Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೫. ಚಕ್ಖುಪಾಲತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    5. Cakkhupālattheragāthāvaṇṇanā

    ಅನ್ಧೋಹಂ ಹತನೇತ್ತೋಸ್ಮೀತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚಕ್ಖುಪಾಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಥೂಪಮಹೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೂಪಂ ಪೂಜೇಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಮಹಾಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ನಾಮ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪಾಲೋತಿ ನಾಮಮಕಂಸು। ಮಾತಾ ತಸ್ಸ ಆಧಾವಿತ್ವಾ ಪರಿಧಾವಿತ್ವಾ ವಿಚರಣಕಾಲೇ ಅಞ್ಞಂ ಪುತ್ತಂ ಲಭಿ। ತಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚೂಳಪಾಲೋತಿ ನಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಇತರಂ ಮಹಾಪಾಲೋತಿ ವೋಹರಿಂಸು। ಅಥ ತೇ ವಯಪ್ಪತ್ತೇ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬನ್ಧಿಂಸು। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ। ತತ್ಥ ಮಹಾಪಾಲೋ ಜೇತವನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಕುಟುಮ್ಬಭಾರಂ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸೇವ ಭಾರಂ ಕತ್ವಾ ಸಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಞ್ಚವಸ್ಸಾನಿ ವಸಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೋ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಟ್ಠಿಮತ್ತೇ ಸಹಾಯಭಿಕ್ಖೂ ಲಭಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಾವನಾನುಕೂಲಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಚ್ಚನ್ತಗಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಗಾಮವಾಸಿಕೇಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಕಾರೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಾಯ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ವಸನ್ತೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ಅಕ್ಖಿರೋಗೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ। ವೇಜ್ಜೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ವೇಜ್ಜೇನ ವುತ್ತವಿಧಾನಂ ನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ತೇನಸ್ಸ ರೋಗೋ ವಡ್ಢಿ। ಸೋ ‘‘ಅಕ್ಖಿರೋಗವೂಪಸಮನತೋ ಕಿಲೇಸರೋಗವೂಪಸಮನಮೇವ ಮಯ್ಹಂ ವರ’’ನ್ತಿ ಅಕ್ಖಿರೋಗಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯಯೇವ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಭಾವನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅಪುಬ್ಬಂ ಅಚರಿಮಂ ಅಕ್ಖೀನಿ ಚೇವ ಕಿಲೇಸಾ ಚ ಭಿಜ್ಜಿಂಸು। ಸೋ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕೋ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೫.೨೧-೨೫) –

    Andhohaṃ hatanettosmīti āyasmato cakkhupālattherassa gāthā. Kā uppatti? Sopi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni karonto siddhatthassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto bhagavati parinibbute thūpamahe kayiramāne umāpupphaṃ gahetvā thūpaṃ pūjesi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ mahāsuvaṇṇassa nāma kuṭumbikassa putto hutvā nibbatti, tassa pāloti nāmamakaṃsu. Mātā tassa ādhāvitvā paridhāvitvā vicaraṇakāle aññaṃ puttaṃ labhi. Tassa mātāpitaro cūḷapāloti nāmaṃ katvā itaraṃ mahāpāloti vohariṃsu. Atha te vayappatte gharabandhanena bandhiṃsu. Tasmiṃ samaye satthā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tattha mahāpālo jetavanaṃ gacchantehi upāsakehi saddhiṃ vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho kuṭumbabhāraṃ kaniṭṭhabhātikasseva bhāraṃ katvā sayaṃ pabbajitvā laddhūpasampado ācariyupajjhāyānaṃ santike pañcavassāni vasitvā vuṭṭhavasso pavāretvā satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā saṭṭhimatte sahāyabhikkhū labhitvā tehi saddhiṃ bhāvanānukūlaṃ vasanaṭṭhānaṃ pariyesanto aññataraṃ paccantagāmaṃ nissāya gāmavāsikehi upāsakehi kāretvā dinnāya araññāyatane paṇṇasālāya vasanto samaṇadhammaṃ karoti. Tassa akkhirogo uppanno. Vejjo bhesajjaṃ sampādetvā adāsi. So vejjena vuttavidhānaṃ na paṭipajji. Tenassa rogo vaḍḍhi. So ‘‘akkhirogavūpasamanato kilesarogavūpasamanameva mayhaṃ vara’’nti akkhirogaṃ ajjhupekkhitvā vipassanāyayeva yuttappayutto ahosi. Tassa bhāvanaṃ ussukkāpentassa apubbaṃ acarimaṃ akkhīni ceva kilesā ca bhijjiṃsu. So sukkhavipassako arahā ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.15.21-25) –

    ‘‘ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕಮಹಿತೇ, ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇ।

    ‘‘Nibbute lokamahite, āhutīnaṃ paṭiggahe;

    ಸಿದ್ಧತ್ಥಮ್ಹಿ ಭಗವತಿ, ಮಹಾಥೂಪಮಹೋ ಅಹು॥

    Siddhatthamhi bhagavati, mahāthūpamaho ahu.

    ‘‘ಮಹೇ ಪವತ್ತಮಾನಮ್ಹಿ, ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ।

    ‘‘Mahe pavattamānamhi, siddhatthassa mahesino;

    ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಥೂಪಮ್ಹಿ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ॥

    Umāpupphaṃ gahetvāna, thūpamhi abhiropayiṃ.

    ‘‘ಚತುನ್ನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಪುಪ್ಫಮಭಿರೋಪಯಿಂ।

    ‘‘Catunnavutito kappe, yaṃ pupphamabhiropayiṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಥೂಪಪೂಜಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, thūpapūjāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಇತೋ ಚ ನವಮೇ ಕಪ್ಪೇ, ಸೋಮದೇವಸನಾಮಕಾ।

    ‘‘Ito ca navame kappe, somadevasanāmakā;

    ಪಞ್ಚಾಸೀತಿಸು ರಾಜಾನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲಾ॥

    Pañcāsītisu rājāno, cakkavattī mahabbalā.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅಥ ಥೇರೇ ಅಕ್ಖಿರೋಗೇನ ವಿಹಾರೇ ಓಹೀನೇ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಗತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಾಸಕಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ನಾಗತೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಕಾಭಿಭೂತಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಉಪನೇತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕಿಞ್ಚಿ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಇದಾನಿ ಮಯಮೇವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆನೇತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಥಾ ಕರೋನ್ತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ಥೇರಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾ ಪವಾರೇತ್ವಾ, ‘‘ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತುಂ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಥೇರೋ, ‘‘ಅಹಂ ದುಬ್ಬಲೋ ಅಚಕ್ಖುಕೋ, ಮಗ್ಗೋ ಚ ಸಉಪದ್ದವೋ, ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಸ್ಸಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪಠಮಂ ಗಚ್ಛಥ, ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಮಹಾಥೇರೇ ಚ ಮಮ ವನ್ದನಾಯ ವನ್ದಥ, ಚೂಳಪಾಲಸ್ಸ ಮಮ ಪವತ್ತಿಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿ ಪುರಿಸಂ ಪೇಸೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ಪುನಪಿ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಗಮನಂ ಅಲಭನ್ತಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಜೇತವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಮಹಾಥೇರೇ ಚ ತಸ್ಸ ವನ್ದನಾಯ ವನ್ದಿತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಚೂಳಪಾಲಸ್ಸ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ವತ್ವಾ ತೇನ ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಪಾಲಿತೋ ನಾಮ, ಇಮಂ ಪೇಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಮಗ್ಗೋ ಸಪರಿಸ್ಸಯೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಏಕೇನ ಗಹಟ್ಠೇನ ಗನ್ತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಪೇಸೇಸುಂ। ಸೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ತಸ್ಸ ಓರೋಚೇತ್ವಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ಅರಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕಟ್ಠಹಾರಿಯಾ ಗಾಯನ್ತಿಯಾ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಯಟ್ಠಿಕೋಟಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ‘‘ತಿಟ್ಠಥ, ಭನ್ತೇ, ಮುಹುತ್ತಂ ಯಾವಾಹಂ ಆಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿ। ಥೇರೋ ಇದಾನಿಮೇವ ಇತ್ಥಿಯಾ ಗೀತಸದ್ದೋ ಸುತೋ, ಸಾಮಣೇರೋ ಚ ಚಿರಾಯತಿ, ನೂನ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಸೋಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ‘‘ಕಿಂ ಪಾಪೋ ಜಾತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಸಾಮಣೇರೋ ತುಣ್ಹೀ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಪುಚ್ಛಿತೋಪಿ ನ ಕಥೇಸಿ। ಥೇರೋ ‘‘ತಾದಿಸೇನ ಪಾಪೇನ ಮಯ್ಹಂ ಯಟ್ಠಿಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಗಚ್ಛ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ತೇನ ‘‘ಬಹುಪರಿಸ್ಸಯೋ ಮಗ್ಗೋ, ತುಮ್ಹೇ ಚ ಅನ್ಧಾ, ಕಥಂ ಗಮಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಬಾಲ ಇಧೇವ ಮೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಪರಾಪರಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ತಾದಿಸೇನ ಗಮನಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

    Atha there akkhirogena vihāre ohīne gāmaṃ piṇḍāya gate bhikkhū disvā upāsakā ‘‘kasmā thero nāgato’’ti pucchitvā tamatthaṃ sutvā sokābhibhūtā piṇḍapātaṃ upanetvā, ‘‘bhante, kiñci mā cintayittha, idāni mayameva piṇḍapātaṃ ānetvā upaṭṭhahissāmā’’ti tathā karonti. Bhikkhū therassa ovāde ṭhatvā nacirasseva arahattaṃ patvā vuṭṭhavassā pavāretvā, ‘‘satthāraṃ vandituṃ sāvatthiṃ gamissāma, bhante’’ti āhaṃsu. Thero, ‘‘ahaṃ dubbalo acakkhuko, maggo ca saupaddavo, mayā saddhiṃ gacchantānaṃ tumhākaṃ parissayo bhavissati, tumhe paṭhamaṃ gacchatha, gantvā satthāraṃ mahāthere ca mama vandanāya vandatha, cūḷapālassa mama pavattiṃ kathetvā kañci purisaṃ peseyyāthā’’ti āha. Te punapi yācitvā gamanaṃ alabhantā ‘‘sādhū’’ti paṭissuṇitvā senāsanaṃ saṃsāmetvā upāsake āpucchitvā anukkamena jetavanaṃ gantvā satthāraṃ mahāthere ca tassa vandanāya vanditvā dutiyadivase sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā cūḷapālassa taṃ pavattiṃ vatvā tena ‘‘ayaṃ, bhante, mayhaṃ bhāgineyyo pālito nāma, imaṃ pesissāmī’’ti vutte, ‘‘maggo saparissayo, na sakkā ekena gahaṭṭhena gantuṃ, tasmā pabbājetabbo’’ti taṃ pabbājetvā pesesuṃ. So anukkamena therassa santikaṃ gantvā attānaṃ tassa orocetvā taṃ gahetvā āgacchanto antarāmagge aññatarassa gāmassa sāmantā araññaṭṭhāne ekissā kaṭṭhahāriyā gāyantiyā saddaṃ sutvā paṭibaddhacitto hutvā yaṭṭhikoṭiṃ vissajjetvā ‘‘tiṭṭhatha, bhante, muhuttaṃ yāvāhaṃ āgacchāmī’’ti vatvā tassā santikaṃ gantvā tattha sīlavipattiṃ pāpuṇi. Thero idānimeva itthiyā gītasaddo suto, sāmaṇero ca cirāyati, nūna sīlavipattiṃ patto bhavissatī’’ti cintesi. Sopi āgantvā ‘‘gacchāma, bhante’’ti āha. Thero ‘‘kiṃ pāpo jātosī’’ti pucchi. Sāmaṇero tuṇhī hutvā puna pucchitopi na kathesi. Thero ‘‘tādisena pāpena mayhaṃ yaṭṭhigahaṇakiccaṃ natthi, gaccha tva’’nti vatvā puna tena ‘‘bahuparissayo maggo, tumhe ca andhā, kathaṃ gamissathā’’ti vutte ‘‘bāla idheva me nipajjitvā marantassāpi aparāparaṃ parivattentassāpi tādisena gamanaṃ nāma natthī’’ti imamatthaṃ dassento –

    ೯೫.

    95.

    ‘‘ಅನ್ಧೋಹಂ ಹತನೇತ್ತೋಸ್ಮಿ, ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಪಕ್ಖನ್ದೋ।

    ‘‘Andhohaṃ hatanettosmi, kantāraddhānapakkhando;

    ಸಯಮಾನೋಪಿ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂ, ನ ಸಹಾಯೇನ ಪಾಪೇನಾ’’ತಿ॥ – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿತ್ಥ।

    Sayamānopi gacchissaṃ, na sahāyena pāpenā’’ti. – gāthaṃ abhāsittha;

