| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
११. सोतापत्तिसंयुत्तं
11. Sotāpattisaṃyuttaṃ
१. वेळुद्वारवग्गो
1. Veḷudvāravaggo
१. चक्कवत्तिराजसुत्तवण्णना
1. Cakkavattirājasuttavaṇṇanā
९९७. अनुग्गहगरहणेसु निपातोति अनुग्गण्हनगरहत्थजोतको निपातो। किमेत्थ अनुग्गण्हाति, किं वा गरहतीति आह ‘‘चतुन्न’’न्तिआदि। तत्थ अनुग्गण्हन्तो अनुच्छविकं कत्वा गण्हन्तो। गरहन्तो निन्दन्तो। इस्सरसीलो इस्सरो, तस्स भावो इस्सरियं, पभुता। अधीनं पति अधिपति, तस्स भावो आधिपच्चं, सामिभावोति आह – ‘‘इस्सरियाधिपच्च’’न्तिआदि। अनन्तकानीति अन्तरहितानि।
997.Anuggahagarahaṇesunipātoti anuggaṇhanagarahatthajotako nipāto. Kimettha anuggaṇhāti, kiṃ vā garahatīti āha ‘‘catunna’’ntiādi. Tattha anuggaṇhanto anucchavikaṃ katvā gaṇhanto. Garahanto nindanto. Issarasīlo issaro, tassa bhāvo issariyaṃ, pabhutā. Adhīnaṃ pati adhipati, tassa bhāvo ādhipaccaṃ, sāmibhāvoti āha – ‘‘issariyādhipacca’’ntiādi. Anantakānīti antarahitāni.
अवेच्चप्पसादेनाति वत्थुत्तयस्स गुणे याथावतो अवेच्च पविसित्वा पसादो। सो पन केनचि चलनरहितोति आह ‘‘अचलप्पसादेना’’ति। मग्गेनाति अरियमग्गेन। आगतप्पसादो तस्स अधिगमेन लद्धप्पसादो। अपुब्बं अचरिमन्ति एकज्झं। अरियसावकानञ्हि अरियमग्गो उप्पज्जन्तोव तीसु वत्थूसु अवेच्चप्पसादं आवहन्तो एव उप्पज्जति। तेसन्ति विसयभूतानं तिण्णं वत्थूनं वसेन तिधा वुत्तो। यस्मा च अत्थतो एको, तस्माव निन्नानाकरणो होति पवत्तट्ठानभेदे सतिपि। अरियसावकस्स हीतिआदिना नयेन तमत्थं विवरति। पसादो ओकप्पना। पेमं भत्ति। गारवं गरुकरणं। महन्तं उळारं। एतं विभागेन नत्थि सब्बत्थ समानत्ता।
Aveccappasādenāti vatthuttayassa guṇe yāthāvato avecca pavisitvā pasādo. So pana kenaci calanarahitoti āha ‘‘acalappasādenā’’ti. Maggenāti ariyamaggena. Āgatappasādo tassa adhigamena laddhappasādo. Apubbaṃ acarimanti ekajjhaṃ. Ariyasāvakānañhi ariyamaggo uppajjantova tīsu vatthūsu aveccappasādaṃ āvahanto eva uppajjati. Tesanti visayabhūtānaṃ tiṇṇaṃ vatthūnaṃ vasena tidhā vutto. Yasmā ca atthato eko, tasmāva ninnānākaraṇo hoti pavattaṭṭhānabhede satipi. Ariyasāvakassa hītiādinā nayena tamatthaṃ vivarati. Pasādo okappanā. Pemaṃ bhatti. Gāravaṃ garukaraṇaṃ. Mahantaṃ uḷāraṃ. Etaṃ vibhāgena natthi sabbattha samānattā.
एवन्ति भवन्तरेपि अकोपनीयताय। सदिसवसेनाति अञ्ञेहि अखण्डादीहि सदिसवसेन। तेनाह ‘‘मुखवट्टि यञ्हि छिन्ने’’तिआदि। खण्डा एतिस्सा अत्थीति खण्डा। एस नयो सेसेसुपि। पातिमोक्खे आगतानुक्कमेन सीलस्स आदिमज्झविभागो वेदितब्बो। द्विन्नं वा तिण्णं वाति सीलकोट्ठासानं। एकन्तरं भिन्नन्ति अभिन्नेन एकन्तरं हुत्वा भिन्नं। तेसं खण्डादीनं। ‘‘भुजिस्सेही’’ति उत्तरपदलोपेन निद्देसोति आह ‘‘भुजिस्सभावकरेही’’ति। इदं वीतिक्कन्तन्ति इदम्पि सीलं वीतिक्कन्तं। ‘‘अयं सीलस्स वीतिक्कमो’’ति एवं परामसितुं असक्कुणेय्येहि।
Evanti bhavantarepi akopanīyatāya. Sadisavasenāti aññehi akhaṇḍādīhi sadisavasena. Tenāha ‘‘mukhavaṭṭi yañhi chinne’’tiādi. Khaṇḍā etissā atthīti khaṇḍā. Esa nayo sesesupi. Pātimokkhe āgatānukkamena sīlassa ādimajjhavibhāgo veditabbo. Dvinnaṃ vā tiṇṇaṃ vāti sīlakoṭṭhāsānaṃ. Ekantaraṃ bhinnanti abhinnena ekantaraṃ hutvā bhinnaṃ. Tesaṃ khaṇḍādīnaṃ. ‘‘Bhujissehī’’ti uttarapadalopena niddesoti āha ‘‘bhujissabhāvakarehī’’ti. Idaṃvītikkantanti idampi sīlaṃ vītikkantaṃ. ‘‘Ayaṃ sīlassa vītikkamo’’ti evaṃ parāmasituṃ asakkuṇeyyehi.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १. चक्कवत्तिराजसुत्तं • 1. Cakkavattirājasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १. चक्कवत्तिराजसुत्तवण्णना • 1. Cakkavattirājasuttavaṇṇanā
