१-८. चक्खुसुत्तादिवण्णना

1-8. Cakkhusuttādivaṇṇanā

१८८-१९५. एकविहारीति चतूसुपि इरियापथेसु एकाकी हुत्वा विहरन्तो। विवेकट्ठोति विवित्तट्ठो, तेनाह ‘‘निस्सद्दो’’ति। सतिया अविप्पवसन्तोति सतिया अविप्पवासेन ठितो, सब्बदा अविजहनवसेन पवत्तो। आतापीति वीरियसम्पन्‍नोति सब्बसो किलेसानं आतापनपरितापनवसेन पवत्तवीरियसमङ्गीभूतो। पहितत्तोति तस्मिं विसेसाधिगमे पेसितचित्तो, तत्थ निन्‍नो तप्पब्भारोति अत्थो। हुत्वा अभावाकारेनाति उप्पत्तितो पुब्बे अविज्‍जमानो पच्‍चयसमवायेन हुत्वा उप्पज्‍जित्वा भङ्गुपरमसङ्खातेन अभावाकारेन। अनिच्‍चन्ति निच्‍चधुवताभावतो। उप्पादवयवन्ततायाति खणे खणे उप्पज्‍जित्वा निरुज्झनतो। तावकालिकतायाति तङ्खणिकताय। विपरिणामकोटियाति विपरिणामवन्तताय। चक्खुञ्हि उपादाय विकारापज्‍जनेन विपरिणमन्तं विनासं पटिपीळं पापुणाति। निच्‍चपटिक्खेपतोति निच्‍चताय पटिक्खिपितब्बतो लेसमत्तस्सपि अनुपलब्भनतो। दुक्खमनट्ठेनाति निरन्तरदुक्खताय दुक्खेन खमितब्बतो। दुक्खवत्थुकट्ठेनाति नानप्पकारदुक्खाधिट्ठानतो। सततसम्पीळनट्ठेनाति अभिण्हतापसभावतो। सुखपटिक्खेपेनाति सुखभावस्स पटिक्खिपितब्बतो। तण्हागाहो ममंकारभावतो। मानगाहो अहंकारभावतो। दिट्ठिगाहो ‘‘अत्ता मे’’ति विपल्‍लासभावतो। विरागवसेनाति विरागग्गहणेन। तथा विमुत्तिवसेनाति विमुत्तिग्गहणेन।

188-195.Ekavihārīti catūsupi iriyāpathesu ekākī hutvā viharanto. Vivekaṭṭhoti vivittaṭṭho, tenāha ‘‘nissaddo’’ti. Satiyā avippavasantoti satiyā avippavāsena ṭhito, sabbadā avijahanavasena pavatto. Ātāpīti vīriyasampannoti sabbaso kilesānaṃ ātāpanaparitāpanavasena pavattavīriyasamaṅgībhūto. Pahitattoti tasmiṃ visesādhigame pesitacitto, tattha ninno tappabbhāroti attho. Hutvā abhāvākārenāti uppattito pubbe avijjamāno paccayasamavāyena hutvā uppajjitvā bhaṅguparamasaṅkhātena abhāvākārena. Aniccanti niccadhuvatābhāvato. Uppādavayavantatāyāti khaṇe khaṇe uppajjitvā nirujjhanato. Tāvakālikatāyāti taṅkhaṇikatāya. Vipariṇāmakoṭiyāti vipariṇāmavantatāya. Cakkhuñhi upādāya vikārāpajjanena vipariṇamantaṃ vināsaṃ paṭipīḷaṃ pāpuṇāti. Niccapaṭikkhepatoti niccatāya paṭikkhipitabbato lesamattassapi anupalabbhanato. Dukkhamanaṭṭhenāti nirantaradukkhatāya dukkhena khamitabbato. Dukkhavatthukaṭṭhenāti nānappakāradukkhādhiṭṭhānato. Satatasampīḷanaṭṭhenāti abhiṇhatāpasabhāvato. Sukhapaṭikkhepenāti sukhabhāvassa paṭikkhipitabbato. Taṇhāgāho mamaṃkārabhāvato. Mānagāho ahaṃkārabhāvato. Diṭṭhigāho ‘‘attā me’’ti vipallāsabhāvato. Virāgavasenāti virāgaggahaṇena. Tathā vimuttivasenāti vimuttiggahaṇena.

पसादाव गहिता द्वारभावप्पत्तस्स अधिप्पेतत्ता। सम्मसनचारचित्तं द्वारभूतमनोति अधिप्पायो।

Pasādāva gahitā dvārabhāvappattassa adhippetattā. Sammasanacāracittaṃ dvārabhūtamanoti adhippāyo.

छट्ठे आरम्मणे तेभूमकधम्मा सम्मसनचारस्स अधिप्पेतत्ता। यथा पठमसुत्ते पञ्‍च पसादा गहिता, न ससम्भारचक्खुआदयो, एवं ततियसुत्ते न पसादवत्थुकचित्तमेव गहितं। न तंसम्पयुत्ता धम्मा। एवञ्हि अवधारणं सात्थकं होति अञ्‍ञथा तेन अपनेतब्बस्स अभावतो। सब्बत्थाति सब्बेसु चतुत्थसुत्तादीसु। जवनप्पत्ताति जवनचित्तसंयुत्ता।

Chaṭṭhe ārammaṇe tebhūmakadhammā sammasanacārassa adhippetattā. Yathā paṭhamasutte pañca pasādā gahitā, na sasambhāracakkhuādayo, evaṃ tatiyasutte na pasādavatthukacittameva gahitaṃ. Na taṃsampayuttā dhammā. Evañhi avadhāraṇaṃ sātthakaṃ hoti aññathā tena apanetabbassa abhāvato. Sabbatthāti sabbesu catutthasuttādīsu. Javanappattāti javanacittasaṃyuttā.

चक्खुसुत्तादिवण्णना निट्ठिता।

Cakkhusuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.

Next: ९. धातुसुत्तवण्णना • 9. Dhātusuttavaṇṇanā

अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / १-८. चक्खुसुत्तादिवण्णना • 1-8. Cakkhusuttādivaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact