Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    ൯. ചക്ഖുനാരൂപംപസ്സതീതികഥാവണ്ണനാ

    9. Cakkhunārūpaṃpassatītikathāvaṇṇanā

    ൮൨൬-൮൨൭. ഇദാനി ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതീതികഥാ നാമ ഹോതി. തത്ഥ ‘‘ചക്ഖുനാ രൂപം ദിസ്വാ’’തി വചനം നിസ്സായ ‘‘പസാദചക്ഖുമേവ രൂപം പസ്സതീ’’തി യേസം ലദ്ധി, സേയ്യഥാപി മഹാസങ്ഘികാനം , തേ സന്ധായ പുച്ഛാ സകവാദിസ്സ, പടിഞ്ഞാ ഇതരസ്സ. അഥ നം ‘‘യദി ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സേയ്യ, രൂപേന രൂപം പസ്സേയ്യാതീ’’തി ചോദേതും രൂപേന രൂപം പസ്സതീതി ആഹ. ഇതരോ രൂപായതനം സന്ധായ പടിക്ഖിപിത്വാ പുന പുട്ഠോ ചക്ഖുമേവ സന്ധായ പടിജാനാതി. പടിവിജാനാതീതി ഏത്ഥ അയമധിപ്പായോ – പസ്സതീതി ഹി മയം പടിജാനനം സന്ധായ പുച്ഛാമ, ന ചക്ഖൂപസംഹാരമത്തം. തസ്മാ വദേഹി താവ ‘‘കിം തേ ചക്ഖുമാ രൂപേന രൂപം പടിവിജാനാതീ’’തി. ഇതരോ പുരിമനയേനേവ പടിക്ഖിപതി ചേവ പടിജാനാതി ച. അഥ നം ‘‘ഏവം സന്തേ രൂപം മനോവിഞ്ഞാണം ആപജ്ജതി, തഞ്ഹി പടിവിജാനാതി നാമാ’’തി ചോദേതും രൂപം മനോവിഞ്ഞാണന്തി ആഹ. ഇതരോ ലേസം അലഭന്തോ പടിക്ഖിപതേവ. അത്ഥി ചക്ഖുസ്സ ആവട്ടനാതിആദി ‘‘യദി ചക്ഖു പടിവിജാനനട്ഠേന പസ്സതി, ചക്ഖുവിഞ്ഞാണസ്സ വിയ തസ്സാപി ആവജ്ജനായ ഭവിതബ്ബ’’ന്തി ചോദേതും പുച്ഛതി. ഇതരോ യസ്മാ ന ആവജ്ജനപടിബദ്ധം ചക്ഖു, ന തം ആവജ്ജനാനന്തരം ഉപ്പജ്ജതി, തസ്മാ ന ഹേവന്തി പടിക്ഖിപതി. സോതേന സദ്ദന്തിആദീസുപി ഏസേവ നയോ. ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതീതി സസമ്ഭാരകഥാനയേന വുത്തം. യഥാ ഹി ഉസുനാ വിജ്ഝന്തോപി ‘‘ധനുനാ വിജ്ഝതീ’’തി വുച്ചതി, ഏവം ചക്ഖുവിഞ്ഞാണേന പസ്സന്തോപി ‘‘ചക്ഖുനാ പസ്സതീ’’തി വുത്തോ, തസ്മാ അസാധകമേതം. സേസേസുപി ഏസേവ നയോപി.

    826-827. Idāni cakkhunā rūpaṃ passatītikathā nāma hoti. Tattha ‘‘cakkhunā rūpaṃ disvā’’ti vacanaṃ nissāya ‘‘pasādacakkhumeva rūpaṃ passatī’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi mahāsaṅghikānaṃ , te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ ‘‘yadi cakkhunā rūpaṃ passeyya, rūpena rūpaṃ passeyyātī’’ti codetuṃ rūpena rūpaṃ passatīti āha. Itaro rūpāyatanaṃ sandhāya paṭikkhipitvā puna puṭṭho cakkhumeva sandhāya paṭijānāti. Paṭivijānātīti ettha ayamadhippāyo – passatīti hi mayaṃ paṭijānanaṃ sandhāya pucchāma, na cakkhūpasaṃhāramattaṃ. Tasmā vadehi tāva ‘‘kiṃ te cakkhumā rūpena rūpaṃ paṭivijānātī’’ti. Itaro purimanayeneva paṭikkhipati ceva paṭijānāti ca. Atha naṃ ‘‘evaṃ sante rūpaṃ manoviññāṇaṃ āpajjati, tañhi paṭivijānāti nāmā’’ti codetuṃ rūpaṃ manoviññāṇanti āha. Itaro lesaṃ alabhanto paṭikkhipateva. Atthi cakkhussa āvaṭṭanātiādi ‘‘yadi cakkhu paṭivijānanaṭṭhena passati, cakkhuviññāṇassa viya tassāpi āvajjanāya bhavitabba’’nti codetuṃ pucchati. Itaro yasmā na āvajjanapaṭibaddhaṃ cakkhu, na taṃ āvajjanānantaraṃ uppajjati, tasmā na hevanti paṭikkhipati. Sotena saddantiādīsupi eseva nayo. Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ passatīti sasambhārakathānayena vuttaṃ. Yathā hi usunā vijjhantopi ‘‘dhanunā vijjhatī’’ti vuccati, evaṃ cakkhuviññāṇena passantopi ‘‘cakkhunā passatī’’ti vutto, tasmā asādhakametaṃ. Sesesupi eseva nayopi.

    ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതീതികഥാവണ്ണനാ.

    Cakkhunā rūpaṃ passatītikathāvaṇṇanā.

    അട്ഠാരസമോ വഗ്ഗോ.

    Aṭṭhārasamo vaggo.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൧൮൫) ൯. ചക്ഖുനാ രൂപം പസ്സതീതികഥാ • (185) 9. Cakkhunā rūpaṃ passatītikathā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൯. ചക്ഖുനാരൂപംപസ്സതീതികഥാവണ്ണനാ • 9. Cakkhunārūpaṃpassatītikathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൯. ചക്ഖുനാരൂപംപസ്സതീതികഥാവണ്ണനാ • 9. Cakkhunārūpaṃpassatītikathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact