Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi

    ౫. బుద్ధఅవిహేఠకపఞ్హో

    5. Buddhaaviheṭhakapañho

    . ‘‘భన్తే నాగసేన, భాసితమ్పేతం భగవతా ‘పుబ్బే వాహం మనుస్సభూతో సమానో సత్తానం అవిహేఠకజాతికో అహోసి’న్తి. పున చ భణితం ‘లోమసకస్సపో నామ ఇసి సమానో అనేకసతే పాణే ఘాతయిత్వా వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజీ’తి. యది, భన్తే నాగసేన, భగవతా భణితం ‘పుబ్బే వాహం మనుస్సభూతో సమానో సత్తానం అవిహేఠకజాతికో అహోసి’న్తి, తేన హి ‘లోమసకస్సపేన ఇసినా అనేకసతే పాణే ఘాతయిత్వా వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజిత’న్తి యం వచనం, తం మిచ్ఛా. యది ‘లోమసకస్సపేన ఇసినా అనేకసతే పాణే ఘాతయిత్వా వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజితం’, తేన హి ‘పుబ్బే వాహం మనుస్సభూతో సమానో సత్తానం అవిహేఠకజాతికో అహోసి’న్తి తమ్పి వచనం మిచ్ఛా. అయమ్పి ఉభతో కోటికో పఞ్హో తవానుప్పత్తో, సో తయా నిబ్బాహితబ్బో’’తి.

    5. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘pubbe vāhaṃ manussabhūto samāno sattānaṃ aviheṭhakajātiko ahosi’nti. Puna ca bhaṇitaṃ ‘lomasakassapo nāma isi samāno anekasate pāṇe ghātayitvā vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yajī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘pubbe vāhaṃ manussabhūto samāno sattānaṃ aviheṭhakajātiko ahosi’nti, tena hi ‘lomasakassapena isinā anekasate pāṇe ghātayitvā vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yajita’nti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi ‘lomasakassapena isinā anekasate pāṇe ghātayitvā vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yajitaṃ’, tena hi ‘pubbe vāhaṃ manussabhūto samāno sattānaṃ aviheṭhakajātiko ahosi’nti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.

    ‘‘భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా ‘పుబ్బే వాహం మనుస్సభూతో సమానో సత్తానం అవిహేఠకజాతికో అహోసి’న్తి, ‘లోమసకస్సపేన ఇసినా అనేకసతే పాణే ఘాతయిత్వా వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజితం’, తఞ్చ పన రాగవసేన విసఞ్ఞినా, నో సచేతనేనా’’తి.

    ‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘pubbe vāhaṃ manussabhūto samāno sattānaṃ aviheṭhakajātiko ahosi’nti, ‘lomasakassapena isinā anekasate pāṇe ghātayitvā vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yajitaṃ’, tañca pana rāgavasena visaññinā, no sacetanenā’’ti.

    ‘‘అట్ఠిమే , భన్తే నాగసేన, పుగ్గలా పాణం హనన్తి. కతమే అట్ఠ? రత్తో రాగవసేన పాణం హనతి, దుట్ఠో దోసవసేన పాణం హనతి, మూళ్హో మోహవసేన పాణం హనతి, మానీ మానవసేన పాణం హనతి, లుద్ధో లోభవసేన పాణం హనతి, అకిఞ్చనో జీవికత్థాయ పాణం హనతి, బాలో హస్సవసేన 1 పాణం హనతి, రాజా వినయనవసేన పాణం హనతి. ఇమే ఖో, భన్తే నాగసేన, అట్ఠ పుగ్గలా పాణం హనన్తి. పాకతికం యేవ, భన్తే నాగసేన, బోధిసత్తేన కత’’న్తి . ‘‘న, మహారాజ, పాకతికం బోధిసత్తేన కతం, యది, మహారాజ, బోధిసత్తో పకతిభావేన ఓనమేయ్య మహాయఞ్ఞం యజితుం, న యిమం గాథం భణేయ్య –

    ‘‘Aṭṭhime , bhante nāgasena, puggalā pāṇaṃ hananti. Katame aṭṭha? Ratto rāgavasena pāṇaṃ hanati, duṭṭho dosavasena pāṇaṃ hanati, mūḷho mohavasena pāṇaṃ hanati, mānī mānavasena pāṇaṃ hanati, luddho lobhavasena pāṇaṃ hanati, akiñcano jīvikatthāya pāṇaṃ hanati, bālo hassavasena 2 pāṇaṃ hanati, rājā vinayanavasena pāṇaṃ hanati. Ime kho, bhante nāgasena, aṭṭha puggalā pāṇaṃ hananti. Pākatikaṃ yeva, bhante nāgasena, bodhisattena kata’’nti . ‘‘Na, mahārāja, pākatikaṃ bodhisattena kataṃ, yadi, mahārāja, bodhisatto pakatibhāvena onameyya mahāyaññaṃ yajituṃ, na yimaṃ gāthaṃ bhaṇeyya –

    ‘‘‘ససముద్దపరియాయం, మహిం సాగరకుణ్డలం;

    ‘‘‘Sasamuddapariyāyaṃ, mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ;

    న ఇచ్ఛే సహ నిన్దాయ, ఏవం సేయ్హ 3 విజానహీ’తి.

    Na icche saha nindāya, evaṃ seyha 4 vijānahī’ti.

    ‘‘ఏవంవాదీ, మహారాజ, బోధిసత్తో సహ దస్సనేన చన్దవతియా రాజకఞ్ఞాయ విసఞ్ఞీ అహోసి ఖిత్తచిత్తో రత్తో విసఞ్ఞిభూతో ఆకులాకులో తురితతురితో తేన విక్ఖిత్తభన్తలుళితచిత్తేన మహతిమహాపసుఘాతగలరుహిరసఞ్చయం వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజి.

    ‘‘Evaṃvādī, mahārāja, bodhisatto saha dassanena candavatiyā rājakaññāya visaññī ahosi khittacitto ratto visaññibhūto ākulākulo turitaturito tena vikkhittabhantaluḷitacittena mahatimahāpasughātagalaruhirasañcayaṃ vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yaji.

    ‘‘యథా, మహారాజ, ఉమ్మత్తకో ఖిత్తచిత్తో జలితమ్పి జాతవేదం అక్కమతి, కుపితమ్పి ఆసీవిసం గణ్హాతి, మత్తమ్పి హత్థిం ఉపేతి, సముద్దమ్పి అతీరదస్సిం పక్ఖన్దతి, చన్దనికమ్పి ఓళిగల్లమ్పి ఓమద్దతి, కణ్టకాధానమ్పి అభిరుహతి, పపాతేపి పతతి, అసుచిమ్పి భక్ఖేతి, నగ్గోపి రథియా చరతి, అఞ్ఞమ్పి బహువిధం అకిరియం కరోతి. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, బోధిసత్తో సహ దస్సనేన చన్దవతియా రాజకఞ్ఞాయ విసఞ్ఞీ అహోసి ఖిత్తచిత్తో రత్తో విసఞ్ఞిభూతో ఆకులాకులో తురితతురితో, తేన విక్ఖిత్తభన్తలుళితచిత్తేన మహతిమహాపసుఘాతగలరుహిరసఞ్చయం వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజి.

    ‘‘Yathā, mahārāja, ummattako khittacitto jalitampi jātavedaṃ akkamati, kupitampi āsīvisaṃ gaṇhāti, mattampi hatthiṃ upeti, samuddampi atīradassiṃ pakkhandati, candanikampi oḷigallampi omaddati, kaṇṭakādhānampi abhiruhati, papātepi patati, asucimpi bhakkheti, naggopi rathiyā carati, aññampi bahuvidhaṃ akiriyaṃ karoti. Evameva kho, mahārāja, bodhisatto saha dassanena candavatiyā rājakaññāya visaññī ahosi khittacitto ratto visaññibhūto ākulākulo turitaturito, tena vikkhittabhantaluḷitacittena mahatimahāpasughātagalaruhirasañcayaṃ vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yaji.

    ‘‘ఖిత్తచిత్తేన, మహారాజ, కతం పాపం దిట్ఠధమ్మేపి న మహాసావజ్జం హోతి, సమ్పరాయే విపాకేనపి నో తథా. ఇధ, మహారాజ, కోచి ఉమ్మత్తకో వజ్ఝమాపజ్జేయ్య, తస్స తుమ్హే కిం దణ్డం ధారేథా’’తి? ‘‘కో, భన్తే, ఉమ్మత్తకస్స దణ్డో భవిస్సతి, తం మయం పోథాపేత్వా నీహరాపేమ, ఏసోవ తస్స దణ్డో’’తి. ‘‘ఇతి ఖో, మహారాజ, ఉమ్మత్తకస్స అపరాధే దణ్డోపి న భవతి , తస్మా ఉమ్మత్తకస్స కతేపి న దోసో భవతి సతేకిచ్ఛో. ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, లోమసకస్సపో ఇసి సహ దస్సనేన చన్దవతియా రాజకఞ్ఞాయ విసఞ్ఞీ అహోసి ఖిత్తచిత్తో రత్తో విసఞ్ఞిభూతో విసటపయాతో ఆకులాకులో తురితతురితో, తేన విక్ఖిత్తభన్తలుళితచిత్తేన మహతిమహాపసుఘాతగలరుహిరసఞ్చయం వాజపేయ్యం మహాయఞ్ఞం యజి. యదా చ పన పకతిచిత్తో అహోసి పటిలద్ధస్సతి, తదా పునదేవ పబ్బజిత్వా పఞ్చాభిఞ్ఞాయో నిబ్బత్తేత్వా బ్రహ్మలోకూపగో అహోసీ’’తి. ‘‘సాధు, భన్తే నాగసేన, ఏవమేతం తథా సమ్పటిచ్ఛామీ’’తి.

    ‘‘Khittacittena, mahārāja, kataṃ pāpaṃ diṭṭhadhammepi na mahāsāvajjaṃ hoti, samparāye vipākenapi no tathā. Idha, mahārāja, koci ummattako vajjhamāpajjeyya, tassa tumhe kiṃ daṇḍaṃ dhārethā’’ti? ‘‘Ko, bhante, ummattakassa daṇḍo bhavissati, taṃ mayaṃ pothāpetvā nīharāpema, esova tassa daṇḍo’’ti. ‘‘Iti kho, mahārāja, ummattakassa aparādhe daṇḍopi na bhavati , tasmā ummattakassa katepi na doso bhavati satekiccho. Evameva kho, mahārāja, lomasakassapo isi saha dassanena candavatiyā rājakaññāya visaññī ahosi khittacitto ratto visaññibhūto visaṭapayāto ākulākulo turitaturito, tena vikkhittabhantaluḷitacittena mahatimahāpasughātagalaruhirasañcayaṃ vājapeyyaṃ mahāyaññaṃ yaji. Yadā ca pana pakaticitto ahosi paṭiladdhassati, tadā punadeva pabbajitvā pañcābhiññāyo nibbattetvā brahmalokūpago ahosī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.

    బుద్ధఅవిహేఠకపఞ్హో పఞ్చమో.

    Buddhaaviheṭhakapañho pañcamo.







    Footnotes:
    1. అఞ్ఞాణవసేన (క॰ సీ॰)
    2. aññāṇavasena (ka. sī.)
    3. సయ్హ (సీ॰ పీ॰)
    4. sayha (sī. pī.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact