| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi |
10. චක්‌කවත්‌තිඞ්‌ගපඤ්‌හො
10. Cakkavattiṅgapañho
10. ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, ‘චක්‌කවත්‌තිස්‌ස චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි ගහෙතබ්‌බානී’ති යං වදෙසි, කතමානි තානි චත්‌තාරි අඞ්‌ගානි ගහෙතබ්‌බානී’’ති? ‘‘යථා, මහාරාජ , චක්‌කවත්‌තී චතූහි සඞ්‌ගහවත්‌ථූහි ජනං සඞ්‌ගණ්‌හාති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන චතස්‌සන්‌නං පරිසානං මානසං සඞ්‌ගහෙතබ්‌බං අනුග්‌ගහෙතබ්‌බං සම්‌පහංසෙතබ්‌බං. ඉදං, මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තිස්‌ස පඨමං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං.
10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘cakkavattissa cattāri aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni cattāri aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja , cakkavattī catūhi saṅgahavatthūhi janaṃ saṅgaṇhāti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena catassannaṃ parisānaṃ mānasaṃ saṅgahetabbaṃ anuggahetabbaṃ sampahaṃsetabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තිස්‌ස විජිතෙ චොරා න උට්‌ඨහන්‌ති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන කාමරාගබ්‍යාපාදවිහිංසාවිතක්‌කා න උප්‌පාදෙතබ්‌බා. ඉදං, මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තිස්‌ස දුතියං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා දෙවාතිදෙවෙන –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattissa vijite corā na uṭṭhahanti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāmarāgabyāpādavihiṃsāvitakkā na uppādetabbā. Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
‘‘‘විතක්‌කූපසමෙ ච යො රතො, අසුභං භාවයතෙ 1 සදා සතො;
‘‘‘Vitakkūpasame ca yo rato, asubhaṃ bhāvayate 2 sadā sato;
එස ඛො බ්‍යන්‌තිකාහිති, එස ඡෙච්‌ඡති මාරබන්‌ධන’න්‌ති.
Esa kho byantikāhiti, esa checchati mārabandhana’nti.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තී දිවසෙ දිවසෙ සමුද්‌දපරියන්‌තං මහාපථවිං අනුයායති කල්‍යාණපාපකානි විචිනමානො, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන කායකම්‌මං වචීකම්‌මං මනොකම්‌මං දිවසෙ දිවසෙ පච්‌චවෙක්‌ඛිතබ්‌බං ‘කිං නු ඛො මෙ ඉමෙහි තීහි ඨානෙහි අනුපවජ්‌ජස්‌ස දිවසො වීතිවත්‌තතී’ති. ඉදං, මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තිස්‌ස තතියං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා දෙවාතිදෙවෙන අඞ්‌ගුත්‌තරනිකායවරෙ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattī divase divase samuddapariyantaṃ mahāpathaviṃ anuyāyati kalyāṇapāpakāni vicinamāno, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena kāyakammaṃ vacīkammaṃ manokammaṃ divase divase paccavekkhitabbaṃ ‘kiṃ nu kho me imehi tīhi ṭhānehi anupavajjassa divaso vītivattatī’ti. Idaṃ, mahārāja, cakkavattissa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena aṅguttaranikāyavare –
‘කථම්‌භූතස්‌ස මෙ රත්‌තින්‌දිවා වීතිවත්‌තන්‌තීති 3 පබ්‌බජිතෙන අභිණ්‌හං පච්‌චවෙක්‌ඛිතබ්‌බ’න්‌ති.
‘Kathambhūtassa me rattindivā vītivattantīti 4 pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabba’nti.
‘‘පුන චපරං, මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තිස්‌ස අබ්‌භන්‌තරබාහිරාරක්‌ඛා සුසංවිහිතා හොති, එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගිනා යොගාවචරෙන අබ්‌භන්‌තරානං බාහිරානං කිලෙසානං ආරක්‌ඛාය සතිදොවාරිකො ඨපෙතබ්‌බො. ඉදං , මහාරාජ, චක්‌කවත්‌තිස්‌ස චතුත්‌ථං අඞ්‌ගං ගහෙතබ්‌බං. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා දෙවාතිදෙවෙන –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, cakkavattissa abbhantarabāhirārakkhā susaṃvihitā hoti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena abbhantarānaṃ bāhirānaṃ kilesānaṃ ārakkhāya satidovāriko ṭhapetabbo. Idaṃ , mahārāja, cakkavattissa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena –
‘සතිදොවාරිකො, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකො අකුසලං පජහති කුසලං භාවෙති, සාවජ්‌ජං පජහති, අනවජ්‌ජං භාවෙති, සුද්‌ධමත්‌තානං පරිහරතී’’’ති.
‘Satidovāriko, bhikkhave, ariyasāvako akusalaṃ pajahati kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhamattānaṃ pariharatī’’’ti.
චක්‌කවත්‌තිඞ්‌ගපඤ්‌හො දසමො.
Cakkavattiṅgapañho dasamo.
පථවීවග්‌ගො තතියො.
Pathavīvaggo tatiyo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
පථවී ආපො ච තෙජො ච, වායො ච පබ්‌බතෙන ච;
Pathavī āpo ca tejo ca, vāyo ca pabbatena ca;
ආකාසො චන්‌දසූරියො ච, සක්‌කො ච චක්‌කවත්‌තිනාති.
Ākāso candasūriyo ca, sakko ca cakkavattināti.
Footnotes:
