| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
බ්‍රහ්‌මයාචනකථාවණ්‌ණනා
Brahmayācanakathāvaṇṇanā
7. ආලීයන්‌ති සෙවීයන්‌තීති ආලයා. පඤ්‌ච කාමගුණාති ආහ ‘‘සත්‌තා…පෙ.… වුච්‌චන්‌තී’’ති. සුට්‌ඨු මුදිතාති අතිවිය පමුදිතා. ඨානං සන්‌ධායාති ඨාන-සද්‌දං අපෙක්‌ඛිත්‌වා. ඉමෙසන්‌ති සඞ්‌ඛාරාදීනං ඵලානං. පාළියං සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථොතිආදීනි නිබ්‌බානවෙවචනානි. අපිස්‌සූති සම්‌පිණ්‌ඩනත්‌ථෙ නිපාතො. න කෙවලං එතදහොසි, ඉමාපි ගාථා පටිභංසූති අත්‌ථො.
7. Ālīyanti sevīyantīti ālayā. Pañca kāmaguṇāti āha ‘‘sattā…pe… vuccantī’’ti. Suṭṭhu muditāti ativiya pamuditā. Ṭhānaṃ sandhāyāti ṭhāna-saddaṃ apekkhitvā. Imesanti saṅkhārādīnaṃ phalānaṃ. Pāḷiyaṃ sabbasaṅkhārasamathotiādīni nibbānavevacanāni. Apissūti sampiṇḍanatthe nipāto. Na kevalaṃ etadahosi, imāpi gāthā paṭibhaṃsūti attho.
කිච්‌ඡෙන මෙ අධිගතන්‌ති පාරමිපූරණං සන්‌ධාය වුත්‌තං, න දුක්‌ඛාපටිපදං. බුද්‌ධානඤ්‌හි චත්‌තාරො මග්‌ගා සුඛාපටිපදාව හොන්‌ති. හ-ඉති බ්‍යත්‌තං, එකංසන්‌ති ද්‌වීසු අත්‌ථෙසු නිපාතො, බ්‍යත්‌තං, එකංසෙන වා අලන්‌ති වියොජෙන්‌ති. හලන්‌ති වා එකො නිපාතො.
Kicchena me adhigatanti pāramipūraṇaṃ sandhāya vuttaṃ, na dukkhāpaṭipadaṃ. Buddhānañhi cattāro maggā sukhāpaṭipadāva honti. Ha-iti byattaṃ, ekaṃsanti dvīsu atthesu nipāto, byattaṃ, ekaṃsena vā alanti viyojenti. Halanti vā eko nipāto.
8. පාළියං සහම්‌පතිස්‌සාති සො කිර කස්‌සපස්‌ස භගවතො සාසනෙ සහකො නාම ථෙරො පඨමජ්‌ඣානභූමියං බ්‍රහ්‌මපති හුත්‌වා නිබ්‌බත්‌තො, තෙන නං ‘‘සහම්‌පතී’’ති සඤ්‌ජානිංසු. අස්‌සවනතාති අස්‌සවනතාය, අස්‌සවනෙනාති අත්‌ථො. සවනමෙව හි සවනතා යථා දෙවතාති.
8. Pāḷiyaṃ sahampatissāti so kira kassapassa bhagavato sāsane sahako nāma thero paṭhamajjhānabhūmiyaṃ brahmapati hutvā nibbatto, tena naṃ ‘‘sahampatī’’ti sañjāniṃsu. Assavanatāti assavanatāya, assavanenāti attho. Savanameva hi savanatā yathā devatāti.
ධම්‌මො අසුද්‌ධොති මිච්‌ඡාදිට්‌ඨිධම්‌මො. සමලෙහීති පූරණකස්‌සපාදීහි ඡහි සත්‌ථාරෙහි. අපාපුරාති දෙසනාහත්‌ථෙන විවර. ද්‌වාරන්‌ති අරියමග්‌ගං සන්‌ධාය වදති.
Dhammo asuddhoti micchādiṭṭhidhammo. Samalehīti pūraṇakassapādīhi chahi satthārehi. Apāpurāti desanāhatthena vivara. Dvāranti ariyamaggaṃ sandhāya vadati.
සෙලෙති ඝනසිලාමයෙ. තථූපමන්‌ති එත්‌ථ තථා-සද්‌දො තං-සද්‌දත්‌ථෙ දට්‌ඨබ්‌බො. තෙන සො සෙලපබ්‌බතො උපමා යස්‌ස. තං තථූපමන්‌ති අත්‌ථො. තෙන වා පබ්‌බතාදිනා පකාරෙන උපමා අස්‌සාතිපි අත්‌ථො. ධම්‌මමයන්‌ති ලොකුත්‌තරධම්‌මභූතං. උට්‌ඨාහීති ධම්‌මදෙසනත්‌ථාය චාරිකචරණත්‌ථං ඉමම්‌හා ආසනා කායෙන, අප්‌පොස්‌සුක්‌කභාවතො වා චිත්‌තෙන උට්‌ඨෙහි, අයමෙව වා පාඨො. තෙනෙව ‘‘විචර, දෙසස්‌සූ’’ති දුවිධෙපි කායචිත්‌තපයොගෙ නියොජෙසි. වීරාතිආදි චත්‌තාරි ථුතිවසෙන සම්‌බොධනානි.