    ತತ್ಥ ಅನ್ಧೋತಿ ಚಕ್ಖುವಿಕಲೋ। ಹತನೇತ್ತೋತಿ ವಿನಟ್ಠಚಕ್ಖುಕೋ, ತೇನ ‘‘ಪಯೋಗವಿಪತ್ತಿವಸೇನಾಹಂ ಉಪಹತನೇತ್ತತಾಯ ಅನ್ಧೋ, ನ ಜಚ್ಚನ್ಧಭಾವೇನಾ’’ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅನ್ಧಭಾವಂ ವಿಸೇಸೇತಿ। ಅಥ ವಾ ‘‘ಅನ್ಧೋ’’ತಿ ಇದಂ ‘‘ಅನ್ಧೇ ಜಿಣ್ಣೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪೋಸೇತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೨೮೮) ವಿಯ ಮಂಸಚಕ್ಖುವೇಕಲ್ಲದೀಪನಂ, ‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿಮೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಅನ್ಧಾ ಅಚಕ್ಖುಕಾ’’ (ಉದಾ॰ ೫೪) ‘‘ಅನ್ಧೋ ಏಕಚಕ್ಖು ದ್ವಿಚಕ್ಖೂ’’ತಿಆದೀಸು (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೨೯) ವಿಯ ನ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುವೇಕಲ್ಲದೀಪನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಹತನೇತ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತೇನ ಮುಖ್ಯಮೇವ ಅನ್ಧಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಪಕ್ಖನ್ದೋತಿ ಕನ್ತಾರೇ ವಿವನೇ ದೀಘಮಗ್ಗಂ ಅನುಪವಿಟ್ಠೋ, ನ ಜಾತಿಕನ್ತಾರಾದಿಗಹನಂ ಸಂಸಾರದ್ಧಾನಂ ಪಟಿಪನ್ನೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಾದಿಸಞ್ಹಿ ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಂ ಅಯಂ ಥೇರೋ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತೋ, ಸಯಮಾನೋಪೀತಿ ಸಯನ್ತೋಪಿ, ಪಾದೇಸು ಅವಹನ್ತೇಸು ಉರೇನ ಜಣ್ಣುಕಾಹಿ ಚ ಭೂಮಿಯಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ। ನ ಸಹಾಯೇನ ಪಾಪೇನಾತಿ ತಾದಿಸೇನ ಪಾಪಪುಗ್ಗಲೇನ ಸಹಾಯಭೂತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರೋ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ‘‘ಭಾರಿಯಂ ವತ ಮಯಾ ಸಾಹಸಿಕಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತೋ ವನಸಣ್ಡಂ ಪಕ್ಖನ್ದೋ ಚ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಥೇರಸ್ಸ ಸೀಲತೇಜೇನ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾಸನಂ ಉಣ್ಹಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತೇನ ಸಕ್ಕೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ಞತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಗಾಮಿಪುರಿಸಂ ವಿಯ ಅತ್ತಾನಂ ಞಾಪೇತ್ವಾ ಯಟ್ಠಿಕೋಟಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಮಗ್ಗಂ ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತದಹೇವ ಸಾಯನ್ಹೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಥೇರಂ ನೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಜೇತವನೇ ಚೂಳಪಾಲಿತೇನ ಕಾರಿತಾಯ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ಫಲಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಹಾಯವಣ್ಣೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಆಗತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ; ಚೂಳಪಾಲಿತೋಪಿ ತಂ ಯಾವಜೀವಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಾಸೀತಿ।

    Tattha andhoti cakkhuvikalo. Hatanettoti vinaṭṭhacakkhuko, tena ‘‘payogavipattivasenāhaṃ upahatanettatāya andho, na jaccandhabhāvenā’’ti yathāvuttaṃ andhabhāvaṃ viseseti. Atha vā ‘‘andho’’ti idaṃ ‘‘andhe jiṇṇe mātāpitaro posetī’’tiādīsu (ma. ni. 2.288) viya maṃsacakkhuvekalladīpanaṃ, ‘‘sabbepime paribbājakā andhā acakkhukā’’ (udā. 54) ‘‘andho ekacakkhu dvicakkhū’’tiādīsu (a. ni. 3.29) viya na paññācakkhuvekalladīpananti dassetuṃ ‘‘hatanettosmī’’ti vuttaṃ, tena mukhyameva andhabhāvaṃ dasseti. Kantāraddhānapakkhandoti kantāre vivane dīghamaggaṃ anupaviṭṭho, na jātikantārādigahanaṃ saṃsāraddhānaṃ paṭipannoti adhippāyo. Tādisañhi kantāraddhānaṃ ayaṃ thero samatikkamitvā ṭhito, sayamānopīti sayantopi, pādesu avahantesu urena jaṇṇukāhi ca bhūmiyaṃ saṃsaranto parivattentopi gaccheyyaṃ. Na sahāyena pāpenāti tādisena pāpapuggalena sahāyabhūtena saddhiṃ na gacchissanti yojanā. Taṃ sutvā itaro saṃvegajāto ‘‘bhāriyaṃ vata mayā sāhasikakammaṃ kata’’nti bāhā paggayha kandanto vanasaṇḍaṃ pakkhando ca ahosi. Atha therassa sīlatejena paṇḍukambalasilāsanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. Tena sakko taṃ kāraṇaṃ ñatvā therassa santikaṃ gantvā sāvatthigāmipurisaṃ viya attānaṃ ñāpetvā yaṭṭhikoṭiṃ gaṇhanto maggaṃ saṅkhipitvā tadaheva sāyanhe sāvatthiyaṃ theraṃ netvā tattha jetavane cūḷapālitena kāritāya paṇṇasālāya phalake nisīdāpetvā tassa sahāyavaṇṇena therassa āgatabhāvaṃ jānāpetvā pakkāmi; cūḷapālitopi taṃ yāvajīvaṃ sakkaccaṃ upaṭṭhāsīti.

    ಚಕ್ಖುಪಾಲತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Cakkhupālattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೫. ಚಕ್ಖುಪಾಲತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 5. Cakkhupālattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact