Bruno Pelaggi

A 'Mbertu Primu

Di sup’a ’sta muntagna
ti jiettu ’na gridata:
siéntila ’sta chjamata
ed eja priestu.

Non mi fari ’mu riestu
futtutu di lu tuttu,
ca non sai quant’è bruttu
l’aspittari.

Né arrobba né dinari
truovi a la casa mia;
pirciò ricurru a ttia,
si bbue ’mu sienti.

’Sti chjanti e ’sti lamienti,
’sti vuci e ’sti suspiri
tòccali, si non cridi,
cu’ li mani.

Vidi cuom’è la fami,
ca pue mi cridi a mmia,
e vidi s’è bugia
quantu ti dicu.

Si tu si’ vieru amicu
di li sudditi tue,
opira giustu e pue...
dorma squitatu.

Si bbue ’mu si’ aduratu
di tutti li ’Taliani,
spartandi lu pani
e sienti a mmia;

ch’è truoppu tirannia
pi’ nnui, povar’aggenti:
a cu tuttu a cu nenti
non è giustu.

Duna a cu vue l’arrustu,
lu miegghju e lu cchiù gruossu,
a nnui dunandi n’uossu
cuomu cani!

Sempi lavuru e pani
circàu lu calabrisi,
ma tu sciali di risi
e cugghjunìji.

Apira l’uòcchji e bbidi,
jetta ’nu sguardu ’ntuornu,
bbidi ca mai fa juornu
e sempi è scuru.

Menta, carchi lavuru
’mu ’nd’abbuscamu pani,
ca la morti di fami
è truoppu cruda!

’Taliani cu’ la cuda
’ndi carculasti a nnui,
ma tu si’ duru cchiùi
di ’nu macignu!

Mo’ chi cazzu mi ’mpignu
’mu pagu la fundaria,
si la casa mia para
’nu spitali?

’Nu liettu e ’nu rinali,
’na seggia e ’nu vrascieri:
quandu vena l’ascieri
pigghja cazzi!

E’ miegghju ’mu ’nd’ammazzi,
ch’è miegghju ’mu murimu!
Chi cazzu lu vulimu
’stu campari?

Quandu pi’ fatigari
bussamu ad ogni porta
e non ’ndi duna scorta
nudhu cani?

Basta! - «Simu ’Taliani!»,
gridamma lu Sissanta,
e mmo’ avogghja ’mu canta
la cicala!

La fami cu’ la pala
si pigghja e cu’ la zzappa;
cu pota si la scappa
a Novajorca.

A nu’ atri ’ndi tocca
suffriri a mussu chjusu,
cu’ caci a lu pirtusu
di lu culu!

Vidi ca non su’ sulu
chi cantu ’sta canzuni,
ma parecchji miliuni
di ’Taliani.

Gridamu pi’ la fami,
miseria e povirtà,
diciendu: - «Maistà,
pani e lavuru!»

Si parru cu ’nu muru
fuorzi rispundirìa,
ma ca parru cu’ ttia
pierdu lu tiempu!

Du’ vuoti ’stu lamientu
a ttia ti lu mandai,
non ti dignasti mai
’mu mi rispundi!

Pecchì ha’ mu nascundi
li gridi calabrisi?
Non pagamu li spisi
’guali a tutti?

Ma tu ti ’ndi strafutti;
li deputati cchiùi:
duvi ’ncappamma nui,
povar’aggenti!

Non spirari cchiù nenti,
Calabria sbinturata!
Tu si’ dimìenticata
pi’ nu tiernu

di Dio, di lu Guviernu
e di lu Ministeru;
pi’ ’na cruci e ’nu zeru
si stimata

e sulu si’ chjamata
a li suoliti passi:
’mu paghi ’mpuosti e tassi
e nnenti cchiùi.

Jio mo’ parru cu’ bbui,
ministri e deputati:
chi cazzu priedicati
«Pro Calabria?»

E mmai si vida l’arva,
sempi simu a lu scuru,
non truvamu lavuru
pi’ ’nu juornu!

Ggià non aviti scuornu
sempi ’mu pruòmintiti
e mmai nenti faciti
’mu campamu.

E tu, nuostru Suvranu,
mancu ’nci dici nenti?
Non bbidi ca ’st’aggenti
’ndi castìja?

Sempi ’ndi cugghjunìja
a tutti ’sti paisi,
ca sgràvanu li spisi
e fannu strati;

e ’mbeci cchiù gravàti
li spisi e strati nenti;
e nnui, povar’aggenti
li cridimu...

E ppue quandu bidìmu
smurzata la lanterna,
cu ’na recummaterna
addio Calabria!

1880