| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
பு³த்³தா⁴சிண்ணகதா²
Buddhāciṇṇakathā
22. அனுத⁴ம்மதாதி லோகுத்தரத⁴ம்மானுக³தோ த⁴ம்மோ. அனபலோகெத்வாதி பத³ஸ்ஸ விவரணங் ‘‘அனாபுச்சி²த்வா’’தி. ஜனபத³சாரிகங் பக்கமந்தீதி எத்த² இதி-ஸத்³தோ³ க³ம்யமானதாய ந வுத்தோ, ஏவங் அஞ்ஞத்தா²பி ஈதி³ஸேஸு டா²னேஸு. தத்த² ஜனபத³சாரிகந்தி ஜனபதே³ஸு சரணங், சரணங் வா சாரோ, ஸோ ஏவ சாரிகா, ஜனபதே³ஸு சாரிகா ஜனபத³சாரிகா. தங் பக்கமந்தி, ஜனபத³க³மனங் க³ச்ச²ந்தீதி அத்தோ². பக்கமந்தியேவாதி அவதா⁴ரணேன நோ ந பக்கமந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. ‘‘ஜனபத³சாரிகங் பக்கமந்தீ’’தி எத்த² ட²த்வா ப⁴க³வதோ சாரிகாபக்கமனவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘ஜனபத³சாரிகங் சரந்தா சா’’திஆதி³. சாரிகா ச நாமேஸா (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.254; ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.254) து³விதா⁴ துரிதசாரிகா சேவ அதுரிதசாரிகா ச. தத்த² தூ³ரேபி போ³த⁴னெய்யபுக்³க³லங் தி³ஸ்வா தஸ்ஸ போ³த⁴னத்தா²ய ஸஹஸா க³மனங் துரிதசாரிகா நாம, ஸா மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரபச்சுக்³க³மனாதீ³ஸு த³ட்ட²ப்³பா³. ப⁴க³வா ஹி மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரங் பச்சுக்³க³ச்ச²ந்தோ முஹுத்தேன திகா³வுதமக³மாஸி, ஆளவகஸ்ஸத்தா²ய திங்ஸயோஜனங், ததா² அங்கு³லிமாலஸ்ஸ, புக்குஸாதிஸ்ஸ பன பஞ்சசத்தாலீஸயோஜனங், மஹாகப்பினஸ்ஸ வீஸயோஜனஸதங், த⁴னியஸ்ஸத்தா²ய ஸத்தயோஜனஸதானி அக³மாஸி, த⁴ம்மஸேனாபதினோ ஸத்³தி⁴விஹாரிகஸ்ஸ வனவாஸீதிஸ்ஸஸாமணேரஸ்ஸ திகா³வுதாதி⁴கங் வீஸயோஜனஸதங் அக³மாஸி, அயங் துரிதசாரிகா. யங் பன கா³மனிக³மனக³ரபடிபாடியா தே³வஸிகங் யோஜனஅட்³ட⁴யோஜனவஸேன பிண்ட³பாதசரியாதீ³ஹி லோகங் அனுக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸ க³மனங், அயங் அதுரிதசாரிகா நாம. இமங் பன சாரிகங் சரந்தோ ப⁴க³வா மஹாமண்ட³லங் மஜ்ஜி²மமண்ட³லங் அந்திமமண்ட³லந்தி இமேஸங் திண்ணங் மண்ட³லானங் அஞ்ஞதரஸ்மிங் சரதி. தத்த² ‘‘ஜனபத³சாரிக’’ந்தி வுத்தத்தா அதுரிதசாரிகாவ இதா⁴தி⁴ப்பேதா. தமேவ விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘மஹாமண்ட³லங் மஜ்ஜி²மமண்ட³ல’’ந்திஆதி³.
22.Anudhammatāti lokuttaradhammānugato dhammo. Anapaloketvāti padassa vivaraṇaṃ ‘‘anāpucchitvā’’ti. Janapadacārikaṃ pakkamantīti ettha iti-saddo gamyamānatāya na vutto, evaṃ aññatthāpi īdisesu ṭhānesu. Tattha janapadacārikanti janapadesu caraṇaṃ, caraṇaṃ vā cāro, so eva cārikā, janapadesu cārikā janapadacārikā. Taṃ pakkamanti, janapadagamanaṃ gacchantīti attho. Pakkamantiyevāti avadhāraṇena no na pakkamantīti dasseti. ‘‘Janapadacārikaṃ pakkamantī’’ti ettha ṭhatvā bhagavato cārikāpakkamanavidhiṃ dassento āha ‘‘janapadacārikaṃ carantā cā’’tiādi. Cārikā ca nāmesā (dī. ni. aṭṭha. 1.254; ma. ni. aṭṭha. 1.254) duvidhā turitacārikā ceva aturitacārikā ca. Tattha dūrepi bodhaneyyapuggalaṃ disvā tassa bodhanatthāya sahasā gamanaṃ turitacārikā nāma, sā mahākassapattherapaccuggamanādīsu daṭṭhabbā. Bhagavā hi mahākassapattheraṃ paccuggacchanto muhuttena tigāvutamagamāsi, āḷavakassatthāya tiṃsayojanaṃ, tathā aṅgulimālassa, pukkusātissa pana pañcacattālīsayojanaṃ, mahākappinassa vīsayojanasataṃ, dhaniyassatthāya sattayojanasatāni agamāsi, dhammasenāpatino saddhivihārikassa vanavāsītissasāmaṇerassa tigāvutādhikaṃ vīsayojanasataṃ agamāsi, ayaṃ turitacārikā. Yaṃ pana gāmanigamanagarapaṭipāṭiyā devasikaṃ yojanaaḍḍhayojanavasena piṇḍapātacariyādīhi lokaṃ anuggaṇhantassa gamanaṃ, ayaṃ aturitacārikā nāma. Imaṃ pana cārikaṃ caranto bhagavā mahāmaṇḍalaṃ majjhimamaṇḍalaṃ antimamaṇḍalanti imesaṃ tiṇṇaṃ maṇḍalānaṃ aññatarasmiṃ carati. Tattha ‘‘janapadacārika’’nti vuttattā aturitacārikāva idhādhippetā. Tameva vibhajitvā dassento āha ‘‘mahāmaṇḍalaṃ majjhimamaṇḍala’’ntiādi.
தத்த² அந்திமமண்ட³லந்தி கு²த்³த³கமண்ட³லங், இதரேஸங் வா மண்ட³லானங் அந்தோக³த⁴த்தா அந்திமமண்ட³லங், அப்³ப⁴ந்தரிமமண்ட³லந்தி வுத்தங் ஹோதி. இமேஸங் பன மண்ட³லானங் கிங் பமாணந்தி ஆஹ ‘‘தத்த² மஹாமண்ட³லங் நவயோஜனஸதிக’’ந்திஆதி³. நவயோஜனஸதிகம்பி டா²னங் மஜ்ஜி²மதே³ஸபரியாபன்னமேவ, ததோ பரங் நாதி⁴ப்பேதங் துரிதசாரிகாவஸேன அக³மனதோ. யஸ்மா நிக்க²ந்தகாலதோ பட்டா²ய க³தக³தட்டா²னஸ்ஸ சதூஸு பஸ்ஸேஸு ஸமந்ததோ யோஜனஸதங் ஏககோலாஹலங் ஹோதி, புரிமங் புரிமங் ஆக³தா நிமந்தேதுங் லப⁴ந்தி, இதரேஸு த்³வீஸு மண்ட³லேஸு ஸக்காரோ மஹாமண்ட³லங் ஓஸரதி, தத்த² பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ தேஸு தேஸு கா³மனிக³மேஸு ஏகாஹங் த்³வீஹங் வஸந்தா மஹாஜனங் ஆமிஸபடிக்³க³ஹேன அனுக்³க³ண்ஹந்தி, த⁴ம்மதா³னேன ச விவட்டூபனிஸ்ஸிதங் குஸலங் வட்³டெ⁴ந்தி, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘கா³மனிக³மாதீ³ஸு மஹாஜனங் ஆமிஸபடிக்³க³ஹேன அனுக்³க³ண்ஹந்தா’’திஆதி³. ஸமத²விபஸ்ஸனா தருணா ஹொந்தீதி எத்த² தருணா விபஸ்ஸனாதி ஸங்கா²ரபரிச்சே²த³னே ஞாணங் கங்கா²விதரணே ஞாணங் ஸம்மஸனே ஞாணங் மக்³கா³மக்³கே³ ஞாணந்தி சதுன்னங் ஞாணானங் அதி⁴வசனங். ஸமத²ஸ்ஸ தருணபா⁴வோ பன உபசாரஸமாதி⁴வஸேன வேதி³தப்³போ³. ‘‘ஸசே பன அந்தோவஸ்ஸே பி⁴க்கூ²னங் ஸமத²விபஸ்ஸனா தருணா ஹொந்தீ’’தி இத³ங் நித³ஸ்ஸனமத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அஞ்ஞேனபி மஜ்ஜி²மமண்ட³லே வேனெய்யானங் ஞாணபரிபாகாதி³காரணேன மஜ்ஜி²மமண்ட³லே சாரிகங் சரிதுகாமா சாதுமாஸங் வஸித்வாவ நிக்க²மந்தி.
Tattha antimamaṇḍalanti khuddakamaṇḍalaṃ, itaresaṃ vā maṇḍalānaṃ antogadhattā antimamaṇḍalaṃ, abbhantarimamaṇḍalanti vuttaṃ hoti. Imesaṃ pana maṇḍalānaṃ kiṃ pamāṇanti āha ‘‘tattha mahāmaṇḍalaṃ navayojanasatika’’ntiādi. Navayojanasatikampi ṭhānaṃ majjhimadesapariyāpannameva, tato paraṃ nādhippetaṃ turitacārikāvasena agamanato. Yasmā nikkhantakālato paṭṭhāya gatagataṭṭhānassa catūsu passesu samantato yojanasataṃ ekakolāhalaṃ hoti, purimaṃ purimaṃ āgatā nimantetuṃ labhanti, itaresu dvīsu maṇḍalesu sakkāro mahāmaṇḍalaṃ osarati, tattha buddhā bhagavanto tesu tesu gāmanigamesu ekāhaṃ dvīhaṃ vasantā mahājanaṃ āmisapaṭiggahena anuggaṇhanti, dhammadānena ca vivaṭṭūpanissitaṃ kusalaṃ vaḍḍhenti, tasmā vuttaṃ ‘‘gāmanigamādīsu mahājanaṃ āmisapaṭiggahena anuggaṇhantā’’tiādi. Samathavipassanā taruṇā hontīti ettha taruṇā vipassanāti saṅkhāraparicchedane ñāṇaṃ kaṅkhāvitaraṇe ñāṇaṃ sammasane ñāṇaṃ maggāmagge ñāṇanti catunnaṃ ñāṇānaṃ adhivacanaṃ. Samathassa taruṇabhāvo pana upacārasamādhivasena veditabbo. ‘‘Sace pana antovasse bhikkhūnaṃ samathavipassanā taruṇā hontī’’ti idaṃ nidassanamattanti daṭṭhabbaṃ. Aññenapi majjhimamaṇḍale veneyyānaṃ ñāṇaparipākādikāraṇena majjhimamaṇḍale cārikaṃ caritukāmā cātumāsaṃ vasitvāva nikkhamanti.
பவாரணாஸங்க³ஹங் த³த்வாதி அனுமதிதா³னவஸேன த³த்வா. மாக³ஸிரஸ்ஸ பட²மதி³வஸேதி மாக³ஸிரமாஸஸ்ஸ பட²மதி³வஸே. இத³ஞ்சேதரஹி பவத்தவோஹாரவஸேன கத்திகமாஸஸ்ஸ அபரபக்க²பாடிபத³தி³வஸங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். தேஸந்தி தேஸங் பு³த்³தா⁴னங். தேஹி வினேதப்³ப³த்தா ‘‘தேஸங் வினெய்யஸத்தா’’தி வுத்தங். வினெய்யஸத்தாதி ச சாரிகாய வினேதப்³ப³ஸத்தா. மாக³ஸிரமாஸம்பி தத்தே²வ வஸித்வா பு²ஸ்ஸமாஸஸ்ஸ பட²மதி³வஸேதி இத³ம்பி நித³ஸ்ஸனமத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். சதுமாஸவுத்தா²னம்பி பு³த்³தா⁴னங் வினெய்யஸத்தா அபரிபக்கிந்த்³ரியா ஹொந்தி, தேஸங் இந்த்³ரியபரிபாகங் ஆக³மயமானா அபரம்பி ஏகமாஸங் வா த்³விதிசதுமாஸங் வா தத்தே²வவஸித்வா மஹாபி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவாரா நிக்க²மித்வா புரிமனயேனேவ லோகங் அனுக்³க³ண்ஹந்தா ஸத்தஹி வா ச²ஹி வா பஞ்சஹி வா சதூஹி வா மாஸேஹி சாரிகங் பரியோஸாபெந்தி. வேனெய்யவஸேனேவாதி அவதா⁴ரணேன ந சீவராதி³ஹேது சரந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. ததா² ஹி இமேஸு தீஸு மண்ட³லேஸு யத்த² கத்த²சி சாரிகங் சரந்தா ந சீவராதி³ஹேது சரந்தி, அத² கோ² யே து³க்³க³தபா³லஜிண்ணப்³யாதி⁴கா, தே ‘‘கதா³ ததா²க³தங் ஆக³ந்த்வா பஸ்ஸிஸ்ஸந்தி, மயி பன சாரிகங் சரந்தே மஹாஜனோ ததா²க³தத³ஸ்ஸனங் லபி⁴ஸ்ஸதி, தத்த² கேசி சித்தானி பஸாதெ³ஸ்ஸந்தி, கேசி மாலாதீ³ஹி பூஜெஸ்ஸந்தி, கேசி கடச்சு²பி⁴க்க²ங் த³ஸ்ஸந்தி, கேசி மிச்சா²த³ஸ்ஸனங் பஹாய ஸம்மாதி³ட்டி²கா ப⁴விஸ்ஸந்தி, தங் நேஸங் ப⁴விஸ்ஸதி தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²யா’’தி ஏவங் லோகானுகம்பாய சாரிகங் சரந்தி.
Pavāraṇāsaṅgahaṃ datvāti anumatidānavasena datvā. Māgasirassa paṭhamadivaseti māgasiramāsassa paṭhamadivase. Idañcetarahi pavattavohāravasena kattikamāsassa aparapakkhapāṭipadadivasaṃ sandhāya vuttaṃ. Tesanti tesaṃ buddhānaṃ. Tehi vinetabbattā ‘‘tesaṃ vineyyasattā’’ti vuttaṃ. Vineyyasattāti ca cārikāya vinetabbasattā. Māgasiramāsampi tattheva vasitvā phussamāsassa paṭhamadivaseti idampi nidassanamattanti daṭṭhabbaṃ. Catumāsavutthānampi buddhānaṃ vineyyasattā aparipakkindriyā honti, tesaṃ indriyaparipākaṃ āgamayamānā aparampi ekamāsaṃ vā dviticatumāsaṃ vā tatthevavasitvā mahābhikkhusaṅghaparivārā nikkhamitvā purimanayeneva lokaṃ anuggaṇhantā sattahi vā chahi vā pañcahi vā catūhi vā māsehi cārikaṃ pariyosāpenti. Veneyyavasenevāti avadhāraṇena na cīvarādihetu carantīti dasseti. Tathā hi imesu tīsu maṇḍalesu yattha katthaci cārikaṃ carantā na cīvarādihetu caranti, atha kho ye duggatabālajiṇṇabyādhikā, te ‘‘kadā tathāgataṃ āgantvā passissanti, mayi pana cārikaṃ carante mahājano tathāgatadassanaṃ labhissati, tattha keci cittāni pasādessanti, keci mālādīhi pūjessanti, keci kaṭacchubhikkhaṃ dassanti, keci micchādassanaṃ pahāya sammādiṭṭhikā bhavissanti, taṃ nesaṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti evaṃ lokānukampāya cārikaṃ caranti.
அபிச சதூஹி காரணேஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ சாரிகங் சரந்தி ஜங்க⁴விஹாரவஸேன ஸரீரபா²ஸுகத்தா²ய, அட்டு²ப்பத்திகாலாபி⁴கங்க²னத்தா²ய, பி⁴க்கூ²னங் ஸிக்கா²பத³பஞ்ஞாபனத்தா²ய, தத்த² தத்த² பரிபாகக³திந்த்³ரியே போ³த⁴னெய்யஸத்தே போ³த⁴னத்தா²யாதி. அபரேஹிபி சதூஹி காரணேஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ சாரிகங் சரந்தி பு³த்³த⁴ங் ஸரணங் க³ச்சி²ஸ்ஸந்தீதி வா, த⁴ம்மங், ஸங்க⁴ங் ஸரணங் க³ச்சி²ஸ்ஸந்தீதி வா, மஹதா த⁴ம்மவஸ்ஸேன சதஸ்ஸோ பரிஸா ஸந்தப்பெஸ்ஸாமாதி வா. அபரேஹிபி பஞ்சஹி காரணேஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ சாரிகங் சரந்தி பாணாதிபாதா விரமிஸ்ஸந்தீதி வா, அதி³ன்னாதா³னா, காமேஸுமிச்சா²சாரா, முஸாவாதா³, ஸுராமேரயமஜ்ஜபமாத³ட்டா²னா விரமிஸ்ஸந்தீதி வா. அபரேஹிபி அட்ட²ஹி காரணேஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ சாரிகங் சரந்தி பட²மங் ஜா²னங் படிலபி⁴ஸ்ஸந்தீதி வா, து³தியங்…பே॰… நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனஸமாபத்திங் படிலபி⁴ஸ்ஸந்தீதி வா. அபரேஹிபி அட்ட²ஹி காரணேஹி பு³த்³தா⁴ ப⁴க³வந்தோ சாரிகங் சரந்தி ஸோதாபத்திமக்³க³ங் அதி⁴க³மிஸ்ஸந்தீதி வா, ஸோதாபத்திப²லங்…பே॰… அரஹத்தப²லங் ஸச்சி²கரிஸ்ஸந்தீதி வாதி.
Apica catūhi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti jaṅghavihāravasena sarīraphāsukatthāya, aṭṭhuppattikālābhikaṅkhanatthāya, bhikkhūnaṃ sikkhāpadapaññāpanatthāya, tattha tattha paripākagatindriye bodhaneyyasatte bodhanatthāyāti. Aparehipi catūhi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti buddhaṃ saraṇaṃ gacchissantīti vā, dhammaṃ, saṅghaṃ saraṇaṃ gacchissantīti vā, mahatā dhammavassena catasso parisā santappessāmāti vā. Aparehipi pañcahi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti pāṇātipātā viramissantīti vā, adinnādānā, kāmesumicchācārā, musāvādā, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā viramissantīti vā. Aparehipi aṭṭhahi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilabhissantīti vā, dutiyaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilabhissantīti vā. Aparehipi aṭṭhahi kāraṇehi buddhā bhagavanto cārikaṃ caranti sotāpattimaggaṃ adhigamissantīti vā, sotāpattiphalaṃ…pe… arahattaphalaṃ sacchikarissantīti vāti.
புப்பா²னி ஓசினந்தா விய சரந்தீதி இமினா யதா² மாலாகாரோ ப³ஹுங் புப்ப²க³ச்ச²ங் தி³ஸ்வா தத்த² சிரம்பி ட²த்வா புப்பா²னி ஓசினித்வா புப்ப²ஸுஞ்ஞங் க³ச்ச²ங் தி³ஸ்வா தத்த² பபஞ்சங் அகத்வா தங் பஹாய அஞ்ஞத்த² க³ந்த்வா புப்பா²னி ஓசினந்தோ விசரதி, ஏவமேவ பு³த்³தா⁴பி யத்த² கா³மனிக³மாதீ³ஸு வினெய்யஸத்தா ப³ஹூ ஹொந்தி, தத்த² சிரம்பி வஸந்தா தே வினெத்வா வினெய்யஸுஞ்ஞகா³மாதீ³ஸு பபஞ்சங் அகத்வா தங் பஹாய அஞ்ஞத்த² ப³ஹுவினெய்யகேஸு கா³மாதீ³ஸு வஸந்தா விசரந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. ததோயேவ ச அதிகு²த்³த³கேபி அந்திமமண்ட³லே உபனிஸ்ஸயவந்தானங் ப³ஹுபா⁴வதோ தாவ ப³ஹும்பி காலங் ஸத்தமாஸபரியந்தங் சாரிகங் சரந்தி.
Pupphāni ocinantā viya carantīti iminā yathā mālākāro bahuṃ pupphagacchaṃ disvā tattha cirampi ṭhatvā pupphāni ocinitvā pupphasuññaṃ gacchaṃ disvā tattha papañcaṃ akatvā taṃ pahāya aññattha gantvā pupphāni ocinanto vicarati, evameva buddhāpi yattha gāmanigamādīsu vineyyasattā bahū honti, tattha cirampi vasantā te vinetvā vineyyasuññagāmādīsu papañcaṃ akatvā taṃ pahāya aññattha bahuvineyyakesu gāmādīsu vasantā vicarantīti dasseti. Tatoyeva ca atikhuddakepi antimamaṇḍale upanissayavantānaṃ bahubhāvato tāva bahumpi kālaṃ sattamāsapariyantaṃ cārikaṃ caranti.
ஸந்தஸபா⁴வத்தா கிலேஸஸமணஹேதுதாய வா ஸந்தங் நிப்³பா³னங், ஸுக²காரணதாய ச ஸுக²ந்தி ஆஹ ‘‘ஸந்தங் ஸுக²ங் நிப்³பா³னமாரம்மணங் கத்வா’’தி. த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளேதி ஜாதிக்கெ²த்தபூ⁴தாய த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துயா. இத³ஞ்ச தே³வப்³ரஹ்மானங் வஸேன வுத்தங், மனுஸ்ஸா பன இமஸ்மிங்யேவ சக்கவாளே போ³த⁴னெய்யா ஹொந்தி. போ³த⁴னெய்யஸத்தஸமவலோகனந்தி பட²மங் மஹாகருணாய ப²ரித்வா பச்சா² ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஜாலங் பத்த²ரித்வா தஸ்ஸ அந்தோ பவிட்டா²னங் போ³த⁴னெய்யஸத்தானங் ஸமோலோகனங். பு³த்³தா⁴ கிர மஹாகருணாஸமாபத்திங் ஸமாபஜ்ஜித்வா ததோ வுட்டா²ய ‘‘யே ஸத்தா ப⁴ப்³பா³ பரிபாகஞாணா அஜ்ஜயேவ மயா வினேதப்³பா³, தே மய்ஹங் ஞாணஸ்ஸ உபட்ட²ஹந்தூ’’தி சித்தங் அதி⁴ட்டா²ய ஸமன்னாஹரந்தி. தேஸங் ஸஹ ஸமன்னாஹாரா ஏகோ வா த்³வே வா ப³ஹூ வா ததா³ வினயூபகா³ வேனெய்யா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஸ்ஸ ஆபாத²மாக³ச்ச²ந்தி, அயமெத்த² பு³த்³தா⁴னுபா⁴வோ. ஏவங் ஆபாத²மாக³தானங் பன நேஸங் உபனிஸ்ஸயங் புப்³ப³சரியங் புப்³ப³ஹேதுங் ஸம்பதிவத்தமானஞ்ச படிபத்திங் ஓலோகெந்தி. வேனெய்யஸத்தபரிக்³க³ண்ஹனத்த²ஞ்ஹி ஸமன்னாஹாரே கதே பட²மங் நேஸங் வேனெய்யபா⁴வேனேவ உபட்டா²னங் ஹோதி. அத² ‘‘கிங் நு கோ² ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஸரணக³மனாதி³வஸேன கஞ்சி நிப்ப²த்திங் வீமங்ஸமானா புப்³பு³பனிஸ்ஸயானி ஓலோகெந்தி.
Santasabhāvattā kilesasamaṇahetutāya vā santaṃ nibbānaṃ, sukhakāraṇatāya ca sukhanti āha ‘‘santaṃ sukhaṃ nibbānamārammaṇaṃ katvā’’ti. Dasasahassacakkavāḷeti jātikkhettabhūtāya dasasahassilokadhātuyā. Idañca devabrahmānaṃ vasena vuttaṃ, manussā pana imasmiṃyeva cakkavāḷe bodhaneyyā honti. Bodhaneyyasattasamavalokananti paṭhamaṃ mahākaruṇāya pharitvā pacchā sabbaññutaññāṇajālaṃ pattharitvā tassa anto paviṭṭhānaṃ bodhaneyyasattānaṃ samolokanaṃ. Buddhā kira mahākaruṇāsamāpattiṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya ‘‘ye sattā bhabbā paripākañāṇā ajjayeva mayā vinetabbā, te mayhaṃ ñāṇassa upaṭṭhahantū’’ti cittaṃ adhiṭṭhāya samannāharanti. Tesaṃ saha samannāhārā eko vā dve vā bahū vā tadā vinayūpagā veneyyā sabbaññutaññāṇassa āpāthamāgacchanti, ayamettha buddhānubhāvo. Evaṃ āpāthamāgatānaṃ pana nesaṃ upanissayaṃ pubbacariyaṃ pubbahetuṃ sampativattamānañca paṭipattiṃ olokenti. Veneyyasattapariggaṇhanatthañhi samannāhāre kate paṭhamaṃ nesaṃ veneyyabhāveneva upaṭṭhānaṃ hoti. Atha ‘‘kiṃ nu kho bhavissatī’’ti saraṇagamanādivasena kañci nipphattiṃ vīmaṃsamānā pubbupanissayāni olokenti.
ஓதிண்ணேதி ஆரோசிதே, பரிஸமஜ்ஜ²ங் வா ஓதிண்ணே. த்³விக்க²த்துந்தி ஏகஸ்மிங் ஸங்வச்ச²ரே த்³விக்க²த்துங். பு³த்³த⁴காலே கிர ஏகேகஸ்மிங் ஸங்வச்ச²ரே த்³வே வாரே பி⁴க்கூ² ஸன்னிபதந்தி உபகட்ட²வஸ்ஸூபனாயிககாலே ச பவாரணாகாலே ச. உபகட்டா²ய வஸ்ஸூபனாயிகாய த³ஸபி வீஸம்பி திங்ஸம்பி சத்தாலீஸம்பி பஞ்ஞாஸம்பி பி⁴க்கூ² வக்³க³வக்³கா³ ஹுத்வா கம்மட்டா²னத்தா²ய ஆக³ச்ச²ந்தி. ப⁴க³வா தேஹி ஸத்³தி⁴ங் ஸம்மோதி³த்வா ‘‘கஸ்மா, பி⁴க்க²வே, உபகட்டா²ய வஸ்ஸூபனாயிகாய விசரதா²’’தி புச்ச²தி. அத² தே ‘‘ப⁴க³வா கம்மட்டா²னத்த²ங் ஆக³தம்ஹ, கம்மட்டா²னங் நோ தே³தா²’’தி யாசந்தி. ஸத்தா² தேஸங் சரியவஸேன ராக³சரிதஸ்ஸ அஸுப⁴கம்மட்டா²னங் தே³தி, தோ³ஸசரிதஸ்ஸ மெத்தாகம்மட்டா²னங், மோஹசரிதஸ்ஸ ‘‘உத்³தே³ஸோ பரிபுச்சா² காலேன த⁴ம்மஸ்ஸவனங் காலேன த⁴ம்மஸாகச்சா² இத³ங் துய்ஹங் ஸப்பாய’’ந்தி ஆசிக்க²தி. கிஞ்சாபி ஹி மோஹசரிதஸ்ஸ ஆனாபானஸ்ஸதிகம்மட்டா²னங் ஸப்பாயங், கம்மட்டா²னபா⁴வனாய பன பா⁴ஜனபூ⁴தங் காதுங் ஸம்மோஹவிக³மாய பட²மங் உத்³தே³ஸபரிபுச்சா²த⁴ம்மஸ்ஸவனத⁴ம்மஸாகச்சா²ஸு நியோஜேதி. விதக்கசரிதஸ்ஸ ஆனாபானஸ்ஸதிகம்மட்டா²னங் தே³தி. ஸத்³தா⁴சரிதஸ்ஸ விஸேஸதோ புரிமா ச² அனுஸ்ஸதியோ ஸப்பாயா, தாஸங் பன அனுயுஞ்ஜனே அயங் புப்³ப³பா⁴க³படிபத்தீதி த³ஸ்ஸேதுங் பஸாத³னீயஸுத்தந்தேன பு³த்³த⁴ஸுபோ³தி⁴தங் த⁴ம்மஸுத⁴ம்மதங் ஸங்க⁴ஸுப்படிபத்திஞ்ச பகாஸேதி. ஞாணசரிதஸ்ஸ பன மரணஸ்ஸதி உபஸமானுஸ்ஸதி சதுதா⁴துவவத்தா²னங் ஆஹாரேபடிகூலஸஞ்ஞா விஸேஸதோ ஸப்பாயா, தேஸங் உபகாரத⁴ம்மத³ஸ்ஸனத்த²ங் அனிச்சதாதி³படிஸங்யுத்தே க³ம்பீ⁴ரே ஸுத்தந்தே கதே²தி. தே கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா ஸசே ஸப்பாயங் ஹோதி, ஸத்து² ஸந்திகே ஏவ வஸந்தி. நோ சே ஹோதி, ஸப்பாயங் ஸேனாஸனங் புச்ச²ந்தா க³ச்ச²ந்தி. தேபி தத்த² வஸந்தா தேமாஸிகங் படிபத³ங் க³ஹெத்வா க⁴டெந்தா வாயமந்தா ஸோதாபன்னாபி ஹொந்தி ஸகதா³கா³மினோபி அனாகா³மினோபி அரஹந்தோபி. ததோ வுத்த²வஸ்ஸா பவாரெத்வா ஸத்து² ஸந்திகங் க³ந்த்வா ‘‘ப⁴க³வா அஹங் தும்ஹாகங் ஸந்திகே கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா ஸோதாபத்திப²லங் பத்தோ…பே॰… அஹங் அக்³க³ப²லங் அரஹத்த’’ந்தி படிலத்³த⁴கு³ணங் ஆரோசெந்தி, உபரி அனதி⁴க³தஸ்ஸ அதி⁴க³மாய கம்மட்டா²னஞ்ச யாசந்தி. தேன வுத்தங் ‘‘புரே வஸ்ஸூபனாயிகாய ச கம்மட்டா²னக்³க³ஹணத்த²ங்…பே॰… உபரி கம்மட்டா²னக்³க³ஹணத்த²ஞ்சா’’தி.
Otiṇṇeti ārocite, parisamajjhaṃ vā otiṇṇe. Dvikkhattunti ekasmiṃ saṃvacchare dvikkhattuṃ. Buddhakāle kira ekekasmiṃ saṃvacchare dve vāre bhikkhū sannipatanti upakaṭṭhavassūpanāyikakāle ca pavāraṇākāle ca. Upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya dasapi vīsampi tiṃsampi cattālīsampi paññāsampi bhikkhū vaggavaggā hutvā kammaṭṭhānatthāya āgacchanti. Bhagavā tehi saddhiṃ sammoditvā ‘‘kasmā, bhikkhave, upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya vicarathā’’ti pucchati. Atha te ‘‘bhagavā kammaṭṭhānatthaṃ āgatamha, kammaṭṭhānaṃ no dethā’’ti yācanti. Satthā tesaṃ cariyavasena rāgacaritassa asubhakammaṭṭhānaṃ deti, dosacaritassa mettākammaṭṭhānaṃ, mohacaritassa ‘‘uddeso paripucchā kālena dhammassavanaṃ kālena dhammasākacchā idaṃ tuyhaṃ sappāya’’nti ācikkhati. Kiñcāpi hi mohacaritassa ānāpānassatikammaṭṭhānaṃ sappāyaṃ, kammaṭṭhānabhāvanāya pana bhājanabhūtaṃ kātuṃ sammohavigamāya paṭhamaṃ uddesaparipucchādhammassavanadhammasākacchāsu niyojeti. Vitakkacaritassa ānāpānassatikammaṭṭhānaṃ deti. Saddhācaritassa visesato purimā cha anussatiyo sappāyā, tāsaṃ pana anuyuñjane ayaṃ pubbabhāgapaṭipattīti dassetuṃ pasādanīyasuttantena buddhasubodhitaṃ dhammasudhammataṃ saṅghasuppaṭipattiñca pakāseti. Ñāṇacaritassa pana maraṇassati upasamānussati catudhātuvavatthānaṃ āhārepaṭikūlasaññā visesato sappāyā, tesaṃ upakāradhammadassanatthaṃ aniccatādipaṭisaṃyutte gambhīre suttante katheti. Te kammaṭṭhānaṃ gahetvā sace sappāyaṃ hoti, satthu santike eva vasanti. No ce hoti, sappāyaṃ senāsanaṃ pucchantā gacchanti. Tepi tattha vasantā temāsikaṃ paṭipadaṃ gahetvā ghaṭentā vāyamantā sotāpannāpi honti sakadāgāminopi anāgāminopi arahantopi. Tato vutthavassā pavāretvā satthu santikaṃ gantvā ‘‘bhagavā ahaṃ tumhākaṃ santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā sotāpattiphalaṃ patto…pe… ahaṃ aggaphalaṃ arahatta’’nti paṭiladdhaguṇaṃ ārocenti, upari anadhigatassa adhigamāya kammaṭṭhānañca yācanti. Tena vuttaṃ ‘‘pure vassūpanāyikāya ca kammaṭṭhānaggahaṇatthaṃ…pe… upari kammaṭṭhānaggahaṇatthañcā’’ti.
ஆயாமாதி எத்த² ஆ-ஸத்³தோ³ ‘‘ஆக³ச்சா²’’தி இமினா ஸமானத்தோ²தி ஆஹ ‘‘ஆயாமாதி ஆக³ச்ச² யாமா’’தி, ஏஹி க³ச்சா²மாதி அத்தோ². ஆனந்தா³தி ப⁴க³வா ஸந்திகாவசரத்தா தே²ரங் ஆலபதி, ந பன ததா³ ஸத்து² ஸந்திகே வஸந்தானங் பி⁴க்கூ²னங் அபா⁴வதோ. பஞ்சஸதபரிமாணோ ஹி ததா³ ப⁴க³வதோ ஸந்திகே பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴. தே²ரோ பன ‘‘க³ண்ஹதா²வுஸோ பத்தசீவரானி, ப⁴க³வா அஸுகட்டா²னங் க³ந்துகாமோ’’தி பி⁴க்கூ²னங் ஆரோசேதி. ‘‘அத² கோ² ப⁴க³வா ஆயஸ்மந்தங் ஆனந்த³ங் ஆமந்தேஸீ’’தி வுத்தத்தா ‘‘ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸீ’’தி இத⁴ ப⁴க³வதோதி ஸாமிவசனங் ஆமந்தனவசனமேவ ஸம்ப³ந்தீ⁴அந்தரங் அபெக்க²தீதி இமினா அதி⁴ப்பாயேன ‘‘ப⁴க³வதோ வசனங் படிஅஸ்ஸோஸீ’’தி வுத்தங். ப⁴க³வதோதி பன இத³ங் பதிஸ்ஸவஸம்ப³ந்தே⁴ன ஸம்பதா³னவசனங் யதா² ‘‘தே³வத³த்தஸ்ஸ படிஸ்ஸுணோதீ’’தி. பச்சஸ்ஸோஸீதி எத்த² படி-ஸத்³தோ³ அபி⁴முக²வசனோதி ஆஹ ‘‘அபி⁴முகோ² ஹுத்வா ஸுணீ’’தி. ப⁴க³வதோ முகா²பி⁴முகோ² ஹுத்வா அதி⁴வாஸெத்வா ஸுணி, ந உதா³ஸினோ ஹுத்வாதி அதி⁴ப்பாயோ.
Āyāmāti ettha ā-saddo ‘‘āgacchā’’ti iminā samānatthoti āha ‘‘āyāmāti āgaccha yāmā’’ti, ehi gacchāmāti attho. Ānandāti bhagavā santikāvacarattā theraṃ ālapati, na pana tadā satthu santike vasantānaṃ bhikkhūnaṃ abhāvato. Pañcasataparimāṇo hi tadā bhagavato santike bhikkhusaṅgho. Thero pana ‘‘gaṇhathāvuso pattacīvarāni, bhagavā asukaṭṭhānaṃ gantukāmo’’ti bhikkhūnaṃ āroceti. ‘‘Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesī’’ti vuttattā ‘‘bhagavato paccassosī’’ti idha bhagavatoti sāmivacanaṃ āmantanavacanameva sambandhīantaraṃ apekkhatīti iminā adhippāyena ‘‘bhagavato vacanaṃ paṭiassosī’’ti vuttaṃ. Bhagavatoti pana idaṃ patissavasambandhena sampadānavacanaṃ yathā ‘‘devadattassa paṭissuṇotī’’ti. Paccassosīti ettha paṭi-saddo abhimukhavacanoti āha ‘‘abhimukho hutvā suṇī’’ti. Bhagavato mukhābhimukho hutvā adhivāsetvā suṇi, na udāsino hutvāti adhippāyo.
தஸ்ஸ பாடிஹாரியஸ்ஸ ஆக³ந்துகவஸேன கதத்தா வுத்தங் ‘‘நக³ரத்³வாரதோ பட்டா²யா’’தி. ஸுவண்ணரஸபிஞ்ஜராஹி ரஸ்மீஹீதி எத்த² ரஸ-ஸத்³தோ³ உத³கபரியாயோ, பிஞ்ஜர-ஸத்³தோ³ ஹேமவண்ணபரியாயோ, தஸ்மா ஸுவண்ணஜலதா⁴ரா விய ஸுவண்ணவண்ணாஹி ரஸ்மீஹீதி அத்தோ². ஸமுஜ்ஜோதயமானோதி ஓபா⁴ஸயமானோ. அஸ்ஸாதி வேரஞ்ஜஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ. ப⁴க³வந்தங் உபனிஸீதி³துகாமோதி ப⁴க³வந்தங் உபக³ந்த்வா நிஸீதி³துகாமோ, ப⁴க³வதோ ஸமீபே நிஸீதி³துகாமோதி வுத்தங் ஹோதி.
Tassa pāṭihāriyassa āgantukavasena katattā vuttaṃ ‘‘nagaradvārato paṭṭhāyā’’ti. Suvaṇṇarasapiñjarāhi rasmīhīti ettha rasa-saddo udakapariyāyo, piñjara-saddo hemavaṇṇapariyāyo, tasmā suvaṇṇajaladhārā viya suvaṇṇavaṇṇāhi rasmīhīti attho. Samujjotayamānoti obhāsayamāno. Assāti verañjassa brāhmaṇassa. Bhagavantaṃ upanisīditukāmoti bhagavantaṃ upagantvā nisīditukāmo, bhagavato samīpe nisīditukāmoti vuttaṃ hoti.
ப்³ராஹ்மண தயா நிமந்திதா வஸ்ஸங்வுத்தா² அம்ஹாதி பாளியங் ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. தா³தப்³போ³ அஸ்ஸாதி தா³தப்³போ³ ப⁴வெய்ய. நோ அஸந்தோதி நேவ அவிஜ்ஜமானோ, கிந்து விஜ்ஜமானோயேவாதி தீ³பேதி. வினா வா லிங்க³விபல்லாஸேனெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³தி ஆஹ ‘‘அத² வா’’திஆதி³. இமினா ஸாமஞ்ஞவசனதோ எத்த² நபுங்ஸகலிங்க³னித்³தே³ஸோதி த³ஸ்ஸேதி. நோ நத்தீ²தி நோ அம்ஹாகங் நத்தி². நோதி வா ஏதஸ்ஸ விவரணங் நத்தீ²தி. கேஸங் அதா³துகாமதா வியாதி ஆஹ ‘‘யதா²’’திஆதி³. பஹூதவித்தூபகரணானந்தி எத்த² வித்தீதி துட்டி², வித்தியா உபகரணங் வித்தூபகரணங், துட்டி²காரணந்தி அத்தோ². பஹூதங் த⁴னத⁴ஞ்ஞஜாதரூபரஜதனானாவிதா⁴லங்காரஸுவண்ணபா⁴ஜனாதி³பே⁴த³ங் வித்தூபகரணமேதேஸந்தி பஹூதவித்தூபகரணா, தேஸங் பஹூதவித்தூபகரணானங் மச்ச²ரீனங் யதா² அதா³துகாமதா, ஏவங் நோ அதா³துகாமதாபி நத்தீ²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தங் குதெத்த² லப்³பா⁴தி எத்த² தந்தி தங் காரணங், தங் கிச்சங் வா. எத்தா²தி க⁴ராவாஸே. து³தியே பன அத்த²விகப்பே தந்தி தெ³ய்யத⁴ம்மஸ்ஸ பராமஸனங். எத்தா²தி இமஸ்மிங் தேமாஸப்³ப⁴ந்தரேதி அத்தோ². யந்தி யேன காரணேன, கிரியாபராமஸனங் வா. து³தியே பன அத்த²விகப்பே யந்தி யங் தெ³ய்யத⁴ம்மந்தி அத்தோ².
Brāhmaṇa tayā nimantitā vassaṃvutthā amhāti pāḷiyaṃ sambandho veditabbo. Dātabbo assāti dātabbo bhaveyya. No asantoti neva avijjamāno, kintu vijjamānoyevāti dīpeti. Vinā vā liṅgavipallāsenettha attho daṭṭhabboti āha ‘‘atha vā’’tiādi. Iminā sāmaññavacanato ettha napuṃsakaliṅganiddesoti dasseti. No natthīti no amhākaṃ natthi. Noti vā etassa vivaraṇaṃ natthīti. Kesaṃ adātukāmatā viyāti āha ‘‘yathā’’tiādi. Pahūtavittūpakaraṇānanti ettha vittīti tuṭṭhi, vittiyā upakaraṇaṃ vittūpakaraṇaṃ, tuṭṭhikāraṇanti attho. Pahūtaṃ dhanadhaññajātarūparajatanānāvidhālaṅkārasuvaṇṇabhājanādibhedaṃ vittūpakaraṇametesanti pahūtavittūpakaraṇā, tesaṃ pahūtavittūpakaraṇānaṃ maccharīnaṃ yathā adātukāmatā, evaṃ no adātukāmatāpi natthīti sambandho. Taṃ kutettha labbhāti ettha tanti taṃ kāraṇaṃ, taṃ kiccaṃ vā. Etthāti gharāvāse. Dutiye pana atthavikappe tanti deyyadhammassa parāmasanaṃ. Etthāti imasmiṃ temāsabbhantareti attho. Yanti yena kāraṇena, kiriyāparāmasanaṃ vā. Dutiye pana atthavikappe yanti yaṃ deyyadhammanti attho.
அலங் க⁴ராவாஸபலிபோ³த⁴சிந்தாயாதி ஸஞ்ஞாபெத்வாதி ப்³ராஹ்மண நேதங் க⁴ராவாஸபலிபோ³தே⁴ன கதங், அத² கோ² மாராவட்டனேனாதி ப்³ராஹ்மணங் ஸஞ்ஞாபெத்வா. தங்க²ணானுரூபாயாதி யாதி³ஸீ ததா³ தஸ்ஸ அஜ்ஜா²ஸயப்பவத்தி, தத³னுரூபாயாதி அத்தோ². தஸ்ஸ ததா³ தாதி³ஸஸ்ஸ விவட்டஸன்னிஸ்ஸிதஸ்ஸ ஞாணபரிபாகஸ்ஸ அபா⁴வதோ கேவலங் அப்³ப⁴ந்தரஸன்னிஸ்ஸிதோ ஏவ அத்தோ² த³ஸ்ஸிதோதி ஆஹ ‘‘தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகங் அத்த²ங் ஸந்த³ஸ்ஸெத்வா’’தி, பச்சக்க²தோ விபா⁴வெத்வாதி அத்தோ². குஸலே த⁴ம்மேதி தேபூ⁴மகே குஸலே த⁴ம்மே. தத்தா²தி குஸலத⁴ம்மே யதா²ஸமாத³பிதே. நந்தி ப்³ராஹ்மணங். ஸமுத்தேஜெத்வாதி ஸம்மதே³வ உபரூபரி நிவேஸெத்வா புஞ்ஞகிரியாய திக்க²விஸத³பா⁴வங் ஆபாதெ³த்வா. தங் பன அத்த²தோ தஸ்ஸ உஸ்ஸாஹஜனநங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஸஉஸ்ஸாஹங் கத்வா’’தி. ஏவங் புஞ்ஞகிரியாய ஸஉஸ்ஸாஹதோ ஏவரூபகு³ணஸமங்கி³தா ச நியமதோ தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³அத்த²ஸம்பாத³னந்தி ஏவங் ஸஉஸ்ஸாஹதாய அஞ்ஞேஹி ச தஸ்மிங் விஜ்ஜமானகு³ணேஹி ஸம்பஹங்ஸெத்வா ஸம்மதே³வ ஹட்ட²துட்ட²பா⁴வங் ஆபாதெ³த்வா.
Alaṃ gharāvāsapalibodhacintāyāti saññāpetvāti brāhmaṇa netaṃ gharāvāsapalibodhena kataṃ, atha kho mārāvaṭṭanenāti brāhmaṇaṃ saññāpetvā. Taṅkhaṇānurūpāyāti yādisī tadā tassa ajjhāsayappavatti, tadanurūpāyāti attho. Tassa tadā tādisassa vivaṭṭasannissitassa ñāṇaparipākassa abhāvato kevalaṃ abbhantarasannissito eva attho dassitoti āha ‘‘diṭṭhadhammikasamparāyikaṃ atthaṃ sandassetvā’’ti, paccakkhato vibhāvetvāti attho. Kusale dhammeti tebhūmake kusale dhamme. Tatthāti kusaladhamme yathāsamādapite. Nanti brāhmaṇaṃ. Samuttejetvāti sammadeva uparūpari nivesetvā puññakiriyāya tikkhavisadabhāvaṃ āpādetvā. Taṃ pana atthato tassa ussāhajananaṃ hotīti āha ‘‘saussāhaṃ katvā’’ti. Evaṃ puññakiriyāya saussāhato evarūpaguṇasamaṅgitā ca niyamato diṭṭhadhammikādiatthasampādananti evaṃ saussāhatāya aññehi ca tasmiṃ vijjamānaguṇehi sampahaṃsetvā sammadeva haṭṭhatuṭṭhabhāvaṃ āpādetvā.
யதி³ ப⁴க³வா த⁴ம்மரதனவஸ்ஸங் வஸ்ஸி, அத² கஸ்மா ஸோ விஸேஸங் நாதி⁴க³ச்சி²? உபனிஸ்ஸயஸம்பத்தியா அபா⁴வதோ. யதி³ ஏவங் கஸ்மா ப⁴க³வா தஸ்ஸ ததா² த⁴ம்மரதனவஸ்ஸங் வஸ்ஸீதி? வுச்சதே – யதி³பி தஸ்ஸ விஸேஸாதி⁴க³மோ நத்தி², ஆயதிங் பன நிப்³பா³னாதி⁴க³மத்தா²ய வாஸனாபா⁴கி³யா ச ஸப்³பா³ புரிமபச்சி²மத⁴ம்மகதா² அஹோஸீதி த³ட்ட²ப்³பா³. ந ஹி ப⁴க³வதோ நிரத்த²கா த⁴ம்மதே³ஸனா அத்தி². தேமாஸிகோபி தெ³ய்யத⁴ம்மோதி தேமாஸங் தா³தப்³போ³பி தெ³ய்யத⁴ம்மோ. யங் தி³வஸந்தி யஸ்மிங் தி³வஸே.
Yadi bhagavā dhammaratanavassaṃ vassi, atha kasmā so visesaṃ nādhigacchi? Upanissayasampattiyā abhāvato. Yadi evaṃ kasmā bhagavā tassa tathā dhammaratanavassaṃ vassīti? Vuccate – yadipi tassa visesādhigamo natthi, āyatiṃ pana nibbānādhigamatthāya vāsanābhāgiyā ca sabbā purimapacchimadhammakathā ahosīti daṭṭhabbā. Na hi bhagavato niratthakā dhammadesanā atthi. Temāsikopi deyyadhammoti temāsaṃ dātabbopi deyyadhammo. Yaṃ divasanti yasmiṃ divase.
23. பு³த்³த⁴பரிணாயகந்தி பு³த்³தோ⁴ பரிணாயகோ ஏதஸ்ஸாதி பு³த்³த⁴பரிணாயகோ, பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴. தங் பு³த்³த⁴பரிணாயகங், பு³த்³த⁴ஜெட்ட²கந்தி அத்தோ². யாவத³த்த²ங் கத்வாதி யாவ அத்தோ², தாவ போ⁴ஜனேன ததா³ கதந்தி அதி⁴ப்பாயோ. தா³துங் உபனீதபி⁴க்கா²ய படிக்கே²போ நாம ஹத்த²ஸஞ்ஞாய முக²விகாரேன வசீபே⁴தே³ன வா ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஹத்த²ஸஞ்ஞாயா’’திஆதி³. ஓனீதபத்தபாணிந்தி எத்த² ஓனீதோ பத்ததோ பாணி ஏதஸ்ஸாதி ஓனீதபத்தபாணீதி பி⁴ன்னாதி⁴கரணவிஸயோயங் ஸத்³தோ³ பா³ஹிரத்த²ஸமாஸோதி ஆஹ ‘‘பத்ததோ ஓனீதபாணி’’ந்திஆதி³. ‘‘ஓனித்தபத்தபாணி’’ந்திபி பாடோ², தஸ்ஸத்தோ² ஓனித்தங் நானாபூ⁴தங் வினாபூ⁴தங் ஆமிஸாபனயனேன வா ஸுசிகதங் பத்தங் பாணிதோ அஸ்ஸாதி ஓனித்தபத்தபாணி , தங் ஓனித்தபத்தபாணிங், ஹத்தே² ச பத்தஞ்ச தோ⁴வித்வா ஏகமந்தே பத்தங் நிக்கி²பித்வா நிஸின்னந்தி அத்தோ². பத்துண்ணபட்டபடே சாதி பத்துண்ணபடே ச பட்டபடே ச. தத்த² பத்துண்ணபதே³ஸே ப⁴வா பத்துண்ணா, கோஸியவிஸேஸாதிபி வத³ந்தி. பட்டானி பன சீனபடானி. ஆயோகா³தீ³ஸு ஆயோகோ³தி படிஆயோகோ³, அங்ஸப³த்³த⁴கங் பத்தத்த²விகாதீ³ஸு. பே⁴ஸஜ்ஜதேலானந்தி பே⁴ஸஜ்ஜஸம்பாகேன ஸாதி⁴ததேலானங். தும்பா³னீதி சம்மமயதேலபா⁴ஜனானி. ஏகமேகஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ ஸஹஸ்ஸக்³க⁴னகங் தேலமதா³ஸீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
23.Buddhapariṇāyakanti buddho pariṇāyako etassāti buddhapariṇāyako, bhikkhusaṅgho. Taṃ buddhapariṇāyakaṃ, buddhajeṭṭhakanti attho. Yāvadatthaṃ katvāti yāva attho, tāva bhojanena tadā katanti adhippāyo. Dātuṃ upanītabhikkhāya paṭikkhepo nāma hatthasaññāya mukhavikārena vacībhedena vā hotīti āha ‘‘hatthasaññāyā’’tiādi. Onītapattapāṇinti ettha onīto pattato pāṇi etassāti onītapattapāṇīti bhinnādhikaraṇavisayoyaṃ saddo bāhiratthasamāsoti āha ‘‘pattato onītapāṇi’’ntiādi. ‘‘Onittapattapāṇi’’ntipi pāṭho, tassattho onittaṃ nānābhūtaṃ vinābhūtaṃ āmisāpanayanena vā sucikataṃ pattaṃ pāṇito assāti onittapattapāṇi , taṃ onittapattapāṇiṃ, hatthe ca pattañca dhovitvā ekamante pattaṃ nikkhipitvā nisinnanti attho. Pattuṇṇapaṭṭapaṭe cāti pattuṇṇapaṭe ca paṭṭapaṭe ca. Tattha pattuṇṇapadese bhavā pattuṇṇā, kosiyavisesātipi vadanti. Paṭṭāni pana cīnapaṭāni. Āyogādīsu āyogoti paṭiāyogo, aṃsabaddhakaṃ pattatthavikādīsu. Bhesajjatelānanti bhesajjasampākena sādhitatelānaṃ. Tumbānīti cammamayatelabhājanāni. Ekamekassa bhikkhuno sahassagghanakaṃ telamadāsīti sambandho.
மஹாயாக³ங் யஜித்வாதி மஹாதா³னங் த³த்வா. ஸபுத்ததா³ரங் வந்தி³த்வா நிஸின்னந்தி புத்ததா³ரேஹி ஸத்³தி⁴ங் வந்தி³த்வா நிஸின்னங். தேமாஸந்தி அச்சந்தஸங்யோகே³ உபயோக³வசனங். ‘‘தேமாஸங் ஸோதப்³ப³த⁴ம்மங் அஜ்ஜேவ ஸுணிஸ்ஸாமீ’’தி நிஸின்னஸ்ஸ தங் அஜ்ஜா²ஸயங் பூரெத்வா தே³ஸிதத்தா வுத்தங் ‘‘பரிபுண்ணஸங்கப்பங் குருமானோ’’தி. அனுப³ந்தி⁴த்வாதி அனுக³ந்த்வா.
Mahāyāgaṃ yajitvāti mahādānaṃ datvā. Saputtadāraṃ vanditvā nisinnanti puttadārehi saddhiṃ vanditvā nisinnaṃ. Temāsanti accantasaṃyoge upayogavacanaṃ. ‘‘Temāsaṃ sotabbadhammaṃ ajjeva suṇissāmī’’ti nisinnassa taṃ ajjhāsayaṃ pūretvā desitattā vuttaṃ ‘‘paripuṇṇasaṅkappaṃ kurumāno’’ti. Anubandhitvāti anugantvā.
பு³த்³தா⁴னங் அனபி⁴ரதிபரிதஸ்ஸிதா நாம நத்தீ²தி ஆஹ ‘‘யதா²ஜ்ஜா²ஸயங் யதா²ருசிதங் வாஸங் வஸித்வா’’தி. அபி⁴ரந்தங் அபி⁴ரதீதி ஹி அத்த²தோ ஏகங். அபி⁴ரந்தஸத்³தோ³ சாயங் அபி⁴ருசிபரியாயோ, ந அஸ்ஸாத³பரியாயோ. அஸ்ஸாத³வஸேன ச கத்த²சி வஸந்தஸ்ஸ அஸ்ஸாத³வத்து²விக³மனேன ஸியா தஸ்ஸ தத்த² அனபி⁴ரதி, தயித³ங் கீ²ணாஸவானங் நத்தி², பகே³வ பு³த்³தா⁴னங், தஸ்மா அபி⁴ரதிவஸேன கத்த²சி வஸித்வா தத³பா⁴வதோ அஞ்ஞத்த² க³மனங் நாம பு³த்³தா⁴னங் நத்தி², வினெய்யவினயனத்த²ங் பன கத்த²சி வஸித்வா தஸ்மிங் ஸித்³தே⁴ வினெய்யவினயத்த²மேவ ததோ அஞ்ஞத்த² க³ச்ச²ந்தி, அயமெத்த² யதா²ருசி. ஸோரெய்யாதீ³னி அனுபக³ம்மாதி மஹாமண்ட³லசாரிகாய வீதி²பூ⁴தானி ஸோரெய்யனக³ராதீ³னி அனுபக³ந்த்வா. பயாக³பதிட்டா²னந்தி கா³மஸ்ஸபி அதி⁴வசனங் தித்த²ஸ்ஸபி. க³ங்க³ங் நதி³ந்தி க³ங்க³ங் நாம நதி³ங். தத³வஸரீதி எத்த² தந்தி கரணத்தே² உபயோக³வசனந்தி ஆஹ ‘‘தேன அவஸரி தத³வஸரீ’’தி.
Buddhānaṃ anabhiratiparitassitā nāma natthīti āha ‘‘yathājjhāsayaṃ yathārucitaṃ vāsaṃ vasitvā’’ti. Abhirantaṃ abhiratīti hi atthato ekaṃ. Abhirantasaddo cāyaṃ abhirucipariyāyo, na assādapariyāyo. Assādavasena ca katthaci vasantassa assādavatthuvigamanena siyā tassa tattha anabhirati, tayidaṃ khīṇāsavānaṃ natthi, pageva buddhānaṃ, tasmā abhirativasena katthaci vasitvā tadabhāvato aññattha gamanaṃ nāma buddhānaṃ natthi, vineyyavinayanatthaṃ pana katthaci vasitvā tasmiṃ siddhe vineyyavinayatthameva tato aññattha gacchanti, ayamettha yathāruci. Soreyyādīni anupagammāti mahāmaṇḍalacārikāya vīthibhūtāni soreyyanagarādīni anupagantvā. Payāgapatiṭṭhānanti gāmassapi adhivacanaṃ titthassapi. Gaṅgaṃ nadinti gaṅgaṃ nāma nadiṃ. Tadavasarīti ettha tanti karaṇatthe upayogavacananti āha ‘‘tena avasari tadavasarī’’ti.
பு³த்³தா⁴சிண்ணகதா² நிட்டி²தா.
Buddhāciṇṇakathā niṭṭhitā.
ஸமந்தபாஸாதி³காயாதி ஸமந்ததோ ஸப்³ப³ஸோ பஸாத³ங் ஜனேதீதி ஸமந்தபாஸாதி³கா, தஸ்ஸா ஸமந்தபாஸாதி³காய. தத்ரித³ங் ஸமந்தபாஸாதி³காய ஸமந்தபாஸாதி³கத்தஸ்மிந்தி எத்த² தத்ராதி புரிமவசனாபெக்க²ங், இத³ந்தி வக்க²மானகாரணவசனாபெக்க²ங். தத்ராயங் யோஜனா – யங் வுத்தங் ‘‘ஸமந்தபாஸாதி³காய வினயஸங்வண்ணனாயா’’தி, தத்ர யா ஸா ஸமந்தபாஸாதி³காதி ஸங்வண்ணனா வுத்தா , தஸ்ஸா ஸமந்தபாஸாதி³காய ஸங்வண்ணனாய ஸமந்தபாஸாதி³கத்தஸ்மிங் ஸமந்தபாஸாதி³கபா⁴வே ஸப்³ப³ஸோ பஸாத³ஜனகத்தே இத³ங் ஹோதி. கிங் ஹோதீதி ஆஹ ‘‘ஆசரியபரம்பரதோ’’திஆதி³.
Samantapāsādikāyāti samantato sabbaso pasādaṃ janetīti samantapāsādikā, tassā samantapāsādikāya. Tatridaṃ samantapāsādikāya samantapāsādikattasminti ettha tatrāti purimavacanāpekkhaṃ, idanti vakkhamānakāraṇavacanāpekkhaṃ. Tatrāyaṃ yojanā – yaṃ vuttaṃ ‘‘samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāyā’’ti, tatra yā sā samantapāsādikāti saṃvaṇṇanā vuttā , tassā samantapāsādikāya saṃvaṇṇanāya samantapāsādikattasmiṃ samantapāsādikabhāve sabbaso pasādajanakatte idaṃ hoti. Kiṃ hotīti āha ‘‘ācariyaparamparato’’tiādi.
ஆசரியபரம்பரதோதி ‘‘உபாலி தா³ஸகோ’’திஆதி³னா (பரி॰ 3). வுத்தஆசரியபரம்பரதோ. நிதா³னவத்து²ப்பபே⁴த³தீ³பனதோதி நிதா³னப்பபே⁴த³தீ³பனதோ வத்து²ப்பபே⁴த³தீ³பனதோ ச. தத்த² பா³ஹிரனிதா³னஅப்³ப⁴ந்தரனிதா³னஸிக்கா²பத³னிதா³னத³ஸ்ஸனவஸேன நிதா³னப்பபே⁴த³தீ³பனங் வேதி³தப்³ப³ங், தே²ரவாத³ப்பகாஸனங் பன வத்து²ப்பபே⁴த³தீ³பனங். பரஸமயவிவஜ்ஜனதோதி ‘‘ஸகாய படிஞ்ஞாய மெத்தியங் பி⁴க்கு²னிங் நாஸேதா²’’திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 384) மிச்சா²படிபன்னானங் பரேஸங் லத்³தி⁴னிராகரணதோ, ததோயேவ ச அத்தனோ ஸமயபதிட்டா²பனேன ஸகஸமயவிஸுத்³தி⁴தோ.
Ācariyaparamparatoti ‘‘upāli dāsako’’tiādinā (pari. 3). Vuttaācariyaparamparato. Nidānavatthuppabhedadīpanatoti nidānappabhedadīpanato vatthuppabhedadīpanato ca. Tattha bāhiranidānaabbhantaranidānasikkhāpadanidānadassanavasena nidānappabhedadīpanaṃ veditabbaṃ, theravādappakāsanaṃ pana vatthuppabhedadīpanaṃ. Parasamayavivajjanatoti ‘‘sakāya paṭiññāya mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsethā’’tiādīsu (pārā. 384) micchāpaṭipannānaṃ paresaṃ laddhinirākaraṇato, tatoyeva ca attano samayapatiṭṭhāpanena sakasamayavisuddhito.
ப்³யஞ்ஜனபரிஸோத⁴னதோதி பாட²ஸோத⁴னேன ப்³யஞ்ஜனபரிஸோத⁴னங் வேதி³தப்³ப³ங், ஸத்³த³ஸத்தா²னுஸாரேன வா நிப்³ப³சனங் த³ஸ்ஸெத்வா பத³னிப்ப²த்தித³ஸ்ஸனங் ப்³யஞ்ஜனபரிஸோத⁴னங். விப⁴ங்க³னயபே⁴த³த³ஸ்ஸனதோதி ‘‘திஸ்ஸோ இத்தி²யோ’’திஆதி³பத³பா⁴ஜனஸ்ஸ அனுரூபவஸேன நயபே⁴த³த³ஸ்ஸனதோ. ஸம்பஸ்ஸதந்தி ஞாணசக்கு²னா ஸம்மா பஸ்ஸந்தானங், உபபரிக்க²ந்தானந்தி அத்தோ². அபாஸாதி³கந்தி அப்பஸாதா³வஹங். எத்தா²தி ஸமந்தபாஸாதி³காய. ஸம்பஸ்ஸதங் விஞ்ஞூனந்தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தஸ்மா அயங் ஸங்வண்ணனா ஸமந்தபாஸாதி³காத்வேவ பவத்தாதி யோஜேதப்³ப³ங். கஸ்ஸ கேன தே³ஸிதஸ்ஸ ஸங்வண்ணனாதி ஆஹ ‘‘வினயஸ்ஸா’’திஆதி³.
Byañjanaparisodhanatoti pāṭhasodhanena byañjanaparisodhanaṃ veditabbaṃ, saddasatthānusārena vā nibbacanaṃ dassetvā padanipphattidassanaṃ byañjanaparisodhanaṃ. Vibhaṅganayabhedadassanatoti ‘‘tisso itthiyo’’tiādipadabhājanassa anurūpavasena nayabhedadassanato. Sampassatanti ñāṇacakkhunā sammā passantānaṃ, upaparikkhantānanti attho. Apāsādikanti appasādāvahaṃ. Etthāti samantapāsādikāya. Sampassataṃ viññūnanti sambandho. Tasmā ayaṃ saṃvaṇṇanā samantapāsādikātveva pavattāti yojetabbaṃ. Kassa kena desitassa saṃvaṇṇanāti āha ‘‘vinayassā’’tiādi.
இதி ஸமந்தபாஸாதி³காய வினயட்ட²கதா²ய ஸாரத்த²தீ³பனியங்
Iti samantapāsādikāya vinayaṭṭhakathāya sāratthadīpaniyaṃ
வேரஞ்ஜகண்ட³வண்ணனா ஸமத்தா.
Verañjakaṇḍavaṇṇanā samattā.
பட²மோ பா⁴கோ³ நிட்டி²தோ.
Paṭhamo bhāgo niṭṭhito.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / வேரஞ்ஜகண்ட³ங் • Verañjakaṇḍaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / பு³த்³தா⁴சிண்ணகதா² • Buddhāciṇṇakathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / உபாஸகத்தபடிவேத³னாகதா²வண்ணனா • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / வினயபஞ்ஞத்தியாசனகதா²வண்ணனா • Vinayapaññattiyācanakathāvaṇṇanā
