Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మిలిన్దపఞ్హపాళి • Milindapañhapāḷi |
౧౦. చక్కవత్తిఙ్గపఞ్హో
10. Cakkavattiṅgapañho
౧౦. ‘‘భన్తే నాగసేన, ‘చక్కవత్తిస్స చత్తారి అఙ్గాని గహేతబ్బానీ’తి యం వదేసి, కతమాని తాని చత్తారి అఙ్గాని గహేతబ్బానీ’’తి? ‘‘యథా, మహారాజ , చక్కవత్తీ చతూహి సఙ్గహవత్థూహి జనం సఙ్గణ్హాతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన చతస్సన్నం పరిసానం మానసం సఙ్గహేతబ్బం అనుగ్గహేతబ్బం సమ్పహంసేతబ్బం. ఇదం, మహారాజ, చక్కవత్తిస్స పఠమం అఙ్గం గహేతబ్బం.
10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘cakkavattissa cattāri aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni cattāri aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja , cakkavattī catūhi saṅgahavatthūhi janaṃ saṅgaṇhāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena catassannaṃ parisānaṃ mānasaṃ saṅgahetabbaṃ anuggahetabbaṃ sampahaṃsetabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘పున చపరం, మహారాజ, చక్కవత్తిస్స విజితే చోరా న ఉట్ఠహన్తి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన కామరాగబ్యాపాదవిహింసావితక్కా న ఉప్పాదేతబ్బా. ఇదం, మహారాజ, చక్కవత్తిస్స దుతియం అఙ్గం గహేతబ్బం. భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా దేవాతిదేవేన –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattissa vijite corā na uṭṭhahanti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāmarāgabyāpādavihiṃsāvitakkā na uppādetabbā. Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
‘‘‘వితక్కూపసమే చ యో రతో, అసుభం భావయతే 1 సదా సతో;
‘‘‘Vitakkūpasame ca yo rato, asubhaṃ bhāvayate 2 sadā sato;
ఏస ఖో బ్యన్తికాహితి, ఏస ఛేచ్ఛతి మారబన్ధన’న్తి.
Esa kho byantikāhiti, esa checchati mārabandhana’nti.
‘‘పున చపరం, మహారాజ, చక్కవత్తీ దివసే దివసే సముద్దపరియన్తం మహాపథవిం అనుయాయతి కల్యాణపాపకాని విచినమానో, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన కాయకమ్మం వచీకమ్మం మనోకమ్మం దివసే దివసే పచ్చవేక్ఖితబ్బం ‘కిం ను ఖో మే ఇమేహి తీహి ఠానేహి అనుపవజ్జస్స దివసో వీతివత్తతీ’తి. ఇదం, మహారాజ, చక్కవత్తిస్స తతియం అఙ్గం గహేతబ్బం. భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా దేవాతిదేవేన అఙ్గుత్తరనికాయవరే –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattī divase divase samuddapariyantaṃ mahāpathaviṃ anuyāyati kalyāṇapāpakāni vicinamāno, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ divase divase paccavekkhitabbaṃ ‘kiṃ nu kho me imehi tīhi ṭhānehi anupavajjassa divaso vītivattatī’ti. Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena aṅguttaranikāyavare –
‘కథమ్భూతస్స మే రత్తిన్దివా వీతివత్తన్తీతి 3 పబ్బజితేన అభిణ్హం పచ్చవేక్ఖితబ్బ’న్తి.
‘Kathambhūtassa me rattindivā vītivattantīti 4 pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabba’nti.
‘‘పున చపరం, మహారాజ, చక్కవత్తిస్స అబ్భన్తరబాహిరారక్ఖా సుసంవిహితా హోతి, ఏవమేవ ఖో, మహారాజ, యోగినా యోగావచరేన అబ్భన్తరానం బాహిరానం కిలేసానం ఆరక్ఖాయ సతిదోవారికో ఠపేతబ్బో. ఇదం , మహారాజ, చక్కవత్తిస్స చతుత్థం అఙ్గం గహేతబ్బం. భాసితమ్పేతం, మహారాజ, భగవతా దేవాతిదేవేన –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattissa abbhantarabāhirārakkhā susaṃvihitā hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena abbhantarānaṃ bāhirānaṃ kilesānaṃ ārakkhāya satidovāriko ṭhapetabbo. Idaṃ , mahārāja, cakkavattissa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
‘సతిదోవారికో, భిక్ఖవే, అరియసావకో అకుసలం పజహతి కుసలం భావేతి, సావజ్జం పజహతి, అనవజ్జం భావేతి, సుద్ధమత్తానం పరిహరతీ’’’తి.
‘Satidovāriko, bhikkhave, ariyasāvako akusalaṃ pajahati kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhamattānaṃ pariharatī’’’ti.
చక్కవత్తిఙ్గపఞ్హో దసమో.
Cakkavattiṅgapañho dasamo.
పథవీవగ్గో తతియో.
Pathavīvaggo tatiyo.
తస్సుద్దానం –
Tassuddānaṃ –
పథవీ ఆపో చ తేజో చ, వాయో చ పబ్బతేన చ;
Pathavī āpo ca tejo ca, vāyo ca pabbatena ca;
ఆకాసో చన్దసూరియో చ, సక్కో చ చక్కవత్తినాతి.
Ākāso candasūriyo ca, sakko ca cakkavattināti.
Footnotes: