Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ၄. စက္ကဝဂ္ဂော

    4. Cakkavaggo

    ၁. စက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    1. Cakkasuttavaṇṇanā

    ၃၁. စတုတ္ထသ္သ ပဌမေ စတ္တာရိ စက္ကာနီတိ ဧတ္ထ စက္ကံ နာမ ဒာရုစက္ကံ, ရတနစက္ကံ, ဓမ္မစက္ကံ, ဣရိယာပထစက္ကံ, သမ္ပတ္တိစက္ကန္တိ ပဉ္စဝိဓံ။ တတ္ထ ‘‘ယံ ပနိဒံ, သမ္မ, ရထကာရစက္ကံ ဆဟိ မာသေဟိ နိဋ္ဌိတံ ဆာရတ္တူနေဟီ’’တိ (အ. နိ. ၃.၁၅) ဣဒံ ဒာရုစက္ကံ။ ‘‘ပိတရာ ပဝတ္တိတံ စက္ကံ အနုဝတ္တေတီ’’တိ (သံ. နိ. ၁.၂၁၅) ဣဒံ ရတနစက္ကံ။ ‘‘မယာ ပဝတ္တိတံ စက္က’’န္တိ (သု. နိ. ၅၆၂; ဗု. ဝံ. ၂၇.၁၇; ဇာ. ၁.၁.၁၀၄; ၁.၅.၁၀၀, ၁၀၃) ဣဒံ ဓမ္မစက္ကံ။ ‘‘စတုစက္ကံ နဝဒ္ဝာရ’’န္တိ (သံ. နိ. ၁.၂၉, ၁၀၉) ဣဒံ ဣရိယာပထစက္ကံ။ ‘‘စတ္တာရိမာနိ, ဘိက္ခဝေ, စက္ကာနိ ယေဟိ သမန္နာဂတာနံ ဒေဝမနုသ္သာနံ စတုစက္ကံ ပဝတ္တတီ’’တိ (အ. နိ. ၄.၃၁) ဣဒံ သမ္ပတ္တိစက္ကံ။ ဣဓာပိ ဧတဒေဝ အဓိပ္ပေတန္တိ အာဟ ‘‘စတ္တာရိ သမ္ပတ္တိစက္ကာနိ ဝတ္တန္တီ’’တိ။ အနုစ္ဆဝိကေ ဒေသေတိ ပုညကိရိယာယ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ အနုရူပဒေသေ။ သေဝနံ ကာလေန ကာလံ ဥပသင္ကမနံ။ ဘဇနံ ဘတ္တိဝသေန ပယိရုပာသနံ။ အတ္တနော သမ္မာ ဌပနန္တိ အတ္တနော စိတ္တသန္တာနသ္သ ယောနိသော ဌပနံ။ သဒ္ဓာဒီသု နိဝေသနန္တိ အာဟ ‘‘သစေ’’တိအာဒိ။ ဣဒမေဝ စေတ္ထ ပမာဏန္တိ ဣဒမေဝ ပုဗ္ဗေကတပုညတာသင္ခာတံ သမ္ပတ္တိစက္ကံ ဧဝ ဧတေသု သမ္ပတ္တိစက္ကေသု ပမာဏဘူတံ ဣတရေသံ ကာရဏဘာဝတော ။ တေနာဟ ‘‘ယေန ဟီ’’တိအာဒိ။ သော ဧဝ စ ကတပုညော ပုဂ္ဂလော အတ္တာနံ သမ္မာ ဌပေတိ အကတပုညသ္သ တဒဘာဝတော။

    31. Catutthassa paṭhame cattāri cakkānīti ettha cakkaṃ nāma dārucakkaṃ, ratanacakkaṃ, dhammacakkaṃ, iriyāpathacakkaṃ, sampatticakkanti pañcavidhaṃ. Tattha ‘‘yaṃ panidaṃ, samma, rathakāracakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehī’’ti (a. ni. 3.15) idaṃ dārucakkaṃ. ‘‘Pitarā pavattitaṃ cakkaṃ anuvattetī’’ti (saṃ. ni. 1.215) idaṃ ratanacakkaṃ. ‘‘Mayā pavattitaṃ cakka’’nti (su. ni. 562; bu. vaṃ. 27.17; jā. 1.1.104; 1.5.100, 103) idaṃ dhammacakkaṃ. ‘‘Catucakkaṃ navadvāra’’nti (saṃ. ni. 1.29, 109) idaṃ iriyāpathacakkaṃ. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, cakkāni yehi samannāgatānaṃ devamanussānaṃ catucakkaṃ pavattatī’’ti (a. ni. 4.31) idaṃ sampatticakkaṃ. Idhāpi etadeva adhippetanti āha ‘‘cattāri sampatticakkāni vattantī’’ti. Anucchavike deseti puññakiriyāya sammāpaṭipattiyā anurūpadese. Sevanaṃ kālena kālaṃ upasaṅkamanaṃ. Bhajanaṃ bhattivasena payirupāsanaṃ. Attano sammā ṭhapananti attano cittasantānassa yoniso ṭhapanaṃ. Saddhādīsu nivesananti āha ‘‘sace’’tiādi. Idameva cettha pamāṇanti idameva pubbekatapuññatāsaṅkhātaṃ sampatticakkaṃ eva etesu sampatticakkesu pamāṇabhūtaṃ itaresaṃ kāraṇabhāvato . Tenāha ‘‘yena hī’’tiādi. So eva ca katapuñño puggalo attānaṃ sammā ṭhapeti akatapuññassa tadabhāvato.

    စက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Cakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၁. စက္ကသုတ္တံ • 1. Cakkasuttaṃ

    အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁. စက္ကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 1. Cakkasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact