| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಕಥಾ
Brahmavihārakathā
೨೫೧. ಇದಾನಿ ಮೇತ್ತಾದಿಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರವಸೇನ ಪವತ್ತಮಾನಂ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪುನ ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾತಿಆದಿ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತನ್ತಿ ಮೇತ್ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಂ। ಪರತೋ ಕರುಣಾಸಹಗತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೇನ ಪನೇಸ ವಿಧಾನೇನ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಮೇತ್ತಾದಿಸಹಗತಾನಿ ಝಾನಾನಿ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ತಂ ಮೇತ್ತಾದೀನಂ ಭಾವನಾವಿಧಾನಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೨೪೦) ವಿತ್ಥಾರಿತಮೇವ। ಅವಸೇಸಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಅತ್ಥೋ ಪಥವೀಕಸಿಣೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
251. Idāni mettādibrahmavihāravasena pavattamānaṃ rūpāvacarakusalaṃ dassetuṃ puna katame dhammā kusalātiādi āraddhaṃ. Tattha mettāsahagatanti mettāya samannāgataṃ. Parato karuṇāsahagatādīsupi eseva nayo. Yena panesa vidhānena paṭipanno mettādisahagatāni jhānāni upasampajja viharati, taṃ mettādīnaṃ bhāvanāvidhānaṃ sabbaṃ visuddhimagge (visuddhi. 1.240) vitthāritameva. Avasesāya pāḷiyā attho pathavīkasiṇe vuttanayeneva veditabbo.
ಕೇವಲಞ್ಹಿ ಪಥವೀಕಸಿಣೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ನವಕಾ, ಇಧ ಪುರಿಮಾಸು ತೀಸು ತಿಕಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಿಕವಸೇನ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಸತ್ತಕಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನವಸೇನ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಏಕಕಾ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾಸು ಚ ಛನ್ದಾದೀಹಿ ಚತೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕರುಣಾಮುದಿತಾತಿ ಇಮೇಪಿ ಯೇವಾಪನಕಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ದುಕ್ಖಪಟಿಪದಾದಿಭಾವೋ ಚೇತ್ಥ ಮೇತ್ತಾಯ ತಾವ ಬ್ಯಾಪಾದವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ, ಕರುಣಾಯ ವಿಹಿಂಸಾವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ, ಮುದಿತಾಯ ಅರತಿವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ, ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ರಾಗಪಟಿಘವಿಕ್ಖಮ್ಭನವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತಾ ಪನ ನಬಹುಸತ್ತಾರಮ್ಮಣವಸೇನ; ಅಪ್ಪಮಾಣಾರಮ್ಮಣತಾ ಬಹುಸತ್ತಾರಮ್ಮಣವಸೇನ ಹೋತೀತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ ತಾದಿಸಮೇವ।
Kevalañhi pathavīkasiṇe pañcavīsati navakā, idha purimāsu tīsu tikacatukkajjhānikavasena pañcavīsati sattakā, upekkhāya catutthajjhānavasena pañcavīsati ekakā, karuṇāmuditāsu ca chandādīhi catūhi saddhiṃ karuṇāmuditāti imepi yevāpanakā labbhanti. Dukkhapaṭipadādibhāvo cettha mettāya tāva byāpādavikkhambhanavasena, karuṇāya vihiṃsāvikkhambhanavasena, muditāya arativikkhambhanavasena, upekkhāya rāgapaṭighavikkhambhanavasena veditabbo. Parittārammaṇatā pana nabahusattārammaṇavasena; appamāṇārammaṇatā bahusattārammaṇavasena hotīti ayaṃ viseso. Sesaṃ tādisameva.
ಏವಂ ತಾವ ಪಾಳಿವಸೇನೇವ –
Evaṃ tāva pāḷivaseneva –
ಬ್ರಹ್ಮುತ್ತಮೇನ ಕಥಿತೇ, ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಇಮೇ ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ।
Brahmuttamena kathite, brahmavihāre ime iti viditvā;
ಭಿಯ್ಯೋ ಏತೇಸು ಅಯಂ, ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾಪಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ॥
Bhiyyo etesu ayaṃ, pakiṇṇakakathāpi viññeyyā.
ಏತಾಸು ಹಿ ಮೇತ್ತಾಕರುಣಾಮುದಿತಾಉಪೇಕ್ಖಾಸು ಅತ್ಥತೋ ತಾವ ಮೇಜ್ಜತೀತಿ ಮೇತ್ತಾ, ಸಿನಿಯ್ಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಿತ್ತೇ ವಾ ಭವಾ, ಮಿತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಏಸಾ ಪವತ್ತತೀಪಿ ಮೇತ್ತಾ। ಪರದುಕ್ಖೇ ಸತಿ ಸಾಧೂನಂ ಹದಯಕಮ್ಪನಂ ಕರೋತೀತಿ ಕರುಣಾ। ಕಿಣಾತಿ ವಾ ಪರದುಕ್ಖಂ ಹಿಂಸತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ಕರುಣಾ । ಕಿರೀಯತಿ ವಾ ದುಕ್ಖಿತೇಸು ಫರಣವಸೇನ ಪಸಾರಿಯತೀತಿ ಕರುಣಾ। ಮೋದನ್ತಿ ತಾಯ ತಂಸಮಙ್ಗಿನೋ, ಸಯಂ ವಾ ಮೋದತಿ, ಮೋದನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ತನ್ತಿ ಮುದಿತಾ। ‘ಅವೇರಾ ಹೋನ್ತೂ’ತಿಆದಿಬ್ಯಾಪಾರಪ್ಪಹಾನೇನ ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವೂಪಗಮನೇನ ಚ ಉಪೇಕ್ಖತೀತಿ ಉಪೇಕ್ಖಾ।
Etāsu hi mettākaruṇāmuditāupekkhāsu atthato tāva mejjatīti mettā, siniyhatīti attho. Mitte vā bhavā, mittassa vā esā pavattatīpi mettā. Paradukkhe sati sādhūnaṃ hadayakampanaṃ karotīti karuṇā. Kiṇāti vā paradukkhaṃ hiṃsati vināsetīti karuṇā. Kirīyati vā dukkhitesu pharaṇavasena pasāriyatīti karuṇā. Modanti tāya taṃsamaṅgino, sayaṃ vā modati, modanamattameva vā tanti muditā. ‘Averā hontū’tiādibyāpārappahānena majjhattabhāvūpagamanena ca upekkhatīti upekkhā.
ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನೇತ್ಥ ಹಿತಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ‘ಮೇತ್ತಾ’, ಹಿತೂಪಸಂಹಾರರಸಾ, ಆಘಾತವಿನಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸತ್ತಾನಂ ಮನಾಪಭಾವದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ। ಬ್ಯಾಪಾದೂಪಸಮೋ ಏತಿಸ್ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಸಿನೇಹಸಮ್ಭವೋ ವಿಪತ್ತಿ। ದುಕ್ಖಾಪನಯನಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ‘ಕರುಣಾ’, ಪರದುಕ್ಖಾಸಹನರಸಾ, ಅವಿಹಿಂಸಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ , ದುಕ್ಖಾಭಿಭೂತಾನಂ ಅನಾಥಭಾವದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ। ವಿಹಿಂಸೂಪಸಮೋ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಸೋಕಸಮ್ಭವೋ ವಿಪತ್ತಿ। ಸತ್ತೇಸು ಪಮೋದನಲಕ್ಖಣಾ ‘ಮುದಿತಾ’, ಅನಿಸ್ಸಾಯನರಸಾ, ಅರತಿವಿಘಾತಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸತ್ತಾನಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ। ಅರತಿವೂಪಸಮೋ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಪಹಾಸಸಮ್ಭವೋ ವಿಪತ್ತಿ। ಸತ್ತೇಸು ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ‘ಉಪೇಕ್ಖಾ’, ಸತ್ತೇಸು ಸಮಭಾವದಸ್ಸನರಸಾ, ಪಟಿಘಾನುನಯವೂಪಸಮಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ‘‘ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾ ಸತ್ತಾ, ತೇ ಕಸ್ಸ ರುಚಿಯಾ ಸುಖಿತಾ ವಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ದುಕ್ಖತೋ ವಾ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿತೋ ವಾ ನ ಪರಿಹಾಯಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ? ಏವಂ ಪವತ್ತಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಾದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ। ಪಟಿಘಾನುನಯವೂಪಸಮೋ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಗೇಹಸ್ಸಿತಾಯ ಅಞ್ಞಾಣುಪೇಕ್ಖಾಯ ಸಮ್ಭವೋ ವಿಪತ್ತಿ।
Lakkhaṇādito panettha hitākārappavattilakkhaṇā ‘mettā’, hitūpasaṃhārarasā, āghātavinayapaccupaṭṭhānā, sattānaṃ manāpabhāvadassanapadaṭṭhānā. Byāpādūpasamo etissā sampatti, sinehasambhavo vipatti. Dukkhāpanayanākārappavattilakkhaṇā ‘karuṇā’, paradukkhāsahanarasā, avihiṃsāpaccupaṭṭhānā , dukkhābhibhūtānaṃ anāthabhāvadassanapadaṭṭhānā. Vihiṃsūpasamo tassā sampatti, sokasambhavo vipatti. Sattesu pamodanalakkhaṇā ‘muditā’, anissāyanarasā, arativighātapaccupaṭṭhānā, sattānaṃ sampattidassanapadaṭṭhānā. Arativūpasamo tassā sampatti, pahāsasambhavo vipatti. Sattesu majjhattākārappavattilakkhaṇā ‘upekkhā’, sattesu samabhāvadassanarasā, paṭighānunayavūpasamapaccupaṭṭhānā, ‘‘kammassakā sattā, te kassa ruciyā sukhitā vā bhavissanti, dukkhato vā muccissanti, pattasampattito vā na parihāyissantī’’ti? Evaṃ pavattakammassakatādassanapadaṭṭhānā. Paṭighānunayavūpasamo tassā sampatti, gehassitāya aññāṇupekkhāya sambhavo vipatti.
ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಪನೇತೇಸಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾನಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಸುಖಞ್ಚೇವ ಭವಸಮ್ಪತ್ತಿ ಚ ಸಾಧಾರಣಪ್ಪಯೋಜನಂ, ಬ್ಯಾಪಾದಾದಿಪಟಿಘಾತೋ ಆವೇಣಿಕಂ। ಬ್ಯಾಪಾದಪಟಿಘಾತಪ್ಪಯೋಜನಾ ಹೇತ್ಥ ಮೇತ್ತಾ, ವಿಹಿಂಸಾಅರತಿರಾಗಪಟಿಘಾತಪ್ಪಯೋಜನಾ ಇತರಾ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –
Catunnampi panetesaṃ brahmavihārānaṃ vipassanāsukhañceva bhavasampatti ca sādhāraṇappayojanaṃ, byāpādādipaṭighāto āveṇikaṃ. Byāpādapaṭighātappayojanā hettha mettā, vihiṃsāaratirāgapaṭighātappayojanā itarā. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ, ಬ್ಯಾಪಾದಸ್ಸ ಯದಿದಂ ಮೇತ್ತಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ, ವಿಹೇಸಾಯ ಯದಿದಂ ಕರುಣಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ; ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ, ಅರತಿಯಾ ಯದಿದಂ ಮುದಿತಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ, ರಾಗಸ್ಸ ಯದಿದಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೩೨೬; ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೧೩)।
‘‘Nissaraṇañhetaṃ, āvuso, byāpādassa yadidaṃ mettācetovimutti, nissaraṇañhetaṃ, āvuso, vihesāya yadidaṃ karuṇācetovimutti; nissaraṇañhetaṃ, āvuso, aratiyā yadidaṃ muditācetovimutti, nissaraṇañhetaṃ, āvuso, rāgassa yadidaṃ upekkhācetovimuttī’’ti (dī. ni. 3.326; a. ni. 6.13).
ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಚೇತ್ಥ ಆಸನ್ನದೂರವಸೇನ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ಮೇತ್ತಾಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಸ್ಸ ಹಿ, ಸಮೀಪಚಾರೋ ವಿಯ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸಪತ್ತೋ, ಗುಣದಸ್ಸನಸಭಾಗತಾಯ ರಾಗೋ ಆಸನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ। ಸೋ ಲಹುಂ ಓತಾರಂ ಲಭತಿ। ತಸ್ಮಾ ತತೋ ಸುಟ್ಠು ಮೇತ್ತಾ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಾ। ಪಬ್ಬತಾದಿಗಹನನಿಸ್ಸಿತೋ ವಿಯ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸಪತ್ತೋ ಸಭಾವವಿಸಭಾಗತಾಯ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ದೂರಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ। ತಸ್ಮಾ ತತೋ ನಿಬ್ಭಯೇನ ಮೇತ್ತಾಯಿತಬ್ಬಂ। ಮೇತ್ತಾಯಿಸ್ಸತಿ ಚ ನಾಮ ಕೋಪಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ।
Ekamekassa cettha āsannadūravasena dve dve paccatthikā. Mettābrahmavihārassa hi, samīpacāro viya purisassa sapatto, guṇadassanasabhāgatāya rāgo āsannapaccatthiko. So lahuṃ otāraṃ labhati. Tasmā tato suṭṭhu mettā rakkhitabbā. Pabbatādigahananissito viya purisassa sapatto sabhāvavisabhāgatāya byāpādo dūrapaccatthiko. Tasmā tato nibbhayena mettāyitabbaṃ. Mettāyissati ca nāma kopañca karissatīti aṭṭhānametaṃ.
ಕರುಣಾಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಸ್ಸ ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ ರೂಪಾನಂ ಇಟ್ಠಾನಂ ಕನ್ತಾನಂ ಮನಾಪಾನಂ ಮನೋರಮಾನಂ ಲೋಕಾಮಿಸಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾನಂ ಅಪ್ಪಟಿಲಾಭಂ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಲಾಭತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತೋ ಪುಬ್ಬೇ ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಪುಬ್ಬಂ ಅತೀತಂ ನಿರುದ್ಧಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಸಮನುಸ್ಸರತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದೋಮನಸ್ಸಂ। ಯಂ ಏವರೂಪಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಗೇಹಸ್ಸಿತಂ ದೋಮನಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಆಗತಂ ಗೇಹಸ್ಸಿತಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ವಿಪತ್ತಿದಸ್ಸನಸಭಾಗತಾಯ ಆಸನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಂ। ಸಭಾವವಿಸಭಾಗತಾಯ ವಿಹೇಸಾ ದೂರಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ತಸ್ಮಾ ತತೋ ನಿಬ್ಭಯೇನ ಕರುಣಾಯಿತಬ್ಬಂ। ಕರುಣಞ್ಚ ನಾಮ ಕರಿಸ್ಸತಿ ಪಾಣಿಆದೀಹಿ ಚ ವಿಹೇಸಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ।
Karuṇābrahmavihārassa ‘‘cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ manoramānaṃ lokāmisapaṭisaṃyuttānaṃ appaṭilābhaṃ vā appaṭilābhato samanupassato pubbe vā paṭiladdhapubbaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ samanussarato uppajjati domanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ domanassaṃ idaṃ vuccati gehassitaṃ domanassa’’ntiādinā nayena āgataṃ gehassitaṃ domanassaṃ vipattidassanasabhāgatāya āsannapaccatthikaṃ. Sabhāvavisabhāgatāya vihesā dūrapaccatthikā. Tasmā tato nibbhayena karuṇāyitabbaṃ. Karuṇañca nāma karissati pāṇiādīhi ca vihesissatīti aṭṭhānametaṃ.
ಮುದಿತಾಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಸ್ಸ ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ ರೂಪಾನಂ ಇಟ್ಠಾನಂ ಕನ್ತಾನಂ ಮನಾಪಾನಂ ಮನೋರಮಾನಂ ಲೋಕಾಮಿಸಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾನಂ ಪಟಿಲಾಭಂ ವಾ ಪಟಿಲಾಭತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತೋ ಪುಬ್ಬೇ ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಪುಬ್ಬಂ ಅತೀತಂ ನಿರುದ್ಧಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಸಮನುಸ್ಸರತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಂ। ಯಂ ಏವರೂಪಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಗೇಹಸ್ಸಿತಂ ಸೋಮನಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೦೬) ನಯೇನ ಆಗತಂ ಗೇಹಸ್ಸಿತಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿದಸ್ಸನಸಭಾಗತಾಯ ಆಸನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಂ। ಸಭಾವವಿಸಭಾಗತಾಯ ಅರತಿ ದೂರಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ತಸ್ಮಾ ತತೋ ನಿಬ್ಭಯೇನ ಮುದಿತಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ। ಪಮುದಿತೋ ಚ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪನ್ತಸೇನಾಸನೇಸು ಚ ಅಧಿಕುಸಲಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ।
Muditābrahmavihārassa ‘‘cakkhuviññeyyānaṃ rūpānaṃ iṭṭhānaṃ kantānaṃ manāpānaṃ manoramānaṃ lokāmisapaṭisaṃyuttānaṃ paṭilābhaṃ vā paṭilābhato samanupassato pubbe vā paṭiladdhapubbaṃ atītaṃ niruddhaṃ vipariṇataṃ samanussarato uppajjati somanassaṃ. Yaṃ evarūpaṃ somanassaṃ idaṃ vuccati gehassitaṃ somanassa’’ntiādinā (ma. ni. 3.306) nayena āgataṃ gehassitaṃ somanassaṃ sampattidassanasabhāgatāya āsannapaccatthikaṃ. Sabhāvavisabhāgatāya arati dūrapaccatthikā. Tasmā tato nibbhayena muditā bhāvetabbā. Pamudito ca nāma bhavissati pantasenāsanesu ca adhikusaladhammesu ca ukkaṇṭhissatīti aṭṭhānametaṃ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಬಾಲಸ್ಸ ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಅನೋಧಿಜಿನಸ್ಸ ಅವಿಪಾಕಜಿನಸ್ಸ ಅನಾದೀನವದಸ್ಸಾವಿನೋ ಅಸ್ಸುತವತೋ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ। ಯಾ ಏವರೂಪಾ ಉಪೇಕ್ಖಾ ರೂಪಂ ಸಾ ನಾತಿವತ್ತತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಗೇಹಸ್ಸಿತಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೦೮) ನಯೇನ ಆಗತಾ ಗೇಹಸ್ಸಿತಾ ಅಞ್ಞಾಣುಪೇಕ್ಖಾ ದೋಸಗುಣಾನಂ ಅವಿಚಾರಣವಸೇನ ಸಭಾಗತ್ತಾ ಆಸನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ಸಭಾವವಿಸಭಾಗತಾಯ ರಾಗಪಟಿಘಾ ದೂರಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ। ತಸ್ಮಾ ತತೋ ನಿಬ್ಭಯೇನ ಉಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಉಪೇಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ಚ ನಾಮ ರಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಚ ಪಟಿಹಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ ಚಾತಿ ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ।
Upekkhābrahmavihārassa pana ‘‘cakkhunā rūpaṃ disvā uppajjati upekkhā bālassa mūḷhassa puthujjanassa anodhijinassa avipākajinassa anādīnavadassāvino assutavato puthujjanassa. Yā evarūpā upekkhā rūpaṃ sā nātivattati. Tasmā sā upekkhā gehassitāti vuccatī’’tiādinā (ma. ni. 3.308) nayena āgatā gehassitā aññāṇupekkhā dosaguṇānaṃ avicāraṇavasena sabhāgattā āsannapaccatthikā. Sabhāvavisabhāgatāya rāgapaṭighā dūrapaccatthikā. Tasmā tato nibbhayena upekkhitabbaṃ. Upekkhissati ca nāma rajjissati ca paṭihaññissati cāti aṭṭhānametaṃ.
ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಚ ಏತೇಸಂ ಕತ್ತುಕಾಮತಾಛನ್ದೋ ಆದಿ, ನೀವರಣಾದಿವಿಕ್ಖಮ್ಭನಂ ಮಜ್ಝಂ, ಅಪ್ಪನಾ ಪರಿಯೋಸಾನಂ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಧಮ್ಮವಸೇನ ಏಕೋ ವಾ ಸತ್ತೋ ಅನೇಕಾ ವಾ ಸತ್ತಾ ಆರಮ್ಮಣಂ, ಉಪಚಾರೇ ವಾ ಅಪ್ಪನಾಯ ವಾ ಪತ್ತಾಯ ಆರಮ್ಮಣವಡ್ಢನಂ।
Sabbesampi ca etesaṃ kattukāmatāchando ādi, nīvaraṇādivikkhambhanaṃ majjhaṃ, appanā pariyosānaṃ, paññattidhammavasena eko vā satto anekā vā sattā ārammaṇaṃ, upacāre vā appanāya vā pattāya ārammaṇavaḍḍhanaṃ.
ತತ್ರಾಯಂ ವಡ್ಢನಕ್ಕಮೋ – ಯಥಾ ಹಿ ಕುಸಲೋ ಕಸ್ಸಕೋ ಕಸಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಸತಿ, ಏವಂ ಪಠಮಮೇವ ಏಕಂ ಆವಾಸಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸತ್ತೇಸು ‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಸತ್ತಾ ಅವೇರಾ ಹೋನ್ತೂ’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮೇತ್ತಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಮುದುಂ ಕಮ್ಮನಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವೇ ಆವಾಸಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ । ತತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ಛ ಸತ್ತ ಅಟ್ಠ ನವ ದಸ, ಏಕಾ ರಚ್ಛಾ, ಉಪಡ್ಢಗಾಮೋ, ಗಾಮೋ, ಜನಪದೋ, ರಜ್ಜಂ, ಏಕಾ ದಿಸಾತಿ ಏವಂ ಯಾವ ಏಕಂ ಚಕ್ಕವಾಳಂ, ತತೋ ವಾ ಪನ ಭಿಯ್ಯೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸತ್ತೇಸು ಮೇತ್ತಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಕರುಣಾದಯೋತಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಆರಮ್ಮಣವಡ್ಢನಕ್ಕಮೋ।
Tatrāyaṃ vaḍḍhanakkamo – yathā hi kusalo kassako kasitabbaṭṭhānaṃ paricchinditvā kasati, evaṃ paṭhamameva ekaṃ āvāsaṃ paricchinditvā tattha sattesu ‘imasmiṃ āvāse sattā averā hontū’tiādinā nayena mettā bhāvetabbā. Tattha cittaṃ muduṃ kammaniyaṃ katvā dve āvāsā paricchinditabbā . Tato anukkamena tayo cattāro pañca cha satta aṭṭha nava dasa, ekā racchā, upaḍḍhagāmo, gāmo, janapado, rajjaṃ, ekā disāti evaṃ yāva ekaṃ cakkavāḷaṃ, tato vā pana bhiyyo tattha tattha sattesu mettā bhāvetabbā. Tathā karuṇādayoti. Ayamettha ārammaṇavaḍḍhanakkamo.
ಯಥಾ ಪನ ಕಸಿಣಾನಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ಆರುಪ್ಪಾ, ಸಮಾಧೀನಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ, ವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿ, ಏವಂ ಪುರಿಮಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರತ್ತಯಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ಏತ್ಥ ಉಪೇಕ್ಖಾಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೋ। ಯಥಾ ಹಿ ಥಮ್ಭೇ ಅನುಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ತುಲಾಸಙ್ಘಾಟಂ ಅನಾರೋಪೇತ್ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಆಕಾಸೇ ಕೂಟಗೋಪಾನಸಿಯೋ ಠಪೇತುಂ, ಏವಂ ಪುರಿಮೇಸು ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ವಿನಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಚತುತ್ಥಂ ಭಾವೇತುಂ। ಕಸಿಣೇಸು ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನತತಿಯಜ್ಝಾನಸ್ಸಪೇಸಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ವಿಸಭಾಗಾರಮ್ಮಣತ್ತಾತಿ।
Yathā pana kasiṇānaṃ nissando āruppā, samādhīnaṃ nissando nevasaññānāsaññāyatanaṃ, vipassanānaṃ nissando phalasamāpatti, samathavipassanānaṃ nissando nirodhasamāpatti, evaṃ purimabrahmavihārattayassa nissando ettha upekkhābrahmavihāro. Yathā hi thambhe anussāpetvā tulāsaṅghāṭaṃ anāropetvā na sakkā ākāse kūṭagopānasiyo ṭhapetuṃ, evaṃ purimesu tatiyajjhānaṃ vinā na sakkā catutthaṃ bhāvetuṃ. Kasiṇesu pana uppannatatiyajjhānassapesā nuppajjati visabhāgārammaṇattāti.
ಏತ್ಥ ಸಿಯಾ – ‘ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತಾ ಮೇತ್ತಾ ಕರುಣಾ ಮುದಿತಾ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ? ಕಸ್ಮಾ ಚ, ಚತಸ್ಸೋವ? ಕೋ ಚ ಏತಾಸಂ ಕಮೋ? ವಿಭಙ್ಗೇ ಚ ಕಸ್ಮಾ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾತಿ ವುತ್ತಾ’ತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಸೇಟ್ಠಟ್ಠೇನ ತಾವ ನಿದ್ದೋಸಭಾವೇನ ಚೇತ್ಥ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸತ್ತೇಸು ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪತ್ತಿಭಾವೇನ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಾ ಏತೇ ವಿಹಾರಾ। ಯಥಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ನಿದ್ದೋಸಚಿತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಏವಂ ಏತೇಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಯೋಗಿನೋ ಬ್ರಹ್ಮಸಮಾವ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೀತಿ ಸೇಟ್ಠಟ್ಠೇನ ನಿದ್ದೋಸಭಾವೇನ ಚ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ।
Ettha siyā – ‘kasmā panetā mettā karuṇā muditā upekkhā brahmavihārāti vuccanti? Kasmā ca, catassova? Ko ca etāsaṃ kamo? Vibhaṅge ca kasmā appamaññāti vuttā’ti? Vuccate – seṭṭhaṭṭhena tāva niddosabhāvena cettha brahmavihāratā veditabbā. Sattesu sammāpaṭipattibhāvena hi seṭṭhā ete vihārā. Yathā ca brahmāno niddosacittā viharanti, evaṃ etehi sampayuttā yogino brahmasamāva hutvā viharantīti seṭṭhaṭṭhena niddosabhāvena ca brahmavihārāti vuccanti.
