| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੯. ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤਂ
9. Brahmanimantanikasuttaṃ
੫੦੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ। ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
501. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ વਿਹਰਾਮਿ ਸੁਭਗવਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇਨ ਬਕਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਏવਰੂਪਂ ਪਾਪਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ – ‘ਇਦਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਧੁવਂ, ਇਦਂ ਸਸ੍ਸਤਂ, ਇਦਂ ਕੇવਲਂ, ਇਦਂ ਅਚવਨਧਮ੍ਮਂ, ਇਦਞ੍ਹਿ ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਤੋ ਚ ਪਨਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਕਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ – ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਸੁਭਗવਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿਂ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਮਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਦੂਰਤੋવ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ; ਦਿਸ੍વਾਨ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਏਹਿ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਸ੍વਾਗਤਂ, ਮਾਰਿਸ! ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਇਮਂ ਪਰਿਯਾਯਮਕਾਸਿ ਯਦਿਦਂ ਇਧਾਗਮਨਾਯ। ਇਦਞ੍ਹਿ, ਮਾਰਿਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਧੁવਂ, ਇਦਂ ਸਸ੍ਸਤਂ, ਇਦਂ ਕੇવਲਂ, ਇਦਂ ਅਚવਨਧਮ੍ਮਂ, ਇਦਞ੍ਹਿ ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਇਤੋ ਚ ਪਨਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀ’’’ਤਿ।
‘‘Ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle. Tena kho pana, bhikkhave, samayena bakassa brahmuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘idaṃ niccaṃ, idaṃ dhuvaṃ, idaṃ sassataṃ, idaṃ kevalaṃ, idaṃ acavanadhammaṃ, idañhi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, ito ca panaññaṃ uttari nissaraṇaṃ natthī’ti. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, bakassa brahmuno cetasā cetoparivitakkamaññāya – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – ukkaṭṭhāyaṃ subhagavane sālarājamūle antarahito tasmiṃ brahmaloke pāturahosiṃ. Addasā kho maṃ, bhikkhave, bako brahmā dūratova āgacchantaṃ; disvāna maṃ etadavoca – ‘ehi kho, mārisa, svāgataṃ, mārisa! Cirassaṃ kho, mārisa, imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Idañhi, mārisa, niccaṃ, idaṃ dhuvaṃ, idaṃ sassataṃ, idaṃ kevalaṃ, idaṃ acavanadhammaṃ, idañhi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati. Ito ca panaññaṃ uttari nissaraṇaṃ natthī’’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘‘ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ વਤ, ਭੋ, ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ; ਅવਿਜ੍ਜਾਗਤੋ વਤ, ਭੋ, ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ; ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਅਨਿਚ੍ਚਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ, ਅਦ੍ਧੁવਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਧੁવਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ, ਅਸਸ੍ਸਤਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ, ਅਕੇવਲਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਕੇવਲਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ, ਚવਨਧਮ੍ਮਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਅਚવਨਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਤਿ; ਯਤ੍ਥ ਚ ਪਨ ਜਾਯਤਿ ਜੀਯਤਿ ਮੀਯਤਿ ਚવਤਿ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਤਞ੍ਚ વਕ੍ਖਤਿ – ‘ਇਦਞ੍ਹਿ ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ; ਸਨ੍ਤਞ੍ਚ ਪਨਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ‘ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣ’ਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, bakaṃ brahmānaṃ etadavocaṃ – ‘‘avijjāgato vata, bho, bako brahmā; avijjāgato vata, bho, bako brahmā; yatra hi nāma aniccaṃyeva samānaṃ niccanti vakkhati, addhuvaṃyeva samānaṃ dhuvanti vakkhati, asassataṃyeva samānaṃ sassatanti vakkhati, akevalaṃyeva samānaṃ kevalanti vakkhati, cavanadhammaṃyeva samānaṃ acavanadhammanti vakkhati; yattha ca pana jāyati jīyati mīyati cavati upapajjati tañca vakkhati – ‘idañhi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjatī’ti; santañca panaññaṃ uttari nissaraṇaṃ ‘natthaññaṃ uttari nissaraṇa’nti vakkhatī’’ti.
੫੦੨. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਂ ਅਨ੍વਾવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਮੇਤਮਾਸਦੋ ਮੇਤਮਾਸਦੋ, ਏਸੋ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ વਸવਤ੍ਤੀ ਇਸ੍ਸਰੋ ਕਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਾਤਾ ਸੇਟ੍ਠੋ ਸਜਿਤਾ 1 વਸੀ ਪਿਤਾ ਭੂਤਭਬ੍ਯਾਨਂ। ਅਹੇਸੁਂ ਖੋ ਯੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਪਥવੀਗਰਹਕਾ ਪਥવੀਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, ਆਪਗਰਹਕਾ ਆਪਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, ਤੇਜਗਰਹਕਾ ਤੇਜਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, વਾਯਗਰਹਕਾ વਾਯਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, ਭੂਤਗਰਹਕਾ ਭੂਤਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, ਦੇવਗਰਹਕਾ ਦੇવਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, ਪਜਾਪਤਿਗਰਹਕਾ ਪਜਾਪਤਿਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਰਹਕਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਿਗੁਚ੍ਛਕਾ – ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਾਣੁਪਚ੍ਛੇਦਾ ਹੀਨੇ ਕਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਯੇ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਪਥવੀਪਸਂਸਕਾ ਪਥવਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, ਆਪਪਸਂਸਕਾ ਆਪਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, ਤੇਜਪਸਂਸਕਾ ਤੇਜਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, વਾਯਪਸਂਸਕਾ વਾਯਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, ਭੂਤਪਸਂਸਕਾ ਭੂਤਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, ਦੇવਪਸਂਸਕਾ ਦੇવਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, ਪਜਾਪਤਿਪਸਂਸਕਾ ਪਜਾਪਤਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਸਂਸਕਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੋ – ਤੇ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਾਣੁਪਚ੍ਛੇਦਾ ਪਣੀਤੇ ਕਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ। ਤਂ ਤਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਇਙ੍ਘ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਯਦੇવ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਆਹ ਤਦੇવ ਤ੍વਂ ਕਰੋਹਿ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ વਚਨਂ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤਿਤ੍ਥੋ’। ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ વਚਨਂ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਸਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਸਿਰਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਣਾਮੇਯ੍ਯ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪੁਰਿਸੋ ਨਰਕਪ੍ਪਪਾਤੇ ਪਪਤਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ ਪਥવਿਂ વਿਰਾਧੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ‘ਇਙ੍ਘਂ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਯਦੇવ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਆਹ ਤਦੇવ ਤ੍વਂ ਕਰੋਹਿ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ વਚਨਂ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤਿਤ੍ਥੋ। ਨਨੁ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਸ੍ਸਸਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ’ਨ੍ਤਿ? ਇਤਿ ਖੋ ਮਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਂ ਉਪਨੇਸਿ।
502. ‘‘Atha kho, bhikkhave, māro pāpimā aññataraṃ brahmapārisajjaṃ anvāvisitvā maṃ etadavoca – ‘bhikkhu, bhikkhu, metamāsado metamāsado, eso hi, bhikkhu, brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavattī issaro kattā nimmātā seṭṭho sajitā 2 vasī pitā bhūtabhabyānaṃ. Ahesuṃ kho ye, bhikkhu, tayā pubbe samaṇabrāhmaṇā lokasmiṃ pathavīgarahakā pathavījigucchakā, āpagarahakā āpajigucchakā, tejagarahakā tejajigucchakā, vāyagarahakā vāyajigucchakā, bhūtagarahakā bhūtajigucchakā, devagarahakā devajigucchakā, pajāpatigarahakā pajāpatijigucchakā, brahmagarahakā brahmajigucchakā – te kāyassa bhedā pāṇupacchedā hīne kāye patiṭṭhitā ahesuṃ. Ye pana, bhikkhu, tayā pubbe samaṇabrāhmaṇā lokasmiṃ pathavīpasaṃsakā pathavābhinandino, āpapasaṃsakā āpābhinandino, tejapasaṃsakā tejābhinandino, vāyapasaṃsakā vāyābhinandino, bhūtapasaṃsakā bhūtābhinandino, devapasaṃsakā devābhinandino, pajāpatipasaṃsakā pajāpatābhinandino, brahmapasaṃsakā brahmābhinandino – te kāyassa bhedā pāṇupacchedā paṇīte kāye patiṭṭhitā. Taṃ tāhaṃ, bhikkhu, evaṃ vadāmi – ‘iṅgha tvaṃ, mārisa, yadeva te brahmā āha tadeva tvaṃ karohi, mā tvaṃ brahmuno vacanaṃ upātivattittho’. Sace kho tvaṃ, bhikkhu, brahmuno vacanaṃ upātivattissasi, seyyathāpi nāma puriso siriṃ āgacchantiṃ daṇḍena paṭippaṇāmeyya, seyyathāpi vā pana, bhikkhu, puriso narakappapāte papatanto hatthehi ca pādehi ca pathaviṃ virādheyya, evaṃ sampadamidaṃ, bhikkhu, tuyhaṃ bhavissati. ‘Iṅghaṃ tvaṃ, mārisa, yadeva te brahmā āha tadeva tvaṃ karohi, mā tvaṃ brahmuno vacanaṃ upātivattittho. Nanu tvaṃ, bhikkhu, passasi brahmaparisaṃ sannipatita’nti? Iti kho maṃ, bhikkhave, māro pāpimā brahmaparisaṃ upanesi.
‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਰਂ ਪਾਪਿਮਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਤਾਹਂ, ਪਾਪਿਮ; ਮਾ ਤ੍વਂ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋ – ਨ ਮਂ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ। ਮਾਰੋ ਤ੍વਮਸਿ, ਪਾਪਿਮ। ਯੋ ਚੇવ, ਪਾਪਿਮ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਯਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਾ, ਯੇ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾ, ਸਬ੍ਬੇવ ਤવ ਹਤ੍ਥਗਤਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਤવ વਸਂਗਤਾ। ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਹਿ, ਪਾਪਿਮ, ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਏਸੋਪਿ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤੋ, ਏਸੋਪਿ ਮੇ ਅਸ੍ਸ વਸਂਗਤੋ’ਤਿ। ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ, ਪਾਪਿਮ, ਨੇવ ਤવ ਹਤ੍ਥਗਤੋ ਨੇવ ਤવ વਸਂਗਤੋ’’ਤਿ।
‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, māraṃ pāpimantaṃ etadavocaṃ – ‘jānāmi kho tāhaṃ, pāpima; mā tvaṃ maññittho – na maṃ jānātī’ti. Māro tvamasi, pāpima. Yo ceva, pāpima, brahmā, yā ca brahmaparisā, ye ca brahmapārisajjā, sabbeva tava hatthagatā sabbeva tava vasaṃgatā. Tuyhañhi, pāpima, evaṃ hoti – ‘esopi me assa hatthagato, esopi me assa vasaṃgato’ti. Ahaṃ kho pana, pāpima, neva tava hatthagato neva tava vasaṃgato’’ti.
੫੦੩. ‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਮਾਰਿਸ, ਨਿਚ੍ਚਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ, ਧੁવਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਧੁવਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ, ਸਸ੍ਸਤਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ, ਕੇવਲਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਕੇવਲਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ, ਅਚવਨਧਮ੍ਮਂਯੇવ ਸਮਾਨਂ ਅਚવਨਧਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਚ ਪਨ ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਤਦੇવਾਹਂ વਦਾਮਿ – ‘ਇਦਞ੍ਹਿ ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ। ਅਸਨ੍ਤਞ੍ਚ ਪਨਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ‘ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣ’ਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ। ਅਹੇਸੁਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਯਾવਤਕਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਸਿਣਂ ਆਯੁ ਤਾવਤਕਂ ਤੇਸਂ ਤਪੋਕਮ੍ਮਮੇવ ਅਹੋਸਿ। ਤੇ ਖੋ ਏવਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ – ‘ਸਨ੍ਤਞ੍ਚ ਪਨਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਅਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ, ਅਸਨ੍ਤਂ વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣ’ਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਤਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ‘ਨ ਚੇવਞ੍ਞਂ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, ਯਾવਦੇવ ਚ ਪਨ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ વਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਥવਿਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਓਪਸਾਯਿਕੋ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ વਤ੍ਥੁਸਾਯਿਕੋ, ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ਬਾਹਿਤੇਯ੍ਯੋ। ਸਚੇ ਆਪਂ… ਤੇਜਂ… વਾਯਂ… ਭੂਤੇ… ਦੇવੇ… ਪਜਾਪਤਿਂ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਓਪਸਾਯਿਕੋ ਮੇ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ વਤ੍ਥੁਸਾਯਿਕੋ, ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ਬਾਹਿਤੇਯ੍ਯੋ’ਤਿ।
503. ‘‘Evaṃ vutte, bhikkhave, bako brahmā maṃ etadavoca – ‘ahañhi, mārisa, niccaṃyeva samānaṃ niccanti vadāmi, dhuvaṃyeva samānaṃ dhuvanti vadāmi, sassataṃyeva samānaṃ sassatanti vadāmi, kevalaṃyeva samānaṃ kevalanti vadāmi, acavanadhammaṃyeva samānaṃ acavanadhamma’nti vadāmi, yattha ca pana na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati tadevāhaṃ vadāmi – ‘idañhi na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjatī’ti. Asantañca panaññaṃ uttari nissaraṇaṃ ‘natthaññaṃ uttari nissaraṇa’nti vadāmi. Ahesuṃ kho, bhikkhu, tayā pubbe samaṇabrāhmaṇā lokasmiṃ yāvatakaṃ tuyhaṃ kasiṇaṃ āyu tāvatakaṃ tesaṃ tapokammameva ahosi. Te kho evaṃ jāneyyuṃ – ‘santañca panaññaṃ uttari nissaraṇaṃ atthaññaṃ uttari nissaraṇanti, asantaṃ vā aññaṃ uttari nissaraṇaṃ natthaññaṃ uttari nissaraṇa’nti. Taṃ tāhaṃ, bhikkhu, evaṃ vadāmi – ‘na cevaññaṃ uttari nissaraṇaṃ dakkhissasi, yāvadeva ca pana kilamathassa vighātassa bhāgī bhavissasi. Sace kho tvaṃ, bhikkhu, pathaviṃ ajjhosissasi, opasāyiko me bhavissasi vatthusāyiko, yathākāmakaraṇīyo bāhiteyyo. Sace āpaṃ… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ ajjhosissasi, opasāyiko me bhavissasi vatthusāyiko, yathākāmakaraṇīyo bāhiteyyo’ti.
‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ ਏવਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਜਾਨਾਮਿ – ਸਚੇ ਪਥવਿਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਓਪਸਾਯਿਕੋ ਤੇ ਭવਿਸ੍ਸਾਮਿ વਤ੍ਥੁਸਾਯਿਕੋ, ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ਬਾਹਿਤੇਯ੍ਯੋ। ‘ਸਚੇ ਆਪਂ… ਤੇਜਂ… વਾਯਂ… ਭੂਤੇ… ਦੇવੇ… ਪਜਾਪਤਿਂ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਓਪਸਾਯਿਕੋ ਤੇ ਭવਿਸ੍ਸਾਮਿ વਤ੍ਥੁਸਾਯਿਕੋ, ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯੋ ਬਾਹਿਤੇਯ੍ਯੋ’ਤਿ ਅਪਿ ਚ ਤੇ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਗਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ, ਜੁਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਏવਂ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’’ਤਿ।
‘‘Ahampi kho evaṃ, brahme, jānāmi – sace pathaviṃ ajjhosissāmi, opasāyiko te bhavissāmi vatthusāyiko, yathākāmakaraṇīyo bāhiteyyo. ‘Sace āpaṃ… tejaṃ… vāyaṃ… bhūte… deve… pajāpatiṃ… brahmaṃ ajjhosissāmi, opasāyiko te bhavissāmi vatthusāyiko, yathākāmakaraṇīyo bāhiteyyo’ti api ca te ahaṃ, brahme, gatiñca pajānāmi, jutiñca pajānāmi – evaṃ mahiddhiko bako brahmā, evaṃ mahānubhāvo bako brahmā, evaṃ mahesakkho bako brahmā’’ti.
‘‘ਯਥਾਕਥਂ ਪਨ ਮੇ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਗਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਸਿ, ਜੁਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਸਿ – ‘ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਏવਂ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’ਤਿ?
‘‘Yathākathaṃ pana me tvaṃ, mārisa, gatiñca pajānāsi, jutiñca pajānāsi – ‘evaṃ mahiddhiko bako brahmā, evaṃ mahānubhāvo bako brahmā, evaṃ mahesakkho bako brahmā’ti?
‘‘ਯਾવਤਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ, ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ ਦਿਸਾ ਭਨ੍ਤਿ વਿਰੋਚਨਾ।
‘‘Yāvatā candimasūriyā, pariharanti disā bhanti virocanā;
ਇਤ੍ਥਭਾવਞ੍ਞਥਾਭਾવਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਗਤਿਂ ਗਤਿ’’ਨ੍ਤਿ॥
Itthabhāvaññathābhāvaṃ, sattānaṃ āgatiṃ gati’’nti.
‘‘ਏવਂ ਖੋ ਤੇ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਗਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ ਜੁਤਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਮਿ – ‘ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਏવਂ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ’ਤਿ।
‘‘Evaṃ kho te ahaṃ, brahme, gatiñca pajānāmi jutiñca pajānāmi – ‘evaṃ mahiddhiko bako brahmā, evaṃ mahānubhāvo bako brahmā, evaṃ mahesakkho bako brahmā’ti.