Seleti ghanasilāmaye. Tathūpamanti ettha tathā-saddo taṃ-saddatthe daṭṭhabbo. Tena so selapabbato upamā yassa. Taṃ tathūpamanti attho. Tena vā pabbatādinā pakārena upamā assātipi attho. Dhammamayanti lokuttaradhammabhūtaṃ. Uṭṭhāhīti dhammadesanatthāya cārikacaraṇatthaṃ imamhā āsanā kāyena, appossukkabhāvato vā cittena uṭṭhehi, ayameva vā pāṭho. Teneva ‘‘vicara, desassū’’ti duvidhepi kāyacittapayoge niyojesi. Vīrātiādi cattāri thutivasena sambodhanāni.
9. බුද්‌ධචක්‌ඛුනාති ඉන්‌ද්‍රියපරොපරියත්‌තඤාණෙන, ආසයානුසයඤාණෙන ච. ඉමෙසඤ්‌හි ද්‌වින්‌නං ‘‘බුද්‌ධචක්‌ඛූ’’ති නාමං. ස්‌වාකාරාති සද්‌ධින්‌ද්‍රියාදයොව ආකාරා සුන්‌දරා යෙසං, තෙ ස්‌වාකාරා, සුවිඤ්‌ඤාපයා, පරලොකඤ්‌ච වජ්‌ජඤ්‌ච භයතො දස්‌සනසීලා චාති දට්‌ඨබ්‌බං. උප්‌පලානි එත්‌ථ සන්‌තීති උප්‌පලිනීති ගච්‌ඡලතාපි පොක්‌ඛරණීපි වුච්‌චති. ඉධ පන පොක්‌ඛරණී. එවමිතරෙසුපි. උදකානුග්‌ගතානීති උදකතො අනුග්‌ගතානි. අන්‌තො නිමුග්‌ගානෙව හුත්‌වා පුසන්‌ති වඩ්‌ඪන්‌ති, තානි අන්‌තොනිමුග්‌ගපොසීනි. අච්‌චුග්‌ගම්‌මාති උදකං අතික්‌කමනවසෙන උග්‌ගන්‌ත්‌වා.
9.Buddhacakkhunāti indriyaparopariyattañāṇena, āsayānusayañāṇena ca. Imesañhi dvinnaṃ ‘‘buddhacakkhū’’ti nāmaṃ. Svākārāti saddhindriyādayova ākārā sundarā yesaṃ, te svākārā, suviññāpayā, paralokañca vajjañca bhayato dassanasīlā cāti daṭṭhabbaṃ. Uppalāni ettha santīti uppalinīti gacchalatāpi pokkharaṇīpi vuccati. Idha pana pokkharaṇī. Evamitaresupi. Udakānuggatānīti udakato anuggatāni. Anto nimuggāneva hutvā pusanti vaḍḍhanti, tāni antonimuggaposīni. Accuggammāti udakaṃ atikkamanavasena uggantvā.
අපාරුතාති විවටා. තෙසන්‌ති සඋපනිස්‌සයානං සත්‌තානං. ද්‌වාරාති අරියමග්‌ගද්‌වාරානි. ඉදඤ්‌ච අත්‌තනො සයම්‌භුඤාණෙන සඋපනිස්‌සයානං තෙසං මග්‌ගුප්‌පත්‌තිදිට්‌ඨතං සන්‌ධාය වදති. විහිංසසඤ්‌ඤීතිආදීසු එවමත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො – ‘‘අහඤ්‌හි අත්‌තනො පගුණං සුප්‌පවත්‌තිතම්‌පි ඉමං පණීතං ධම්‌මං අජානන්‌තෙසු මනුජෙසු දෙසනාය විහිංසා කායවාචාකිලමථො හොතී’’ති එවං විහිංසසඤ්‌ඤී හුත්‌වා න භාසිං භාසිතුං න ඉච්‌ඡිං. ඉදානි පන හෙතුසම්‌පන්‌නා අත්‌තනො සද්‌ධාභාජනං විවරන්‌තු, පූරෙස්‌සාමි නෙසං සඞ්‌කප්‌පන්‌ති.
Apārutāti vivaṭā. Tesanti saupanissayānaṃ sattānaṃ. Dvārāti ariyamaggadvārāni. Idañca attano sayambhuñāṇena saupanissayānaṃ tesaṃ magguppattidiṭṭhataṃ sandhāya vadati. Vihiṃsasaññītiādīsu evamattho daṭṭhabbo – ‘‘ahañhi attano paguṇaṃ suppavattitampi imaṃ paṇītaṃ dhammaṃ ajānantesu manujesu desanāya vihiṃsā kāyavācākilamatho hotī’’ti evaṃ vihiṃsasaññī hutvā na bhāsiṃ bhāsituṃ na icchiṃ. Idāni pana hetusampannā attano saddhābhājanaṃ vivarantu, pūressāmi nesaṃ saṅkappanti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 5. බ්‍රහ්‌මයාචනකථා • 5. Brahmayācanakathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / බ්‍රහ්‌මයාචනකථා • Brahmayācanakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / බ්‍රහ්‌මයාචනකථාවණ්‌ණනා • Brahmayācanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / බ්‍රහ්‌මයාචනකථාවණ්‌ණනා • Brahmayācanakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 5. බ්‍රහ්‌මයාචනකථා • 5. Brahmayācanakathā
