| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. พุทฺธุปฎฺฐากเตฺถรอปทานวณฺณนา
10. Buddhupaṭṭhākattheraapadānavaṇṇanā
วิปสฺสิสฺส ภควโตติอาทิกํ อายสฺมโต พุทฺธุปฎฺฐากเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล สงฺขธมกกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิมนฺวาย อตฺตโน สิเปฺป สงฺขธมเน เฉโก อโหสิ, นิจฺจกาลํ ภควโต สงฺขํ ธเมตฺวา สงฺขสเทฺทเนว ปูเชสิฯ โส เตน ปุเญฺญน เทวมนุเสฺสสุ สํสรโนฺต สพฺพตฺถ ปากโฎ มหาโฆโส มหานาที มธุรสฺสโร อโหสิ, อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ ปากฎกุเล นิพฺพโตฺต วุทฺธิปฺปโตฺต มธุรสฺสโรติ ปากโฎ, สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรเสฺสว อรหา อโหสิ, อปรภาเค มธุรสฺสรเตฺถโรติ ปากโฎฯ
Vipassissabhagavatotiādikaṃ āyasmato buddhupaṭṭhākattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle saṅkhadhamakakule nibbatto vuddhimanvāya attano sippe saṅkhadhamane cheko ahosi, niccakālaṃ bhagavato saṅkhaṃ dhametvā saṅkhasaddeneva pūjesi. So tena puññena devamanussesu saṃsaranto sabbattha pākaṭo mahāghoso mahānādī madhurassaro ahosi, imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ pākaṭakule nibbatto vuddhippatto madhurassaroti pākaṭo, satthari pasīditvā pabbajito nacirasseva arahā ahosi, aparabhāge madhurassarattheroti pākaṭo.
๕๑. โส เอกทิวสํ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโตติอาทิมาหฯ ตํ เหฎฺฐา วุตฺตเมวฯ อโหสิํ สงฺขธมโกติ สํ สุฎฺฐุ ขนโนฺต คจฺฉตีติ สโงฺข, สมุทฺทชลปริยเนฺต จรมาโน คจฺฉติ วิจรตีติ อโตฺถฯ ตํ สงฺขํ ธมติ โฆสํ กโรตีติ สงฺขธมโก, โสหํ สงฺขธมโกว อโหสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
51. So ekadivasaṃ attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento vipassissa bhagavatotiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttameva. Ahosiṃ saṅkhadhamakoti saṃ suṭṭhu khananto gacchatīti saṅkho, samuddajalapariyante caramāno gacchati vicaratīti attho. Taṃ saṅkhaṃ dhamati ghosaṃ karotīti saṅkhadhamako, sohaṃ saṅkhadhamakova ahosinti attho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
พุทฺธุปฎฺฐากเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Buddhupaṭṭhākattheraapadānavaṇṇanā samattā.
ทสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Dasamavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๙. เวยฺยาวจฺจกเตฺถรอปทานํ • 9. Veyyāvaccakattheraapadānaṃ