੫੦੪. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਯੋ, ਤਂ ਤ੍વਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ; ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਆਭਸ੍ਸਰਾ ਨਾਮ ਕਾਯੋ ਯਤੋ ਤ੍વਂ ਚੁਤੋ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨੋ। ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਅਤਿਚਿਰਨਿવਾਸੇਨ ਸਾ ਸਤਿ ਪਮੁਟ੍ਠਾ, ਤੇਨ ਤਂ ਤ੍વਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ; ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨੇવ ਤੇ ਸਮਸਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਕੁਤੋ ਨੀਚੇਯ੍ਯਂ? ਅਥ ਖੋ ਅਹਮੇવ ਤਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਸੁਭਕਿਣ੍ਹੋ ਨਾਮ ਕਾਯੋ, વੇਹਪ੍ਫਲੋ ਨਾਮ ਕਾਯੋ, ਅਭਿਭੂ ਨਾਮ ਕਾਯੋ, ਤਂ ਤ੍વਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ; ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨੇવ ਤੇ ਸਮਸਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਕੁਤੋ ਨੀਚੇਯ੍ਯਂ? ਅਥ ਖੋ ਅਹਮੇવ ਤਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਪਥવਿਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਪਥવਿਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਯਾવਤਾ ਪਥવਿਯਾ ਪਥવਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ ਤਦਭਿਞ੍ਞਾਯ ਪਥવਿਂ ਨਾਪਹੋਸਿਂ, ਪਥવਿਯਾ ਨਾਪਹੋਸਿਂ, ਪਥવਿਤੋ ਨਾਪਹੋਸਿਂ, ਪਥવਿਂ ਮੇਤਿ ਨਾਪਹੋਸਿਂ, ਪਥવਿਂ ਨਾਭਿવਦਿਂ। ਏવਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨੇવ ਤੇ ਸਮਸਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਕੁਤੋ ਨੀਚੇਯ੍ਯਂ? ਅਥ ਖੋ ਅਹਮੇવ ਤਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਆਪਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਤੇਜਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… વਾਯਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਭੂਤੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਦੇવੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਪਜਾਪਤਿਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਆਭਸ੍ਸਰੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਸੁਭਕਿਣ੍ਹੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ… …ਪੇ॰… વੇਹਪ੍ਫਲੇ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਅਭਿਭੁਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਸਬ੍ਬਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਯਾવਤਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ ਤਦਭਿਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਨਾਪਹੋਸਿਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਨਾਪਹੋਸਿਂ ਸਬ੍ਬਤੋ ਨਾਪਹੋਸਿਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮੇਤਿ ਨਾਪਹੋਸਿਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਨਾਭਿવਦਿਂ। ਏવਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨੇવ ਤੇ ਸਮਸਮੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਕੁਤੋ ਨੀਚੇਯ੍ਯਂ? ਅਥ ਖੋ ਅਹਮੇવ ਤਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ।
504. ‘‘Atthi kho, brahme, añño kāyo, taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi; tamahaṃ jānāmi passāmi. Atthi kho, brahme, ābhassarā nāma kāyo yato tvaṃ cuto idhūpapanno. Tassa te aticiranivāsena sā sati pamuṭṭhā, tena taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi; tamahaṃ jānāmi passāmi. Evampi kho ahaṃ, brahme, neva te samasamo abhiññāya, kuto nīceyyaṃ? Atha kho ahameva tayā bhiyyo. Atthi kho, brahme, subhakiṇho nāma kāyo, vehapphalo nāma kāyo, abhibhū nāma kāyo, taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi; tamahaṃ jānāmi passāmi. Evampi kho ahaṃ, brahme, neva te samasamo abhiññāya, kuto nīceyyaṃ? Atha kho ahameva tayā bhiyyo. Pathaviṃ kho ahaṃ, brahme, pathavito abhiññāya yāvatā pathaviyā pathavattena ananubhūtaṃ tadabhiññāya pathaviṃ nāpahosiṃ, pathaviyā nāpahosiṃ, pathavito nāpahosiṃ, pathaviṃ meti nāpahosiṃ, pathaviṃ nābhivadiṃ. Evampi kho ahaṃ, brahme, neva te samasamo abhiññāya, kuto nīceyyaṃ? Atha kho ahameva tayā bhiyyo. Āpaṃ kho ahaṃ, brahme…pe… tejaṃ kho ahaṃ, brahme…pe… vāyaṃ kho ahaṃ, brahme…pe… bhūte kho ahaṃ, brahme…pe… deve kho ahaṃ, brahme…pe… pajāpatiṃ kho ahaṃ, brahme…pe… brahmaṃ kho ahaṃ, brahme…pe… ābhassare kho ahaṃ, brahme…pe… subhakiṇhe kho ahaṃ, brahme… …pe… vehapphale kho ahaṃ, brahme…pe… abhibhuṃ kho ahaṃ, brahme…pe… sabbaṃ kho ahaṃ, brahme, sabbato abhiññāya yāvatā sabbassa sabbattena ananubhūtaṃ tadabhiññāya sabbaṃ nāpahosiṃ sabbasmiṃ nāpahosiṃ sabbato nāpahosiṃ sabbaṃ meti nāpahosiṃ, sabbaṃ nābhivadiṃ. Evampi kho ahaṃ, brahme, neva te samasamo abhiññāya, kuto nīceyyaṃ? Atha kho ahameva tayā bhiyyo’’ti.
‘‘ਸਚੇ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਤਦਭਿਞ੍ਞਾਯ ਮਾ ਹੇવ ਤੇ ਰਿਤ੍ਤਕਮੇવ ਅਹੋਸਿ, ਤੁਚ੍ਛਕਮੇવ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ।
‘‘Sace kho, mārisa, sabbassa sabbattena ananubhūtaṃ, tadabhiññāya mā heva te rittakameva ahosi, tucchakameva ahosī’’ti .
‘‘‘વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਅਨਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਤੋ ਪਭਂ’, ਤਂ ਪਥવਿਯਾ ਪਥવਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਆਪਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਤੇਜਸ੍ਸ ਤੇਜਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, વਾਯਸ੍ਸ વਾਯਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਭੂਤਾਨਂ ਭੂਤਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਪਜਾਪਤਿਸ੍ਸ ਪਜਾਪਤਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਆਭਸ੍ਸਰਾਨਂ ਆਭਸ੍ਸਰਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਾਨਂ ਸੁਭਕਿਣ੍ਹਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, વੇਹਪ੍ਫਲਾਨਂ વੇਹਪ੍ਫਲਤ੍ਤੇ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਅਭਿਭੁਸ੍ਸ ਅਭਿਭੁਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਅਨਨੁਭੂਤਂ’’।
‘‘‘Viññāṇaṃ anidassanaṃ anantaṃ sabbato pabhaṃ’, taṃ pathaviyā pathavattena ananubhūtaṃ, āpassa āpattena ananubhūtaṃ, tejassa tejattena ananubhūtaṃ, vāyassa vāyattena ananubhūtaṃ, bhūtānaṃ bhūtattena ananubhūtaṃ, devānaṃ devattena ananubhūtaṃ, pajāpatissa pajāpatittena ananubhūtaṃ, brahmānaṃ brahmattena ananubhūtaṃ, ābhassarānaṃ ābhassarattena ananubhūtaṃ, subhakiṇhānaṃ subhakiṇhattena ananubhūtaṃ, vehapphalānaṃ vehapphalatte ananubhūtaṃ, abhibhussa abhibhuttena ananubhūtaṃ, sabbassa sabbattena ananubhūtaṃ’’.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਚਰਹਿ 7 ਤੇ, ਮਾਰਿਸ, ਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮੀ’’ਤਿ। ‘ਹਨ੍ਦ ਚਰਹਿ ਮੇ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਸ੍ਸੁ, ਸਚੇ વਿਸਹਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ‘ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਨੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਤੁਂ।
‘‘Handa carahi 8 te, mārisa, passa antaradhāyāmī’’ti. ‘Handa carahi me tvaṃ, brahme, antaradhāyassu, sace visahasī’ti. Atha kho, bhikkhave, bako brahmā ‘antaradhāyissāmi samaṇassa gotamassa, antaradhāyissāmi samaṇassa gotamassā’ti nevassu me sakkoti antaradhāyituṃ.
‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਕਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਹਨ੍ਦ ਚਰਹਿ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮੀ’ਤਿ। ‘ਹਨ੍ਦ ਚਰਹਿ ਮੇ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਸ੍ਸੁ ਸਚੇ વਿਸਹਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਸਿਂ – ‘ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾ ਚ ਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਮੇ ਸੋਸ੍ਸਨ੍ਤਿ 9, ਨ ਚ ਮਂ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿਂ –
‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, bakaṃ brahmānaṃ etadavocaṃ – ‘handa carahi te brahme antaradhāyāmī’ti. ‘Handa carahi me tvaṃ, mārisa, antaradhāyassu sace visahasī’ti. Atha kho ahaṃ, bhikkhave, tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsiṃ – ‘ettāvatā brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca saddañca me sossanti 10, na ca maṃ dakkhantī’ti. Antarahito imaṃ gāthaṃ abhāsiṃ –
‘‘ਭવੇવਾਹਂ ਭਯਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਭવਞ੍ਚ વਿਭવੇਸਿਨਂ।
‘‘Bhavevāhaṃ bhayaṃ disvā, bhavañca vibhavesinaṃ;
ਭવਂ ਨਾਭਿવਦਿਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਨਨ੍ਦਿਞ੍ਚ ਨ ਉਪਾਦਿਯਿ’’ਨ੍ਤਿ॥
Bhavaṃ nābhivadiṃ kiñci, nandiñca na upādiyi’’nti.
‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾ ਚ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਚਿਤ੍ਤਜਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ – ‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ વਤ ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ વਤ ਭੋ! ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾ, ਨ ਚ વਤ ਨੋ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਿਟ੍ਠੋ વਾ, ਸੁਤੋ વਾ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਮਣੋ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਾ ਏવਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਏવਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਯਥਾਯਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ। ਭવਰਾਮਾਯ વਤ, ਭੋ, ਪਜਾਯ ਭવਰਤਾਯ ਭવਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾਯ ਸਮੂਲਂ ਭવਂ ਉਦਬ੍ਬਹੀ’ਤਿ।
‘‘Atha kho, bhikkhave, brahmā ca brahmaparisā ca brahmapārisajjā ca acchariyabbhutacittajātā ahesuṃ – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho! Samaṇassa gotamassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, na ca vata no ito pubbe diṭṭho vā, suto vā, añño samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ mahiddhiko evaṃ mahānubhāvo yathāyaṃ samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito. Bhavarāmāya vata, bho, pajāya bhavaratāya bhavasammuditāya samūlaṃ bhavaṃ udabbahī’ti.
੫੦੫. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਂ ਅਨ੍વਾવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਏવਂ ਪਜਾਨਾਸਿ, ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਏવਂ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ, ਮਾ ਸਾવਕੇ ਉਪਨੇਸਿ, ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ; ਮਾ ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ; ਮਾ ਸਾવਕੇਸੁ ਗੇਧਿਮਕਾਸਿ, ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ। ਅਹੇਸੁਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਟਿਜਾਨਮਾਨਾ । ਤੇ ਸਾવਕੇ ਉਪਨੇਸੁਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ, ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੁਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਸਾવਕੇਸੁ ਗੇਧਿਮਕਂਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ, ਤੇ ਸਾવਕੇ ਉਪਨੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ, ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਸਾવਕੇਸੁ ਗੇਧਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਾਣੁਪਚ੍ਛੇਦਾ ਹੀਨੇ ਕਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ। ਅਹੇਸੁਂ ਯੇ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਪਟਿਜਾਨਮਾਨਾ। ਤੇ ਨ ਸਾવਕੇ ਉਪਨੇਸੁਂ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ, ਨ ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੁਂ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਨ ਸਾવਕੇਸੁ ਗੇਧਿਮਕਂਸੁ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ, ਤੇ ਨ ਸਾવਕੇ ਉਪਨੇਤ੍વਾ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ, ਨ ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਨ ਸਾવਕੇਸੁ ਗੇਧਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਸੁ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਾਣੁਪਚ੍ਛੇਦਾ ਪਣੀਤੇ ਕਾਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ। ਤਂ ਤਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏવਂ વਦਾਮਿ – ਇਙ੍ਘ ਤ੍વਂ, ਮਾਰਿਸ, ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖવਿਹਾਰਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ વਿਹਰਸ੍ਸੁ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਂ ਕੁਸਲਞ੍ਹਿ, ਮਾਰਿਸ, ਮਾ ਪਰਂ ਓવਦਾਹੀ’ਤਿ।
505. ‘‘Atha kho, bhikkhave, māro pāpimā aññataraṃ brahmapārisajjaṃ anvāvisitvā maṃ etadavoca – ‘sace kho tvaṃ, mārisa, evaṃ pajānāsi, sace tvaṃ evaṃ anubuddho, mā sāvake upanesi, mā pabbajite; mā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi, mā pabbajitānaṃ; mā sāvakesu gedhimakāsi, mā pabbajitesu. Ahesuṃ kho, bhikkhu, tayā pubbe samaṇabrāhmaṇā lokasmiṃ arahanto sammāsambuddhā paṭijānamānā . Te sāvake upanesuṃ pabbajite, sāvakānaṃ dhammaṃ desesuṃ pabbajitānaṃ, sāvakesu gedhimakaṃsu pabbajitesu, te sāvake upanetvā pabbajite, sāvakānaṃ dhammaṃ desetvā pabbajitānaṃ, sāvakesu gedhitacittā pabbajitesu, kāyassa bhedā pāṇupacchedā hīne kāye patiṭṭhitā. Ahesuṃ ye pana, bhikkhu, tayā pubbe samaṇabrāhmaṇā lokasmiṃ arahanto sammāsambuddhā paṭijānamānā. Te na sāvake upanesuṃ na pabbajite, na sāvakānaṃ dhammaṃ desesuṃ na pabbajitānaṃ, na sāvakesu gedhimakaṃsu na pabbajitesu, te na sāvake upanetvā na pabbajite, na sāvakānaṃ dhammaṃ desetvā na pabbajitānaṃ, na sāvakesu gedhitacittā na pabbajitesu, kāyassa bhedā pāṇupacchedā paṇīte kāye patiṭṭhitā. Taṃ tāhaṃ, bhikkhu, evaṃ vadāmi – iṅgha tvaṃ, mārisa, appossukko diṭṭhadhammasukhavihāramanuyutto viharassu, anakkhātaṃ kusalañhi, mārisa, mā paraṃ ovadāhī’ti.
‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਾਰਂ ਪਾਪਿਮਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਤਾਹਂ, ਪਾਪਿਮ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋ – ਨ ਮਂ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ। ਮਾਰੋ ਤ੍વਮਸਿ, ਪਾਪਿਮ। ਨ ਮਂ ਤ੍વਂ, ਪਾਪਿਮ, ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ ਏવਂ વਦੇਸਿ; ਅਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ ਮਂ ਤ੍વਂ, ਪਾਪਿਮ, ਏવਂ વਦੇਸਿ। ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਹਿ, ਪਾਪਿਮ, ਏવਂ ਹੋਤਿ – ‘ਯੇਸਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਤਿ, ਤੇ ਮੇ વਿਸਯਂ ਉਪਾਤਿવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾવ ਪਨ ਤੇ , ਪਾਪਿਮ, ਸਮਾਨਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਮ੍ਹਾਤਿ ਪਟਿਜਾਨਿਂਸੁ। ਅਹਂ ਖੋ ਪਨ, ਪਾਪਿਮ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋવ ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਮ੍ਹੀਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਮਿ। ਦੇਸੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ, ਪਾਪਿਮ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਤਾਦਿਸੋવ ਅਦੇਸੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ, ਪਾਪਿਮ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਤਾਦਿਸੋવ। ਉਪਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ, ਪਾਪਿਮ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਾવਕੇ ਤਾਦਿਸੋવ, ਅਨੁਪਨੇਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ, ਪਾਪਿਮ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਾવਕੇ ਤਾਦਿਸੋવ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਪਾਪਿਮ, ਯੇ ਆਸવਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਬ੍ਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ – ਤੇ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਪਾਪਿਮ, ਤਾਲੋ ਮਤ੍ਥਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਅਭਬ੍ਬੋ ਪੁਨ વਿਰੂਲ਼੍ਹਿਯਾ; ਏવਮੇવ ਖੋ, ਪਾਪਿਮ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯੇ ਆਸવਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਬ੍ਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ – ਤੇ ਪਹੀਨਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ।
‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhikkhave, māraṃ pāpimantaṃ etadavocaṃ – ‘jānāmi kho tāhaṃ, pāpima, mā tvaṃ maññittho – na maṃ jānātī’ti. Māro tvamasi, pāpima. Na maṃ tvaṃ, pāpima, hitānukampī evaṃ vadesi; ahitānukampī maṃ tvaṃ, pāpima, evaṃ vadesi. Tuyhañhi, pāpima, evaṃ hoti – ‘yesaṃ samaṇo gotamo dhammaṃ desessati, te me visayaṃ upātivattissantī’ti. Asammāsambuddhāva pana te , pāpima, samānā sammāsambuddhāmhāti paṭijāniṃsu. Ahaṃ kho pana, pāpima, sammāsambuddhova samāno sammāsambuddhomhīti paṭijānāmi. Desentopi hi, pāpima, tathāgato sāvakānaṃ dhammaṃ tādisova adesentopi hi, pāpima, tathāgato sāvakānaṃ dhammaṃ tādisova. Upanentopi hi, pāpima, tathāgato sāvake tādisova, anupanentopi hi, pāpima, tathāgato sāvake tādisova. Taṃ kissa hetu? Tathāgatassa, pāpima, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā – te pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā. Seyyathāpi, pāpima, tālo matthakacchinno abhabbo puna virūḷhiyā; evameva kho, pāpima, tathāgatassa ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā – te pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammāti.
‘‘ਇਤਿ ਹਿਦਂ ਮਾਰਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਲਪਨਤਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਚ ਅਭਿਨਿਮਨ੍ਤਨਤਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਿਕਂਤੇવ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Iti hidaṃ mārassa ca anālapanatāya brahmuno ca abhinimantanatāya, tasmā imassa veyyākaraṇassa brahmanimantanikaṃteva adhivacana’’nti.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਨવਮਂ।
Brahmanimantanikasuttaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Brahmanimantanikasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੯. ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Brahmanimantanikasuttavaṇṇanā
