Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 91
The Middle-Length Suttas Collection 91
බ්රහ්මායුසුත්ත
With Brahmāyu
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා විදේහේසු චාරිකං චරති මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි.
So I have heard. At one time the Buddha was wandering in the land of the Videhans together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus.
තේන ඛෝ පන සමයේන බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ මිථිලායං පටිවසති ජිණ්ණෝ වුඩ්ඪෝ මහල්ලකෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, වීසවස්සසතිකෝ ජාතියා, තිණ්ණං වේදානං පාරගූ සනිඝණ්ඩුකේටුභානං සාක්ඛරප්පභේදානං ඉතිහාසපඤ්චමානං, පදකෝ, වේය්යාකරණෝ, ලෝකායතමහාපුරිසලක්ඛණේසු අනවයෝ.
Now at that time the brahmin Brahmāyu was residing in Mithilā. He was old, elderly, and senior, advanced in years, having reached the final stage of life; he was a hundred and twenty years old. He had mastered the three Vedas, together with their vocabularies, ritual, phonology and etymology, and the testament as fifth. He knew philology and grammar, and was well versed in cosmology and the marks of a great man.
අස්සෝසි ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ: “සමණෝ ඛලු භෝ, ගෝතමෝ සක්යපුත්තෝ සක්යකුලා පබ්බජිතෝ විදේහේසු චාරිකං චරති මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි. තං ඛෝ පන භවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ)ති. සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්රහ්මකං සස්සමණබ්රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්යාණං මජ්ඣේකල්යාණං පරියෝසානකල්යාණං සාත්ථං සබ්යඤ්ජනං, කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං පකාසේති. සාධු ඛෝ පන තථාරූපානං අරහතං දස්සනං හෝතී”ති.
He heard: “It seems the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—is wandering in the land of the Videhans, together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He explains a teaching that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure. It’s good to see such perfected ones.”
තේන ඛෝ පන සමයේන බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස උත්තරෝ නාම මාණවෝ අන්තේවාසී හෝති තිණ්ණං වේදානං පාරගූ සනිඝණ්ඩුකේටුභානං සාක්ඛරප්පභේදානං ඉතිහාසපඤ්චමානං, පදකෝ, වේය්යාකරණෝ, ලෝකායතමහාපුරිසලක්ඛණේසු අනවයෝ. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ උත්තරං මාණවං ආමන්තේසි: “අයං, තාත උත්තර, සමණෝ ගෝතමෝ සක්යපුත්තෝ සක්යකුලා පබ්බජිතෝ විදේහේසු චාරිකං චරති මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි. තං ඛෝ පන භවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ …පේ… සාධු ඛෝ පන තථාරූපානං අරහතං දස්සනං හෝතී(අ)ති. ඒහි ත්වං, තාත උත්තර, යේන සමණෝ ගෝතමෝ තේනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා සමණං ගෝතමං ජානාහි, යදි වා තං භවන්තං ගෝතමං තථා සන්තංයේව සද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ, යදි වා නෝ තථා; යදි වා සෝ භවං ගෝතමෝ තාදිසෝ, යදි වා න තාදිසෝ. තථා මයං තං භවන්තං ගෝතමං වේදිස්සාමා”ති.
Now at that time the brahmin Brahmāyu had a student named Uttara. He too had mastered the Vedic curriculum. Brahmāyu told Uttara of the Buddha’s presence in the land of the Videhans, and added: “Please, dear Uttara, go to the ascetic Gotama and find out whether or not he lives up to his reputation. Through you I shall learn about Master Gotama.”
“යථා කථං පනාහං, භෝ, තං භවන්තං ගෝතමං ජානිස්සාමි යදි වා තං භවන්තං ගෝතමං තථා සන්තංයේව සද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ, යදි වා නෝ තථා; යදි වා සෝ භවං ගෝතමෝ තාදිසෝ, යදි වා න තාදිසෝ”ති.
“But sir, how shall I find out whether or not the ascetic Gotama lives up to his reputation?”
“ආගතානි ඛෝ, තාත උත්තර, අම්හාකං මන්තේසු ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි, යේහි සමන්නාගතස්ස මහාපුරිසස්ස ද්වේයේව ගතියෝ භවන්ති අනඤ්ඤා. සචේ අගාරං අජ්ඣාවසති, රාජා හෝති චක්කවත්තී ධම්මිකෝ ධම්මරාජා චාතුරන්තෝ විජිතාවී ජනපදත්ථාවරියප්පත්තෝ සත්තරතනසමන්නාගතෝ. තස්සිමානි සත්ත රතනානි භවන්ති, සේය්යථිදං—චක්කරතනං, හත්ථිරතනං, අස්සරතනං, මණිරතනං, ඉත්ථිරතනං, ගහපතිරතනං, පරිණායකරතනමේව සත්තමං. පරෝසහස්සං ඛෝ පනස්ස පුත්තා භවන්ති සූරා වීරඞ්ගරූපා පරසේනප්පමද්දනා. සෝ ඉමං පථවිං සාගරපරියන්තං අදණ්ඩේන අසත්ථේන ධම්මේන අභිවිජිය අජ්ඣාවසති. සචේ ඛෝ පන අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජති, අරහං හෝති සම්මාසම්බුද්ධෝ ලෝකේ විවට්ටච්ඡදෝ. අහං ඛෝ පන, තාත උත්තර, මන්තානං දාතා; ත්වං මන්තානං පටිග්ගහේතා”ති.
“Dear Uttara, the thirty-two marks of a great man have been handed down in our hymns. A great man who possesses these has only two possible destinies, no other. If he stays at home he becomes a king, a wheel-turning monarch, a just and principled king. His dominion extends to all four sides, he achieves stability in the country, and he possesses the seven treasures. He has the following seven treasures: the wheel, the elephant, the horse, the jewel, the woman, the treasurer, and the counselor as the seventh treasure. He has over a thousand sons who are valiant and heroic, crushing the armies of his enemies. After conquering this land girt by sea, he reigns by principle, without rod or sword. But if he goes forth from the lay life to homelessness, he becomes a perfected one, a fully awakened Buddha, who draws back the veil from the world. But, dear Uttara, I am the one who gives the hymns, and you are the one who receives them.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස පටිස්සුත්වා උට්ඨායාසනා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා විදේහේසු යේන භගවා තේන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ භගවතෝ කායේ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි සමන්නේසි. අද්දසා ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ භගවතෝ කායේ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි, යේභුය්යේන ථපේත්වා ද්වේ. ද්වීසු මහාපුරිසලක්ඛණේසු කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති—කෝසෝහිතේ ච වත්ථගුය්හේ පහූතජිව්හතාය ච.
“Yes, sir,” replied Uttara. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled Brahmāyu before setting out for the land of the Videhans where the Buddha was wandering. Traveling stage by stage, he came to the Buddha and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side, and scrutinized his body for the thirty-two marks of a great man. He saw all of them except for two, which he had doubts about: whether the private parts are covered in a foreskin, and the largeness of the tongue.
අථ ඛෝ භගවතෝ ඒතදහෝසි: “පස්සති ඛෝ මේ අයං උත්තරෝ මාණවෝ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි, යේභුය්යේන ථපේත්වා ද්වේ. ද්වීසු මහාපුරිසලක්ඛණේසු කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති—කෝසෝහිතේ ච වත්ථගුය්හේ පහූතජිව්හතාය චා”ති.
Then it occurred to the Buddha, “This brahmin student Uttara sees all the marks except for two, which he has doubts about: whether the private parts are covered in a foreskin, and the largeness of the tongue.”
අථ ඛෝ භගවා තථාරූපං ඉද්ධාභිසඞ්ඛාරං අභිසඞ්ඛාසි යථා අද්දස උත්තරෝ මාණවෝ භගවතෝ කෝසෝහිතං වත්ථගුය්හං. අථ ඛෝ භගවා ජිව්හං නින්නාමේත්වා උභෝපි කණ්ණසෝතානි අනුමසි පටිමසි; උභෝපි නාසිකසෝතානි අනුමසි පටිමසි; කේවලම්පි නලාටමණ්ඩලං ජිව්හාය ඡාදේසි.
So the Buddha used his psychic power to will that Uttara would see his private parts covered in a foreskin. And he stuck out his tongue and stroked back and forth on his ear holes and nostrils, and covered his entire forehead with his tongue.
අථ ඛෝ උත්තරස්ස මාණවස්ස ඒතදහෝසි: “සමන්නාගතෝ ඛෝ සමණෝ ගෝතමෝ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණේහි. යන්නූනාහං සමණං ගෝතමං අනුබන්ධේය්යං, ඉරියාපථමස්ස පස්සේය්යන්”ති. අථ ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ සත්තමාසානි භගවන්තං අනුබන්ධි ඡායාව අනපායිනී.
Then Uttara thought, “The ascetic Gotama possesses the thirty-two marks. Why don’t I follow him and observe his deportment?” So Uttara followed the Buddha like a shadow for seven months.
අථ ඛෝ උත්තරෝ මාණවෝ සත්තන්නං මාසානං අච්චයේන විදේහේසු යේන මිථිලා තේන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන මිථිලා යේන බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නං ඛෝ උත්තරං මාණවං බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ ඒතදවෝච: “කච්චි, තාත උත්තර, තං භවන්තං ගෝතමං තථා සන්තංයේව සද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ, නෝ අඤ්ඤථා? කච්චි පන සෝ භවං ගෝතමෝ තාදිසෝ, නෝ අඤ්ඤාදිසෝ”ති?
When seven months had passed he set out wandering towards Mithilā. There he approached the brahmin Brahmāyu, bowed, and sat down to one side. Brahmāyu said to him, “Well, dear Uttara, does Master Gotama live up to his reputation or not?”
“තථා සන්තංයේව, භෝ, තං භවන්තං ගෝතමං සද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ, නෝ අඤ්ඤථා; තාදිසෝව සෝ භවං ගෝතමෝ, නෝ අඤ්ඤාදිසෝ. සමන්නාගතෝ ච සෝ භවං ගෝතමෝ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණේහි.
“He does, sir. Master Gotama possesses the thirty-two marks.
සුප්පතිට්ඨිතපාදෝ ඛෝ පන භෝ භවං ගෝතමෝ; ඉදම්පි තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස මහාපුරිසස්ස මහාපුරිසලක්ඛණං භවති.
He has well-planted feet.
හේට්ඨා ඛෝ පන තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස පාදතලේසු චක්කානි ජාතානි සහස්සාරානි සනේමිකානි සනාභිකානි සබ්බාකාරපරිපූරානි …
On the soles of his feet there are thousand-spoked wheels, with rims and hubs, complete in every detail.
ආයතපණ්හි ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has stretched heels.
දීඝඞ්ගුලි ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has long fingers.
මුදුතලුනහත්ථපාදෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His hands and feet are tender.
ජාලහත්ථපාදෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has serried hands and feet.
උස්සඞ්ඛපාදෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
The tops of his feet are arched.
ඒණිජඞ්ඝෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His calves are like those of an antelope.
ඨිතකෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ අනෝනමන්තෝ උභෝහි පාණිතලේහි ජණ්ණුකානි පරිමසති පරිමජ්ජති …
When standing upright and not bending over, the palms of both hands touch the knees.
කෝසෝහිතවත්ථගුය්හෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His private parts are covered in a foreskin.
සුවණ්ණවණ්ණෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ කඤ්චනසන්නිභත්තචෝ …
He is gold colored; his skin has a golden sheen.
සුඛුමච්ඡවි ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ. සුඛුමත්තා ඡවියා රජෝජල්ලං කායේ න උපලිම්පති …
He has delicate skin, so delicate that dust and dirt don’t stick to his body.
ඒකේකලෝමෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ; ඒකේකානි ලෝමානි ලෝමකූපේසු ජාතානි …
His hairs grow one per pore.
උද්ධග්ගලෝමෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ; උද්ධග්ගානි ලෝමානි ජාතානි නීලානි අඤ්ජනවණ්ණානි කුණ්ඩලාවට්ටානි දක්ඛිණාවට්ටකජාතානි …
His hairs stand up; they’re blue-black and curl clockwise.
බ්රහ්මුජුගත්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His body is tall and straight-limbed.
සත්තුස්සදෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He is rounded in seven places.
සීහපුබ්බද්ධකායෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His chest is like that of a lion.
චිතන්තරංසෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He is filled out between the shoulders.
නිග්රෝධපරිමණ්ඩලෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ; යාවතක්වස්ස කායෝ තාවතක්වස්ස බ්යාමෝ, යාවතක්වස්ස බ්යාමෝ තාවතක්වස්ස කායෝ …
He has the proportional circumference of a banyan tree: the span of his arms equals the height of his body.
සමවට්ටක්ඛන්ධෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His torso is cylindrical.
රසග්ගසග්ගී ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has ridged taste buds.
සීහහනු ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His jaw is like that of a lion.
චත්තාලීසදන්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has forty teeth.
සමදන්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His teeth are even.
අවිරළදන්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His teeth have no gaps.
සුසුක්කදාඨෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His teeth are perfectly white.
පහූතජිව්හෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has a large tongue.
බ්රහ්මස්සරෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ කරවිකභාණී …
He has the voice of Brahmā, like a cuckoo’s call.
අභිනීලනේත්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
His eyes are indigo.
ගෝපඛුමෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ …
He has eyelashes like a cow’s.
උණ්ණා ඛෝ පනස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස භමුකන්තරේ ජාතා ඕදාතා මුදුතූලසන්නිභා …
Between his eyebrows there grows a tuft, soft and white like cotton-wool.
උණ්හීසසීසෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ; ඉදම්පි තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස මහාපුරිසස්ස මහාපුරිසලක්ඛණං භවති.
The crown of his head is like a turban.
ඉමේහි ඛෝ, භෝ, සෝ භවං ගෝතමෝ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණේහි සමන්නාගතෝ.
These are the thirty-two marks of a great man possessed by Master Gotama.
ගච්ඡන්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ දක්ඛිණේනේව පාදේන පඨමං පක්කමති. සෝ නාතිදූරේ පාදං උද්ධරති, නාච්චාසන්නේ පාදං නික්ඛිපති; සෝ නාතිසීඝං ගච්ඡති, නාතිසණිකං ගච්ඡති; න ච අද්දුවේන අද්දුවං සඞ්ඝට්ටේන්තෝ ගච්ඡති, න ච ගෝප්ඵකේන ගෝප්ඵකං සඞ්ඝට්ටේන්තෝ ගච්ඡති. සෝ ගච්ඡන්තෝ න සත්ථිං උන්නාමේති, න සත්ථිං ඕනාමේති; න සත්ථිං සන්නාමේති, න සත්ථිං විනාමේති. ගච්ඡතෝ ඛෝ පන තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස අධරකායෝව ඉඤ්ජති, න ච කායබලේන ගච්ඡති. අපලෝකේන්තෝ ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ සබ්බකායේනේව අපලෝකේති; සෝ න උද්ධං උල්ලෝකේති, න අධෝ ඕලෝකේති; න ච විපේක්ඛමානෝ ගච්ඡති, යුගමත්තඤ්ච පේක්ඛති; තතෝ චස්ස උත්තරි අනාවටං ඤාණදස්සනං භවති.
When he’s walking he takes the first step with the right foot. He doesn’t lift his foot too far or place it too near. He doesn’t walk too slow or too fast. He walks without knocking his knees or ankles together. When he’s walking he keeps his thighs neither too straight nor too bent, neither too tight nor too loose. When he walks, only the lower half of his body moves, and he walks effortlessly. When he turns to look he does so with the whole body. He doesn’t look directly up or down. He doesn’t look all around while walking, but focuses a plough’s length in front. Beyond that he has unhindered knowledge and vision.
සෝ අන්තරඝරං පවිසන්තෝ න කායං උන්නාමේති, න කායං ඕනාමේති; න කායං සන්නාමේති, න කායං විනාමේති.
When entering an inhabited area he keeps his body neither too straight nor too bent, neither too tight nor too loose.
සෝ නාතිදූරේ නාච්චාසන්නේ ආසනස්ස පරිවත්තති, න ච පාණිනා ආලම්බිත්වා ආසනේ නිසීදති, න ච ආසනස්මිං කායං පක්ඛිපති. සෝ අන්තරඝරේ නිසින්නෝ සමානෝ න හත්ථකුක්කුච්චං ආපජ්ජති, න පාදකුක්කුච්චං ආපජ්ජති; න අද්දුවේන අද්දුවං ආරෝපේත්වා නිසීදති; න ච ගෝප්ඵකේන ගෝප්ඵකං ආරෝපේත්වා නිසීදති; න ච පාණිනා හනුකං උපදහිත්වා නිසීදති. සෝ අන්තරඝරේ නිසින්නෝ සමානෝ න ඡම්භති න කම්පති න වේධති න පරිතස්සති. සෝ අඡම්භී අකම්පී අවේධී අපරිතස්සී විගතලෝමහංසෝ. විවේකවත්තෝ ච සෝ භවං ගෝතමෝ අන්තරඝරේ නිසින්නෝ හෝති.
He turns around neither too far nor too close to the seat. He doesn’t lean on his hand when sitting down. And he doesn’t just plonk his body down on the seat. When sitting in inhabited areas he doesn’t fidget with his hands or feet. He doesn’t sit with his knees or ankles crossed. He doesn’t sit with his hand holding his chin. When sitting in inhabited areas he doesn’t shake, tremble, quake, or get nervous, and so he is not nervous at all. When sitting in inhabited areas he still practices seclusion.
සෝ පත්තෝදකං පටිග්ගණ්හන්තෝ න පත්තං උන්නාමේති, න පත්තං ඕනාමේති; න පත්තං සන්නාමේති, න පත්තං විනාමේති.
When receiving water for rinsing the bowl, he holds the bowl neither too straight nor too bent, neither too tight nor too loose.
සෝ පත්තෝදකං පටිග්ගණ්හාති නාතිථෝකං නාතිබහුං. සෝ න ඛුලුඛුලුකාරකං පත්තං ධෝවති, න සම්පරිවත්තකං පත්තං ධෝවති, න පත්තං භූමියං නික්ඛිපිත්වා හත්ථේ ධෝවති; හත්ථේසු ධෝතේසු පත්තෝ ධෝතෝ හෝති, පත්තේ ධෝතේ හත්ථා ධෝතා හෝන්ති. සෝ පත්තෝදකං ඡඩ්ඩේති නාතිදූරේ නාච්චාසන්නේ, න ච විච්ඡඩ්ඩයමානෝ. සෝ ඕදනං පටිග්ගණ්හන්තෝ න පත්තං උන්නාමේති, න පත්තං ඕනාමේති; න පත්තං සන්නාමේති, න පත්තං විනාමේති. සෝ ඕදනං පටිග්ගණ්හාති නාතිථෝකං නාතිබහුං. බ්යඤ්ජනං ඛෝ පන භවං ගෝතමෝ බ්යඤ්ජනමත්තාය ආහාරේති, න ච බ්යඤ්ජනේන ආලෝපං අතිනාමේති. ද්වත්තික්ඛත්තුං ඛෝ භවං ගෝතමෝ මුඛේ ආලෝපං සම්පරිවත්තේත්වා අජ්ඣෝහරති; න චස්ස කාචි ඕදනමිඤ්ජා අසම්භින්නා කායං පවිසති, න චස්ස කාචි ඕදනමිඤ්ජා මුඛේ අවසිට්ඨා හෝති; අථාපරං ආලෝපං උපනාමේති. රසපටිසංවේදී ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ ආහාරං ආහාරේති, නෝ ච රසරාගපටිසංවේදී.
He receives neither too little nor too much water. He rinses the bowl without making a sloshing noise, or spinning it around. He doesn’t put the bowl on the ground to rinse his hands; his hands and bowl are rinsed at the same time. He doesn’t throw the bowl rinsing water away too far or too near, or splash it about. When receiving rice, he holds the bowl neither too straight nor too bent, neither too close nor too loose. He receives neither too little nor too much rice. He eats sauce in a moderate proportion, and doesn’t spend too much time saucing his portions. He chews over each portion two or three times before swallowing. But no grain of rice enters his body unchewed, and none remain in his mouth. Only then does he raise another portion to his lips. He eats experiencing the taste, but without experiencing greed for the taste.
අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතං ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ ආහාරං ආහාරේති—නේව දවාය, න මදාය න මණ්ඩනාය න විභූසනාය, යාවදේව ඉමස්ස කායස්ස ඨිතියා යාපනාය, විහිංසූපරතියා බ්රහ්මචරියානුග්ගහාය: ‘ඉති පුරාණඤ්ච වේදනං පටිහඞ්ඛාමි නවඤ්ච වේදනං න උප්පාදේස්සාමි, යාත්රා ච මේ භවිස්සති අනවජ්ජතා ච ඵාසුවිහාරෝ චා(අ)ති.
He eats food thinking of eight reasons: ‘Not for fun, indulgence, adornment, or decoration, but only to sustain this body, to avoid harm, and to support spiritual practice. In this way, I shall put an end to old discomfort and not give rise to new discomfort, and I will live blamelessly and at ease.’
සෝ භුත්තාවී පත්තෝදකං පටිග්ගණ්හන්තෝ න පත්තං උන්නාමේති, න පත්තං ඕනාමේති; න පත්තං සන්නාමේති, න පත්තං විනාමේති. සෝ පත්තෝදකං පටිග්ගණ්හාති නාතිථෝකං නාතිබහුං. සෝ න ඛුලුඛුලුකාරකං පත්තං ධෝවති, න සම්පරිවත්තකං පත්තං ධෝවති, න පත්තං භූමියං නික්ඛිපිත්වා හත්ථේ ධෝවති; හත්ථේසු ධෝතේසු පත්තෝ ධෝතෝ හෝති, පත්තේ ධෝතේ හත්ථා ධෝතා හෝන්ති. සෝ පත්තෝදකං ඡඩ්ඩේති නාතිදූරේ නාච්චාසන්නේ, න ච විච්ඡඩ්ඩයමානෝ.
After eating, when receiving water for washing the bowl, he holds the bowl neither too straight nor too bent, neither too tight nor too loose. He receives neither too little nor too much water. He washes the bowl without making a sloshing noise, or spinning it around. He doesn’t put the bowl on the ground to wash his hands; his hands and bowl are washed at the same time. He doesn’t throw the bowl washing water away too far or too near, or splash it about.
සෝ භුත්තාවී න පත්තං භූමියං නික්ඛිපති නාතිදූරේ නාච්චාසන්නේ, න ච අනත්ථිකෝ පත්තේන හෝති, න ච අතිවේලානුරක්ඛී පත්තස්මිං.
After eating he doesn’t put the bowl on the ground too far away or too close. He’s not careless with his bowl, nor does he spend too much time on it.
සෝ භුත්තාවී මුහුත්තං තුණ්හී නිසීදති, න ච අනුමෝදනස්ස කාලමතිනාමේති. සෝ භුත්තාවී අනුමෝදති, න තං භත්තං ගරහති, න අඤ්ඤං භත්තං පටිකඞ්ඛති; අඤ්ඤදත්ථු ධම්මියා කථාය තං පරිසං සන්දස්සේති සමාදපේති සමුත්තේජේති සම්පහංසේති. සෝ තං පරිසං ධම්මියා කථාය සන්දස්සේත්වා සමාදපේත්වා සමුත්තේජේත්වා සම්පහංසේත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමති.
After eating he sits for a while in silence, but doesn’t wait too long to give the verses of appreciation. After eating he expresses appreciation without criticizing the meal or expecting another one. Invariably, he educates, encourages, fires up, and inspires that assembly with a Dhamma talk. Then he gets up from his seat and leaves.
සෝ නාතිසීඝං ගච්ඡති, නාතිසණිකං ගච්ඡති, න ච මුච්චිතුකාමෝ ගච්ඡති;
He walks neither too fast nor too slow, without wanting to get out of there.
න ච තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස කායේ චීවරං අච්චුක්කට්ඨං හෝති න ච අච්චෝක්කට්ඨං, න ච කායස්මිං අල්ලීනං න ච කායස්මා අපකට්ඨං; න ච තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස කායම්හා වාතෝ චීවරං අපවහති; න ච තස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස කායේ රජෝජල්ලං උපලිම්පති.
He wears his robe on his body neither too high nor too low, neither too tight nor too loose. The wind doesn’t blow his robe off his body. And dust and dirt don’t stick to his body.
සෝ ආරාමගතෝ නිසීදති පඤ්ඤත්තේ ආසනේ. නිසජ්ජ පාදේ පක්ඛාලේති; න ච සෝ භවං ගෝතමෝ පාදමණ්ඩනානුයෝගමනුයුත්තෝ විහරති. සෝ පාදේ පක්ඛාලේත්වා නිසීදති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය පරිමුඛං සතිං උපට්ඨපේත්වා. සෝ නේව අත්තබ්යාබාධාය චේතේති, න පරබ්යාබාධාය චේතේති, න උභයබ්යාබාධාය චේතේති; අත්තහිතපරහිතෞභයහිතසබ්බලෝකහිතමේව සෝ භවං ගෝතමෝ චින්තේන්තෝ නිසින්නෝ හෝති. සෝ ආරාමගතෝ පරිසති ධම්මං දේසේති, න තං පරිසං උස්සාදේති, න තං පරිසං අපසාදේති; අඤ්ඤදත්ථු ධම්මියා කථාය තං පරිසං සන්දස්සේති සමාදපේති සමුත්තේජේති සම්පහංසේති.
When he has gone to the monastery he sits on a seat spread out and washes his feet. But he doesn’t waste time with pedicures. When he has washed his feet, he sits down cross-legged, sets his body straight, and establishes mindfulness in front of him. He has no intention to hurt himself, hurt others, or hurt both. He only wishes for the welfare of himself, of others, of both, and of the whole world. In the monastery when he teaches Dhamma to an assembly, he neither flatters them nor rebukes them. Invariably, he educates, encourages, fires up, and inspires that assembly with a Dhamma talk.
අට්ඨඞ්ගසමන්නාගතෝ ඛෝ පනස්ස භෝතෝ ගෝතමස්ස මුඛතෝ ඝෝසෝ නිච්ඡරති—විස්සට්ඨෝ ච, විඤ්ඤේය්යෝ ච, මඤ්ජු ච, සවනීයෝ ච, බින්දු ච, අවිසාරී ච, ගම්භීරෝ ච, නින්නාදී ච. යථාපරිසං ඛෝ පන සෝ භවං ගෝතමෝ සරේන විඤ්ඤාපේති, න චස්ස බහිද්ධා පරිසාය ඝෝසෝ නිච්ඡරති. තේ තේන භෝතා ගෝතමේන ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතා සමාදපිතා සමුත්තේජිතා සම්පහංසිතා උට්ඨායාසනා පක්කමන්ති අවලෝකයමානායේව අවිජහිතත්තා.
His voice has eight qualities: it is clear, comprehensible, charming, audible, lucid, undistorted, deep, and resonant. He makes sure his voice is intelligible as far as the assembly goes, but it doesn’t extend outside the assembly. And when they’ve been inspired with a Dhamma talk by Master Gotama they get up from their seats and leave looking back at him alone, and not forgetting their lesson.
අද්දසාම ඛෝ මයං, භෝ, තං භවන්තං ගෝතමං ගච්ඡන්තං, අද්දසාම ඨිතං, අද්දසාම අන්තරඝරං පවිසන්තං, අද්දසාම අන්තරඝරේ නිසින්නං තුණ්හීභූතං, අද්දසාම අන්තරඝරේ භුඤ්ජන්තං, අද්දසාම භුත්තාවිං නිසින්නං තුණ්හීභූතං, අද්දසාම භුත්තාවිං අනුමෝදන්තං, අද්දසාම ආරාමං ගච්ඡන්තං, අද්දසාම ආරාමගතං නිසින්නං තුණ්හීභූතං, අද්දසාම ආරාමගතං පරිසති ධම්මං දේසේන්තං. ඒදිසෝ ච ඒදිසෝ ච සෝ භවං ගෝතමෝ, තතෝ ච භිය්යෝ”ති.
I have seen Master Gotama walking and standing; entering inhabited areas, and sitting and eating there; sitting silently after eating, and expressing appreciation; going to the monastery, sitting silently there, and teaching Dhamma to an assembly there. Such is Master Gotama; such he is and more than that.”
ඒවං වුත්තේ, බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ උට්ඨායාසනා ඒකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා යේන භගවා තේනඤ්ජලිං පණාමේත්වා තික්ඛත්තුං උදානං උදානේති:
When he had spoken, the brahmin Brahmāyu got up from his seat, arranged his robe over one shoulder, raised his joined palms toward the Buddha, and uttered this aphorism three times:
“නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
“Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්සාති.
Homage to that Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha!
අප්පේව නාම මයං කදාචි කරහචි තේන භෝතා ගෝතමේන සමාගච්ඡේය්යාම? අප්පේව නාම සියා කෝචිදේව කථාසල්ලාපෝ”ති.
Hopefully, some time or other I’ll get to meet him, and we can have a discussion.”
අථ ඛෝ භගවා විදේහේසු අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන මිථිලා තදවසරි. තත්ර සුදං භගවා මිථිලායං විහරති මඝදේවඅම්බවනේ.
And then the Buddha, traveling stage by stage in the Videhan lands, arrived at Mithilā, where he stayed in the Makhādeva Mango Grove.
අස්සෝසුං ඛෝ මිථිලේය්යකා බ්රාහ්මණගහපතිකා: “සමණෝ ඛලු, භෝ, ගෝතමෝ සක්යපුත්තෝ සක්යකුලා පබ්බජිතෝ විදේහේසු චාරිකං චරමානෝ මහතා භික්ඛුසඞ්ඝේන සද්ධිං පඤ්චමත්තේහි භික්ඛුසතේහි මිථිලං අනුප්පත්තෝ, මිථිලායං විහරති මඝදේවඅම්බවනේ. තං ඛෝ පන භවන්තං ගෝතමං ඒවං කල්යාණෝ කිත්තිසද්දෝ අබ්භුග්ගතෝ: ‘ඉතිපි සෝ භගවා අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ විජ්ජාචරණසම්පන්නෝ සුගතෝ ලෝකවිදූ අනුත්තරෝ පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දේවමනුස්සානං බුද්ධෝ භගවා(අ)ති. සෝ ඉමං ලෝකං සදේවකං සමාරකං සබ්රහ්මකං සස්සමණබ්රාහ්මණිං පජං සදේවමනුස්සං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේති. සෝ ධම්මං දේසේති ආදිකල්යාණං මජ්ඣේකල්යාණං පරියෝසානකල්යාණං සාත්ථං සබ්යඤ්ජනං, කේවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං පකාසේති. සාධු ඛෝ පන තථාරූපානං අරහතං දස්සනං හෝතී”ති.
The brahmins and householders of Mithilā heard: “It seems the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—has arrived at Mithilā, where he is staying in the Makhādeva Mango Grove. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure. It’s good to see such perfected ones.”
අථ ඛෝ මිථිලේය්යකා බ්රාහ්මණගහපතිකා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා අප්පේකච්චේ භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ භගවතා සද්ධිං සම්මෝදිංසු, සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ යේන භගවා තේනඤ්ජලිං පණාමේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ භගවතෝ සන්තිකේ නාමගෝත්තං සාවේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු; අප්පේකච්චේ තුණ්හීභූතා ඒකමන්තං නිසීදිංසු.
Then the brahmins and householders of Mithilā went up to the Buddha. Before sitting down to one side, some bowed, some exchanged greetings and polite conversation, some held up their joined palms toward the Buddha, some announced their name and clan, while some kept silent.
අස්සෝසි ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ: “සමණෝ ඛලු, භෝ, ගෝතමෝ සක්යපුත්තෝ සක්යකුලා පබ්බජිතෝ මිථිලං අනුප්පත්තෝ, මිථිලායං විහරති මඝදේවඅම්බවනේ”ති. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ සම්බහුලේහි සාවකේහි සද්ධිං යේන මඝදේවඅම්බවනං තේනුපසඞ්කමි.
The brahmin Brahmāyu also heard that the Buddha had arrived. So he went to the Makhādeva Mango Grove together with several disciples.
අථ ඛෝ බ්රහ්මායුනෝ බ්රාහ්මණස්ස අවිදූරේ අම්බවනස්ස ඒතදහෝසි: “න ඛෝ මේතං පතිරූපං යෝහං පුබ්බේ අප්පටිසංවිදිතෝ සමණං ගෝතමං දස්සනාය උපසඞ්කමේය්යන්”ති.
Not far from the grove he thought, “It wouldn’t be appropriate for me to go to see the ascetic Gotama without first letting him know.”
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ අඤ්ඤතරං මාණවකං ආමන්තේසි: “ඒහි ත්වං, මාණවක, යේන සමණෝ ගෝතමෝ තේනුපසඞ්කම; උපසඞ්කමිත්වා මම වචනේන සමණං ගෝතමං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡ: ‘බ්රහ්මායු, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණෝ භවන්තං ගෝතමං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡතී(අ)ති. ඒවඤ්ච වදේහි: ‘බ්රහ්මායු, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණෝ ජිණ්ණෝ වුඩ්ඪෝ මහල්ලකෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, වීසවස්සසතිකෝ ජාතියා, තිණ්ණං වේදානං පාරගූ සනිඝණ්ඩුකේටුභානං සාක්ඛරප්පභේදානං ඉතිහාසපඤ්චමානං, පදකෝ, වේය්යාකරණෝ, ලෝකායතමහාපුරිසලක්ඛණේසු අනවයෝ. යාවතා, භෝ, බ්රාහ්මණගහපතිකා මිථිලායං පටිවසන්ති, බ්රහ්මායු තේසං බ්රාහ්මණෝ අග්ගමක්ඛායති—යදිදං භෝගේහි; බ්රහ්මායු තේසං බ්රාහ්මණෝ අග්ගමක්ඛායති—යදිදං මන්තේහි; බ්රහ්මායු තේසං බ්රාහ්මණෝ අග්ගමක්ඛායති—යදිදං ආයුනා චේව යසසා ච. සෝ භෝතෝ ගෝතමස්ස දස්සනකාමෝ(අ)”ති.
So he addressed one of his students: “Here, student, go to the ascetic Gotama and in my name bow with your head to his feet. Ask him if he is healthy and well, nimble, strong, and living comfortably. And then say: ‘Master Gotama, the brahmin Brahmāyu is old, elderly, and senior, advanced in years, having reached the final stage of life; he is a hundred and twenty years old. He has mastered the three Vedas, together with their vocabularies, ritual, phonology and etymology, and the testament as fifth. He knows philology and grammar, and is well versed in cosmology and the marks of a great man. Of all the brahmins and householders residing in Mithilā, Brahmāyu is said to be the foremost in wealth, hymns, lifespan, and fame. He wants to see Master Gotama.’”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ සෝ මාණවකෝ බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස පටිස්සුත්වා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං අට්ඨාසි. ඒකමන්තං ඨිතෝ ඛෝ සෝ මාණවකෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “බ්රහ්මායු, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණෝ භවන්තං ගෝතමං අප්පාබාධං අප්පාතඞ්කං ලහුට්ඨානං බලං ඵාසුවිහාරං පුච්ඡති; ඒවඤ්ච වදේති: ‘බ්රහ්මායු, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණෝ ජිණ්ණෝ වුඩ්ඪෝ මහල්ලකෝ අද්ධගතෝ වයෝඅනුප්පත්තෝ, වීසවස්සසතිකෝ ජාතියා, තිණ්ණං වේදානං පාරගූ සනිඝණ්ඩුකේටුභානං සාක්ඛරප්පභේදානං ඉතිහාසපඤ්චමානං, පදකෝ, වේය්යාකරණෝ, ලෝකායතමහාපුරිසලක්ඛණේසු අනවයෝ. යාවතා, භෝ, බ්රාහ්මණගහපතිකා මිථිලායං පටිවසන්ති, බ්රහ්මායු තේසං බ්රාහ්මණෝ අග්ගමක්ඛායති—යදිදං භෝගේහි; බ්රහ්මායු තේසං බ්රාහ්මණෝ අග්ගමක්ඛායති—යදිදං මන්තේහි; බ්රහ්මායු තේසං බ්රාහ්මණෝ අග්ගමක්ඛායති—යදිදං ආයුනා චේව යසසා ච. සෝ භෝතෝ ගෝතමස්ස දස්සනකාමෝ(අ)”ති. “යස්සදානි, මාණව, බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ කාලං මඤ්ඤතී”ති.
“Yes, sir,” that student replied. He did as he was asked, and the Buddha said, “Please, student, let Brahmāyu come when he’s ready.”
අථ ඛෝ සෝ මාණවකෝ යේන බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං ඒතදවෝච: “කතාවකාසෝ ඛෝම්හි භවතා සමණේන ගෝතමේන. යස්සදානි භවං කාලං මඤ්ඤතී”ති.
The student went back to Brahmāyu and said to him, “Your request for an audience with the ascetic Gotama has been granted. Please go at your convenience.”
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි. අද්දසා ඛෝ සා පරිසා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං දූරතෝව ආගච්ඡන්තං. දිස්වාන ඕරමිය ඕකාසමකාසි යථා තං ඤාතස්ස යසස්සිනෝ.
Then the brahmin Brahmāyu went up to the Buddha. The assembly saw him coming off in the distance, and made way for him, as he was well-known and famous.
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ තං පරිසං ඒතදවෝච: “අලං, භෝ. නිසීදථ තුම්හේ සකේ ආසනේ. ඉධාහං සමණස්ස ගෝතමස්ස සන්තිකේ නිසීදිස්සාමී”ති.
Brahmāyu said to that retinue, “Enough, gentlemen. Please sit on your own seats. I shall sit here by the ascetic Gotama.”
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි. සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ භගවතෝ කායේ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි සමන්නේසි. අද්දසා ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ භගවතෝ කායේ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි, යේභුය්යේන ඨපේත්වා ද්වේ. ද්වීසු මහාපුරිසලක්ඛණේසු කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති—කෝසෝහිතේ ච වත්ථගුය්හේ පහූතජිව්හතාය ච. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ භගවන්තං ගාථාහි අජ්ඣභාසි:
Then the brahmin Brahmāyu went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side, and scrutinized the Buddha’s body for the thirty-two marks of a great man. He saw all of them except for two, which he had doubts about: whether the private parts are covered in a foreskin, and the largeness of the tongue. Then Brahmāyu addressed the Buddha in verse:
“යේ මේ ද්වත්තිංසාති සුතා, මහාපුරිසලක්ඛණා; දුවේ තේසං න පස්සාමි, භෝතෝ කායස්මිං ගෝතම.
“I have learned of the thirty-two marks of a great man. There are two that I don’t see on the body of the ascetic Gotama.
කච්චි කෝසෝහිතං භෝතෝ, වත්ථගුය්හං නරුත්තම; නාරීසමානසව්හයා, කච්චි ජිව්හා න දස්සකා.
Are the private parts covered in a foreskin, O supreme person? Though called by a word of the feminine gender, perhaps your tongue is a manly one?
කච්චි පහූතජිව්හෝසි, යථා තං ජානියාමසේ; නින්නාමයේතං පහූතං, කඞ්ඛං විනය නෝ ඉසේ.
Perhaps your tongue is large, as we have been informed. Please stick it out in its full extent, and so, O seer, dispel my doubt.
දිට්ඨධම්මහිතත්ථාය, සම්පරායසුඛාය ච; කතාවකාසා පුච්ඡාම, යං කිඤ්චි අභිපත්ථිතන්”ති.
For my welfare and benefit in this life, and happiness in the next. And I ask you to grant the opportunity to ask whatever I desire.”
අථ ඛෝ භගවතෝ ඒතදහෝසි: “පස්සති ඛෝ මේ අයං බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ ද්වත්තිංසමහාපුරිසලක්ඛණානි, යේභුය්යේන ඨපේත්වා ද්වේ. ද්වීසු මහාපුරිසලක්ඛණේසු කඞ්ඛති විචිකිච්ඡති නාධිමුච්චති න සම්පසීදති—කෝසෝහිතේ ච වත්ථගුය්හේ පහූතජිව්හතාය චා”ති.
Then the Buddha thought, “Brahmāyu sees all the marks except for two, which he has doubts about: whether the private parts are covered in a foreskin, and the largeness of the tongue.”
අථ ඛෝ භගවා තථාරූපං ඉද්ධාභිසඞ්ඛාරං අභිසඞ්ඛාසි යථා අද්දස බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ භගවතෝ කෝසෝහිතං වත්ථගුය්හං. අථ ඛෝ භගවා ජිව්හං නින්නාමේත්වා උභෝපි කණ්ණසෝතානි අනුමසි පටිමසි; උභෝපි නාසිකසෝතානි අනුමසි පටිමසි; කේවලම්පි නලාටමණ්ඩලං ජිව්හාය ඡාදේසි.
So the Buddha used his psychic power to will that Brahmāyu would see his private parts covered in a foreskin. And he stuck out his tongue and stroked back and forth on his ear holes and nostrils, and covered his entire forehead with his tongue.
අථ ඛෝ භගවා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං ගාථාහි පච්චභාසි:
Then the Buddha replied to Brahmāyu in verse:
“යේ තේ ද්වත්තිංසාති සුතා, මහාපුරිසලක්ඛණා; සබ්බේ තේ මම කායස්මිං, මා තේ කඞ්ඛාහු බ්රාහ්මණ.
“The thirty-two marks of a great man that you have learned are all found on my body: so do not doubt, brahmin.
අභිඤ්ඤේය්යං අභිඤ්ඤාතං, භාවේතබ්බඤ්ච භාවිතං; පහාතබ්බං පහීනං මේ, තස්මා බුද්ධෝස්මි බ්රාහ්මණ.
I have known what should be known, and developed what should be developed, and given up what should be given up: and so, brahmin, I am a Buddha.
දිට්ඨධම්මහිතත්ථාය, සම්පරායසුඛාය ච; කතාවකාසෝ පුච්ඡස්සු, යං කිඤ්චි අභිපත්ථිතන්”ති.
For your welfare and benefit in this life, and happiness in the next: I grant you the opportunity to ask whatever you desire.”
අථ ඛෝ බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස ඒතදහෝසි:
Then Brahmāyu thought:
“කතාවකාසෝ ඛෝම්හි සමණේන ගෝතමේන. කිං නු ඛෝ අහං සමණං ගෝතමං පුච්ඡේය්යං: ‘දිට්ඨධම්මිකං වා අත්ථං සම්පරායිකං වා(අ)”ති. අථ ඛෝ බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස ඒතදහෝසි: “කුසලෝ ඛෝ අහං දිට්ඨධම්මිකානං අත්ථානං. අඤ්ඤේපි මං දිට්ඨධම්මිකං අත්ථං පුච්ඡන්ති. යන්නූනාහං සමණං ගෝතමං සම්පරායිකංයේව අත්ථං පුච්ඡේය්යන්”ති.
“My request has been granted. Should I ask him about what is beneficial in this life or the next?” Then he thought, “I’m well versed in the benefits that apply to this life, and others ask me about this. Why don’t I ask the ascetic Gotama about the benefit that specifically applies to lives to come?”
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ භගවන්තං ගාථාහි අජ්ඣභාසි:
So Brahmāyu addressed the Buddha in verse:
“කථං ඛෝ බ්රාහ්මණෝ හෝති, කථං භවති වේදගූ; තේවිජ්ජෝ භෝ කථං හෝති, සෝත්ථියෝ කින්ති වුච්චති.
“How do you become a brahmin? And how do you become a knowledge master? How a master of the three knowledges? And how is one called a scholar?
අරහං භෝ කථං හෝති, කථං භවති කේවලී; මුනි ච භෝ කථං හෝති, බුද්ධෝ කින්ති පවුච්චතී”ති.
How do you become a perfected one? And how a consummate one? How do you become a sage? And how is one declared to be awakened?”
අථ ඛෝ භගවා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං ගාථාහි පච්චභාසි:
Then the Buddha replied to Brahmāyu in verse:
“පුබ්බේනිවාසං යෝ වේදි, සග්ගාපායඤ්ච පස්සති; අථෝ ජාතික්ඛයං පත්තෝ, අභිඤ්ඤා වෝසිතෝ මුනි.
“One who knows their past lives, and sees heaven and places of loss, and has attained the end of rebirth: that sage has perfect insight.
චිත්තං විසුද්ධං ජානාති, මුත්තං රාගේහි සබ්බසෝ; පහීනජාතිමරණෝ, බ්රහ්මචරියස්ස කේවලී; පාරගූ සබ්බධම්මානං, බුද්ධෝ තාදී පවුච්චතී”ති.
They know their mind is pure, completely freed from greed; they’ve given up birth and death, and have completed the spiritual journey. Gone beyond all things, such a one is declared to be awakened.”
ඒවං වුත්තේ, බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ උට්ඨායාසනා ඒකංසං උත්තරාසඞ්ගං කරිත්වා භගවතෝ පාදේසු සිරසා නිපතිත්වා භගවතෝ පාදානි මුඛේන ච පරිචුම්බති, පාණීහි ච පරිසම්බාහති, නාමඤ්ච සාවේති: “බ්රහ්මායු අහං, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණෝ; බ්රහ්මායු අහං, භෝ ගෝතම, බ්රාහ්මණෝ”ති.
When he said this, Brahmāyu got up from his seat and arranged his robe on one shoulder. He bowed with his head at the Buddha’s feet, caressing them and covering them with kisses, and pronounced his name: “I am the brahmin Brahmāyu, Master Gotama! I am the brahmin Brahmāyu!”
අථ ඛෝ සා පරිසා අච්ඡරියබ්භුතචිත්තජාතා අහෝසි: “අච්ඡරියං වත භෝ, අබ්භුතං වත භෝ. යත්ර හි නාමායං බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ ඤාතෝ යසස්සී ඒවරූපං පරමනිපච්චකාරං කරිස්සතී”ති. අථ ඛෝ භගවා බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං ඒතදවෝච: “අලං, බ්රාහ්මණ, උට්ඨහ නිසීද ත්වං සකේ ආසනේ යතෝ තේ මයි චිත්තං පසන්නන්”ති. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ උට්ඨහිත්වා සකේ ආසනේ නිසීදි.
Then that assembly, their minds full of wonder and amazement, thought, “Oh, how incredible, how amazing, that Brahmāyu, who is so well-known and famous, should show the Buddha such utmost devotion.” Then the Buddha said to Brahmāyu, “Enough, brahmin. Get up, and sit in your own seat, since your mind has such confidence in me.” So Brahmāyu got up and sat in his own seat.
අථ ඛෝ භගවා බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස අනුපුබ්බිං කථං කථේසි, සේය්යථිදං—දානකථං, සීලකථං, සග්ගකථං; කාමානං ආදීනවං ඕකාරං සඞ්කිලේසං නේක්ඛම්මේ ආනිසංසං පකාසේසි. යදා භගවා අඤ්ඤාසි බ්රහ්මායුං බ්රාහ්මණං කල්ලචිත්තං මුදුචිත්තං විනීවරණචිත්තං උදග්ගචිත්තං පසන්නචිත්තං, අථ යා බුද්ධානං සාමුක්කංසිකා ධම්මදේසනා තං පකාසේසි—දුක්ඛං, සමුදයං, නිරෝධං, මග්ගං. සේය්යථාපි නාම සුද්ධං වත්ථං අපගතකාළකං සම්මදේව රජනං පටිග්ගණ්හේය්ය; ඒවමේව බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස තස්මිංයේව ආසනේ විරජං වීතමලං ධම්මචක්ඛුං උදපාදි: “යං කිඤ්චි සමුදයධම්මං සබ්බං තං නිරෝධධම්මන්”ති.
Then the Buddha taught him step by step, with a talk on giving, ethical conduct, and heaven. He explained the drawbacks of sensual pleasures, so sordid and corrupt, and the benefit of renunciation. And when the Buddha knew that Brahmāyu’s mind was ready, pliable, rid of hindrances, elated, and confident he explained the special teaching of the Buddhas: suffering, its origin, its cessation, and the path. Just as a clean cloth rid of stains would properly absorb dye, in that very seat the stainless, immaculate vision of the Dhamma arose in the brahmin Brahmāyu: “Everything that has a beginning has an end.”
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ දිට්ඨධම්මෝ පත්තධම්මෝ විදිතධම්මෝ පරියෝගාළ්හධම්මෝ තිණ්ණවිචිකිච්ඡෝ විගතකථඞ්කථෝ වේසාරජ්ජප්පත්තෝ අපරප්පච්චයෝ සත්ථුසාසනේ භගවන්තං ඒතදවෝච:
Then Brahmāyu saw, attained, understood, and fathomed the Dhamma. He went beyond doubt, got rid of indecision, and became self-assured and independent of others regarding the Teacher’s instructions. He said to the Buddha:
“අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම, අභික්කන්තං, භෝ ගෝතම. සේය්යථාපි, භෝ ගෝතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජේය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරේය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛේය්ය, අන්ධකාරේ වා තේලපජ්ජෝතං ධාරේය්ය ‘චක්ඛුමන්තෝ රූපානි දක්ඛන්තී(අ)ති; ඒවමේවං භෝතා ගෝතමේන අනේකපරියායේන ධම්මෝ පකාසිතෝ. ඒසාහං භවන්තං ගෝතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. උපාසකං මං භවං ගෝතමෝ ධාරේතු අජ්ජතග්ගේ පාණුපේතං සරණං ගතං. අධිවාසේතු ච මේ භවං ගෝතමෝ ස්වාතනාය භත්තං සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේනා”ති. අධිවාසේසි භගවා තුණ්හීභාවේන. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ භගවතෝ අධිවාසනං විදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි.
“Excellent, Master Gotama! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, Master Gotama has made the teaching clear in many ways. I go for refuge to Master Gotama, to the teaching, and to the bhikkhu Saṅgha. From this day forth, may Master Gotama remember me as a lay follower who has gone for refuge for life. Would you and the bhikkhu Saṅgha please accept a meal from me tomorrow?” The Buddha consented with silence. Then, knowing that the Buddha had consented, Brahmāyu got up from his seat, bowed, and respectfully circled the Buddha, keeping him on his right, before leaving.
අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ තස්සා රත්තියා අච්චයේන සකේ නිවේසනේ පණීතං ඛාදනීයං භෝජනීයං පටියාදාපේත්වා භගවතෝ කාලං ආරෝචාපේසි: “කාලෝ, භෝ ගෝතම, නිට්ඨිතං භත්තන්”ති.
And when the night had passed Brahmāyu had delicious fresh and cooked foods prepared in his own home. Then he had the Buddha informed of the time, saying, “It’s time, Master Gotama, the meal is ready.”
අථ ඛෝ භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසේත්වා පත්තචීවරමාදාය යේන බ්රහ්මායුස්ස බ්රාහ්මණස්ස නිවේසනං තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ නිසීදි සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝේන. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ සත්තාහං බුද්ධප්පමුඛං භික්ඛුසඞ්ඝං පණීතේන ඛාදනීයේන භෝජනීයේන සහත්ථා සන්තප්පේසි සම්පවාරේසි.
Then the Buddha robed up in the morning and, taking his bowl and robe, went to the home of the brahmin Brahmāyu, where he sat on the seat spread out, together with the Saṅgha of bhikkhus. For seven days, Brahmāyu served and satisfied the bhikkhu Saṅgha headed by the Buddha with his own hands with delicious fresh and cooked foods.
අථ ඛෝ භගවා තස්ස සත්තාහස්ස අච්චයේන විදේහේසු චාරිකං පක්කාමි. අථ ඛෝ බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ අචිරපක්කන්තස්ස භගවතෝ කාලමකාසි.
When the seven days had passed, the Buddha departed to wander in the Videhan lands. Not long after the Buddha left, Brahmāyu passed away.
අථ ඛෝ සම්බහුලා භික්ඛූ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදිංසු. ඒකමන්තං නිසින්නා ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවන්තං ඒතදවෝචුං: “බ්රහ්මායු, භන්තේ, බ්රාහ්මණෝ කාලඞ්කතෝ. තස්ස කා ගති, කෝ අභිසම්පරායෝ”ති?
Then several bhikkhus went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, Brahmāyu has passed away. Where has he been reborn in his next life?”
“පණ්ඩිතෝ, භික්ඛවේ, බ්රහ්මායු බ්රාහ්මණෝ පච්චපාදි ධම්මස්සානුධම්මං, න ච මං ධම්මාධිකරණං විහේසේසි. බ්රහ්මායු, භික්ඛවේ, බ්රාහ්මණෝ පඤ්චන්නං ඕරම්භාගියානං සංයෝජනානං පරික්ඛයා ඕපපාතිකෝ හෝති, තත්ථ පරිනිබ්බායී, අනාවත්තිධම්මෝ තස්මා ලෝකා”ති.
“Bhikkhus, the brahmin Brahmāyu was astute. He practiced in line with the teachings, and did not trouble me about the teachings. With the ending of the five lower fetters, he’s been reborn spontaneously and will become extinguished there, not liable to return from that world.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනා තේ භික්ඛූ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දුන්ති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.
බ්රහ්මායුසුත්තං නිට්ඨිතං පඨමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]