ಕಸ್ಮಾ ಚ ಚತಸ್ಸೋತಿಆದಿಪಞ್ಹಸ್ಸ ಪನ ಇದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ –
Kasmā ca catassotiādipañhassa pana idaṃ vissajjanaṃ –
ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಾದಿವಸಾ ಚತಸ್ಸೋ,
Visuddhimaggādivasā catasso,
ಹಿತಾದಿಆಕಾರವಸಾ ಪನಾಸಂ।
Hitādiākāravasā panāsaṃ;
ಕಮೋ ಪವತ್ತನ್ತಿ ಚ ಅಪ್ಪಮಾಣೇ,
Kamo pavattanti ca appamāṇe,
ತಾ ಗೋಚರೇ ಯೇನ ತದಪ್ಪಮಞ್ಞಾ॥
Tā gocare yena tadappamaññā.
ಏತಾಸು ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಮೇತ್ತಾ ಬ್ಯಾಪಾದಬಹುಲಸ್ಸ, ಕರುಣಾ ವಿಹಿಂಸಾಬಹುಲಸ್ಸ, ಮುದಿತಾ ಅರತಿಬಹುಲಸ್ಸ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ರಾಗಬಹುಲಸ್ಸ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೋ; ಯಸ್ಮಾ ಚ ಹಿತೂಪಸಂಹಾರಅಹಿತಾಪನಯನಸಮ್ಪತ್ತಿಮೋದನಅನಾಭೋಗವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋಯೇವ ಸತ್ತೇಸು ಮನಸಿಕಾರೋ; ಯಸ್ಮಾ ಚ ಯಥಾ ಮಾತಾ ದಹರಗಿಲಾನಯೋಬ್ಬನಪ್ಪತ್ತಸಕಿಚ್ಚಪಸುತೇಸು ಚತೂಸು ಪುತ್ತೇಸು ದಹರಸ್ಸ ಅಭಿವುಡ್ಢಿಕಾಮಾ ಹೋತಿ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಗೇಲಞ್ಞಾಪನಯನಕಾಮಾ, ಯೋಬ್ಬನಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಯೋಬ್ಬನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಾಮಾ, ಸಕಿಚ್ಚಪಸುತಸ್ಸ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿಪಿ ಪರಿಯಾಯೇ ಅಬ್ಯಾವಟಾ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾವಿಹಾರಿಕೇನಾಪಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಮೇತ್ತಾದಿವಸೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಮಾ ಇತೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಾದಿವಸಾ ಚತಸ್ಸೋವ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ।
Etāsu hi yasmā mettā byāpādabahulassa, karuṇā vihiṃsābahulassa, muditā aratibahulassa, upekkhā rāgabahulassa visuddhimaggo; yasmā ca hitūpasaṃhāraahitāpanayanasampattimodanaanābhogavasena catubbidhoyeva sattesu manasikāro; yasmā ca yathā mātā daharagilānayobbanappattasakiccapasutesu catūsu puttesu daharassa abhivuḍḍhikāmā hoti, gilānassa gelaññāpanayanakāmā, yobbanappattassa yobbanasampattiyā ciraṭṭhitikāmā, sakiccapasutassa kismiñcipi pariyāye abyāvaṭā hoti, tathā appamaññāvihārikenāpi sabbasattesu mettādivasena bhavitabbaṃ, tasmā ito visuddhimaggādivasā catassova appamaññā.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಚತಸ್ಸೋಪೇತಾ ಭಾವೇತುಕಾಮೇನ ಪಠಮಂ ಹಿತಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಸತ್ತೇಸು ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಹಿತಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ಚ ಮೇತ್ತಾ; ತತೋ ಏವಂ ಪತ್ಥಿತಹಿತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ದುಕ್ಖಾಭಿಭವಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ಸಮ್ಭಾವೇತ್ವಾ ವಾ ದುಕ್ಖಾಪನಯನಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿವಸೇನ, ದುಕ್ಖಾಪನಯನಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ಚ ಕರುಣಾ; ಅಥೇವಂ ಪತ್ಥಿತಹಿತಾನಂ ಪತ್ಥಿತದುಕ್ಖಾಪಗಮಾನಞ್ಚ ನೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಪ್ಪಮೋದನವಸೇನ, ಪಮೋದನಲಕ್ಖಣಾ ಚ ಮುದಿತಾ; ತತೋ ಪರಂ ಪನ ಕತ್ತಬ್ಬಾಭಾವತೋ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಕತಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ಚ ಉಪೇಕ್ಖಾ; ತಸ್ಮಾ ಇತೋ ಹಿತಾದಿಆಕಾರವಸಾ ಪನಾಸಂ ಪಠಮಂ ಮೇತ್ತಾ ವುತ್ತಾ। ಅಥ ಕರುಣಾ ಮುದಿತಾ ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಅಯಂ ಕಮೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Yasmā pana catassopetā bhāvetukāmena paṭhamaṃ hitākārappavattivasena sattesu paṭipajjitabbaṃ, hitākārappavattilakkhaṇā ca mettā; tato evaṃ patthitahitānaṃ sattānaṃ dukkhābhibhavaṃ disvā vā sutvā vā sambhāvetvā vā dukkhāpanayanākārappavattivasena, dukkhāpanayanākārappavattilakkhaṇā ca karuṇā; athevaṃ patthitahitānaṃ patthitadukkhāpagamānañca nesaṃ sampattiṃ disvā sampattippamodanavasena, pamodanalakkhaṇā ca muditā; tato paraṃ pana kattabbābhāvato ajjhupekkhakatāsaṅkhātena majjhattākārena paṭipajjitabbaṃ, majjhattākārappavattilakkhaṇā ca upekkhā; tasmā ito hitādiākāravasā panāsaṃ paṭhamaṃ mettā vuttā. Atha karuṇā muditā upekkhāti ayaṃ kamo veditabbo.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಬ್ಬಾಪೇತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣೇ ಗೋಚರೇ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಹಿ ಸತ್ತಾ ಏತಾಸಂ ಗೋಚರಭೂತಾ, ‘ಏಕಸತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಚ ಏತ್ತಕೇ ಪದೇಸೇ ಮೇತ್ತಾದಯೋ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ’ತಿ ಏವಂ ಪಮಾಣಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಕಲಫರಣವಸೇನೇವ ಪವತ್ತಾತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ –
Yasmā pana sabbāpetā appamāṇe gocare pavattanti, tasmā appamaññāti vuccanti. Appamāṇā hi sattā etāsaṃ gocarabhūtā, ‘ekasattassāpi ca ettake padese mettādayo bhāvetabbā’ti evaṃ pamāṇaṃ aggahetvā sakalapharaṇavaseneva pavattāti, tena vuttaṃ –
ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಾದಿವಸಾ ಚತಸ್ಸೋ,
Visuddhimaggādivasā catasso,
ಹಿತಾದಿಆಕಾರವಸಾ ಪನಾಸಂ।
Hitādiākāravasā panāsaṃ;
ಕಮೋ ಪವತ್ತನ್ತಿ ಚ ಅಪ್ಪಮಾಣೇ,
Kamo pavattanti ca appamāṇe,
ತಾ ಗೋಚರೇ ಯೇನ ತದಪ್ಪಮಞ್ಞಾತಿ॥
Tā gocare yena tadappamaññāti.
ಏವಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಗೋಚರತಾಯ ಏಕಲಕ್ಖಣಾಸು ಚಾಪಿ ಏತಾಸು ಪುರಿಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ತಿಕಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಿಕಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಸೋಮನಸ್ಸಾವಿಪ್ಪಯೋಗತೋ। ಕಸ್ಮಾ ಪನಾಸಂ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಅವಿಪ್ಪಯೋಗೋತಿ? ದೋಮನಸ್ಸಸಮುಟ್ಠಿತಾನಂ ಬ್ಯಾಪಾದಾದೀನಂ ನಿಸ್ಸರಣತ್ತಾ। ಪಚ್ಛಿಮಾ ಪನ ಅವಸೇಸೇಕಜ್ಝಾನಿಕಾವ। ಕಸ್ಮಾ? ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾಸಮ್ಪಯೋಗತೋ। ನ ಹಿ ಸತ್ತೇಸು ಮಜ್ಝತ್ತಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರುಪೇಕ್ಖಾ ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಂ ವಿನಾ ವತ್ತತೀತಿ।
Evaṃ appamāṇagocaratāya ekalakkhaṇāsu cāpi etāsu purimā tisso tikacatukkajjhānikāva honti. Kasmā? Somanassāvippayogato. Kasmā panāsaṃ somanassena avippayogoti? Domanassasamuṭṭhitānaṃ byāpādādīnaṃ nissaraṇattā. Pacchimā pana avasesekajjhānikāva. Kasmā? Upekkhāvedanāsampayogato. Na hi sattesu majjhattākārappavattā brahmavihārupekkhā upekkhāvedanaṃ vinā vattatīti.
ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಕಥಾ।
Brahmavihārakathā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ • Rūpāvacarakusalaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Brahmavihārakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Brahmavihārakathāvaṇṇanā
