Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    ൪. ചക്കവഗ്ഗോ

    4. Cakkavaggo

    ൧. ചക്കസുത്തവണ്ണനാ

    1. Cakkasuttavaṇṇanā

    ൩൧. ചതുത്ഥസ്സ പഠമേ ചത്താരി ചക്കാനീതി ഏത്ഥ ചക്കം നാമ ദാരുചക്കം, രതനചക്കം, ധമ്മചക്കം, ഇരിയാപഥചക്കം, സമ്പത്തിചക്കന്തി പഞ്ചവിധം. തത്ഥ ‘‘യം പനിദം, സമ്മ, രഥകാരചക്കം ഛഹി മാസേഹി നിട്ഠിതം ഛാരത്തൂനേഹീ’’തി (അ॰ നി॰ ൩.൧൫) ഇദം ദാരുചക്കം. ‘‘പിതരാ പവത്തിതം ചക്കം അനുവത്തേതീ’’തി (സം॰ നി॰ ൧.൨൧൫) ഇദം രതനചക്കം. ‘‘മയാ പവത്തിതം ചക്ക’’ന്തി (സു॰ നി॰ ൫൬൨; ബു॰ വം॰ ൨൭.൧൭; ജാ॰ ൧.൧.൧൦൪; ൧.൫.൧൦൦, ൧൦൩) ഇദം ധമ്മചക്കം. ‘‘ചതുചക്കം നവദ്വാര’’ന്തി (സം॰ നി॰ ൧.൨൯, ൧൦൯) ഇദം ഇരിയാപഥചക്കം. ‘‘ചത്താരിമാനി, ഭിക്ഖവേ, ചക്കാനി യേഹി സമന്നാഗതാനം ദേവമനുസ്സാനം ചതുചക്കം പവത്തതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൪.൩൧) ഇദം സമ്പത്തിചക്കം. ഇധാപി ഏതദേവ അധിപ്പേതന്തി ആഹ ‘‘ചത്താരി സമ്പത്തിചക്കാനി വത്തന്തീ’’തി. അനുച്ഛവികേ ദേസേതി പുഞ്ഞകിരിയായ സമ്മാപടിപത്തിയാ അനുരൂപദേസേ. സേവനം കാലേന കാലം ഉപസങ്കമനം. ഭജനം ഭത്തിവസേന പയിരുപാസനം. അത്തനോ സമ്മാ ഠപനന്തി അത്തനോ ചിത്തസന്താനസ്സ യോനിസോ ഠപനം. സദ്ധാദീസു നിവേസനന്തി ആഹ ‘‘സചേ’’തിആദി. ഇദമേവ ചേത്ഥ പമാണന്തി ഇദമേവ പുബ്ബേകതപുഞ്ഞതാസങ്ഖാതം സമ്പത്തിചക്കം ഏവ ഏതേസു സമ്പത്തിചക്കേസു പമാണഭൂതം ഇതരേസം കാരണഭാവതോ . തേനാഹ ‘‘യേന ഹീ’’തിആദി. സോ ഏവ ച കതപുഞ്ഞോ പുഗ്ഗലോ അത്താനം സമ്മാ ഠപേതി അകതപുഞ്ഞസ്സ തദഭാവതോ.

    31. Catutthassa paṭhame cattāri cakkānīti ettha cakkaṃ nāma dārucakkaṃ, ratanacakkaṃ, dhammacakkaṃ, iriyāpathacakkaṃ, sampatticakkanti pañcavidhaṃ. Tattha ‘‘yaṃ panidaṃ, samma, rathakāracakkaṃ chahi māsehi niṭṭhitaṃ chārattūnehī’’ti (a. ni. 3.15) idaṃ dārucakkaṃ. ‘‘Pitarā pavattitaṃ cakkaṃ anuvattetī’’ti (saṃ. ni. 1.215) idaṃ ratanacakkaṃ. ‘‘Mayā pavattitaṃ cakka’’nti (su. ni. 562; bu. vaṃ. 27.17; jā. 1.1.104; 1.5.100, 103) idaṃ dhammacakkaṃ. ‘‘Catucakkaṃ navadvāra’’nti (saṃ. ni. 1.29, 109) idaṃ iriyāpathacakkaṃ. ‘‘Cattārimāni, bhikkhave, cakkāni yehi samannāgatānaṃ devamanussānaṃ catucakkaṃ pavattatī’’ti (a. ni. 4.31) idaṃ sampatticakkaṃ. Idhāpi etadeva adhippetanti āha ‘‘cattāri sampatticakkāni vattantī’’ti. Anucchavike deseti puññakiriyāya sammāpaṭipattiyā anurūpadese. Sevanaṃ kālena kālaṃ upasaṅkamanaṃ. Bhajanaṃ bhattivasena payirupāsanaṃ. Attano sammā ṭhapananti attano cittasantānassa yoniso ṭhapanaṃ. Saddhādīsu nivesananti āha ‘‘sace’’tiādi. Idameva cettha pamāṇanti idameva pubbekatapuññatāsaṅkhātaṃ sampatticakkaṃ eva etesu sampatticakkesu pamāṇabhūtaṃ itaresaṃ kāraṇabhāvato . Tenāha ‘‘yena hī’’tiādi. So eva ca katapuñño puggalo attānaṃ sammā ṭhapeti akatapuññassa tadabhāvato.

    ചക്കസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Cakkasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧. ചക്കസുത്തം • 1. Cakkasuttaṃ

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ചക്കസുത്തവണ്ണനാ • 1. Cakkasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact