| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੫. ਬੁਦ੍ਧਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਪਞ੍ਹੋ
5. Buddhalābhantarāyapañho
੫. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਲਾਭੀ ਤਥਾਗਤੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’ਨ੍ਤਿ। ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਞ੍ਚਸਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ। ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਲਾਭੀ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ਪਞ੍ਚਸਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਲਾਭੀ ਤਥਾਗਤੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਮਹਨ੍ਤੋ ਦੁਨ੍ਨਿਬ੍ਬੇਠੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
5. ‘‘Bhante nāgasena, tumhe bhaṇatha ‘lābhī tathāgato cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’nti. Puna ca tathāgato pañcasālaṃ brāhmaṇagāmaṃ piṇḍāya pavisitvā kiñcideva alabhitvā yathādhotena pattena nikkhantoti. Yadi, bhante nāgasena, tathāgato lābhī cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārānaṃ, tena hi pañcasālaṃ brāhmaṇagāmaṃ piṇḍāya pavisitvā kiñcideva alabhitvā yathādhotena pattena nikkhantoti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi pañcasālaṃ brāhmaṇagāmaṃ piṇḍāya pavisitvā kiñcideva alabhitvā yathādhotena pattena nikkhanto, tena hi lābhī tathāgato cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārānanti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho sumahanto dunnibbeṭho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਲਾਭੀ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਚੀવਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਸਾਲਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇવ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਾਪਿਮਤੋ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤੋ ਗਣਨਪਥਂ વੀਤਿવਤ੍ਤਕਪ੍ਪੇ 1 ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਕੁਸਲਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਅਧੁਨੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਮਾਰੇਨ ਪਾਪਿਮਤਾ ਤਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਬਲવੇਗਂ 2 ਕਿਨ੍ਤਿ ਪਿਹਿਤਂ, ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਿਂ વਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਦ੍વੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਉਪવਾਦੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਕੁਸਲਤੋਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਬਲવਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਬਲਤੋਪਿ ਮਾਰਬਲਂ ਬਲવਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਤੋਪਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਾਰਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਗੁਣਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਤੋਪਿ ਪਾਪਿਯਂ ਬਲવਤਰਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾવਤਕੇਨ ਕੁਸਲਤੋਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਬਲવਤਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਬੁਦ੍ਧਬਲਤੋਪਿ ਮਾਰਬਲਂ ਬਲવਤਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ।
‘‘Lābhī, mahārāja, tathāgato cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārānaṃ, pañcasālañca brāhmaṇagāmaṃ piṇḍāya pavisitvā kiñcideva alabhitvā yathādhotena pattena nikkhanto, tañca pana mārassa pāpimato kāraṇā’’ti. ‘‘Tena hi, bhante nāgasena, bhagavato gaṇanapathaṃ vītivattakappe 3 abhisaṅkhataṃ kusalaṃ kinti niṭṭhitaṃ, adhunuṭṭhitena mārena pāpimatā tassa kusalassa balavegaṃ 4 kinti pihitaṃ, tena hi, bhante nāgasena, tasmiṃ vatthusmiṃ dvīsu ṭhānesu upavādo āgacchati, kusalatopi akusalaṃ balavataraṃ hoti, buddhabalatopi mārabalaṃ balavataraṃ hotīti, tena hi rukkhassa mūlatopi aggaṃ bhārataraṃ hoti, guṇasamparikiṇṇatopi pāpiyaṃ balavataraṃ hotī’’ti. ‘‘Na, mahārāja, tāvatakena kusalatopi akusalaṃ balavataraṃ nāma hoti, na buddhabalatopi mārabalaṃ balavataraṃ nāma hoti. Api cettha kāraṇaṃ icchitabbaṃ.
‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਮਧੁਂ વਾ ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਂ વਾ ਅਞ੍ਞਂ વਾ ਉਪਾਯਨਂ ਅਭਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਤਮੇਨਂ ਰਞ੍ਞੋ ਦ੍વਾਰਪਾਲੋ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਕਾਲੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨਾਯ, ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤવ ਉਪਾਯਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੀਘਸੀਘਂ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤ, ਪੁਰੇ ਤવ ਰਾਜਾ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ 5। ਤਤੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦਣ੍ਡਭਯਾ ਤਸਿਤੋ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਤਂ ਉਪਾਯਨਂ ਆਦਾਯ ਸੀਘਸੀਘਂ ਪਟਿਨਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਤਾવਤਕੇਨ ਉਪਾਯਨવਿਕਲਮਤ੍ਤਕੇਨ ਦ੍વਾਰਪਾਲਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਤਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ , ਅਞ੍ਞਂ વਾ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਾਯਨਂ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਸ੍ਸਾਪਕਤੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦ੍વਾਰਪਾਲੋ ਉਪਾਯਨਂ ਨਿવਾਰੇਸਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਦ੍વਾਰੇਨ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗੁਣਮ੍ਪਿ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਾਯਨਂ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ । ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਸ੍ਸਾਪਕਤੋ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਪਨ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਮਤਂ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪਗਤਾਨਿ ‘ਭਗવਤੋ ਕਾਯੇ ਓਜਂ ਓਦਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਾਨਿ ਪਞ੍ਜਲਿਕਾਨਿ ਠਿਤਾਨੀ’’ਤਿ।
‘‘Yathā, mahārāja, puriso rañño cakkavattissa madhuṃ vā madhupiṇḍikaṃ vā aññaṃ vā upāyanaṃ abhihareyya, tamenaṃ rañño dvārapālo evaṃ vadeyya ‘akālo, bho, ayaṃ rañño dassanāya, tena hi, bho, tava upāyanaṃ gahetvā sīghasīghaṃ paṭinivatta, pure tava rājā daṇḍaṃ dhāressatī’ti 6. Tato so puriso daṇḍabhayā tasito ubbiggo taṃ upāyanaṃ ādāya sīghasīghaṃ paṭinivatteyya, api nu kho so, mahārāja, rājā cakkavattī tāvatakena upāyanavikalamattakena dvārapālato dubbalataro nāma hoti , aññaṃ vā pana kiñci upāyanaṃ na labheyyā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, issāpakato so, bhante, dvārapālo upāyanaṃ nivāresi, aññena pana dvārena satasahassaguṇampi rañño upāyanaṃ upetī’’ti . ‘‘Evameva kho, mahārāja, issāpakato māro pāpimā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi, aññāni pana anekāni devatāsatasahassāni amataṃ dibbaṃ ojaṃ gahetvā upagatāni ‘bhagavato kāye ojaṃ odahissāmā’ti bhagavantaṃ namassamānāni pañjalikāni ṭhitānī’’ti.
‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਲਭਾ ਭਗવਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਯਾਚਿਤੋવ ਭਗવਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੋਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਯੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਸੋ ਤਾવਤਕੇਨ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਯਂ ਸੋ ਭਗવਤੋ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਮਕਾਸਿ। ਏਤ੍ਥ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਙ੍ਖਾ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, વਿਮਤਿਜਾਤੋਹਂ ਤਤ੍ਥ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ। ਨ ਮੇ ਤਤ੍ਥ ਮਾਨਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਯਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲવਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲવਰਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਭવਸ੍ਸ ਅਸਮਸਮਸ੍ਸ ਅਨੁਪਮਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਸਮਸ੍ਸ ਛવਕਂ ਲਾਮਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪਂ ਅਨਰਿਯਂ વਿਪਨ੍ਨਂ ਮਾਰੋ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਮਕਾਸੀ’’ਤਿ।
‘‘Hotu, bhante nāgasena, sulabhā bhagavato cattāro paccayā loke uttamapurisassa, yācitova bhagavā devamanussohi cattāro paccaye paribhuñjati, api ca kho pana mārassa yo adhippāyo, so tāvatakena siddho, yaṃ so bhagavato bhojanassa antarāyamakāsi. Ettha me, bhante, kaṅkhā na chijjati, vimatijātohaṃ tattha saṃsayapakkhando. Na me tattha mānasaṃ pakkhandati, yaṃ tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa sadevake loke aggapuggalavarassa kusalavarapuññasambhavassa asamasamassa anupamassa appaṭisamassa chavakaṃ lāmakaṃ parittaṃ pāpaṃ anariyaṃ vipannaṃ māro lābhantarāyamakāsī’’ti.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਾ ਅਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਰਾਯੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਉਪਕ੍ਖਟਨ੍ਤਰਾਯੋ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਅਨੋਦਿਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ ‘ਕਿਂ ਪਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇਨਾ’ਤਿ, ਅਯਂ ਅਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ।
‘‘Cattāro kho, mahārāja, antarāyā adiṭṭhantarāyo uddissa katantarāyo upakkhaṭantarāyo paribhogantarāyoti. Tattha katamo adiṭṭhantarāyo? Anodissa adassanena anabhisaṅkhataṃ koci antarāyaṃ karoti ‘kiṃ parassa dinnenā’ti, ayaṃ adiṭṭhantarāyo nāma.
‘‘ਕਤਮੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਦਿਸਿਤ੍વਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ।
‘‘Katamo uddissa katantarāyo? Idhekaccaṃ puggalaṃ upadisitvā uddissa bhojanaṃ paṭiyattaṃ hoti, taṃ koci antarāyaṃ karoti, ayaṃ uddissa katantarāyo nāma.
‘‘ਕਤਮੋ ਉਪਕ੍ਖਟਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਇਧ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਉਪਕ੍ਖਟਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ।
‘‘Katamo upakkhaṭantarāyo? Idha yaṃ kiñci upakkhaṭaṃ hoti appaṭiggahitaṃ, tattha koci antarāyaṃ karoti, ayaṃ upakkhaṭantarāyo nāma.
‘‘ਕਤਮੋ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਇਧ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਭੋਗਂ, ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ। ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾ।
‘‘Katamo paribhogantarāyo? Idha yaṃ kiñci paribhogaṃ, tattha koci antarāyaṃ karoti, ayaṃ paribhogantarāyo nāma. Ime kho, mahārāja, cattāro antarāyā.
‘‘ਯਂ ਪਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ, ਤਂ ਨੇવ ਭਗવਤੋ ਪਰਿਭੋਗਂ ਨ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ, ਅਨਾਗਤਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਨੇਕਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਯੇવ, ਅਥ ਖੋ ਯੇ ਤੇ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਾਗਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਤਂ ਦਿવਸਂ ਭੋਜਨਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ, ਨਾਹਂ ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ, ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ। ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਇਸ੍ਸਾਯ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਫਲੇਯ੍ਯ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤਧਾ વਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ વਾ।
‘‘Yaṃ pana māro pāpimā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi, taṃ neva bhagavato paribhogaṃ na upakkhaṭaṃ na uddissakataṃ, anāgataṃ asampattaṃ adassanena antarāyaṃ kataṃ, taṃ pana nekassa bhagavato yeva, atha kho ye te tena samayena nikkhantā abbhāgatā, sabbepi te taṃ divasaṃ bhojanaṃ na labhiṃsu, nāhaṃ taṃ, mahārāja, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yo tassa bhagavato uddissa kataṃ upakkhaṭaṃ paribhogaṃ antarāyaṃ kareyya. Sace koci issāya uddissa kataṃ upakkhaṭaṃ paribhogaṃ antarāyaṃ kareyya, phaleyya tassa muddhā satadhā vā sahassadhā vā.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾવਰਣੀਯਾ ਗੁਣਾ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਲਾਭੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤੋ ਉਪਕ੍ਖਟੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ; ਸਰੀਰਾਨੁਗਤਾ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤੋ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤੋ ਞਾਣਰਤਨਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ; ਜੀવਿਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ। ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾવਰਣੀਯਾ ਗੁਣਾ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਏਕਰਸਾ ਅਰੋਗਾ ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਅਪਰੂਪਕ੍ਕਮਾ ਅਫੁਸਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਨਿ। ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ।
‘‘Cattārome, mahārāja, tathāgatassa kenaci anāvaraṇīyā guṇā. Katame cattāro? Lābho, mahārāja, bhagavato uddissa kato upakkhaṭo na sakkā kenaci antarāyaṃ kātuṃ; sarīrānugatā , mahārāja, bhagavato byāmappabhā na sakkā kenaci antarāyaṃ kātuṃ; sabbaññutaṃ, mahārāja, bhagavato ñāṇaratanaṃ na sakkā kenaci antarāyaṃ kātuṃ; jīvitaṃ, mahārāja, bhagavato na sakkā kenaci antarāyaṃ kātuṃ. Ime kho, mahārāja, cattāro tathāgatassa kenaci anāvaraṇīyā guṇā, sabbepete, mahārāja, guṇā ekarasā arogā akuppā aparūpakkamā aphusāni kiriyāni. Adassanena, mahārāja, māro pāpimā nilīyitvā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi.
‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦੇਸੇ વਿਸਮੇ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਚੋਰਾ ਪਨ੍ਥਂ ਦੂਸੇਨ੍ਤਿ। ਯਦਿ ਪਨ ਰਾਜਾ ਤੇ ਚੋਰੇ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤੇ ਚੋਰਾ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਲਭੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਫਰਸੁਨਾ ਫਾਲਾਪੇਯ੍ਯ ਸਤਧਾ વਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ વਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ।
‘‘Yathā, mahārāja, rañño paccante dese visame adassanena nilīyitvā corā panthaṃ dūsenti. Yadi pana rājā te core passeyya, api nu kho te corā sotthiṃ labheyyu’’nti? ‘‘Na hi, bhante, pharasunā phālāpeyya satadhā vā sahassadhā vā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, adassanena māro pāpimā nilīyitvā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi.
‘‘ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤ੍ਥੀ ਸਪਤਿਕਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਪਰਪੁਰਿਸਂ ਸੇવਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ। ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤ੍ਥੀ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਰਪੁਰਿਸਂ ਸੇવਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਨੇਯ੍ਯਾਪਿ ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਮਿਕੋ વਧੇਯ੍ਯਾਪਿ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਾਪਿ ਦਾਸਿਤ੍ਤਂ વਾ ਉਪਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ। ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਭਗવਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਫਲੇਯ੍ਯ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤਧਾ વਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ વਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਚੋਰਿਕਾਯ ਕਤਂ ਮਾਰੇਨ ਪਾਪਿਮਤਾ, ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍વਾવਿਸਿ। ਸਚੇ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਭਗવਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਮੁਦ੍ਧਾ વਾਸ੍ਸ ਫਲੇਯ੍ਯ ਸਤਧਾ વਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ વਾ, ਕਾਯੋ વਾਸ੍ਸ ਭੁਸਮੁਟ੍ਠਿ વਿਯ વਿਕਿਰੇਯ੍ਯ, ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏવਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, itthī sapatikā adassanena nilīyitvā parapurisaṃ sevati, evameva kho, mahārāja, adassanena māro pāpimā nilīyitvā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi. Yadi, mahārāja, itthī sāmikassa sammukhā parapurisaṃ sevati, api nu kho sā itthī sotthiṃ labheyyā’’ti? ‘‘Na hi, bhante, haneyyāpi taṃ, bhante, sāmiko vadheyyāpi bandheyyāpi dāsittaṃ vā upaneyyā’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, adassanena māro pāpimā nilīyitvā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi. Yadi, mahārāja, māro pāpimā bhagavato uddissa kataṃ upakkhaṭaṃ paribhogaṃ antarāyaṃ kareyya, phaleyya tassa muddhā satadhā vā sahassadhā vā’’ti. ‘‘Evametaṃ, bhante nāgasena, corikāya kataṃ mārena pāpimatā, nilīyitvā māro pāpimā pañcasālake brāhmaṇagahapatike anvāvisi. Sace so, bhante, māro pāpimā bhagavato uddissa kataṃ upakkhaṭaṃ paribhogaṃ antarāyaṃ kareyya, muddhā vāssa phaleyya satadhā vā sahassadhā vā, kāyo vāssa bhusamuṭṭhi viya vikireyya, sādhu, bhante nāgasena, evametaṃ tathā sampaṭicchāmī’’ti.
ਬੁਦ੍ਧਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਪਞ੍ਹੋ ਪਞ੍ਚਮੋ।
Buddhalābhantarāyapañho pañcamo.
Footnotes:
