๑. จกฺกสุตฺตวณฺณนา

1. Cakkasuttavaṇṇanā

๓๑. จตุตฺถสฺส ปฐเม จตฺตาริ จกฺกานีติ เอตฺถ จกฺกํ นาม ทารุจกฺกํ, รตนจกฺกํ, ธมฺมจกฺกํ, อิริยาปถจกฺกํ, สมฺปตฺติจกฺกนฺติ ปญฺจวิธํฯ ตตฺถ ‘‘ยํ ปนิทํ, สมฺม, รถการจกฺกํ ฉหิ มาเสหิ นิฎฺฐิตํ ฉารตฺตูเนหี’’ติ (อ. นิ. ๓.๑๕) อิทํ ทารุจกฺกํฯ ‘‘ปิตรา ปวตฺติตํ จกฺกํ อนุวเตฺตตี’’ติ (สํ. นิ. ๑.๒๑๕) อิทํ รตนจกฺกํฯ ‘‘มยา ปวตฺติตํ จกฺก’’นฺติ (สุ. นิ. ๕๖๒; พุ. วํ. ๒๗.๑๗; ชา. ๑.๑.๑๐๔; ๑.๕.๑๐๐, ๑๐๓) อิทํ ธมฺมจกฺกํฯ ‘‘จตุจกฺกํ นวทฺวาร’’นฺติ (สํ. นิ. ๑.๒๙, ๑๐๙) อิทํ อิริยาปถจกฺกํฯ ‘‘จตฺตาริมานิ, ภิกฺขเว, จกฺกานิ เยหิ สมนฺนาคตานํ เทวมนุสฺสานํ จตุจกฺกํ ปวตฺตตี’’ติ (อ. นิ. ๔.๓๑) อิทํ สมฺปตฺติจกฺกํฯ อิธาปิ เอตเทว อธิเปฺปตนฺติ อาห ‘‘จตฺตาริ สมฺปตฺติจกฺกานิ วตฺตนฺตี’’ติฯ อนุจฺฉวิเก เทเสติ ปุญฺญกิริยาย สมฺมาปฎิปตฺติยา อนุรูปเทเสฯ เสวนํ กาเลน กาลํ อุปสงฺกมนํฯ ภชนํ ภตฺติวเสน ปยิรุปาสนํฯ อตฺตโน สมฺมา ฐปนนฺติ อตฺตโน จิตฺตสนฺตานสฺส โยนิโส ฐปนํฯ สทฺธาทีสุ นิเวสนนฺติ อาห ‘‘สเจ’’ติอาทิฯ อิทเมว เจตฺถ ปมาณนฺติ อิทเมว ปุเพฺพกตปุญฺญตาสงฺขาตํ สมฺปตฺติจกฺกํ เอว เอเตสุ สมฺปตฺติจเกฺกสุ ปมาณภูตํ อิตเรสํ การณภาวโต ฯ เตนาห ‘‘เยน หี’’ติอาทิฯ โส เอว จ กตปุโญฺญ ปุคฺคโล อตฺตานํ สมฺมา ฐเปติ อกตปุญฺญสฺส ตทภาวโตฯ

31. Catutthassa paṭhame cattāri cakkānīti ettha cakkaṃ nāma dārucakkaṃ, ratanacakkaṃ, dhammacakkaṃ, iriyāpathacakkaṃ, sampatticakkanti pañcavidhaṃ. Tattha ‘‘yaṃ panidaṃ, samma, rathakāracakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehī’’ti (a. ni. 3.15) idaṃ dārucakkaṃ. ‘‘Pitarā pavattitaṃ cakkaṃ anuvattetī’’ti (saṃ. ni. 1.215) idaṃ ratanacakkaṃ. ‘‘Mayā pavattitaṃ cakka’’nti (su. ni. 562; bu. vaṃ. 27.17; jā. 1.1.104; 1.5.100, 103) idaṃ dhammacakkaṃ. ‘‘Catucakkaṃ navadvāra’’nti (saṃ. ni. 1.29, 109) idaṃ iriyāpathacakkaṃ. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, cakkāni yehi samannāgatānaṃ devamanussānaṃ catucakkaṃ pavattatī’’ti (a. ni. 4.31) idaṃ sampatticakkaṃ. Idhāpi etadeva adhippetanti āha ‘‘cattāri sampatticakkāni vattantī’’ti. Anucchavike deseti puññakiriyāya sammāpaṭipattiyā anurūpadese. Sevanaṃ kālena kālaṃ upasaṅkamanaṃ. Bhajanaṃ bhattivasena payirupāsanaṃ. Attano sammā ṭhapananti attano cittasantānassa yoniso ṭhapanaṃ. Saddhādīsu nivesananti āha ‘‘sace’’tiādi. Idameva cettha pamāṇanti idameva pubbekatapuññatāsaṅkhātaṃ sampatticakkaṃ eva etesu sampatticakkesu pamāṇabhūtaṃ itaresaṃ kāraṇabhāvato . Tenāha ‘‘yena hī’’tiādi. So eva ca katapuñño puggalo attānaṃ sammā ṭhapeti akatapuññassa tadabhāvato.

จกฺกสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ

Cakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ๒. สงฺคหสุตฺตวณฺณนา • 2. Saṅgahasuttavaṇṇanā

Related texts:

ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑. จกฺกสุตฺตํ • 1. Cakkasuttaṃ

อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๑. จกฺกสุตฺตวณฺณนา • 1. Cakkasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact