| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya |
៣. ចក្កវត្តិសុត្តំ
3. Cakkavattisuttaṃ
អត្តទីបសរណតា
Attadīpasaraṇatā
៨០. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា មគធេសុ វិហរតិ មាតុលាយំ។ តត្រ ខោ ភគវា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ភិក្ខវោ’’តិ។ ‘‘ភទ្ទន្តេ’’តិ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ។ ភគវា ឯតទវោច – ‘‘អត្តទីបា, ភិក្ខវេ, វិហរថ អត្តសរណា អនញ្ញសរណា, ធម្មទីបា ធម្មសរណា អនញ្ញសរណា។ កថញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អត្តទីបោ វិហរតិ អត្តសរណោ អនញ្ញសរណោ, ធម្មទីបោ ធម្មសរណោ អនញ្ញសរណោ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កាយេ កាយានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ វេទនាសុ វេទនានុបស្សី…បេ.… ចិត្តេ ចិត្តានុបស្សី…បេ.… ធម្មេសុ ធម្មានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អត្តទីបោ វិហរតិ អត្តសរណោ អនញ្ញសរណោ, ធម្មទីបោ ធម្មសរណោ អនញ្ញសរណោ។
80. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu viharati mātulāyaṃ. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhaddante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘attadīpā, bhikkhave, viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā. Kathañca pana, bhikkhave, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanānupassī…pe… citte cittānupassī…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo.
‘‘គោចរេ, ភិក្ខវេ, ចរថ សកេ បេត្តិកេ វិសយេ។ គោចរេ, ភិក្ខវេ, ចរតំ សកេ បេត្តិកេ វិសយេ ន លច្ឆតិ មារោ ឱតារំ, ន លច្ឆតិ មារោ អារម្មណំ 1។ កុសលានំ, ភិក្ខវេ, ធម្មានំ សមាទានហេតុ ឯវមិទំ បុញ្ញំ បវឌ្ឍតិ។
‘‘Gocare, bhikkhave, caratha sake pettike visaye. Gocare, bhikkhave, carataṃ sake pettike visaye na lacchati māro otāraṃ, na lacchati māro ārammaṇaṃ 2. Kusalānaṃ, bhikkhave, dhammānaṃ samādānahetu evamidaṃ puññaṃ pavaḍḍhati.
ទឡ្ហនេមិចក្កវត្តិរាជា
Daḷhanemicakkavattirājā
៨១. ‘‘ភូតបុព្ពំ , ភិក្ខវេ, រាជា ទឡ្ហនេមិ នាម អហោសិ ចក្កវត្តី 3 ធម្មិកោ ធម្មរាជា ចាតុរន្តោ វិជិតាវី ជនបទត្ថាវរិយប្បត្តោ សត្តរតនសមន្នាគតោ។ តស្សិមានិ សត្ត រតនានិ អហេសុំ សេយ្យថិទំ – ចក្ករតនំឧ ហត្ថិរតនំ អស្សរតនំ មណិរតនំ ឥត្ថិរតនំ គហបតិរតនំ បរិណាយករតនមេវ សត្តមំ។ បរោសហស្សំ ខោ បនស្ស បុត្តា អហេសុំ សូរា វីរង្គរូបា បរសេនប្បមទ្ទនា។ សោ ឥមំ បថវិំ សាគរបរិយន្តំ អទណ្ឌេន អសត្ថេន ធម្មេន 4 អភិវិជិយ អជ្ឈាវសិ។
81. ‘‘Bhūtapubbaṃ , bhikkhave, rājā daḷhanemi nāma ahosi cakkavattī 5 dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni ahesuṃ seyyathidaṃ – cakkaratanaṃu hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā ahesuṃ sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena 6 abhivijiya ajjhāvasi.
៨២. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ទឡ្ហនេមិ ពហុន្នំ វស្សានំ ពហុន្នំ វស្សសតានំ ពហុន្នំ វស្សសហស្សានំ អច្ចយេន អញ្ញតរំ បុរិសំ អាមន្តេសិ – ‘យទា ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, បស្សេយ្យាសិ ទិព្ពំ ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុតំ, អថ មេ អារោចេយ្យាសី’តិ។ ‘ឯវំ, ទេវា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, សោ បុរិសោ រញ្ញោ ទឡ្ហនេមិស្ស បច្ចស្សោសិ។ អទ្ទសា ខោ, ភិក្ខវេ, សោ បុរិសោ ពហុន្នំ វស្សានំ ពហុន្នំ វស្សសតានំ ពហុន្នំ វស្សសហស្សានំ អច្ចយេន ទិព្ពំ ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុតំ, ទិស្វាន យេន រាជា ទឡ្ហនេមិ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា រាជានំ ទឡ្ហនេមិំ ឯតទវោច – ‘យគ្ឃេ, ទេវ, ជានេយ្យាសិ, ទិព្ពំ តេ ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុត’ន្តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ទឡ្ហនេមិ ជេដ្ឋបុត្តំ កុមារំ អាមន្តាបេត្វា 7 ឯតទវោច – ‘ទិព្ពំ កិរ មេ, តាត កុមារ, ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុតំ។ សុតំ ខោ បន មេតំ – យស្ស រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស ទិព្ពំ ចក្ករតនំ ឱសក្កតិ ឋានា ចវតិ, ន ទានិ តេន រញ្ញា ចិរំ ជីវិតព្ពំ ហោតីតិ។ ភុត្តា ខោ បន មេ មានុសកា កាមា, សមយោ ទានិ មេ ទិព្ពេ កាមេ បរិយេសិតុំ។ ឯហិ ត្វំ, តាត កុមារ, ឥមំ សមុទ្ទបរិយន្តំ បថវិំ បដិបជ្ជ។ អហំ បន កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិស្សាមី’តិ។
82. ‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā daḷhanemi bahunnaṃ vassānaṃ bahunnaṃ vassasatānaṃ bahunnaṃ vassasahassānaṃ accayena aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘yadā tvaṃ, ambho purisa, passeyyāsi dibbaṃ cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cutaṃ, atha me āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, so puriso rañño daḷhanemissa paccassosi. Addasā kho, bhikkhave, so puriso bahunnaṃ vassānaṃ bahunnaṃ vassasatānaṃ bahunnaṃ vassasahassānaṃ accayena dibbaṃ cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cutaṃ, disvāna yena rājā daḷhanemi tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rājānaṃ daḷhanemiṃ etadavoca – ‘yagghe, deva, jāneyyāsi, dibbaṃ te cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cuta’nti. Atha kho, bhikkhave, rājā daḷhanemi jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā 8 etadavoca – ‘dibbaṃ kira me, tāta kumāra, cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cutaṃ. Sutaṃ kho pana metaṃ – yassa rañño cakkavattissa dibbaṃ cakkaratanaṃ osakkati ṭhānā cavati, na dāni tena raññā ciraṃ jīvitabbaṃ hotīti. Bhuttā kho pana me mānusakā kāmā, samayo dāni me dibbe kāme pariyesituṃ. Ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ samuddapariyantaṃ pathaviṃ paṭipajja. Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmī’ti.
៨៣. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ទឡ្ហនេមិ ជេដ្ឋបុត្តំ កុមារំ សាធុកំ រជ្ជេ សមនុសាសិត្វា កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិ។ សត្តាហបព្ពជិតេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, រាជិសិម្ហិ ទិព្ពំ ចក្ករតនំ អន្តរធាយិ។
83. ‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā daḷhanemi jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. Sattāhapabbajite kho pana, bhikkhave, rājisimhi dibbaṃ cakkaratanaṃ antaradhāyi.
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អញ្ញតរោ បុរិសោ យេន រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ 9 តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា រាជានំ ខត្តិយំ មុទ្ធាភិសិត្តំ ឯតទវោច – ‘យគ្ឃេ, ទេវ, ជានេយ្យាសិ, ទិព្ពំ ចក្ករតនំ អន្តរហិត’ន្តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ ទិព្ពេ ចក្ករតនេ អន្តរហិតេ អនត្តមនោ អហោសិ, អនត្តមនតញ្ច បដិសំវេទេសិ។ សោ យេន រាជិសិ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា រាជិសិំ ឯតទវោច – ‘យគ្ឃេ, ទេវ, ជានេយ្យាសិ, ទិព្ពំ ចក្ករតនំ អន្តរហិត’ន្តិ។ ឯវំ វុត្តេ, ភិក្ខវេ, រាជិសិ រាជានំ ខត្តិយំ មុទ្ធាភិសិត្តំ ឯតទវោច – ‘មា ខោ ត្វំ, តាត, ទិព្ពេ ចក្ករតនេ អន្តរហិតេ អនត្តមនោ អហោសិ, មា អនត្តមនតញ្ច បដិសំវេទេសិ, ន ហិ តេ, តាត, ទិព្ពំ ចក្ករតនំ បេត្តិកំ ទាយជ្ជំ។ ឥង្ឃ ត្វំ, តាត, អរិយេ ចក្កវត្តិវត្តេ វត្តាហិ។ ឋានំ ខោ បនេតំ វិជ្ជតិ, យំ តេ អរិយេ ចក្កវត្តិវត្តេ វត្តមានស្ស តទហុបោសថេ បន្នរសេ សីសំន្ហាតស្ស 10 ឧបោសថិកស្ស ឧបរិបាសាទវរគតស្ស ទិព្ពំ ចក្ករតនំ បាតុភវិស្សតិ សហស្សារំ សនេមិកំ សនាភិកំ សព្ពាការបរិបូរ’ន្តិ។
‘‘Atha kho, bhikkhave, aññataro puriso yena rājā khattiyo muddhābhisitto 11 tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rājānaṃ khattiyaṃ muddhābhisittaṃ etadavoca – ‘yagghe, deva, jāneyyāsi, dibbaṃ cakkaratanaṃ antarahita’nti. Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto dibbe cakkaratane antarahite anattamano ahosi, anattamanatañca paṭisaṃvedesi. So yena rājisi tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rājisiṃ etadavoca – ‘yagghe, deva, jāneyyāsi, dibbaṃ cakkaratanaṃ antarahita’nti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rājisi rājānaṃ khattiyaṃ muddhābhisittaṃ etadavoca – ‘mā kho tvaṃ, tāta, dibbe cakkaratane antarahite anattamano ahosi, mā anattamanatañca paṭisaṃvedesi, na hi te, tāta, dibbaṃ cakkaratanaṃ pettikaṃ dāyajjaṃ. Iṅgha tvaṃ, tāta, ariye cakkavattivatte vattāhi. Ṭhānaṃ kho panetaṃ vijjati, yaṃ te ariye cakkavattivatte vattamānassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa 12 uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavissati sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūra’nti.
ចក្កវត្តិអរិយវត្តំ
Cakkavattiariyavattaṃ
៨៤. ‘‘‘កតមំ បន តំ, ទេវ, អរិយំ ចក្កវត្តិវត្ត’ន្តិ ? ‘តេន ហិ ត្វំ, តាត, ធម្មំយេវ និស្សាយ ធម្មំ សក្ករោន្តោ ធម្មំ គរុំ ករោន្តោ 13 ធម្មំ មានេន្តោ ធម្មំ បូជេន្តោ ធម្មំ អបចាយមានោ ធម្មទ្ធជោ ធម្មកេតុ ធម្មាធិបតេយ្យោ ធម្មិកំ រក្ខាវរណគុត្តិំ សំវិទហស្សុ អន្តោជនស្មិំ ពលកាយស្មិំ ខត្តិយេសុ អនុយន្តេសុ 14 ព្រាហ្មណគហបតិកេសុ នេគមជានបទេសុ សមណព្រាហ្មណេសុ មិគបក្ខីសុ។ មា ច តេ, តាត, វិជិតេ អធម្មការោ បវត្តិត្ថ។ យេ ច តេ, តាត, វិជិតេ អធនា អស្សុ, តេសញ្ច ធនមនុប្បទេយ្យាសិ 15។ យេ ច តេ, តាត, វិជិតេ សមណព្រាហ្មណា មទប្បមាទា បដិវិរតា ខន្តិសោរច្ចេ និវិដ្ឋា ឯកមត្តានំ ទមេន្តិ, ឯកមត្តានំ សមេន្តិ, ឯកមត្តានំ បរិនិព្ពាបេន្តិ, តេ កាលេន កាលំ ឧបសង្កមិត្វា បរិបុច្ឆេយ្យាសិ បរិគ្គណ្ហេយ្យាសិ – ‘‘កិំ, ភន្តេ, កុសលំ, កិំ អកុសលំ, កិំ សាវជ្ជំ, កិំ អនវជ្ជំ, កិំ សេវិតព្ពំ, កិំ ន សេវិតព្ពំ, កិំ មេ ករីយមានំ ទីឃរត្តំ អហិតាយ ទុក្ខាយ អស្ស, កិំ វា បន មេ ករីយមានំ ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយ អស្សា’’តិ? តេសំ សុត្វា យំ អកុសលំ តំ អភិនិវជ្ជេយ្យាសិ, យំ កុសលំ តំ សមាទាយ វត្តេយ្យាសិ។ ឥទំ ខោ, តាត, តំ អរិយំ ចក្កវត្តិវត្ត’ន្តិ។
84. ‘‘‘Katamaṃ pana taṃ, deva, ariyaṃ cakkavattivatta’nti ? ‘Tena hi tvaṃ, tāta, dhammaṃyeva nissāya dhammaṃ sakkaronto dhammaṃ garuṃ karonto 16 dhammaṃ mānento dhammaṃ pūjento dhammaṃ apacāyamāno dhammaddhajo dhammaketu dhammādhipateyyo dhammikaṃ rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahassu antojanasmiṃ balakāyasmiṃ khattiyesu anuyantesu 17 brāhmaṇagahapatikesu negamajānapadesu samaṇabrāhmaṇesu migapakkhīsu. Mā ca te, tāta, vijite adhammakāro pavattittha. Ye ca te, tāta, vijite adhanā assu, tesañca dhanamanuppadeyyāsi 18. Ye ca te, tāta, vijite samaṇabrāhmaṇā madappamādā paṭiviratā khantisoracce niviṭṭhā ekamattānaṃ damenti, ekamattānaṃ samenti, ekamattānaṃ parinibbāpenti, te kālena kālaṃ upasaṅkamitvā paripuccheyyāsi pariggaṇheyyāsi – ‘‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ, kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajjaṃ, kiṃ sevitabbaṃ, kiṃ na sevitabbaṃ, kiṃ me karīyamānaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya assa, kiṃ vā pana me karīyamānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya assā’’ti? Tesaṃ sutvā yaṃ akusalaṃ taṃ abhinivajjeyyāsi, yaṃ kusalaṃ taṃ samādāya vatteyyāsi. Idaṃ kho, tāta, taṃ ariyaṃ cakkavattivatta’nti.
ចក្ករតនបាតុភាវោ
Cakkaratanapātubhāvo
៨៥. ‘‘‘ឯវំ, ទេវា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ រាជិសិស្ស បដិស្សុត្វា អរិយេ ចក្កវត្តិវត្តេ 19 វត្តិ។ តស្ស អរិយេ ចក្កវត្តិវត្តេ វត្តមានស្ស តទហុបោសថេ បន្នរសេ សីសំន្ហាតស្ស ឧបោសថិកស្ស ឧបរិបាសាទវរគតស្ស ទិព្ពំ ចក្ករតនំ បាតុរហោសិ សហស្សារំ សនេមិកំ សនាភិកំ សព្ពាការបរិបូរំ។ ទិស្វាន រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស ឯតទហោសិ – ‘សុតំ ខោ បន មេតំ – យស្ស រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស តទហុបោសថេ បន្នរសេ សីសំន្ហាតស្ស ឧបោសថិកស្ស ឧបរិបាសាទវរគតស្ស ទិព្ពំ ចក្ករតនំ បាតុភវតិ សហស្សារំ សនេមិកំ សនាភិកំ សព្ពាការបរិបូរំ , សោ ហោតិ រាជា ចក្កវត្តី’តិ។ អស្សំ នុ ខោ អហំ រាជា ចក្កវត្តីតិ។
85. ‘‘‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto rājisissa paṭissutvā ariye cakkavattivatte 20 vatti. Tassa ariye cakkavattivatte vattamānassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pāturahosi sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ. Disvāna rañño khattiyassa muddhābhisittassa etadahosi – ‘sutaṃ kho pana metaṃ – yassa rañño khattiyassa muddhābhisittassa tadahuposathe pannarase sīsaṃnhātassa uposathikassa uparipāsādavaragatassa dibbaṃ cakkaratanaṃ pātubhavati sahassāraṃ sanemikaṃ sanābhikaṃ sabbākāraparipūraṃ , so hoti rājā cakkavattī’ti. Assaṃ nu kho ahaṃ rājā cakkavattīti.
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ ឧដ្ឋាយាសនា ឯកំសំ ឧតរាសង្គំ ករិត្វា វាមេន ហត្ថេន ភិង្ការំ គហេត្វា ទក្ខិណេន ហត្ថេន ចក្ករតនំ អព្ភុក្កិរិ – ‘បវត្តតុ ភវំ ចក្ករតនំ, អភិវិជិនាតុ ភវំ ចក្ករតន’ន្តិ។
‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ utarāsaṅgaṃ karitvā vāmena hatthena bhiṅkāraṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena cakkaratanaṃ abbhukkiri – ‘pavattatu bhavaṃ cakkaratanaṃ, abhivijinātu bhavaṃ cakkaratana’nti.
‘‘អថ ខោ តំ, ភិក្ខវេ, ចក្ករតនំ បុរត្ថិមំ ទិសំ បវត្តិ, អន្វទេវ រាជា ចក្កវត្តី សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ យស្មិំ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បទេសេ ចក្ករតនំ បតិដ្ឋាសិ, តត្ថ រាជា ចក្កវត្តី វាសំ ឧបគច្ឆិ សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បុរត្ថិមាយ ទិសាយ បដិរាជានោ, តេ រាជានំ ចក្កវត្តិំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហំសុ – ‘ឯហិ ខោ, មហារាជ, ស្វាគតំ តេ 21 មហារាជ, សកំ តេ, មហារាជ, អនុសាស, មហារាជា’តិ។ រាជា ចក្កវត្តី ឯវមាហ – ‘បាណោ ន ហន្តព្ពោ, អទិន្នំ នាទាតព្ពំ, កាមេសុមិច្ឆា ន ចរិតព្ពា, មុសា ន ភាសិតព្ពា, មជ្ជំ ន បាតព្ពំ, យថាភុត្តញ្ច ភុញ្ជថា’តិ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បុរត្ថិមាយ ទិសាយ បដិរាជានោ, តេ រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស អនុយន្តា 22 អហេសុំ។
‘‘Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ puratthimaṃ disaṃ pavatti, anvadeva rājā cakkavattī saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Yasmiṃ kho pana, bhikkhave, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāsi, tattha rājā cakkavattī vāsaṃ upagacchi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Ye kho pana, bhikkhave, puratthimāya disāya paṭirājāno, te rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘ehi kho, mahārāja, svāgataṃ te 23 mahārāja, sakaṃ te, mahārāja, anusāsa, mahārājā’ti. Rājā cakkavattī evamāha – ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ nādātabbaṃ, kāmesumicchā na caritabbā, musā na bhāsitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ, yathābhuttañca bhuñjathā’ti. Ye kho pana, bhikkhave, puratthimāya disāya paṭirājāno, te rañño cakkavattissa anuyantā 24 ahesuṃ.
៨៦. ‘‘អថ ខោ តំ, ភិក្ខវេ, ចក្ករតនំ បុរត្ថិមំ សមុទ្ទំ អជ្ឈោគាហេត្វា 25 បច្ចុត្តរិត្វា ទក្ខិណំ ទិសំ បវត្តិ…បេ.… ទក្ខិណំ សមុទ្ទំ អជ្ឈោគាហេត្វា បច្ចុត្តរិត្វា បច្ឆិមំ ទិសំ បវត្តិ, អន្វទេវ រាជា ចក្កវត្តី សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ យស្មិំ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បទេសេ ចក្ករតនំ បតិដ្ឋាសិ, តត្ថ រាជា ចក្កវត្តី វាសំ ឧបគច្ឆិ សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បច្ឆិមាយ ទិសាយ បដិរាជានោ, តេ រាជានំ ចក្កវត្តិំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហំសុ – ‘ឯហិ ខោ, មហារាជ, ស្វាគតំ តេ, មហារាជ, សកំ តេ, មហារាជ, អនុសាស, មហារាជា’តិ។ រាជា ចក្កវត្តី ឯវមាហ – ‘បាណោ ន ហន្តព្ពោ, អទិន្នំ នាទាតព្ពំ, កាមេសុមិច្ឆា ន ចរិតព្ពា, មុសា ន ភាសិតព្ពា, មជ្ជំ ន បាតព្ពំ, យថាភុត្តញ្ច ភុញ្ជថា’តិ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បច្ឆិមាយ ទិសាយ បដិរាជានោ, តេ រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស អនុយន្តា អហេសុំ។
86. ‘‘Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ puratthimaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā 26 paccuttaritvā dakkhiṇaṃ disaṃ pavatti…pe… dakkhiṇaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā pacchimaṃ disaṃ pavatti, anvadeva rājā cakkavattī saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Yasmiṃ kho pana, bhikkhave, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāsi, tattha rājā cakkavattī vāsaṃ upagacchi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Ye kho pana, bhikkhave, pacchimāya disāya paṭirājāno, te rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘ehi kho, mahārāja, svāgataṃ te, mahārāja, sakaṃ te, mahārāja, anusāsa, mahārājā’ti. Rājā cakkavattī evamāha – ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ nādātabbaṃ, kāmesumicchā na caritabbā, musā na bhāsitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ, yathābhuttañca bhuñjathā’ti. Ye kho pana, bhikkhave, pacchimāya disāya paṭirājāno, te rañño cakkavattissa anuyantā ahesuṃ.
៨៧. ‘‘អថ ខោ តំ, ភិក្ខវេ, ចក្ករតនំ បច្ឆិមំ សមុទ្ទំ អជ្ឈោគាហេត្វា បច្ចុត្តរិត្វា ឧត្តរំ ទិសំ បវត្តិ, អន្វទេវ រាជា ចក្កវត្តី សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ យស្មិំ ខោ បន, ភិក្ខវេ, បទេសេ ចក្ករតនំ បតិដ្ឋាសិ, តត្ថ រាជា ចក្កវត្តី វាសំ ឧបគច្ឆិ សទ្ធិំ ចតុរង្គិនិយា សេនាយ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, ឧត្តរាយ ទិសាយ បដិរាជានោ, តេ រាជានំ ចក្កវត្តិំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហំសុ – ‘ឯហិ ខោ, មហារាជ, ស្វាគតំ តេ, មហារាជ , សកំ តេ, មហារាជ, អនុសាស, មហារាជា’តិ។ រាជា ចក្កវត្តី ឯវមាហ – ‘បាណោ ន ហន្តព្ពោ, អទិន្នំ នាទាតព្ពំ, កាមេសុមិច្ឆា ន ចរិតព្ពា, មុសា ន ភាសិតព្ពា, មជ្ជំ ន បាតព្ពំ, យថាភុត្តញ្ច ភុញ្ជថា’តិ។ យេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, ឧត្តរាយ ទិសាយ បដិរាជានោ, តេ រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស អនុយន្តា អហេសុំ។
87. ‘‘Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ pacchimaṃ samuddaṃ ajjhogāhetvā paccuttaritvā uttaraṃ disaṃ pavatti, anvadeva rājā cakkavattī saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Yasmiṃ kho pana, bhikkhave, padese cakkaratanaṃ patiṭṭhāsi, tattha rājā cakkavattī vāsaṃ upagacchi saddhiṃ caturaṅginiyā senāya. Ye kho pana, bhikkhave, uttarāya disāya paṭirājāno, te rājānaṃ cakkavattiṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu – ‘ehi kho, mahārāja, svāgataṃ te, mahārāja , sakaṃ te, mahārāja, anusāsa, mahārājā’ti. Rājā cakkavattī evamāha – ‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ nādātabbaṃ, kāmesumicchā na caritabbā, musā na bhāsitabbā, majjaṃ na pātabbaṃ, yathābhuttañca bhuñjathā’ti. Ye kho pana, bhikkhave, uttarāya disāya paṭirājāno, te rañño cakkavattissa anuyantā ahesuṃ.
‘‘អថ ខោ តំ, ភិក្ខវេ, ចក្ករតនំ សមុទ្ទបរិយន្តំ បថវិំ អភិវិជិនិត្វា តមេវ រាជធានិំ បច្ចាគន្ត្វា រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស អន្តេបុរទ្វារេ អត្ថករណបមុខេ 27 អក្ខាហតំ មញ្ញេ អដ្ឋាសិ រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស អន្តេបុរំ ឧបសោភយមានំ។
‘‘Atha kho taṃ, bhikkhave, cakkaratanaṃ samuddapariyantaṃ pathaviṃ abhivijinitvā tameva rājadhāniṃ paccāgantvā rañño cakkavattissa antepuradvāre atthakaraṇapamukhe 28 akkhāhataṃ maññe aṭṭhāsi rañño cakkavattissa antepuraṃ upasobhayamānaṃ.
ទុតិយាទិចក្កវត្តិកថា
Dutiyādicakkavattikathā
៨៨. ‘‘ទុតិយោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី…បេ.… តតិយោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី… ចតុត្ថោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី… បញ្ចមោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី… ឆដ្ឋោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី… សត្តមោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី ពហុន្នំ វស្សានំ ពហុន្នំ វស្សសតានំ ពហុន្នំ វស្សសហស្សានំ អច្ចយេន អញ្ញតរំ បុរិសំ អាមន្តេសិ – ‘យទា ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, បស្សេយ្យាសិ ទិព្ពំ ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុតំ, អថ មេ អារោចេយ្យាសី’តិ។ ‘ឯវំ, ទេវា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, សោ បុរិសោ រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស បច្ចស្សោសិ។ អទ្ទសា ខោ , ភិក្ខវេ, សោ បុរិសោ ពហុន្នំ វស្សានំ ពហុន្នំ វស្សសតានំ ពហុន្នំ វស្សសហស្សានំ អច្ចយេន ទិព្ពំ ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុតំ។ ទិស្វាន យេន រាជា ចក្កវត្តី តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា រាជានំ ចក្កវត្តិំ ឯតទវោច – ‘យគ្ឃេ , ទេវ, ជានេយ្យាសិ, ទិព្ពំ តេ ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ ឋានា ចុត’ន្តិ?
88. ‘‘Dutiyopi kho, bhikkhave, rājā cakkavattī…pe… tatiyopi kho, bhikkhave, rājā cakkavattī… catutthopi kho, bhikkhave, rājā cakkavattī… pañcamopi kho, bhikkhave, rājā cakkavattī… chaṭṭhopi kho, bhikkhave, rājā cakkavattī… sattamopi kho, bhikkhave, rājā cakkavattī bahunnaṃ vassānaṃ bahunnaṃ vassasatānaṃ bahunnaṃ vassasahassānaṃ accayena aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘yadā tvaṃ, ambho purisa, passeyyāsi dibbaṃ cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cutaṃ, atha me āroceyyāsī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, so puriso rañño cakkavattissa paccassosi. Addasā kho , bhikkhave, so puriso bahunnaṃ vassānaṃ bahunnaṃ vassasatānaṃ bahunnaṃ vassasahassānaṃ accayena dibbaṃ cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cutaṃ. Disvāna yena rājā cakkavattī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rājānaṃ cakkavattiṃ etadavoca – ‘yagghe , deva, jāneyyāsi, dibbaṃ te cakkaratanaṃ osakkitaṃ ṭhānā cuta’nti?
៨៩. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី ជេដ្ឋបុត្តំ កុមារំ អាមន្តាបេត្វា ឯតទវោច – ‘ទិព្ពំ កិរ មេ, តាត កុមារ, ចក្ករតនំ ឱសក្កិតំ, ឋានា ចុតំ, សុតំ ខោ បន មេតំ – យស្ស រញ្ញោ ចក្កវត្តិស្ស ទិព្ពំ ចក្ករតនំ ឱសក្កតិ, ឋានា ចវតិ, ន ទានិ តេន រញ្ញា ចិរំ ជីវិតព្ពំ ហោតីតិ។ ភុត្តា ខោ បន មេ មានុសកា កាមា, សមយោ ទានិ មេ ទិព្ពេ កាមេ បរិយេសិតុំ, ឯហិ ត្វំ, តាត កុមារ, ឥមំ សមុទ្ទបរិយន្តំ បថវិំ បដិបជ្ជ ។ អហំ បន កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិស្សាមី’តិ។
89. ‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā cakkavattī jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘dibbaṃ kira me, tāta kumāra, cakkaratanaṃ osakkitaṃ, ṭhānā cutaṃ, sutaṃ kho pana metaṃ – yassa rañño cakkavattissa dibbaṃ cakkaratanaṃ osakkati, ṭhānā cavati, na dāni tena raññā ciraṃ jīvitabbaṃ hotīti. Bhuttā kho pana me mānusakā kāmā, samayo dāni me dibbe kāme pariyesituṃ, ehi tvaṃ, tāta kumāra, imaṃ samuddapariyantaṃ pathaviṃ paṭipajja . Ahaṃ pana kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmī’ti.
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ចក្កវត្តី ជេដ្ឋបុត្តំ កុមារំ សាធុកំ រជ្ជេ សមនុសាសិត្វា កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិ។ សត្តាហបព្ពជិតេ ខោ បន, ភិក្ខវេ, រាជិសិម្ហិ ទិព្ពំ ចក្ករតនំ អន្តរធាយិ។
‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā cakkavattī jeṭṭhaputtaṃ kumāraṃ sādhukaṃ rajje samanusāsitvā kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji. Sattāhapabbajite kho pana, bhikkhave, rājisimhi dibbaṃ cakkaratanaṃ antaradhāyi.
៩០. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អញ្ញតរោ បុរិសោ យេន រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា រាជានំ ខត្តិយំ មុទ្ធាភិសិត្តំ ឯតទវោច – ‘យគ្ឃេ, ទេវ, ជានេយ្យាសិ, ទិព្ពំ ចក្ករតនំ អន្តរហិត’ន្តិ? អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ ទិព្ពេ ចក្ករតនេ អន្តរហិតេ អនត្តមនោ អហោសិ។ អនត្តមនតញ្ច បដិសំវេទេសិ; នោ ច ខោ រាជិសិំ ឧបសង្កមិត្វា អរិយំ ចក្កវត្តិវត្តំ បុច្ឆិ។ សោ សមតេនេវ សុទំ ជនបទំ បសាសតិ។ តស្ស សមតេន ជនបទំ បសាសតោ បុព្ពេនាបរំ ជនបទា ន បព្ពន្តិ, យថា តំ បុព្ពកានំ រាជូនំ អរិយេ ចក្កវត្តិវត្តេ វត្តមានានំ។
90. ‘‘Atha kho, bhikkhave, aññataro puriso yena rājā khattiyo muddhābhisitto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rājānaṃ khattiyaṃ muddhābhisittaṃ etadavoca – ‘yagghe, deva, jāneyyāsi, dibbaṃ cakkaratanaṃ antarahita’nti? Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto dibbe cakkaratane antarahite anattamano ahosi. Anattamanatañca paṭisaṃvedesi; no ca kho rājisiṃ upasaṅkamitvā ariyaṃ cakkavattivattaṃ pucchi. So samateneva sudaṃ janapadaṃ pasāsati. Tassa samatena janapadaṃ pasāsato pubbenāparaṃ janapadā na pabbanti, yathā taṃ pubbakānaṃ rājūnaṃ ariye cakkavattivatte vattamānānaṃ.
‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អមច្ចា បារិសជ្ជា គណកមហាមត្តា អនីកដ្ឋា ទោវារិកា មន្តស្សាជីវិនោ សន្និបតិត្វា រាជានំ ខត្តិយំ មុទ្ធាភិសិត្តំ ឯតទវោចុំ – ‘ន ខោ តេ, ទេវ, សមតេន (សុទំ) ជនបទំ បសាសតោ បុព្ពេនាបរំ ជនបទា បព្ពន្តិ, យថា តំ បុព្ពកានំ រាជូនំ អរិយេ ចក្កវត្តិវត្តេ វត្តមានានំ។ សំវិជ្ជន្តិ ខោ តេ, ទេវ, វិជិតេ អមច្ចា បារិសជ្ជា គណកមហាមត្តា អនីកដ្ឋា ទោវារិកា មន្តស្សាជីវិនោ មយញ្ចេវ អញ្ញេ ច 29 យេ មយំ អរិយំ ចក្កវត្តិវត្តំ ធារេម។ ឥង្ឃ ត្វំ, ទេវ, អម្ហេ អរិយំ ចក្កវត្តិវត្តំ បុច្ឆ។ តស្ស តេ មយំ អរិយំ ចក្កវត្តិវត្តំ បុដ្ឋា ព្យាករិស្សាមា’តិ។
‘‘Atha kho, bhikkhave, amaccā pārisajjā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā mantassājīvino sannipatitvā rājānaṃ khattiyaṃ muddhābhisittaṃ etadavocuṃ – ‘na kho te, deva, samatena (sudaṃ) janapadaṃ pasāsato pubbenāparaṃ janapadā pabbanti, yathā taṃ pubbakānaṃ rājūnaṃ ariye cakkavattivatte vattamānānaṃ. Saṃvijjanti kho te, deva, vijite amaccā pārisajjā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā mantassājīvino mayañceva aññe ca 30 ye mayaṃ ariyaṃ cakkavattivattaṃ dhārema. Iṅgha tvaṃ, deva, amhe ariyaṃ cakkavattivattaṃ puccha. Tassa te mayaṃ ariyaṃ cakkavattivattaṃ puṭṭhā byākarissāmā’ti.
អាយុវណ្ណាទិបរិយានិកថា
Āyuvaṇṇādipariyānikathā
៩១. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ អមច្ចេ បារិសជ្ជេ គណកមហាមត្តេ អនីកដ្ឋេ ទោវារិកេ មន្តស្សាជីវិនោ សន្និបាតេត្វា អរិយំ ចក្កវត្តិវត្តំ បុច្ឆិ។ តស្ស តេ អរិយំ ចក្កវត្តិវត្តំ បុដ្ឋា ព្យាករិំសុ។ តេសំ សុត្វា ធម្មិកញ្ហិ ខោ រក្ខាវរណគុត្តិំ សំវិទហិ, នោ ច ខោ អធនានំ ធនមនុប្បទាសិ។ អធនានំ ធនេ អននុប្បទិយមានេ ទាលិទ្ទិយំ វេបុល្លមគមាសិ។ ទាលិទ្ទិយេ វេបុល្លំ គតេ អញ្ញតរោ បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិ។ តមេនំ អគ្គហេសុំ។ គហេត្វា រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស ទស្សេសុំ – ‘អយំ, ទេវ, បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តំ បុរិសំ ឯតទវោច – ‘សច្ចំ កិរ ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ 31? ‘សច្ចំ, ទេវា’តិ។ ‘កិំ ការណា’តិ? ‘ន ហិ, ទេវ, ជីវាមី’តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តស្ស បុរិសស្ស ធនមនុប្បទាសិ – ‘ឥមិនា ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, ធនេន អត្តនា ច ជីវាហិ, មាតាបិតរោ ច បោសេហិ, បុត្តទារញ្ច បោសេហិ, កម្មន្តេ ច បយោជេហិ, សមណព្រាហ្មណេសុ 32 ឧទ្ធគ្គិកំ ទក្ខិណំ បតិដ្ឋាបេហិ សោវគ្គិកំ សុខវិបាកំ សគ្គសំវត្តនិក’ន្តិ។ ‘ឯវំ, ទេវា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, សោ បុរិសោ រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស បច្ចស្សោសិ។
91. ‘‘Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto amacce pārisajje gaṇakamahāmatte anīkaṭṭhe dovārike mantassājīvino sannipātetvā ariyaṃ cakkavattivattaṃ pucchi. Tassa te ariyaṃ cakkavattivattaṃ puṭṭhā byākariṃsu. Tesaṃ sutvā dhammikañhi kho rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidahi, no ca kho adhanānaṃ dhanamanuppadāsi. Adhanānaṃ dhane ananuppadiyamāne dāliddiyaṃ vepullamagamāsi. Dāliddiye vepullaṃ gate aññataro puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tamenaṃ aggahesuṃ. Gahetvā rañño khattiyassa muddhābhisittassa dassesuṃ – ‘ayaṃ, deva, puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto taṃ purisaṃ etadavoca – ‘saccaṃ kira tvaṃ, ambho purisa, paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti 33? ‘Saccaṃ, devā’ti. ‘Kiṃ kāraṇā’ti? ‘Na hi, deva, jīvāmī’ti. Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto tassa purisassa dhanamanuppadāsi – ‘iminā tvaṃ, ambho purisa, dhanena attanā ca jīvāhi, mātāpitaro ca posehi, puttadārañca posehi, kammante ca payojehi, samaṇabrāhmaṇesu 34 uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpehi sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanika’nti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, so puriso rañño khattiyassa muddhābhisittassa paccassosi.
‘‘អញ្ញតរោបិ ខោ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិ។ តមេនំ អគ្គហេសុំ។ គហេត្វា រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស ទស្សេសុំ – ‘អយំ, ទេវ, បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តំ បុរិសំ ឯតទវោច – ‘សច្ចំ កិរ ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ? ‘សច្ចំ, ទេវា’តិ។ ‘កិំ ការណា’តិ? ‘ន ហិ, ទេវ, ជីវាមី’តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តស្ស បុរិសស្ស ធនមនុប្បទាសិ – ‘ឥមិនា ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, ធនេន អត្តនា ច ជីវាហិ, មាតាបិតរោ ច បោសេហិ, បុត្តទារញ្ច បោសេហិ, កម្មន្តេ ច បយោជេហិ, សមណព្រាហ្មណេសុ ឧទ្ធគ្គិកំ ទក្ខិណំ បតិដ្ឋាបេហិ សោវគ្គិកំ សុខវិបាកំ សគ្គសំវត្តនិក’ន្តិ។ ‘ឯវំ, ទេវា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, សោ បុរិសោ រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស បច្ចស្សោសិ ។
‘‘Aññataropi kho, bhikkhave, puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tamenaṃ aggahesuṃ. Gahetvā rañño khattiyassa muddhābhisittassa dassesuṃ – ‘ayaṃ, deva, puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto taṃ purisaṃ etadavoca – ‘saccaṃ kira tvaṃ, ambho purisa, paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti? ‘Saccaṃ, devā’ti. ‘Kiṃ kāraṇā’ti? ‘Na hi, deva, jīvāmī’ti. Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto tassa purisassa dhanamanuppadāsi – ‘iminā tvaṃ, ambho purisa, dhanena attanā ca jīvāhi, mātāpitaro ca posehi, puttadārañca posehi, kammante ca payojehi, samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpehi sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanika’nti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, so puriso rañño khattiyassa muddhābhisittassa paccassosi .
៩២. ‘‘អស្សោសុំ ខោ, ភិក្ខវេ, មនុស្សា – ‘យេ កិរ, ភោ, បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយន្តិ, តេសំ រាជា ធនមនុប្បទេតី’តិ។ សុត្វាន តេសំ ឯតទហោសិ – ‘យំនូន មយម្បិ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយេយ្យាមា’តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, អញ្ញតរោ បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិ។ តមេនំ អគ្គហេសុំ។ គហេត្វា រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស ទស្សេសុំ – ‘អយំ, ទេវ, បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តំ បុរិសំ ឯតទវោច – ‘សច្ចំ កិរ ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ? ‘សច្ចំ, ទេវា’តិ។ ‘កិំ ការណា’តិ? ‘ន ហិ, ទេវ, ជីវាមី’តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស ឯតទហោសិ – ‘សចេ ខោ អហំ យោ យោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិស្សតិ, តស្ស តស្ស ធនមនុប្បទស្សាមិ, ឯវមិទំ អទិន្នាទានំ បវឌ្ឍិស្សតិ។ យំនូនាហំ ឥមំ បុរិសំ សុនិសេធំ និសេធេយ្យំ, មូលឃច្ចំ 35 ករេយ្យំ, សីសមស្ស ឆិន្ទេយ្យ’ន្តិ។ អថ ខោ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ បុរិសេ អាណាបេសិ – ‘តេន ហិ, ភណេ, ឥមំ បុរិសំ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា បច្ឆាពាហំ 36 គាឡ្ហពន្ធនំ ពន្ធិត្វា ខុរមុណ្ឌំ ករិត្វា ខរស្សរេន បណវេន រថិកាយ រថិកំ សិង្ឃាដកេន សិង្ឃាដកំ បរិនេត្វា ទក្ខិណេន ទ្វារេន និក្ខមិត្វា ទក្ខិណតោ នគរស្ស សុនិសេធំ និសេធេថ, មូលឃច្ចំ ករោថ, សីសមស្ស ឆិន្ទថា’តិ។ ‘ឯវំ, ទេវា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, តេ បុរិសា រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស បដិស្សុត្វា តំ បុរិសំ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហពន្ធនំ ពន្ធិត្វា ខុរមុណ្ឌំ ករិត្វា ខរស្សរេន បណវេន រថិកាយ រថិកំ សិង្ឃាដកេន សិង្ឃាដកំ បរិនេត្វា ទក្ខិណេន ទ្វារេន និក្ខមិត្វា ទក្ខិណតោ នគរស្ស សុនិសេធំ និសេធេសុំ, មូលឃច្ចំ អកំសុ, សីសមស្ស ឆិន្ទិំសុ។
92. ‘‘Assosuṃ kho, bhikkhave, manussā – ‘ye kira, bho, paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyanti, tesaṃ rājā dhanamanuppadetī’ti. Sutvāna tesaṃ etadahosi – ‘yaṃnūna mayampi paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyyāmā’ti. Atha kho, bhikkhave, aññataro puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tamenaṃ aggahesuṃ. Gahetvā rañño khattiyassa muddhābhisittassa dassesuṃ – ‘ayaṃ, deva, puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto taṃ purisaṃ etadavoca – ‘saccaṃ kira tvaṃ, ambho purisa, paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti? ‘Saccaṃ, devā’ti. ‘Kiṃ kāraṇā’ti? ‘Na hi, deva, jīvāmī’ti. Atha kho, bhikkhave, rañño khattiyassa muddhābhisittassa etadahosi – ‘sace kho ahaṃ yo yo paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyissati, tassa tassa dhanamanuppadassāmi, evamidaṃ adinnādānaṃ pavaḍḍhissati. Yaṃnūnāhaṃ imaṃ purisaṃ sunisedhaṃ nisedheyyaṃ, mūlaghaccaṃ 37 kareyyaṃ, sīsamassa chindeyya’nti. Atha kho, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto purise āṇāpesi – ‘tena hi, bhaṇe, imaṃ purisaṃ daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ 38 gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathikāya rathikaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhamitvā dakkhiṇato nagarassa sunisedhaṃ nisedhetha, mūlaghaccaṃ karotha, sīsamassa chindathā’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, te purisā rañño khattiyassa muddhābhisittassa paṭissutvā taṃ purisaṃ daḷhāya rajjuyā pacchābāhaṃ gāḷhabandhanaṃ bandhitvā khuramuṇḍaṃ karitvā kharassarena paṇavena rathikāya rathikaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ parinetvā dakkhiṇena dvārena nikkhamitvā dakkhiṇato nagarassa sunisedhaṃ nisedhesuṃ, mūlaghaccaṃ akaṃsu, sīsamassa chindiṃsu.
៩៣. ‘‘អស្សោសុំ ខោ, ភិក្ខវេ, មនុស្សា – ‘យេ កិរ, ភោ, បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយន្តិ, តេ រាជា សុនិសេធំ និសេធេតិ, មូលឃច្ចំ ករោតិ, សីសានិ តេសំ ឆិន្ទតី’តិ។ សុត្វាន តេសំ ឯតទហោសិ – ‘យំនូន មយម្បិ តិណ្ហានិ សត្ថានិ ការាបេស្សាម 39, តិណ្ហានិ សត្ថានិ ការាបេត្វា យេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិស្សាម, តេ សុនិសេធំ និសេធេស្សាម, មូលឃច្ចំ ករិស្សាម, សីសានិ តេសំ ឆិន្ទិស្សាមា’តិ។ តេ តិណ្ហានិ សត្ថានិ ការាបេសុំ, តិណ្ហានិ សត្ថានិ ការាបេត្វា គាមឃាតម្បិ ឧបក្កមិំសុ កាតុំ, និគមឃាតម្បិ ឧបក្កមិំសុ កាតុំ, នគរឃាតម្បិ ឧបក្កមិំសុ កាតុំ, បន្ថទុហនម្បិ 40 ឧបក្កមិំសុ កាតុំ។ យេសំ តេ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយន្តិ, តេ សុនិសេធំ និសេធេន្តិ, មូលឃច្ចំ ករោន្តិ, សីសានិ តេសំ ឆិន្ទន្តិ។
93. ‘‘Assosuṃ kho, bhikkhave, manussā – ‘ye kira, bho, paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyanti, te rājā sunisedhaṃ nisedheti, mūlaghaccaṃ karoti, sīsāni tesaṃ chindatī’ti. Sutvāna tesaṃ etadahosi – ‘yaṃnūna mayampi tiṇhāni satthāni kārāpessāma 41, tiṇhāni satthāni kārāpetvā yesaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyissāma, te sunisedhaṃ nisedhessāma, mūlaghaccaṃ karissāma, sīsāni tesaṃ chindissāmā’ti. Te tiṇhāni satthāni kārāpesuṃ, tiṇhāni satthāni kārāpetvā gāmaghātampi upakkamiṃsu kātuṃ, nigamaghātampi upakkamiṃsu kātuṃ, nagaraghātampi upakkamiṃsu kātuṃ, panthaduhanampi 42 upakkamiṃsu kātuṃ. Yesaṃ te adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyanti, te sunisedhaṃ nisedhenti, mūlaghaccaṃ karonti, sīsāni tesaṃ chindanti.
៩៤. ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, អធនានំ ធនេ អននុប្បទិយមានេ ទាលិទ្ទិយំ វេបុល្លមគមាសិ, ទាលិទ្ទិយេ វេបុល្លំ គតេ អទិន្នាទានំ វេបុល្លមគមាសិ, អទិន្នាទានេ វេបុល្លំ គតេ សត្ថំ វេបុល្លមគមាសិ, សត្ថេ វេបុល្លំ គតេ បាណាតិបាតោ វេបុល្លមគមាសិ, បាណាតិបាតេ វេបុល្លំ គតេ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ អសីតិវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ ចត្តារីសវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
94. ‘‘Iti kho, bhikkhave, adhanānaṃ dhane ananuppadiyamāne dāliddiyaṃ vepullamagamāsi, dāliddiye vepullaṃ gate adinnādānaṃ vepullamagamāsi, adinnādāne vepullaṃ gate satthaṃ vepullamagamāsi, satthe vepullaṃ gate pāṇātipāto vepullamagamāsi, pāṇātipāte vepullaṃ gate tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ asītivassasahassāyukānaṃ manussānaṃ cattārīsavassasahassāyukā puttā ahesuṃ.
‘‘ចត្តារីសវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ អញ្ញតរោ បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិ។ តមេនំ អគ្គហេសុំ។ គហេត្វា រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស ទស្សេសុំ – ‘អយំ, ទេវ, បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ។ ឯវំ វុត្តេ, ភិក្ខវេ, រាជា ខត្តិយោ មុទ្ធាភិសិត្តោ តំ បុរិសំ ឯតទវោច – ‘សច្ចំ កិរ ត្វំ, អម្ភោ បុរិស, បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ? ‘ន ហិ, ទេវា’តិ សម្បជានមុសា អភាសិ។
‘‘Cattārīsavassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu aññataro puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tamenaṃ aggahesuṃ. Gahetvā rañño khattiyassa muddhābhisittassa dassesuṃ – ‘ayaṃ, deva, puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rājā khattiyo muddhābhisitto taṃ purisaṃ etadavoca – ‘saccaṃ kira tvaṃ, ambho purisa, paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti? ‘Na hi, devā’ti sampajānamusā abhāsi.
៩៥. ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, អធនានំ ធនេ អននុប្បទិយមានេ ទាលិទ្ទិយំ វេបុល្លមគមាសិ។ ទាលិទ្ទិយេ វេបុល្លំ គតេ អទិន្នាទានំ វេបុល្លមគមាសិ, អទិន្នាទានេ វេបុល្លំ គតេ សត្ថំ វេបុល្លមគមាសិ។ សត្ថេ វេបុល្លំ គតេ បាណាតិបាតោ វេបុល្លមគមាសិ, បាណាតិបាតេ វេបុល្លំ គតេ មុសាវាទោ វេបុល្លមគមាសិ , មុសាវាទេ វេបុល្លំ គតេ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ ចត្តារីសវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ វីសតិវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
95. ‘‘Iti kho, bhikkhave, adhanānaṃ dhane ananuppadiyamāne dāliddiyaṃ vepullamagamāsi. Dāliddiye vepullaṃ gate adinnādānaṃ vepullamagamāsi, adinnādāne vepullaṃ gate satthaṃ vepullamagamāsi. Satthe vepullaṃ gate pāṇātipāto vepullamagamāsi, pāṇātipāte vepullaṃ gate musāvādo vepullamagamāsi , musāvāde vepullaṃ gate tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ cattārīsavassasahassāyukānaṃ manussānaṃ vīsativassasahassāyukā puttā ahesuṃ.
‘‘វីសតិវស្សសហស្សាយុកេសុ , ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ អញ្ញតរោ បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយិ។ តមេនំ អញ្ញតរោ បុរិសោ រញ្ញោ ខត្តិយស្ស មុទ្ធាភិសិត្តស្ស អារោចេសិ – ‘ឥត្ថន្នាមោ, ទេវ, បុរិសោ បរេសំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយី’តិ បេសុញ្ញមកាសិ។
‘‘Vīsativassasahassāyukesu , bhikkhave, manussesu aññataro puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyi. Tamenaṃ aññataro puriso rañño khattiyassa muddhābhisittassa ārocesi – ‘itthannāmo, deva, puriso paresaṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyī’ti pesuññamakāsi.
៩៦. ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, អធនានំ ធនេ អននុប្បទិយមានេ ទាលិទ្ទិយំ វេបុល្លមគមាសិ។ ទាលិទ្ទិយេ វេបុល្លំ គតេ អទិន្នាទានំ វេបុល្លមគមាសិ, អទិន្នាទានេ វេបុល្លំ គតេ សត្ថំ វេបុល្លមគមាសិ, សត្ថេ វេបុល្លំ គតេ បាណាតិបាតោ វេបុល្លមគមាសិ, បាណាតិបាតេ វេបុល្លំ គតេ មុសាវាទោ វេបុល្លមគមាសិ, មុសាវាទេ វេបុល្លំ គតេ បិសុណា វាចា វេបុល្លមគមាសិ, បិសុណាយ វាចាយ វេបុល្លំ គតាយ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ វីសតិវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ ទសវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
96. ‘‘Iti kho, bhikkhave, adhanānaṃ dhane ananuppadiyamāne dāliddiyaṃ vepullamagamāsi. Dāliddiye vepullaṃ gate adinnādānaṃ vepullamagamāsi, adinnādāne vepullaṃ gate satthaṃ vepullamagamāsi, satthe vepullaṃ gate pāṇātipāto vepullamagamāsi, pāṇātipāte vepullaṃ gate musāvādo vepullamagamāsi, musāvāde vepullaṃ gate pisuṇā vācā vepullamagamāsi, pisuṇāya vācāya vepullaṃ gatāya tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ vīsativassasahassāyukānaṃ manussānaṃ dasavassasahassāyukā puttā ahesuṃ.
‘‘ទសវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ ឯកិទំ សត្តា វណ្ណវន្តោ ហោន្តិ, ឯកិទំ សត្តា ទុព្ពណ្ណា។ តត្ថ យេ តេ សត្តា ទុព្ពណ្ណា, តេ វណ្ណវន្តេ សត្តេ អភិជ្ឈាយន្តា បរេសំ ទារេសុ ចារិត្តំ អាបជ្ជិំសុ។
‘‘Dasavassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu ekidaṃ sattā vaṇṇavanto honti, ekidaṃ sattā dubbaṇṇā. Tattha ye te sattā dubbaṇṇā, te vaṇṇavante satte abhijjhāyantā paresaṃ dāresu cārittaṃ āpajjiṃsu.
៩៧. ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, អធនានំ ធនេ អននុប្បទិយមានេ ទាលិទ្ទិយំ វេបុល្លមគមាសិ។ ទាលិទ្ទិយេ វេបុល្លំ គតេ…បេ.… កាមេសុមិច្ឆាចារោ វេបុល្លមគមាសិ, កាមេសុមិច្ឆាចារេ វេបុល្លំ គតេ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ ទសវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ បញ្ចវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
97. ‘‘Iti kho, bhikkhave, adhanānaṃ dhane ananuppadiyamāne dāliddiyaṃ vepullamagamāsi. Dāliddiye vepullaṃ gate…pe… kāmesumicchācāro vepullamagamāsi, kāmesumicchācāre vepullaṃ gate tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ dasavassasahassāyukānaṃ manussānaṃ pañcavassasahassāyukā puttā ahesuṃ.
៩៨. ‘‘បញ្ចវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ , មនុស្សេសុ ទ្វេ ធម្មា វេបុល្លមគមំសុ – ផរុសាវាចា សម្ផប្បលាបោ ច។ ទ្វីសុ ធម្មេសុ វេបុល្លំ គតេសុ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ បញ្ចវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ អប្បេកច្ចេ អឌ្ឍតេយ្យវស្សសហស្សាយុកា, អប្បេកច្ចេ ទ្វេវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
98. ‘‘Pañcavassasahassāyukesu, bhikkhave , manussesu dve dhammā vepullamagamaṃsu – pharusāvācā samphappalāpo ca. Dvīsu dhammesu vepullaṃ gatesu tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ pañcavassasahassāyukānaṃ manussānaṃ appekacce aḍḍhateyyavassasahassāyukā, appekacce dvevassasahassāyukā puttā ahesuṃ.
៩៩. ‘‘អឌ្ឍតេយ្យវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ អភិជ្ឈាព្យាបាទា វេបុល្លមគមំសុ។ អភិជ្ឈាព្យាបាទេសុ វេបុល្លំ គតេសុ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ អឌ្ឍតេយ្យវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ វស្សសហស្សាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
99. ‘‘Aḍḍhateyyavassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu abhijjhābyāpādā vepullamagamaṃsu. Abhijjhābyāpādesu vepullaṃ gatesu tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ aḍḍhateyyavassasahassāyukānaṃ manussānaṃ vassasahassāyukā puttā ahesuṃ.
១០០. ‘‘វស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ មិច្ឆាទិដ្ឋិ វេបុល្លមគមាសិ។ មិច្ឆាទិដ្ឋិយា វេបុល្លំ គតាយ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ វស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ បញ្ចវស្សសតាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
100. ‘‘Vassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu micchādiṭṭhi vepullamagamāsi. Micchādiṭṭhiyā vepullaṃ gatāya tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ vassasahassāyukānaṃ manussānaṃ pañcavassasatāyukā puttā ahesuṃ.
១០១. ‘‘បញ្ចវស្សសតាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ តយោ ធម្មា វេបុល្លមគមំសុ។ អធម្មរាគោ វិសមលោភោ មិច្ឆាធម្មោ។ តីសុ ធម្មេសុ វេបុល្លំ គតេសុ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ បញ្ចវស្សសតាយុកានំ មនុស្សានំ អប្បេកច្ចេ អឌ្ឍតេយ្យវស្សសតាយុកា, អប្បេកច្ចេ ទ្វេវស្សសតាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
101. ‘‘Pañcavassasatāyukesu, bhikkhave, manussesu tayo dhammā vepullamagamaṃsu. Adhammarāgo visamalobho micchādhammo. Tīsu dhammesu vepullaṃ gatesu tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ pañcavassasatāyukānaṃ manussānaṃ appekacce aḍḍhateyyavassasatāyukā, appekacce dvevassasatāyukā puttā ahesuṃ.
‘‘អឌ្ឍតេយ្យវស្សសតាយុកេសុ, ភិក្ខវេ , មនុស្សេសុ ឥមេ ធម្មា វេបុល្លមគមំសុ។ អមត្តេយ្យតា អបេត្តេយ្យតា អសាមញ្ញតា អព្រហ្មញ្ញតា ន កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិតា។
‘‘Aḍḍhateyyavassasatāyukesu, bhikkhave , manussesu ime dhammā vepullamagamaṃsu. Amatteyyatā apetteyyatā asāmaññatā abrahmaññatā na kule jeṭṭhāpacāyitā.
