| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
७. बुद्धसञ्ञकत्थेरअपदानवण्णना
7. Buddhasaññakattheraapadānavaṇṇanā
यदा विपस्सी लोकग्गोतिआदिकं आयस्मतो बुद्धसञ्ञकत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो विपस्सिस्स भगवतो काले एकस्मिं भूमट्ठकविमाने देवपुत्तो हुत्वा निब्बत्ति। तदा विपस्सी भगवा आयुसङ्खारं वोस्सज्जि। अथ सकलदससहस्सिलोकधातु ससागरपब्बता पकम्पित्थ। तदा तस्स देवपुत्तस्स भवनम्पि कम्पित्थ। तस्मिं खणे सो देवपुत्तो संसयजातो – ‘‘किं नु खो पथवीकम्पाय निब्बत्ती’’ति चिन्तेत्वा बुद्धस्स आयुसङ्खारवोस्सज्जभावं ञत्वा महासोकं दोमनस्सं उप्पादेसि। तदा वेस्सवणो महाराजा आगन्त्वा ‘‘मा चिन्तयित्था’’ति अस्सासेसि। सो देवपुत्तो ततो चुतो तेन पुञ्ञेन देवमनुस्सेसु संसरन्तो इमस्मिं बुद्धुप्पादे कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्तो घरावासं पहाय पब्बजित्वा नचिरस्सेव अरहा अहोसि।
Yadāvipassī lokaggotiādikaṃ āyasmato buddhasaññakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ bhūmaṭṭhakavimāne devaputto hutvā nibbatti. Tadā vipassī bhagavā āyusaṅkhāraṃ vossajji. Atha sakaladasasahassilokadhātu sasāgarapabbatā pakampittha. Tadā tassa devaputtassa bhavanampi kampittha. Tasmiṃ khaṇe so devaputto saṃsayajāto – ‘‘kiṃ nu kho pathavīkampāya nibbattī’’ti cintetvā buddhassa āyusaṅkhāravossajjabhāvaṃ ñatvā mahāsokaṃ domanassaṃ uppādesi. Tadā vessavaṇo mahārājā āgantvā ‘‘mā cintayitthā’’ti assāsesi. So devaputto tato cuto tena puññena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto viññutaṃ patto gharāvāsaṃ pahāya pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi.
५७. सो अपरभागे अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो यदा विपस्सी लोकग्गोतिआदिमाह। आयुसङ्खारमोस्सज्जीति आ समन्ततो युनोति पालेति सत्तेति आयु, आयुस्स सङ्खारो रासिभावो आयुसङ्खारो, तं आयुसङ्खारं ओस्सज्जि परिच्चजि जहासीति अत्थो। तस्मिं आयुसङ्खारवोस्सज्जने। जलमेखलासागरोदकमेखलासहिता सकलदससहस्सचक्कवाळपथवी कम्पित्थाति सम्बन्धो।
57. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento yadā vipassī lokaggotiādimāha. Āyusaṅkhāramossajjīti ā samantato yunoti pāleti satteti āyu, āyussa saṅkhāro rāsibhāvo āyusaṅkhāro, taṃ āyusaṅkhāraṃ ossajji pariccaji jahāsīti attho. Tasmiṃ āyusaṅkhāravossajjane. Jalamekhalāsāgarodakamekhalāsahitā sakaladasasahassacakkavāḷapathavī kampitthāti sambandho.
५८. ओततं वित्थतं मय्हन्ति मय्हं भवनं ओततं वित्थतं चित्तं विचित्तं सुचि सुपरिसुद्धं चित्तं अनेकेहि सत्तहि रतनेहि विचित्तं सोभमानं पकम्पित्थ पकारेन कम्पित्थाति अत्थो। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
58.Otataṃ vitthataṃ mayhanti mayhaṃ bhavanaṃ otataṃ vitthataṃ cittaṃ vicittaṃ suci suparisuddhaṃ cittaṃ anekehi sattahi ratanehi vicittaṃ sobhamānaṃ pakampittha pakārena kampitthāti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
बुद्धसञ्ञकत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Buddhasaññakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / ७. बुद्धसञ्ञकत्थेरअपदानं • 7. Buddhasaññakattheraapadānaṃ
