāva bhagavā sāvatthiyaṃ viharati, ‘‘jetavane’’ti na vattabbaṃ. Atha jetavane viharati, ‘‘sāvatthiya’’nti na vattabbaṃ. Na hi sakkā ubhayattha ekaṃ samayaṃ viharitunti. Na kho panetaṃ evaṃ daṭṭhabbaṃ, nanu avocumhā ‘‘samīpatthe etaṃ bhummavacana’’nti. Tasmā yadidaṃ sāvatthiyā samīpe jetavanaṃ, tattha viharanto ‘‘sāvatthiyaṃ viharati jetavane’’ti vutto. Gocaragāmanidassanatthaṃ hissa sāvatthivacanaṃ, pabbajitānurūpanivāsaṭṭhānadassanatthaṃ sesavacananti.
ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ। ਚਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ। ਰੂਪਸਾਰਿਯਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ। ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਤਿ ਪੂਜਾવਚਨਂ। ਗੁਣવਿਸੇਸੇਹਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋਤਿ ਹਿ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ। ਰੇવਤੋਤਿ ਖਦਿਰવਨਿਕਰੇવਤੋ, ਨ ਕਙ੍ਖਾਰੇવਤੋ। ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਦਿવਸੇ ਭਗવਾ ਰਤ੍ਤਸਾਣਿਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ વਿਯ ਸੁવਣ੍ਣਯੂਪੋ, ਪવਾਲ਼ਧਜਪਰਿવਾਰਿਤੋ વਿਯ ਸੁવਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ, ਨવੁਤਿਹਂਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿવਾਰਿਤੋ વਿਯ ਧਤਰਟ੍ਠੋ ਹਂਸਰਾਜਾ, ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮੁਜ੍ਜਲਾਯ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ વਿਯ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿ ਰਾਜਾ, ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਗਗਨਮਜ੍ਝੇ ਚਨ੍ਦਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਇਮੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ ਮਹਾਸਾવਕਾ ਚ ਭਗવਤੋ ਪਾਦੇ વਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ।
Āyasmā ca sāriputtotiādīsu āyasmāti piyavacanaṃ. Casaddo samuccayattho. Rūpasāriyā nāma brāhmaṇiyā puttoti sāriputto. Mahāmoggallānoti pūjāvacanaṃ. Guṇavisesehi mahanto moggallānoti hi mahāmoggallāno. Revatoti khadiravanikarevato, na kaṅkhārevato. Ekasmiñhi divase bhagavā rattasāṇiparikkhitto viya suvaṇṇayūpo, pavāḷadhajaparivārito viya suvaṇṇapabbato, navutihaṃsasahassaparivārito viya dhataraṭṭho haṃsarājā, sattaratanasamujjalāya caturaṅginiyā senāya parivārito viya cakkavatti rājā, mahābhikkhusaṅghaparivuto gaganamajjhe candaṃ uṭṭhāpento viya catunnaṃ parisānaṃ majjhe dhammaṃ desento nisinno hoti. Tasmiṃ samaye ime aggasāvakā mahāsāvakā ca bhagavato pāde vandanatthāya upasaṅkamiṃsu.
ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੂ ਤੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਅਭਾਸਿ। ਭਗવਾ ਹਿ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਰਮੇਨ ਉਪਸਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਪਰਮਾਯ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤੇਸਂ ਗੁਣવਿਸੇਸਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਏਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਪਸਾਦવਸੇਨ ਏਤਂ ਆਮੇਡਿਤਂ, ਪਸਂਸਾવਸੇਨਾਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏવਂ ਭਗવਤਾ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ। ਅਞ੍ਞਤਰੋਤਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਕੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਜਾਤੋ। ਸੋ ਹਿ ਉਲ਼ਾਰਭੋਗਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ। ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਏવਂ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਇਮੇ ਲੋਕਿਯਾ ਉਭਤੋਸੁਜਾਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਿਕ੍ਖਾਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਭਗવਾ ਚ ਏਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ વਦਤਿ, ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਲਕ੍ਖਣਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਦਤ੍ਥਮੇવ ਹਿ ਭਗવਾ ਤਦਾ ਤੇ ਥੇਰੇ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਅਭਾਸਿ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਣਤੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਹਿ ਜਾਤਿਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ। ਅਰਿਯਾ ਪਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤਾਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਬਾਹਿਤਪਾਪੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਸਮਚਰਿਯਾ ਸਮਣੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਧ॰ ਪ॰ ੩੮੮)। વਕ੍ਖਤਿ ਚ ‘‘ਬਾਹਿਤ੍વਾ ਪਾਪਕੇ ਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ।
Bhikkhū āmantesīti attānaṃ parivāretvā nisinnabhikkhū te āgacchante dassetvā abhāsi. Bhagavā hi te āyasmante sīlasamādhipaññādiguṇasampanne paramena upasamena samannāgate paramāya ākappasampattiyā yutte upasaṅkamante passitvā pasannamānaso tesaṃ guṇavisesaparikittanatthaṃ bhikkhū āmantesi ‘‘ete, bhikkhave, brāhmaṇā āgacchanti, ete, bhikkhave, brāhmaṇā āgacchantī’’ti. Pasādavasena etaṃ āmeḍitaṃ, pasaṃsāvasenātipi vattuṃ yuttaṃ. Evaṃ vutteti evaṃ bhagavatā te āyasmante ‘‘brāhmaṇā’’ti vutte. Aññataroti nāmagottena apākaṭo, tassaṃ parisāyaṃ nisinno eko bhikkhu. Brāhmaṇajātikoti brāhmaṇakule jāto. So hi uḷārabhogā brāhmaṇamahāsālakulā pabbajito. Tassa kira evaṃ ahosi ‘‘ime lokiyā ubhatosujātiyā brāhmaṇasikkhānipphattiyā ca brāhmaṇo hoti, na aññathāti vadanti, bhagavā ca ete āyasmante brāhmaṇāti vadati, handāhaṃ bhagavantaṃ brāhmaṇalakkhaṇaṃ puccheyya’’nti etadatthameva hi bhagavā tadā te there ‘‘brāhmaṇā’’ti abhāsi. Brahmaṃ aṇatīti brāhmaṇoti hi jātibrāhmaṇānaṃ nibbacanaṃ. Ariyā pana bāhitapāpatāya brāhmaṇā. Vuttañhetaṃ – ‘‘bāhitapāpoti brāhmaṇo, samacariyā samaṇoti vuccatī’’ti (dha. pa. 388). Vakkhati ca ‘‘bāhitvā pāpake dhamme’’ti.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਸਿਖਾਪਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭਾવਦੀਪਕਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ brāhmaṇasaddassa paramatthato sikhāpattamatthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti imaṃ paramatthabrāhmaṇabhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਬਾਹਿਤ੍વਾਤਿ ਬਹਿ ਕਤ੍વਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨવਸੇਨ ਪਜਹਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਾਪਕੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਲਾਮਕੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤવਸੇਨ ਤਿવਿਧਦੁਚ੍ਚਰਿਤਧਮ੍ਮੇ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦવਸੇਨ ਦ੍વਾਦਸਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ, ਕਮ੍ਮਪਥવਸੇਨ ਦਸਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ, ਪવਤ੍ਤਿਭੇਦવਸੇਨ ਅਨੇਕਭੇਦਭਿਨ੍ਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇ ਚਰਨ੍ਤਿ ਸਦਾ ਸਤਾਤਿ ਯੇ ਸਤਿવੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਛਸੁਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸਤਤવਿਹਾਰવਸੇਨ ਸਤਾ ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਚਤੂਹਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਹਿ ਚਰਨ੍ਤਿ। ਸਤਿਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਦਸવਿਧਸ੍ਸ ਸਂਯੋਜਨਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਸਂਯੋਜਨਾ। ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਸਮ੍ਬੋਧੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾ। ਤੇ ਚ ਪਨ ਸਾવਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ , ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਤਿવਿਧਾ, ਤੇਸੁ ਇਧ ਸਾવਕਬੁਦ੍ਧਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਤੇ વੇ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਤੇ ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਥੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭੂਤਸ੍ਸ વਾ ਭਗવਤੋ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ, ਨ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਹਿ, ਨ ਜਟਾਧਾਰਣਾਦਿਮਤ੍ਤੇਨ વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਂ ਇਮੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤ੍વਾ ਕਥਿਤਾ, ਨਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦੇਸਨਾવਿਲਾਸੇਨ ਅਭਿਲਾਪਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਦੇਸਨਾਨਾਨਤ੍ਤਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Tattha bāhitvāti bahi katvā, attano santānato nīharitvā samucchedappahānavasena pajahitvāti attho. Pāpake dhammeti lāmake dhamme, duccaritavasena tividhaduccaritadhamme, cittuppādavasena dvādasākusalacittuppāde, kammapathavasena dasākusalakammapathe, pavattibhedavasena anekabhedabhinne sabbepi akusaladhammeti attho. Ye caranti sadā satāti ye sativepullappattatāya sabbakālaṃ rūpādīsu chasupi ārammaṇesu satatavihāravasena satā satimanto hutvā catūhi iriyāpathehi caranti. Satiggahaṇeneva cettha sampajaññampi gahitanti veditabbaṃ. Khīṇasaṃyojanāti catūhipi ariyamaggehi dasavidhassa saṃyojanassa samucchinnattā parikkhīṇasaṃyojanā. Buddhāti catusaccasambodhena buddhā. Te ca pana sāvakabuddhā, paccekabuddhā , sammāsambuddhāti tividhā, tesu idha sāvakabuddhā adhippetā. Teve lokasmi brāhmaṇāti te seṭṭhatthena brāhmaṇasaṅkhāte dhamme ariyāya jātiyā jātā, brāhmaṇabhūtassa vā bhagavato orasaputtāti imasmiṃ sattaloke paramatthato brāhmaṇā nāma, na jātigottamattehi, na jaṭādhāraṇādimattena vāti attho. Evaṃ imesu dvīsu suttesu brāhmaṇakarā dhammā arahattaṃ pāpetvā kathitā, nānajjhāsayatāya pana sattānaṃ desanāvilāsena abhilāpanānattena desanānānattaṃ veditabbaṃ.
ਪਞ੍ਚਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੫. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Brāhmaṇasuttaṃ