១០២. ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, អធនានំ ធនេ អននុប្បទិយមានេ ទាលិទ្ទិយំ វេបុល្លមគមាសិ។ ទាលិទ្ទិយេ វេបុល្លំ គតេ អទិន្នាទានំ វេបុល្លមគមាសិ។ អទិន្នាទានេ វេបុល្លំ គតេ សត្ថំ វេបុល្លមគមាសិ។ សត្ថេ វេបុល្លំ គតេ បាណាតិបាតោ វេបុល្លមគមាសិ។ បាណាតិបាតេ វេបុល្លំ គតេ មុសាវាទោ វេបុល្លមគមាសិ។ មុសាវាទេ វេបុល្លំ គតេ បិសុណា វាចា វេបុល្លមគមាសិ។ បិសុណាយ វាចាយ វេបុល្លំ គតាយ កាមេសុមិច្ឆាចារោ វេបុល្លមគមាសិ។ កាមេសុមិច្ឆាចារេ វេបុល្លំ គតេ ទ្វេ ធម្មា វេបុល្លមគមំសុ, ផរុសា វាចា សម្ផប្បលាបោ ច។ ទ្វីសុ ធម្មេសុ វេបុល្លំ គតេសុ អភិជ្ឈាព្យាបាទា វេបុល្លមគមំសុ។ អភិជ្ឈាព្យាបាទេសុ វេបុល្លំ គតេសុ មិច្ឆាទិដ្ឋិ វេបុល្លមគមាសិ។ មិច្ឆាទិដ្ឋិយា វេបុល្លំ គតាយ តយោ ធម្មា វេបុល្លមគមំសុ, អធម្មរាគោ វិសមលោភោ មិច្ឆាធម្មោ។ តីសុ ធម្មេសុ វេបុល្លំ គតេសុ ឥមេ ធម្មា វេបុល្លមគមំសុ, អមត្តេយ្យតា អបេត្តេយ្យតា អសាមញ្ញតា អព្រហ្មញ្ញតា ន កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិតា។ ឥមេសុ ធម្មេសុ វេបុល្លំ គតេសុ តេសំ សត្តានំ អាយុបិ បរិហាយិ, វណ្ណោបិ បរិហាយិ។ តេសំ អាយុនាបិ បរិហាយមានានំ វណ្ណេនបិ បរិហាយមានានំ អឌ្ឍតេយ្យវស្សសតាយុកានំ មនុស្សានំ វស្សសតាយុកា បុត្តា អហេសុំ។
102. ‘‘Iti kho, bhikkhave, adhanānaṃ dhane ananuppadiyamāne dāliddiyaṃ vepullamagamāsi. Dāliddiye vepullaṃ gate adinnādānaṃ vepullamagamāsi. Adinnādāne vepullaṃ gate satthaṃ vepullamagamāsi. Satthe vepullaṃ gate pāṇātipāto vepullamagamāsi. Pāṇātipāte vepullaṃ gate musāvādo vepullamagamāsi. Musāvāde vepullaṃ gate pisuṇā vācā vepullamagamāsi. Pisuṇāya vācāya vepullaṃ gatāya kāmesumicchācāro vepullamagamāsi. Kāmesumicchācāre vepullaṃ gate dve dhammā vepullamagamaṃsu, pharusā vācā samphappalāpo ca. Dvīsu dhammesu vepullaṃ gatesu abhijjhābyāpādā vepullamagamaṃsu. Abhijjhābyāpādesu vepullaṃ gatesu micchādiṭṭhi vepullamagamāsi. Micchādiṭṭhiyā vepullaṃ gatāya tayo dhammā vepullamagamaṃsu, adhammarāgo visamalobho micchādhammo. Tīsu dhammesu vepullaṃ gatesu ime dhammā vepullamagamaṃsu, amatteyyatā apetteyyatā asāmaññatā abrahmaññatā na kule jeṭṭhāpacāyitā. Imesu dhammesu vepullaṃ gatesu tesaṃ sattānaṃ āyupi parihāyi, vaṇṇopi parihāyi. Tesaṃ āyunāpi parihāyamānānaṃ vaṇṇenapi parihāyamānānaṃ aḍḍhateyyavassasatāyukānaṃ manussānaṃ vassasatāyukā puttā ahesuṃ.
ទសវស្សាយុកសមយោ
Dasavassāyukasamayo
១០៣. ‘‘ភវិស្សតិ , ភិក្ខវេ, សោ សមយោ, យំ ឥមេសំ មនុស្សានំ ទសវស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ។ ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ បញ្ចវស្សិកា 43 កុមារិកា អលំបតេយ្យា ភវិស្សន្តិ។ ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ ឥមានិ រសានិ អន្តរធាយិស្សន្តិ, សេយ្យថិទំ, សប្បិ នវនីតំ តេលំ មធុ ផាណិតំ លោណំ។ ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ កុទ្រូសកោ អគ្គំ ភោជនានំ 44 ភវិស្សតិ។ សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ សាលិមំសោទនោ អគ្គំ ភោជនានំ; ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, ទសវស្សាយុកេសុ មនុស្សេសុ កុទ្រូសកោ អគ្គំ ភោជនានំ ភវិស្សតិ។
103. ‘‘Bhavissati , bhikkhave, so samayo, yaṃ imesaṃ manussānaṃ dasavassāyukā puttā bhavissanti. Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu pañcavassikā 45 kumārikā alaṃpateyyā bhavissanti. Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu imāni rasāni antaradhāyissanti, seyyathidaṃ, sappi navanītaṃ telaṃ madhu phāṇitaṃ loṇaṃ. Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu kudrūsako aggaṃ bhojanānaṃ 46 bhavissati. Seyyathāpi, bhikkhave, etarahi sālimaṃsodano aggaṃ bhojanānaṃ; evameva kho, bhikkhave, dasavassāyukesu manussesu kudrūsako aggaṃ bhojanānaṃ bhavissati.
‘‘ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ ទស កុសលកម្មបថា សព្ពេន សព្ពំ អន្តរធាយិស្សន្តិ, ទស អកុសលកម្មបថា អតិព្យាទិប្បិស្សន្តិ 47។ ទសវស្សាយុកេសុ , ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ កុសលន្តិបិ ន ភវិស្សតិ, កុតោ បន កុសលស្ស ការកោ។ ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ យេ តេ ភវិស្សន្តិ អមត្តេយ្យា អបេត្តេយ្យា អសាមញ្ញា អព្រហ្មញ្ញា ន កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនោ, តេ បុជ្ជា ច ភវិស្សន្តិ បាសំសា ច។ សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ មត្តេយ្យា បេត្តេយ្យា សាមញ្ញា ព្រហ្មញ្ញា កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនោ បុជ្ជា ច បាសំសា ច; ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, ទសវស្សាយុកេសុ មនុស្សេសុ យេ តេ ភវិស្សន្តិ អមត្តេយ្យា អបេត្តេយ្យា អសាមញ្ញា អព្រហ្មញ្ញា ន កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនោ, តេ បុជ្ជា ច ភវិស្សន្តិ បាសំសា ច។
‘‘Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu dasa kusalakammapathā sabbena sabbaṃ antaradhāyissanti, dasa akusalakammapathā atibyādippissanti 48. Dasavassāyukesu , bhikkhave, manussesu kusalantipi na bhavissati, kuto pana kusalassa kārako. Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu ye te bhavissanti amatteyyā apetteyyā asāmaññā abrahmaññā na kule jeṭṭhāpacāyino, te pujjā ca bhavissanti pāsaṃsā ca. Seyyathāpi, bhikkhave, etarahi matteyyā petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino pujjā ca pāsaṃsā ca; evameva kho, bhikkhave, dasavassāyukesu manussesu ye te bhavissanti amatteyyā apetteyyā asāmaññā abrahmaññā na kule jeṭṭhāpacāyino, te pujjā ca bhavissanti pāsaṃsā ca.
‘‘ទសវស្សាយុកេសុ , ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ ន ភវិស្សតិ មាតាតិ វា មាតុច្ឆាតិ វា មាតុលានីតិ វា អាចរិយភរិយាតិ វា គរូនំ ទារាតិ វា។ សម្ភេទំ លោកោ គមិស្សតិ យថា អជេឡកា កុក្កុដសូករា សោណសិង្គាលា 49។
‘‘Dasavassāyukesu , bhikkhave, manussesu na bhavissati mātāti vā mātucchāti vā mātulānīti vā ācariyabhariyāti vā garūnaṃ dārāti vā. Sambhedaṃ loko gamissati yathā ajeḷakā kukkuṭasūkarā soṇasiṅgālā 50.
‘‘ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ តេសំ សត្តានំ អញ្ញមញ្ញម្ហិ តិព្ពោ អាឃាតោ បច្ចុបដ្ឋិតោ ភវិស្សតិ តិព្ពោ ព្យាបាទោ តិព្ពោ មនោបទោសោ តិព្ពំ វធកចិត្តំ។ មាតុបិ បុត្តម្ហិ បុត្តស្សបិ មាតរិ; បិតុបិ បុត្តម្ហិ បុត្តស្សបិ បិតរិ; ភាតុបិ ភគិនិយា ភគិនិយាបិ ភាតរិ តិព្ពោ អាឃាតោ បច្ចុបដ្ឋិតោ ភវិស្សតិ តិព្ពោ ព្យាបាទោ តិព្ពោ មនោបទោសោ តិព្ពំ វធកចិត្តំ។ សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, មាគវិកស្ស មិគំ ទិស្វា តិព្ពោ អាឃាតោ បច្ចុបដ្ឋិតោ ហោតិ តិព្ពោ ព្យាបាទោ តិព្ពោ មនោបទោសោ តិព្ពំ វធកចិត្តំ; ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, ទសវស្សាយុកេសុ មនុស្សេសុ តេសំ សត្តានំ អញ្ញមញ្ញម្ហិ តិព្ពោ អាឃាតោ បច្ចុបដ្ឋិតោ ភវិស្សតិ តិព្ពោ ព្យាបាទោ តិព្ពោ មនោបទោសោ តិព្ពំ វធកចិត្តំ។ មាតុបិ បុត្តម្ហិ បុត្តស្សបិ មាតរិ; បិតុបិ បុត្តម្ហិ បុត្តស្សបិ បិតរិ; ភាតុបិ ភគិនិយា ភគិនិយាបិ ភាតរិ តិព្ពោ អាឃាតោ បច្ចុបដ្ឋិតោ ភវិស្សតិ តិព្ពោ ព្យាបាទោ តិព្ពោ មនោបទោសោ តិព្ពំ វធកចិត្តំ។
‘‘Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu tesaṃ sattānaṃ aññamaññamhi tibbo āghāto paccupaṭṭhito bhavissati tibbo byāpādo tibbo manopadoso tibbaṃ vadhakacittaṃ. Mātupi puttamhi puttassapi mātari; pitupi puttamhi puttassapi pitari; bhātupi bhaginiyā bhaginiyāpi bhātari tibbo āghāto paccupaṭṭhito bhavissati tibbo byāpādo tibbo manopadoso tibbaṃ vadhakacittaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, māgavikassa migaṃ disvā tibbo āghāto paccupaṭṭhito hoti tibbo byāpādo tibbo manopadoso tibbaṃ vadhakacittaṃ; evameva kho, bhikkhave, dasavassāyukesu manussesu tesaṃ sattānaṃ aññamaññamhi tibbo āghāto paccupaṭṭhito bhavissati tibbo byāpādo tibbo manopadoso tibbaṃ vadhakacittaṃ. Mātupi puttamhi puttassapi mātari; pitupi puttamhi puttassapi pitari; bhātupi bhaginiyā bhaginiyāpi bhātari tibbo āghāto paccupaṭṭhito bhavissati tibbo byāpādo tibbo manopadoso tibbaṃ vadhakacittaṃ.
១០៤. ‘‘ទសវស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ សត្តាហំ សត្ថន្តរកប្បោ ភវិស្សតិ។ តេ អញ្ញមញ្ញម្ហិ មិគសញ្ញំ បដិលភិស្សន្តិ។ តេសំ តិណ្ហានិ សត្ថានិ ហត្ថេសុ បាតុភវិស្សន្តិ។ តេ តិណ្ហេន សត្ថេន ‘ឯស មិគោ ឯស មិគោ’តិ អញ្ញមញ្ញំ ជីវិតា វោរោបេស្សន្តិ។
104. ‘‘Dasavassāyukesu, bhikkhave, manussesu sattāhaṃ satthantarakappo bhavissati. Te aññamaññamhi migasaññaṃ paṭilabhissanti. Tesaṃ tiṇhāni satthāni hatthesu pātubhavissanti. Te tiṇhena satthena ‘esa migo esa migo’ti aññamaññaṃ jīvitā voropessanti.
‘‘អថ ខោ តេសំ, ភិក្ខវេ, សត្តានំ ឯកច្ចានំ ឯវំ ភវិស្សតិ – ‘មា ច មយំ កញ្ចិ 51, មា ច អម្ហេ កោចិ, យំនូន មយំ តិណគហនំ វា វនគហនំ វា រុក្ខគហនំ វា នទីវិទុគ្គំ វា បព្ពតវិសមំ វា បវិសិត្វា វនមូលផលាហារា យាបេយ្យាមា’តិ។ តេ តិណគហនំ វា វនគហនំ វា រុក្ខគហនំ វា នទីវិទុគ្គំ វា បព្ពតវិសមំ វា 52 បវិសិត្វា សត្តាហំ វនមូលផលាហារា យាបេស្សន្តិ។ តេ តស្ស សត្តាហស្ស អច្ចយេន តិណគហនា វនគហនា រុក្ខគហនា នទីវិទុគ្គា បព្ពតវិសមា និក្ខមិត្វា អញ្ញមញ្ញំ អាលិង្គិត្វា សភាគាយិស្សន្តិ សមស្សាសិស្សន្តិ – ‘ទិដ្ឋា, ភោ, សត្តា ជីវសិ, ទិដ្ឋា, ភោ, សត្តា ជីវសី’តិ។
‘‘Atha kho tesaṃ, bhikkhave, sattānaṃ ekaccānaṃ evaṃ bhavissati – ‘mā ca mayaṃ kañci 53, mā ca amhe koci, yaṃnūna mayaṃ tiṇagahanaṃ vā vanagahanaṃ vā rukkhagahanaṃ vā nadīviduggaṃ vā pabbatavisamaṃ vā pavisitvā vanamūlaphalāhārā yāpeyyāmā’ti. Te tiṇagahanaṃ vā vanagahanaṃ vā rukkhagahanaṃ vā nadīviduggaṃ vā pabbatavisamaṃ vā 54 pavisitvā sattāhaṃ vanamūlaphalāhārā yāpessanti. Te tassa sattāhassa accayena tiṇagahanā vanagahanā rukkhagahanā nadīviduggā pabbatavisamā nikkhamitvā aññamaññaṃ āliṅgitvā sabhāgāyissanti samassāsissanti – ‘diṭṭhā, bho, sattā jīvasi, diṭṭhā, bho, sattā jīvasī’ti.
អាយុវណ្ណាទិវឌ្ឍនកថា
Āyuvaṇṇādivaḍḍhanakathā
១០៥. ‘‘អថ ខោ តេសំ, ភិក្ខវេ, សត្តានំ ឯវំ ភវិស្សតិ – ‘មយំ ខោ អកុសលានំ ធម្មានំ សមាទានហេតុ ឯវរូបំ អាយតំ ញាតិក្ខយំ បត្តា។ យំនូន មយំ កុសលំ ករេយ្យាម។ កិំ កុសលំ ករេយ្យាម? យំនូន មយំ បាណាតិបាតា វិរមេយ្យាម, ឥទំ កុសលំ ធម្មំ សមាទាយ វត្តេយ្យាមា’តិ។ តេ បាណាតិបាតា វិរមិស្សន្តិ, ឥទំ កុសលំ ធម្មំ សមាទាយ វត្តិស្សន្តិ។ តេ កុសលានំ ធម្មានំ សមាទានហេតុ អាយុនាបិ វឌ្ឍិស្សន្តិ, វណ្ណេនបិ វឌ្ឍិស្សន្តិ ។ តេសំ អាយុនាបិ វឌ្ឍមានានំ វណ្ណេនបិ វឌ្ឍមានានំ ទសវស្សាយុកានំ មនុស្សានំ វីសតិវស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ។
105. ‘‘Atha kho tesaṃ, bhikkhave, sattānaṃ evaṃ bhavissati – ‘mayaṃ kho akusalānaṃ dhammānaṃ samādānahetu evarūpaṃ āyataṃ ñātikkhayaṃ pattā. Yaṃnūna mayaṃ kusalaṃ kareyyāma. Kiṃ kusalaṃ kareyyāma? Yaṃnūna mayaṃ pāṇātipātā virameyyāma, idaṃ kusalaṃ dhammaṃ samādāya vatteyyāmā’ti. Te pāṇātipātā viramissanti, idaṃ kusalaṃ dhammaṃ samādāya vattissanti. Te kusalānaṃ dhammānaṃ samādānahetu āyunāpi vaḍḍhissanti, vaṇṇenapi vaḍḍhissanti . Tesaṃ āyunāpi vaḍḍhamānānaṃ vaṇṇenapi vaḍḍhamānānaṃ dasavassāyukānaṃ manussānaṃ vīsativassāyukā puttā bhavissanti.
‘‘អថ ខោ តេសំ, ភិក្ខវេ, សត្តានំ ឯវំ ភវិស្សតិ – ‘មយំ ខោ កុសលានំ ធម្មានំ សមាទានហេតុ អាយុនាបិ វឌ្ឍាម, វណ្ណេនបិ វឌ្ឍាម។ យំនូន មយំ ភិយ្យោសោមត្តាយ កុសលំ ករេយ្យាម។ កិំ កុសលំ ករេយ្យាម? យំនូន មយំ អទិន្នាទានា វិរមេយ្យាម… កាមេសុមិច្ឆាចារា វិរមេយ្យាម… មុសាវាទា វិរមេយ្យាម… បិសុណាយ វាចាយ វិរមេយ្យាម… ផរុសាយ វាចាយ វិរមេយ្យាម… សម្ផប្បលាបា វិរមេយ្យាម… អភិជ្ឈំ បជហេយ្យាម… ព្យាបាទំ បជហេយ្យាម… មិច្ឆាទិដ្ឋិំ បជហេយ្យាម… តយោ ធម្មេ បជហេយ្យាម – អធម្មរាគំ វិសមលោភំ មិច្ឆាធម្មំ… យំនូន មយំ មត្តេយ្យា អស្សាម បេត្តេយ្យា សាមញ្ញា ព្រហ្មញ្ញា កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនោ, ឥទំ កុសលំ ធម្មំ សមាទាយ វត្តេយ្យាមា’តិ។ តេ មត្តេយ្យា ភវិស្សន្តិ បេត្តេយ្យា សាមញ្ញា ព្រហ្មញ្ញា កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនោ, ឥទំ កុសលំ ធម្មំ សមាទាយ វត្តិស្សន្តិ។
‘‘Atha kho tesaṃ, bhikkhave, sattānaṃ evaṃ bhavissati – ‘mayaṃ kho kusalānaṃ dhammānaṃ samādānahetu āyunāpi vaḍḍhāma, vaṇṇenapi vaḍḍhāma. Yaṃnūna mayaṃ bhiyyosomattāya kusalaṃ kareyyāma. Kiṃ kusalaṃ kareyyāma? Yaṃnūna mayaṃ adinnādānā virameyyāma… kāmesumicchācārā virameyyāma… musāvādā virameyyāma… pisuṇāya vācāya virameyyāma… pharusāya vācāya virameyyāma… samphappalāpā virameyyāma… abhijjhaṃ pajaheyyāma… byāpādaṃ pajaheyyāma… micchādiṭṭhiṃ pajaheyyāma… tayo dhamme pajaheyyāma – adhammarāgaṃ visamalobhaṃ micchādhammaṃ… yaṃnūna mayaṃ matteyyā assāma petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino, idaṃ kusalaṃ dhammaṃ samādāya vatteyyāmā’ti. Te matteyyā bhavissanti petteyyā sāmaññā brahmaññā kule jeṭṭhāpacāyino, idaṃ kusalaṃ dhammaṃ samādāya vattissanti.
‘‘តេ កុសលានំ ធម្មានំ សមាទានហេតុ អាយុនាបិ វឌ្ឍិស្សន្តិ, វណ្ណេនបិ វឌ្ឍិស្សន្តិ។ តេសំ អាយុនាបិ វឌ្ឍមានានំ វណ្ណេនបិ វឌ្ឍមានានំ វីសតិវស្សាយុកានំ មនុស្សានំ ចត្តារីសវស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… ចត្តារីសវស្សាយុកានំ មនុស្សានំ អសីតិវស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… អសីតិវស្សាយុកានំ មនុស្សានំ សដ្ឋិវស្សសតាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… សដ្ឋិវស្សសតាយុកានំ មនុស្សានំ វីសតិតិវស្សសតាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… វីសតិតិវស្សសតាយុកានំ មនុស្សានំ ចត្តារីសឆព្ពស្សសតាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ។ ចត្តារីសឆព្ពស្សសតាយុកានំ មនុស្សានំ ទ្វេវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… ទ្វេវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ ចត្តារិវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… ចត្តារិវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ អដ្ឋវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… អដ្ឋវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ វីសតិវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… វីសតិវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ ចត្តារីសវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… ចត្តារីសវស្សសហស្សាយុកានំ មនុស្សានំ អសីតិវស្សសហស្សាយុកា បុត្តា ភវិស្សន្តិ… អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ បញ្ចវស្សសតិកា កុមារិកា អលំបតេយ្យា ភវិស្សន្តិ។
‘‘Te kusalānaṃ dhammānaṃ samādānahetu āyunāpi vaḍḍhissanti, vaṇṇenapi vaḍḍhissanti. Tesaṃ āyunāpi vaḍḍhamānānaṃ vaṇṇenapi vaḍḍhamānānaṃ vīsativassāyukānaṃ manussānaṃ cattārīsavassāyukā puttā bhavissanti… cattārīsavassāyukānaṃ manussānaṃ asītivassāyukā puttā bhavissanti… asītivassāyukānaṃ manussānaṃ saṭṭhivassasatāyukā puttā bhavissanti… saṭṭhivassasatāyukānaṃ manussānaṃ vīsatitivassasatāyukā puttā bhavissanti… vīsatitivassasatāyukānaṃ manussānaṃ cattārīsachabbassasatāyukā puttā bhavissanti. Cattārīsachabbassasatāyukānaṃ manussānaṃ dvevassasahassāyukā puttā bhavissanti… dvevassasahassāyukānaṃ manussānaṃ cattārivassasahassāyukā puttā bhavissanti… cattārivassasahassāyukānaṃ manussānaṃ aṭṭhavassasahassāyukā puttā bhavissanti… aṭṭhavassasahassāyukānaṃ manussānaṃ vīsativassasahassāyukā puttā bhavissanti… vīsativassasahassāyukānaṃ manussānaṃ cattārīsavassasahassāyukā puttā bhavissanti… cattārīsavassasahassāyukānaṃ manussānaṃ asītivassasahassāyukā puttā bhavissanti… asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu pañcavassasatikā kumārikā alaṃpateyyā bhavissanti.
សង្ខរាជឧប្បត្តិ
Saṅkharājauppatti
១០៦. ‘‘អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ តយោ អាពាធា ភវិស្សន្តិ, ឥច្ឆា, អនសនំ, ជរា។ អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ អយំ ជម្ពុទីបោ ឥទ្ធោ ចេវ ភវិស្សតិ ផីតោ ច, កុក្កុដសម្បាតិកា គាមនិគមរាជធានិយោ 55។ អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ អយំ ជម្ពុទីបោ អវីចិ មញ្ញេ ផុដោ ភវិស្សតិ មនុស្សេហិ, សេយ្យថាបិ នឡវនំ វា សរវនំ 56 វា។ អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ អយំ ពារាណសី កេតុមតី នាម រាជធានី ភវិស្សតិ ឥទ្ធា ចេវ ផីតា ច ពហុជនា ច អាកិណ្ណមនុស្សា ច សុភិក្ខា ច។ អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ ឥមស្មិំ ជម្ពុទីបេ ចតុរាសីតិនគរសហស្សានិ ភវិស្សន្តិ កេតុមតីរាជធានីបមុខានិ។ អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ កេតុមតិយា រាជធានិយា សង្ខោ នាម រាជា ឧប្បជ្ជិស្សតិ ចក្កវត្តី ធម្មិកោ ធម្មរាជា ចាតុរន្តោ វិជិតាវី ជនបទត្ថាវរិយប្បត្តោ សត្តរតនសមន្នាគតោ។ តស្សិមានិ សត្ត រតនានិ ភវិស្សន្តិ, សេយ្យថិទំ, ចក្ករតនំ ហត្ថិរតនំ អស្សរតនំ មណិរតនំ ឥត្ថិរតនំ គហបតិរតនំ បរិណាយករតនមេវ សត្តមំ។ បរោសហស្សំ ខោ បនស្ស បុត្តា ភវិស្សន្តិ សូរា វីរង្គរូបា បរសេនប្បមទ្ទនា។ សោ ឥមំ បថវិំ សាគរបរិយន្តំ អទណ្ឌេន អសត្ថេន ធម្មេន អភិវិជិយ អជ្ឈាវសិស្សតិ។
106. ‘‘Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu tayo ābādhā bhavissanti, icchā, anasanaṃ, jarā. Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu ayaṃ jambudīpo iddho ceva bhavissati phīto ca, kukkuṭasampātikā gāmanigamarājadhāniyo 57. Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu ayaṃ jambudīpo avīci maññe phuṭo bhavissati manussehi, seyyathāpi naḷavanaṃ vā saravanaṃ 58 vā. Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu ayaṃ bārāṇasī ketumatī nāma rājadhānī bhavissati iddhā ceva phītā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca. Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu imasmiṃ jambudīpe caturāsītinagarasahassāni bhavissanti ketumatīrājadhānīpamukhāni. Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu ketumatiyā rājadhāniyā saṅkho nāma rājā uppajjissati cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni bhavissanti, seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavissanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasissati.
មេត្តេយ្យពុទ្ធុប្បាទោ
Metteyyabuddhuppādo
១០៧. ‘‘អសីតិវស្សសហស្សាយុកេសុ, ភិក្ខវេ, មនុស្សេសុ មេត្តេយ្យោ នាម ភគវា លោកេ ឧប្បជ្ជិស្សតិ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ សុគតោ លោកវិទូ អនុត្តរោ បុរិសទម្មសារថិ សត្ថា ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ ភគវា។ សេយ្យថាបាហមេតរហិ លោកេ ឧប្បន្នោ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិជ្ជាចរណសម្បន្នោ សុគតោ លោកវិទូ អនុត្តរោ បុរិសទម្មសារថិ សត្ថា ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ ភគវា។ សោ ឥមំ លោកំ សទេវកំ សមារកំ សព្រហ្មកំ សស្សមណព្រាហ្មណិំ បជំ សទេវមនុស្សំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេស្សតិ, សេយ្យថាបាហមេតរហិ ឥមំ លោកំ សទេវកំ សមារកំ សព្រហ្មកំ សស្សមណព្រាហ្មណិំ បជំ សទេវមនុស្សំ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា បវេទេមិ។ សោ ធម្មំ ទេសេស្សតិ អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេស្សតិ; សេយ្យថាបាហមេតរហិ ធម្មំ ទេសេមិ អាទិកល្យាណំ មជ្ឈេកល្យាណំ បរិយោសានកល្យាណំ សាត្ថំ សព្យញ្ជនំ កេវលបរិបុណ្ណំ បរិសុទ្ធំ ព្រហ្មចរិយំ បកាសេមិ។ សោ អនេកសហស្សំ 59 ភិក្ខុសំឃំ បរិហរិស្សតិ, សេយ្យថាបាហមេតរហិ អនេកសតំ ភិក្ខុសំឃំ បរិហរាមិ។
107. ‘‘Asītivassasahassāyukesu, bhikkhave, manussesu metteyyo nāma bhagavā loke uppajjissati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. Seyyathāpāhametarahi loke uppanno arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedessati, seyyathāpāhametarahi imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedemi. So dhammaṃ desessati ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsessati; seyyathāpāhametarahi dhammaṃ desemi ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsemi. So anekasahassaṃ 60 bhikkhusaṃghaṃ pariharissati, seyyathāpāhametarahi anekasataṃ bhikkhusaṃghaṃ pariharāmi.
១០៨. ‘‘អថ ខោ, ភិក្ខវេ, សង្ខោ នាម រាជា យោ សោ យូបោ រញ្ញា មហាបនាទេន ការាបិតោ។ តំ យូបំ ឧស្សាបេត្វា អជ្ឈាវសិត្វា តំ ទត្វា វិស្សជ្ជិត្វា សមណព្រាហ្មណកបណទ្ធិកវណិព្ពកយាចកានំ ទានំ ទត្វា មេត្តេយ្យស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស សន្តិកេ កេសមស្សុំ ឱហារេត្វា កាសាយានិ វត្ថានិ អច្ឆាទេត្វា អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជិស្សតិ។ សោ ឯវំ បព្ពជិតោ សមានោ ឯកោ វូបកដ្ឋោ អប្បមត្តោ អាតាបី បហិតត្តោ វិហរន្តោ នចិរស្សេវ យស្សត្ថាយ កុលបុត្តា សម្មទេវ អគារស្មា អនគារិយំ បព្ពជន្តិ, តទនុត្តរំ ព្រហ្មចរិយបរិយោសានំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរិស្សតិ។
108. ‘‘Atha kho, bhikkhave, saṅkho nāma rājā yo so yūpo raññā mahāpanādena kārāpito. Taṃ yūpaṃ ussāpetvā ajjhāvasitvā taṃ datvā vissajjitvā samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ dānaṃ datvā metteyyassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati. So evaṃ pabbajito samāno eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissati.
១០៩. ‘‘អត្តទីបា, ភិក្ខវេ, វិហរថ អត្តសរណា អនញ្ញសរណា, ធម្មទីបា ធម្មសរណា អនញ្ញសរណា។ កថញ្ច, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អត្តទីបោ វិហរតិ អត្តសរណោ អនញ្ញសរណោ ធម្មទីបោ ធម្មសរណោ អនញ្ញសរណោ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កាយេ កាយានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ វេទនាសុ វេទនានុបស្សី…បេ.… ចិត្តេ ចិត្តានុបស្សី…បេ.… ធម្មេសុ ធម្មានុបស្សី វិហរតិ អាតាបី សម្បជានោ សតិមា វិនេយ្យ លោកេ អភិជ្ឈាទោមនស្សំ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អត្តទីបោ វិហរតិ អត្តសរណោ អនញ្ញសរណោ ធម្មទីបោ ធម្មសរណោ អនញ្ញសរណោ។
109. ‘‘Attadīpā, bhikkhave, viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanānupassī…pe… citte cittānupassī…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo.
ភិក្ខុនោអាយុវណ្ណាទិវឌ្ឍនកថា
Bhikkhunoāyuvaṇṇādivaḍḍhanakathā
១១០. ‘‘គោចរេ, ភិក្ខវេ, ចរថ សកេ បេត្តិកេ វិសយេ។ គោចរេ, ភិក្ខវេ, ចរន្តា សកេ បេត្តិកេ វិសយេ អាយុនាបិ វឌ្ឍិស្សថ, វណ្ណេនបិ វឌ្ឍិស្សថ, សុខេនបិ វឌ្ឍិស្សថ, ភោគេនបិ វឌ្ឍិស្សថ, ពលេនបិ វឌ្ឍិស្សថ។
110. ‘‘Gocare, bhikkhave, caratha sake pettike visaye. Gocare, bhikkhave, carantā sake pettike visaye āyunāpi vaḍḍhissatha, vaṇṇenapi vaḍḍhissatha, sukhenapi vaḍḍhissatha, bhogenapi vaḍḍhissatha, balenapi vaḍḍhissatha.
‘‘កិញ្ច , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ អាយុស្មិំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ឆន្ទសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីរិយសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, ចិត្តសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ, វីមំសាសមាធិបធានសង្ខារសមន្នាគតំ ឥទ្ធិបាទំ ភាវេតិ។ សោ ឥមេសំ ចតុន្នំ ឥទ្ធិបាទានំ ភាវិតត្តា ពហុលីកតត្តា អាកង្ខមានោ កប្បំ វា តិដ្ឋេយ្យ កប្បាវសេសំ វា។ ឥទំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ អាយុស្មិំ។
‘‘Kiñca , bhikkhave, bhikkhuno āyusmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipādaṃ bhāveti. So imesaṃ catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Idaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno āyusmiṃ.
‘‘កិញ្ច, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ វណ្ណស្មិំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សីលវា ហោតិ, បាតិមោក្ខសំវរសំវុតោ វិហរតិ អាចារគោចរសម្បន្នោ, អណុមត្តេសុ វជ្ជេសុ ភយទស្សាវី, សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ។ ឥទំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ វណ្ណស្មិំ។
‘‘Kiñca, bhikkhave, bhikkhuno vaṇṇasmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Idaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno vaṇṇasmiṃ.
‘‘កិញ្ច, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ សុខស្មិំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ សវិតក្កំ សវិចារំ វិវេកជំ បីតិសុខំ បឋមំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ វិតក្កវិចារានំ វូបសមា…បេ.… ទុតិយំ ឈានំ…បេ.… តតិយំ ឈានំ…បេ.… ចតុត្ថំ ឈានំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ ឥទំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ, សុខស្មិំ។
‘‘Kiñca, bhikkhave, bhikkhuno sukhasmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno, sukhasmiṃ.
‘‘កិញ្ច, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ភោគស្មិំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មេត្តាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ មេត្តាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ ករុណាសហគតេន ចេតសា…បេ.… មុទិតាសហគតេន ចេតសា…បេ.… ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា ឯកំ ទិសំ ផរិត្វា វិហរតិ។ តថា ទុតិយំ។ តថា តតិយំ។ តថា ចតុត្ថំ។ ឥតិ ឧទ្ធមធោ តិរិយំ សព្ពធិ សព្ពត្តតាយ សព្ពាវន្តំ លោកំ ឧបេក្ខាសហគតេន ចេតសា វិបុលេន មហគ្គតេន អប្បមាណេន អវេរេន អព្យាបជ្ជេន ផរិត្វា វិហរតិ។ ឥទំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ភោគស្មិំ។
‘‘Kiñca, bhikkhave, bhikkhuno bhogasmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Karuṇāsahagatena cetasā…pe… muditāsahagatena cetasā…pe… upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati. Tathā dutiyaṃ. Tathā tatiyaṃ. Tathā catutthaṃ. Iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokaṃ upekkhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjena pharitvā viharati. Idaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno bhogasmiṃ.
‘‘កិញ្ច , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ពលស្មិំ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាសវានំ ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ។ ឥទំ ខោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ ពលស្មិំ។
‘‘Kiñca , bhikkhave, bhikkhuno balasmiṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Idaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuno balasmiṃ.
‘‘នាហំ, ភិក្ខវេ, អញ្ញំ ឯកពលម្បិ សមនុបស្សាមិ យំ ឯវំ ទុប្បសហំ, យថយិទំ, ភិក្ខវេ, មារពលំ។ កុសលានំ , ភិក្ខវេ, ធម្មានំ សមាទានហេតុ ឯវមិទំ បុញ្ញំ បវឌ្ឍតី’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា។ អត្តមនា តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទុន្តិ។
‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekabalampi samanupassāmi yaṃ evaṃ duppasahaṃ, yathayidaṃ, bhikkhave, mārabalaṃ. Kusalānaṃ , bhikkhave, dhammānaṃ samādānahetu evamidaṃ puññaṃ pavaḍḍhatī’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ចក្កវត្តិសុត្តំ និដ្ឋិតំ តតិយំ។
Cakkavattisuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ៣. ចក្កវត្តិសុត្តវណ្ណនា • 3. Cakkavattisuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ៣. ចក្កវត្តិសុត្តវណ្ណនា • 3. Cakkavattisuttavaṇṇanā
